Przejdź do zawartości

Kongelige Danske Marine: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
uzup.
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
714 828 edycji
m int.
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 20: Linia 20:
'''Kongelige Danske Marine''' (także '''Søværnet''' ([[język duński|duń.]]), czyli ''marynarka wojenna'') – Królewska Duńska Marynarka Wojenna, morski rodzaj [[Duńskie Siły Zbrojne|Duńskich Sił Zbrojnych]], odpowiedzialna za kontrolę morskiego obszaru [[Dania|Królestwa Danii]] (wybrzeże ma łączną długość 7314 km) oraz dozorowanie wód wokół jej [[Terytorium zależne|terytoriów zależnych]]: [[Grenlandia|Grenlandii]] i [[Wyspy Owcze|Wysp Owczych]].
'''Kongelige Danske Marine''' (także '''Søværnet''' ([[język duński|duń.]]), czyli ''marynarka wojenna'') – Królewska Duńska Marynarka Wojenna, morski rodzaj [[Duńskie Siły Zbrojne|Duńskich Sił Zbrojnych]], odpowiedzialna za kontrolę morskiego obszaru [[Dania|Królestwa Danii]] (wybrzeże ma łączną długość 7314 km) oraz dozorowanie wód wokół jej [[Terytorium zależne|terytoriów zależnych]]: [[Grenlandia|Grenlandii]] i [[Wyspy Owcze|Wysp Owczych]].


W latach 1509-1814 działała z [[Sjøforsvaret|Marynarką Norwegii]] pod wspólną duńską banderą. W 1940 roku flota liczyła 45 okrętów. Podczas II wojny światowej Dania była neutralna, lecz trafiła faktycznie bez walk pod niemiecką okupację; flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, ale nie była używana operacyjnie. 29 sierpnia 1943, wobec próby zajęcia okrętów przez Niemców, większość okrętów, w tym dwa stare pancerniki obrony wybrzeża, została [[samozatopienie|samozatopiona]]<ref>{{Cytuj pismo | autor=Marcin Gubała| tytuł =Samozatopienie floty duńskiej| czasopismo = Morze| wolumin = IV|wydanie=28| oznaczenie = nr 1/2018 | strony =35-43|miesiąc=styczeń| rok= 2018 | miejsce = Warszawa | issn = 2543-5469}}</ref>.
W latach 1510–1814 działała z [[Sjøforsvaret|Marynarką Norwegii]] pod wspólną duńską banderą. W 1940 roku flota liczyła 45 okrętów. Podczas II wojny światowej Dania była neutralna, lecz trafiła faktycznie bez walk pod niemiecką okupację; flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, ale nie była używana operacyjnie. 29 sierpnia 1943, wobec [[operacja Safari|próby zajęcia okrętów]] przez Niemców, większość okrętów, w tym dwa stare pancerniki obrony wybrzeża, została [[samozatopienie|samozatopiona]]<ref name=safari/>.


Z racji położenia Danii oraz konieczności patrolowania północnego [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]] wykorzystuje duże, nowoczesne okręty o zwiększonej autonomiczności, Søværnet bierze również udział w międzynarodowych misjach w ramach [[NATO]]. W przeszłości wykorzystywała śmigłowce [[Aérospatiale Alouette III]] (1977-1982) oraz [[Westland Lynx]] Mk. 90B (1980-2010), do czasu ich przeniesienia do [[Królewskie Duńskie Siły Powietrzne|Sił Powietrznych]]. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu Tumleren (ex-norweskie [[okręty podwodne typu 207|Kobbeny]]) Dania nie posiada okrętów podwodnych, w 2009 wycofano trzy [[Korwety rakietowe typu Niels Juel|korwety typu Niels Juel]], do 2010 wycofano 10 [[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|patrolowców typu Flyvefisken]], 3 pozostałe sprzedano Litwie. Dowództwo operacji morskich znajduje się w [[Aarhus]], królewska akademia marynarki mieści się w [[Kopenhaga|Kopenhadze]], dwie główne floty stacjonują w [[Frederikshavn]] i [[Korsør]]. Wszystkie okręty Søværnet powstały w duńskich stoczniach.
Z racji położenia Danii oraz konieczności patrolowania północnego [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]] wykorzystuje duże, nowoczesne okręty o zwiększonej autonomiczności, Søværnet bierze również udział w międzynarodowych misjach w ramach [[NATO]]. W przeszłości wykorzystywała śmigłowce [[Aérospatiale Alouette III]] (1977-1982) oraz [[Westland Lynx]] Mk. 90B (1980-2010), do czasu ich przeniesienia do [[Królewskie Duńskie Siły Powietrzne|Sił Powietrznych]]. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu ''Tumleren'' Dania nie posiada okrętów podwodnych. Dowództwo operacji morskich znajduje się w [[Aarhus]], królewska akademia marynarki mieści się w [[Kopenhaga|Kopenhadze]], dwie główne floty stacjonują w [[Frederikshavn]] i [[Korsør]]. Wszystkie okręty Søværnet powstały w duńskich stoczniach. Marynarka pełni też rolę straży granicznej, wspierana przez Morski Oddział Obrony Terytorialnej{{odn|Chała|2014|s=20}}.


== Historia ==
== Historia ==

Marynarka wojenna Danii została utworzona w 1510 roku, jako jedna z najstarszych sił morskich świata<ref name=wars>{{Cytuj książkę | autor =John Jordan (red) | tytuł =Warship 2018 | wydawca =Osprey Publishing| miejsce = | rok =2018 | rozdział =NIELS IUEL: ‘A funny little Danish warship’| nazwisko r =Wismann| imię r =Tom |isbn =978-1-4728-3001-2 | język =en}}</ref>. W czasach [[Unia kalmarska|unii Danii z Norwegią]] działała na Bałtyku, Morzu Północnym i północnym Atlantyku<ref name=wars/>.

Kres potędze floty duńskiej przyniósł okres [[wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]], kiedy została pokonana przez marynarkę brytyjską w [[Bitwa morska pod Kopenhagą (1801)|bitwie pod Kopenhagą w 1801 roku]], a ostatecznie zniszczona jako licząca się siła po [[Bombardowanie Kopenhagi|bombardowaniu Kopenhagi]] w 1807 roku<ref name=wars/>. Dodatkowo pozycję geopolityczną i ekonomiczną Danii osłabiła utrata Norwegii w 1814 roku<ref name=wars/>.


=== Druga połowa XIX wieku ===
=== Druga połowa XIX wieku ===
[[File:Carl Bille - Slaget ved Helgoland, "Schwarzenberg brænder" - 1889.png |thumb|240px|Wizja artystyczna [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwy pod Helgolandem]] w 1864 – po prawej duńskie fregaty „Niels Juel” i „Jylland” i korweta „Heimdal”]]
⚫
Po wojnach napoleońskich marynarka duńska spadła do pozycji potęg lokalnych. U progu [[Wojna duńska (1864)|drugiej wojny o Szlezwik]] ze [[Związek Niemiecki|Związkiem Niemieckim]] w 1864 roku miała jeden parowo-żaglowy [[okręt liniowy]], [[fregata pancerna|fregatę pancerną]] „Dannebrog”, nowoczesny [[Monitor (okręt)|monitor]] „[[Rolf Krake (1863)|Rolf Krake]]” i sześć [[fregata (klasa okrętów)|fregat]] lub [[Korweta (okręt żaglowy) |korwet]] śrubowych, a nadto stare okręty żaglowe oraz jednostki parowe o mniejszej wartości<ref name=conw1860/>. Flota duńska prowadziła podczas wojny [[blokada morska|blokadę morską]] wybrzeża państw niemieckich, która jednak została zakończona po [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwie morskiej pod Helgolandem]], stanowiącej jedyne większe starcie morskie wojny i taktyczne zwycięstwo duńskie nad eskadrą austriacko-pruską<ref name=conw1860>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905''|s=364-367|ref=nie}}</ref>. Po przegranej wojnie Dania straciła znaczną część terytorium i ludności i była już niezdolna do utrzymywania silnej ani licznej marynarki, skupiając się na obronie wybrzeża<ref name=conw1860/>. Do początku lat 70. XIX wieku wcielono z większych jednostek dwie dalsze fregaty pancerne, dwa monitory i [[okręt pancerny]] „Odin”<ref name=conw1860/>. Wodowany w 1878 roku [[pancernik obrony wybrzeża]] „Helgoland” stał się natomiast największym okrętem w całej [[Skandynawia|Skandynawii]]<ref name=conw06>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921''|s=351-355|ref=nie}}</ref>.
[[File:Danish Ironclad Helgoland (1878).jpg|thumb|240px|Pancernik obrony wybrzeża „[[Helgoland (1878)|Helgoland]]” w 1885]]
⚫
Po wojnach napoleońskich marynarka duńska spadła do pozycji potęg lokalnych. U progu [[Wojna duńska (1864)|drugiej wojny o Szlezwik]] ze [[Związek Niemiecki|Związkiem Niemieckim]] w 1864 roku miała jeden parowo-żaglowy [[okręt liniowy]], fregatę pancerną „[[Dannebrog (1850)|Dannebrog]]”, nowoczesny monitor „[[Rolf Krake (1863)|Rolf Krake]]” i sześć [[fregata (klasa okrętów)|fregat]] lub [[Korweta (okręt żaglowy) |korwet]] śrubowych, a nadto stare okręty żaglowe oraz jednostki parowe o mniejszej wartości<ref name=conw1860>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905''|s=364-367|ref=nie}}</ref>. Flota duńska była silniejsza od pruskiej i prowadziła podczas wojny [[blokada morska|blokadę morską]] wybrzeża państw niemieckich, lecz nie była w stanie zapobiec desantom pruskim<ref name=gozd/>. Dania odniosła jedynie taktyczne zwycięstwa przeciw eskadrze pruskiej w [[Bitwa u przylądka Jasmund (1864)|potyczce u przylądka Jasmund]] oraz przeciw eskadrze austriacko-pruskiej w [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwie pod Helgolandem]], ale nie miały one wpływu na przebieg wojny, a Austria sprowadziła dalsze okręty, uzyskując przewagę na morzu<ref name=gozd>{{Cytuj książkę|autor link = Jan Gozdawa-Gołębiowski|imię=Jan |nazwisko=Gozdawa-Gołębiowski |tytuł = Od wojny krymskiej do bałkańskiej |data = 1985 |isbn = 83-215-3259-4 |miejsce = Gdańsk |wydawca = Wydawnictwo Morskie |strony=206-209}}</ref>. Po przegranej na lądzie wojnie Dania straciła znaczną część terytorium i ludności i była już niezdolna do utrzymywania silnej ani licznej marynarki, skupiając się na obronie wybrzeża<ref name=conw1860/>. Do początku lat 70. XIX wieku wcielono z większych jednostek dwie dalsze fregaty pancerne, dwa [[Monitor (okręt)|monitory]] i [[okręt pancerny]] ([[Odin (1872)|„Odin”]])<ref name=conw1860/>. Wodowany w 1878 roku pancernik obrony wybrzeża „[[Helgoland (1878)|Helgoland]]” stał się natomiast w tym czasie największym okrętem w całej [[Skandynawia|Skandynawii]]<ref name=conw06>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921''|s=351-355|ref=nie}}</ref>.

⚫
Od lat 80. XIX wieku do początku XX wieku wprowadzano do służby kolejne nowe okręty, w tym pięć mniejszych [[pancernik obrony wybrzeża|pancerników przybrzeżnych]], cztery małe [[krążownik pancernopokładowy|krążowniki pancernopokładowe]], jeden [[torpedowiec taranowy]] ([[Tordenskjold (1880)|„Tordenskjold”]]) i ponad 20 [[torpedowiec|torpedowców]]<ref name=conw1860/><ref name=conw06/>. Wyjątkiem wśród okrętów służących głównie do działań przybrzeżnych był nieopancerzony krążownik [[Fyen (1882)|„Fyen”]] zbudowany dla potrzeb służby w [[kolonia (geografia polityczna)|koloniach]] na [[Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych|Wyspach Dziewiczych]]<ref name=conw1860/>. Większość okrętów, w tym wszystkie większe jednostki były budowane w Danii<ref name=conw1860/>.

=== Okres wojen światowych ===
[[File:Niels Juel artilleriskib 1923-1943.jpg|thumb|240px|Okręt obrony wybrzeża „[[Niels Iuel (1918)|Niels Iuel]]”]]
[[File:Havkatten escaped to Sweden.jpg|thumb|240px|Torpedowiec „[[Havkatten (1919)|Havkatten]]” w okresie II wojny św.]]
[[File:Peder Skram sunken in Copenhagen 29 August 1943.jpg|thumb|240px|Pancernik obrony wybrzeża „[[Peder Skram (1908)|Peder Skram]]” samozatopiony w 1943 roku]]
⚫
Tuż przed [[I wojna światowa|I wojną światową]], w której Dania pozostała [[Państwo neutralne|neutralna]], podjęto budowę nowych torpedowców oraz [[okręt podwodny|okrętów podwodnych]] według wzorów zagranicznych<ref name=conw06/>. W okresie I wojny światowej trzon floty stanowiły trzy niewielkie pancerniki przybrzeżne typu [[pancerniki przybrzeżne typu Herlulf Trolle|''Herlulf Trolle'']], natomiast jej podstawowymi jednostkami były torpedowce: 10 nowych typów [[Torpedowce typu Tumleren|''Tumleren'']], [[Torpedowce typu Søridderen|''Søridderen'']], [[Torpedowce typu Hvalrossen|''Hvalrossen'']] i 30 starych XIX-wiecznych różnej wielkości, ponadto budowano 10 torpedowców typu [[Torpedowce typu Springeren|''Springeren'']]<ref name=conw06/>. Marynarka liczyła wówczas 4000 ludzi i została podczas wojny postanowiona w stan gotowości do strzeżenia neutralności kraju<ref name=wars/>. Do 1920 roku kupiono za granicą lub zbudowano 15 okrętów podwodnych, po czym w latach 20. ukończono jeszcze według zmodyfikowanego projektu ostatni pancernik przybrzeżny „[[Niels Iuel (1918)|Niels Iuel]]”, służący jako okręt szkolny i reprezentacyjny z uzbrojeniem krążownika, oraz dwa okręty podwodne<ref name=conw06/><ref name=conw22>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946''|s=381-384|ref=nie}}</ref>. W latach 30. do służby weszło sześć nowych, lecz niewielkich torpedowców typów [[Torpedowce typu Dragen|''Dragen'']] i [[Torpedowce typu Glenten|''Glenten'']] i trzy okręty podwodne typu [[Okręty podwodne typu Havmanden (1936)|''Havmanden'']] (czwarty ukończono w 1942 roku), przy tym wycofywano starsze okręty<ref name=conw22/>. Duńską specyfiką było posiadanie, oprócz floty typowo służącej do obrony wybrzeża, specjalnych dużych [[okręt patrolowy|okrętów patrolowych]] ochrony [[rybołówstwo|rybołówstwa]], służących między innymi do działania u brzegów [[Grenlandia|Grenlandii]]<ref name=conw22/>.

U progu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w skład marynarki duńskiej wchodziły dwa pancerniki przybrzeżne „Niels Iuel” i „[[Peder Skram (1908)|Peder Skram]]”, sześć nowych i pięć starszych torpedowców, 11 małych okrętów podwodnych oraz różne okręty patrolowe, minowe i [[trałowiec|trałowce]]{{odn|Daszjan|2005|s=8-11}}. Dania zadeklarowała neutralność również podczas II wojny światowej, lecz 9 kwietnia 1940 roku została [[kampania duńska|zajęta przez Niemcy]], nie stawiając oporu<ref name=conw22/>. Pod [[okupacja pokojowa|okupacją]] niemiecką flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, jedynie Niemcy zmusili Danię do przekazania sześciu najnowszych torpedowców, używanych przez [[Kriegsmarine]] jako okręty pomocnicze<ref name=conw22/>. Ukończono w tym okresie jeden okręt podwodny i rozpoczęto budowę [[torpedowce typu Najaden|dwóch większych torpedowców]] (określanych jako [[niszczyciel]]e przybrzeżne), ukończonych dopiero po wojnie<ref name=conw22/>. 29 sierpnia 1943 roku Niemcy w ramach [[operacja Safari|operacji ''Safari'']] rozbroili duńską armię i podjęli próbę zajęcia jej okrętów, jednakże większość została [[samozatopienie|samozatopiona]] w bazach przez załogi, a część podjęła próbę przedarcia się do neutralnej Szwecji{{odn|Daszjan|2005|s=8-11}}. Powiodło się to tylko torpedowcowi „[[Havkatten (1919)|Havkatten]]”, trzem trałowcom i dziewięciu kutrom patrolowym, natomiast okręt obrony wybrzeża „Niels Iuel” został uszkodzony przez lotnictwo i wyrzucił się na brzeg{{odn|Daszjan|2005|s=8-11}}. Na 51 okrętów marynarki duńskiej (nie licząc kutrów), 32 zostały zniszczone, cztery przedostały się do Szwecji, a reszta została zdobyta (głównie trałowce i kutry)<ref name=safari>{{Cytuj pismo | imię=Marcin |nazwisko=Gubała| tytuł =Samozatopienie floty duńskiej| czasopismo = Morze| wolumin = IV|wydanie=28| oznaczenie = nr 1/2018 | strony =43|miesiąc=styczeń| rok= 2018}}</ref>.

=== Czasy powojenne ===
[[File:Danish torpedo boat Huitfeldt (T1) in 1947.jpg|thumb|240px|Powojenny torpedowiec [[Huitfeld (1943)|„Huitfeld”]]]]
[[File:Fregatten Peder Skram.jpg|thumb|240px|Fregata [[Peder Skram (1965)|„Peder Skram”]] z lat 60.]]
[[File:RDN P555 Storen 1.jpg|thumb|240px|Kuter patrolowy „Storen” typu ''[[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|Flyvefisken]]'' (''Stanflex 300'')]]
Na skutek zniszczenia marynarki duńskiej, bezpośrednio po II wojnie światowej nie miała ona wartościowych okrętów bojowych. Nieliczne odzyskane przedwojenne okręty i dwa otrzymane poniemieckie torpedowce były w złym stanie i zostały skasowane do początku lat 50<ref name=conw47/>. Jeszcze w 1945 roku Dania zakupiła dwie brytyjskie fregaty typu ''[[fregaty typu River|River]]'' i jedną korwetę typu [[korwety typu Flower|''Flower'']], a następnie wydzierżawiła trzy [[okręty podwodne typu U]] (w tym dawny polski [[ORP Dzik (1942)|ORP „Dzik”]])<ref name=conw47/>. Wojnę przetrwało jednak trzynaście trałowców, które okazały się przydatne do oczyszczania wód z min po wojnie i zostały uzupełnione przez kilkadziesiąt trałowców i [[kuter trałowy|kutrów trałowych]] poniemieckich lub dzierżawionych od Brytyjczyków<ref name=conw47/>. Dokończono również budowę dwóch dużych torpedowców typu ''[[torpedowce typu Najaden|Najaden]]'' oraz sześciu mniejszych typu ''[[torpedowce typu Bille|Bille]]'', które posłużyły do lat 60<ref name=conw47/>.

W 1949 roku Dania stała się jednym z założycieli sojuszu [[NATO]], po czym w latach 50. przystąpiła do rozbudowy marynarki<ref name=conw47/>. W latach 50. wydzierżawiła trzy brytyjskie niszczyciele eskortowe wojennej budowy typu ''[[niszczyciele typu Hunt|Hunt]]'', a następnie zakupiła we Włoszech cztery nowe [[korweta|korwety]] typu ''[[korwety typu Bellona|Bellona]]'' i zbudowała sama cztery okręty podwodne typu [[Duńskie okręty podwodne typu Delfinen|''Delfinen'']]<ref name=conw47>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995''|s=73-80|ref=nie}}</ref>. W latach 60. z pomocą amerykańską Dania zbudowała dwie fregaty typu [[fregaty typu Peder Skram|''Peder Skram'']], będące przez dłuższy czas jej najsilniejszymi okrętami, a na przełomie lat 70/80. trzy korwety typu [[korwety rakietowe typu Niels Juel|''Niels Juel'']]<ref name=conw47/>. Zbudowano ponadto dwa okręty podwodne typu [[Okręty podwodne typu Narhvalen|''Narhvalen'']] niemieckiego projektu i pięć okrętów ochrony rybołówstwa<ref name=conw47/>. Dla celów ochrony wybrzeża, duńska marynarka wzbogaciła się o liczne małe okręty uderzeniowe – [[kuter torpedowy|kutry torpedowe]], a od 1976 roku także [[kuter rakietowy|kutry rakietowo-artyleryjskie]] (typu [[kutry rakietowe typu Willemoes|''Willemoes'']])<ref name=conw47/>.


Na przełomie lat 80/90. Dania stała się pionierem budowy okrętów uniwersalnych, z uzbrojeniem i wyposażeniem montowanym w zależności od misji (program Standard Flex). Jako pierwsze powstały w ten sposób okręty patrolowo-rakieto-przeciwminowe typu ''[[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|Flyvefisken]]'' (''Stanflex 300'') i fregaty patrolowe typu [[Fregaty typu Thetis|''Thetis'']] (''Stanflex 2000''), budowane w latach 90<ref name=conw47/>. Nabyto wówczas też od Norwegii trzy okręty podwodne typu ''[[okręty podwodne typu 207|Kobben]]'' (oznaczone typ ''Tumleren'')<ref name=conw47/>.
⚫
Od lat 80. XIX wieku do początku XX wieku wprowadzano nowe okręty, w tym pięć mniejszych pancerników przybrzeżnych, cztery małe [[krążownik pancernopokładowy|krążowniki pancernopokładowe]], jeden [[torpedowiec taranowy]] i ponad 20 [[torpedowiec|torpedowców]]<ref name=conw1860/><ref name=conw06/>. Wyjątkiem wśród okrętów służących głównie do działań przybrzeżnych był nieopancerzony krążownik „Fyen” zbudowany dla potrzeb kolonii na [[Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych|Wyspach Dziewiczych]]<ref name=conw1860/>. Większość okrętów, w tym wszystkie większe jednostki były budowane w Danii<ref name=conw1860/>.


W związku z odprężeniem międzynarodowym po [[zimna wojna|zimnej wojnie]] i zmianą rodzaju zagrożeń, w XXI wieku marynarka Danii zmniejszyła swoją liczebność, z 4769 osób personelu i 5500 rezerwy w 1995 roku do 3179 osób, w tym 577 oficerów w 2015<ref name=conw47/><ref name=jane16>{{odn|'' Jane’s Fighting Ships 2015–2016''|s=196-202|ref=nie}}</ref>. Znaczenia nabrały działania ekspedycyjne i w 1990 roku po raz pierwszy od 126 lat okręt duński wyszedł poza Morze Północne – korweta „Olfert Fischer”, wysłana w celu wsparcia działań ONZ podczas [[I wojna w Zatoce Perskiej|wojny w Zatoce Perskiej]]{{odn|Chała|2014|s=22}}. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu ''Tumleren'' Dania zrezygnowała z posiadania okrętów podwodnych{{odn|Chała|2014|s=24-26}}. W 2009 wycofano trzy [[Korwety rakietowe typu Niels Juel|korwety typu ''Niels Juel'']], do 2012 wycofano 10 patrolowców typu [[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|''Flyvefisken'']], a trzy sprzedano Litwie{{odn|Chała|2014|s=24-26}}. Starsze jednostki zastąpiono przez nowoczesne, budowane w kraju, również z zastosowaniem daleko idącej uniwersalności i standaryzacji, zdolne do operacji ekspedycyjnych na świecie w składzie zespołów międzynarodowych. Trzonem floty stały się trzy fregaty rakietowe typu ''[[Fregaty rakietowe typu Iver Huitfeldt|Iver Huitfeldt]]'', w służbie od 2010 roku<ref name=jane16/>. Największymi okrętami stały się natomiast dwa okręty wsparcia typu [[Okręty wsparcia typu Absalon|''Absalon'']], łączące możliwości bojowe z pełnieniem funkcji transportowych, dowodzenia i wsparcia operacji<ref name=jane16/>. Zbudowano również trzy nowe patrolowce arktyczne typu ''[[Okręty patrolowe typu Knud Rasmussen|Knud Rasmussen]]''<ref name=jane16/>.
⚫
Tuż przed [[I wojna światowa|I wojną światową]], w której Dania pozostała [[Państwo neutralne|neutralna]], podjęto budowę nowych torpedowców oraz [[okręt podwodny|okrętów podwodnych]] według wzorów zagranicznych<ref name=conw06/>. W okresie I wojny światowej trzon floty stanowiły trzy niewielkie pancerniki przybrzeżne typu [[pancerniki przybrzeżne typu Herlulf Trolle|''Herlulf Trolle'']], natomiast jej podstawowymi jednostkami było kilkadziesiąt torpedowców typów [[Torpedowce typu Tumleren|''Tumleren'']], [[Torpedowce typu Søridderen|''Søridderen'']], [[Torpedowce typu Hvalrossen|''Hvalrossen'']], [[Torpedowce typu Springeren|''Springeren'']] i starszych XIX-wiecznych<ref name=conw06/>. Do 1920 roku kupiono za granicą lub zbudowano także 15 okrętów podwodnych, po czym w latach 20. ukończono jeszcze ostatni pancernik przybrzeżny „[[Niels Iuel (1918)|Niels Iuel]]” i dwa okręty podwodne<ref name=conw06/><ref name=conw22>{{odn|''Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946''|s=381-384|ref=nie}}</ref>. W latach 30. do służby weszło sześć nowych, lecz niewielkich torpedowców typów ''Dragen'' i ''Glenten'' i trzy okręty podwodne typu ''Havmanden'' (czwarty ukończono w 1942 roku), przy tym wycofywano starsze okręty<ref name=conw22/>.


Od 1977 roku w składzie marynarki Danii istnieje Skrzydło Lotnictwa Morskiego (''Søværnets Flyvetjeneste''), wyposażone w śmigłowce, początkowo Alouette III, od lat 80. Sea Lynx, a od drugiej dekady XXI wieku MH-60R Seahawk{{odn|Chała|2014|s=28}}. Od 1991 roku w skład marynarki wchodził też nadbrzeżny morski dywizjon rakietowy z pociskami Harpoon, zlikwidowany w 2003 roku{{odn|Chała|2014|s=21}}.
⚫
Na początku II wojny światowej w skład marynarki duńskiej wchodziły dwa pancerniki przybrzeżne „Niels Iuel” i „[[Peder Skram (1908)|Peder Skram]]”, sześć nowych i 11 starszych torpedowców, 11 małych okrętów podwodnych oraz różne okręty patrolowe i minowe<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Daszjan |imię = A.W.| tytuł = Korabli Wtoroj mirowoj wojny – WMS Polszy i stran Skandinawii (Danii, Norwiegii, Szwiecyi i Finlandii) [Корабли Второй мировой войны – ВМС Польши и стран Скандинавии (Дании, Норвегии, Швеции и Финляндии)]| url=| czasopismo = Morskaja Kollekcyja|wolumin=Nr 3/2005|rok =2005 |język=ru |strony=7-11}}</ref>.


== Organizacja ==
== Organizacja ==
Linia 154: Linia 178:
![[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|typu Flyvefisken]]<br />Y311 Søløven<br />(Baza nurków)
![[Okręty patrolowe typu Flyvefisken|typu Flyvefisken]]<br />Y311 Søløven<br />(Baza nurków)
| [[Plik:Danish HDMS Viben (P562).jpg|180px]]
| [[Plik:Danish HDMS Viben (P562).jpg|180px]]
| align="center" |8
| align="center" |1
| align="center" |1986-1996
| align="center" |1986-1996
| align="center" |350-480
| align="center" |350-480
Linia 232: Linia 256:
File:Naval Rank Flag of Denmark - Chief of Squadron.svg|Bandera dowódcy [[Eskadra (marynarka wojenna)|eskadry]]
File:Naval Rank Flag of Denmark - Chief of Squadron.svg|Bandera dowódcy [[Eskadra (marynarka wojenna)|eskadry]]
</gallery>
</gallery>

⚫
== Przypisy ==
⚫
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
Linia 238: Linia 265:
* {{cytuj książkę | tytuł = Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 | inni=Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.) |wydawca = Conway Maritime Press | miejsce = London | rok = 1980 | isbn=0-85177-146-7 | język = en|odn={{odn/id|''Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946''}}}}
* {{cytuj książkę | tytuł = Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 | inni=Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.) |wydawca = Conway Maritime Press | miejsce = London | rok = 1980 | isbn=0-85177-146-7 | język = en|odn={{odn/id|''Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946''}}}}
*{{cytuj książkę|tytuł=Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995|inni=Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.)|miejsce=Annapolis|wydawca=Naval Institute Press|rok=1995|isbn=1-55750-132-7|język=en|odn={{odn/id|''Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995''}}}}
*{{cytuj książkę|tytuł=Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995|inni=Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.)|miejsce=Annapolis|wydawca=Naval Institute Press|rok=1995|isbn=1-55750-132-7|język=en|odn={{odn/id|''Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995''}}}}
* {{Cytuj książkę | tytuł = IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016 | inni = Stephen Saunders (red.) | rok = 2015 | wydawca = IHS | miejsce = | isbn =978-0-7106-3143-5 | język = en |odn={{odn/id|'' Jane’s Fighting Ships 2015–2016''}}}}

* {{cytuj pismo |imię=Marcin|nazwisko=Chała |tytuł =Siły morskie Danii|czasopismo = [[Morze, Statki i Okręty]] |oznaczenie = nr 7-8/2014 |wolumin =XIX |wydanie =147 |miesiąc=lipiec – sierpień|rok = 2014|wydawca=Magnum-X|issn = 1426-529X |odn=tak}}
⚫
== Przypisy ==
⚫
*{{Cytuj pismo |nazwisko = Daszjan |imię = A.| tytuł = Korabli Wtoroj mirowoj wojny – WMS Polszy i stran Skandinawii (Danii, Norwiegii, Szwiecyi i Finlandii) [Корабли Второй мировой войны – ВМС Польши и стран Скандинавии (Дании, Норвегии, Швеции и Финляндии)]| url=| czasopismo = Morskaja Kollekcyja|wolumin=Nr 3/2005|rok =2005 |język=ru |odn=tak}}
⚫
{{Przypisy}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 249: Linia 276:
{{Marynarki wojenne państw członkowskich NATO}}
{{Marynarki wojenne państw członkowskich NATO}}
{{Marynarki wojenne na świecie}}
{{Marynarki wojenne na świecie}}

{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Marynarki wojenne|Dania]]
[[Kategoria:Marynarki wojenne|Dania]]
[[Kategoria:Wojsko duńskie]]
[[Kategoria:Wojsko duńskie]]
[[Kategoria:Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1510]]

Aktualna wersja na dzień 07:20, 24 lip 2024

Søværnet
Godło
Państwo

 Dania

Siły zbrojne

Duńskie Siły Zbrojne

Data utworzenia

1510

Prefiks

KDM (ang. HDMS)

Bandera

Multimedia w Wikimedia Commons

Kongelige Danske Marine (także Søværnet (duń.), czyli marynarka wojenna) – Królewska Duńska Marynarka Wojenna, morski rodzaj Duńskich Sił Zbrojnych, odpowiedzialna za kontrolę morskiego obszaru Królestwa Danii (wybrzeże ma łączną długość 7314 km) oraz dozorowanie wód wokół jej terytoriów zależnych: Grenlandii i Wysp Owczych.

W latach 1510–1814 działała z Marynarką Norwegii pod wspólną duńską banderą. W 1940 roku flota liczyła 45 okrętów. Podczas II wojny światowej Dania była neutralna, lecz trafiła faktycznie bez walk pod niemiecką okupację; flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, ale nie była używana operacyjnie. 29 sierpnia 1943, wobec próby zajęcia okrętów przez Niemców, większość okrętów, w tym dwa stare pancerniki obrony wybrzeża, została samozatopiona[1].

Z racji położenia Danii oraz konieczności patrolowania północnego Atlantyku wykorzystuje duże, nowoczesne okręty o zwiększonej autonomiczności, Søværnet bierze również udział w międzynarodowych misjach w ramach NATO. W przeszłości wykorzystywała śmigłowce Aérospatiale Alouette III (1977-1982) oraz Westland Lynx Mk. 90B (1980-2010), do czasu ich przeniesienia do Sił Powietrznych. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu Tumleren Dania nie posiada okrętów podwodnych. Dowództwo operacji morskich znajduje się w Aarhus, królewska akademia marynarki mieści się w Kopenhadze, dwie główne floty stacjonują w Frederikshavn i Korsør. Wszystkie okręty Søværnet powstały w duńskich stoczniach. Marynarka pełni też rolę straży granicznej, wspierana przez Morski Oddział Obrony Terytorialnej[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Marynarka wojenna Danii została utworzona w 1510 roku, jako jedna z najstarszych sił morskich świata[3]. W czasach unii Danii z Norwegią działała na Bałtyku, Morzu Północnym i północnym Atlantyku[3].

Kres potędze floty duńskiej przyniósł okres wojen napoleońskich, kiedy została pokonana przez marynarkę brytyjską w bitwie pod Kopenhagą w 1801 roku, a ostatecznie zniszczona jako licząca się siła po bombardowaniu Kopenhagi w 1807 roku[3]. Dodatkowo pozycję geopolityczną i ekonomiczną Danii osłabiła utrata Norwegii w 1814 roku[3].

Druga połowa XIX wieku

[edytuj | edytuj kod]
Wizja artystyczna bitwy pod Helgolandem w 1864 – po prawej duńskie fregaty „Niels Juel” i „Jylland” i korweta „Heimdal”
Pancernik obrony wybrzeża „Helgoland” w 1885

Po wojnach napoleońskich marynarka duńska spadła do pozycji potęg lokalnych. U progu drugiej wojny o Szlezwik ze Związkiem Niemieckim w 1864 roku miała jeden parowo-żaglowy okręt liniowy, fregatę pancerną „Dannebrog”, nowoczesny monitor „Rolf Krake” i sześć fregat lub korwet śrubowych, a nadto stare okręty żaglowe oraz jednostki parowe o mniejszej wartości[4]. Flota duńska była silniejsza od pruskiej i prowadziła podczas wojny blokadę morską wybrzeża państw niemieckich, lecz nie była w stanie zapobiec desantom pruskim[5]. Dania odniosła jedynie taktyczne zwycięstwa przeciw eskadrze pruskiej w potyczce u przylądka Jasmund oraz przeciw eskadrze austriacko-pruskiej w bitwie pod Helgolandem, ale nie miały one wpływu na przebieg wojny, a Austria sprowadziła dalsze okręty, uzyskując przewagę na morzu[5]. Po przegranej na lądzie wojnie Dania straciła znaczną część terytorium i ludności i była już niezdolna do utrzymywania silnej ani licznej marynarki, skupiając się na obronie wybrzeża[4]. Do początku lat 70. XIX wieku wcielono z większych jednostek dwie dalsze fregaty pancerne, dwa monitory i okręt pancerny („Odin”)[4]. Wodowany w 1878 roku pancernik obrony wybrzeża „Helgoland” stał się natomiast w tym czasie największym okrętem w całej Skandynawii[6].

Od lat 80. XIX wieku do początku XX wieku wprowadzano do służby kolejne nowe okręty, w tym pięć mniejszych pancerników przybrzeżnych, cztery małe krążowniki pancernopokładowe, jeden torpedowiec taranowy („Tordenskjold”) i ponad 20 torpedowców[4][6]. Wyjątkiem wśród okrętów służących głównie do działań przybrzeżnych był nieopancerzony krążownik „Fyen” zbudowany dla potrzeb służby w koloniach na Wyspach Dziewiczych[4]. Większość okrętów, w tym wszystkie większe jednostki były budowane w Danii[4].

Okres wojen światowych

[edytuj | edytuj kod]
Okręt obrony wybrzeża „Niels Iuel”
Torpedowiec „Havkatten” w okresie II wojny św.
Pancernik obrony wybrzeża „Peder Skram” samozatopiony w 1943 roku

Tuż przed I wojną światową, w której Dania pozostała neutralna, podjęto budowę nowych torpedowców oraz okrętów podwodnych według wzorów zagranicznych[6]. W okresie I wojny światowej trzon floty stanowiły trzy niewielkie pancerniki przybrzeżne typu Herlulf Trolle, natomiast jej podstawowymi jednostkami były torpedowce: 10 nowych typów Tumleren, Søridderen, Hvalrossen i 30 starych XIX-wiecznych różnej wielkości, ponadto budowano 10 torpedowców typu Springeren[6]. Marynarka liczyła wówczas 4000 ludzi i została podczas wojny postanowiona w stan gotowości do strzeżenia neutralności kraju[3]. Do 1920 roku kupiono za granicą lub zbudowano 15 okrętów podwodnych, po czym w latach 20. ukończono jeszcze według zmodyfikowanego projektu ostatni pancernik przybrzeżny „Niels Iuel”, służący jako okręt szkolny i reprezentacyjny z uzbrojeniem krążownika, oraz dwa okręty podwodne[6][7]. W latach 30. do służby weszło sześć nowych, lecz niewielkich torpedowców typów Dragen i Glenten i trzy okręty podwodne typu Havmanden (czwarty ukończono w 1942 roku), przy tym wycofywano starsze okręty[7]. Duńską specyfiką było posiadanie, oprócz floty typowo służącej do obrony wybrzeża, specjalnych dużych okrętów patrolowych ochrony rybołówstwa, służących między innymi do działania u brzegów Grenlandii[7].

U progu II wojny światowej w skład marynarki duńskiej wchodziły dwa pancerniki przybrzeżne „Niels Iuel” i „Peder Skram”, sześć nowych i pięć starszych torpedowców, 11 małych okrętów podwodnych oraz różne okręty patrolowe, minowe i trałowce[8]. Dania zadeklarowała neutralność również podczas II wojny światowej, lecz 9 kwietnia 1940 roku została zajęta przez Niemcy, nie stawiając oporu[7]. Pod okupacją niemiecką flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, jedynie Niemcy zmusili Danię do przekazania sześciu najnowszych torpedowców, używanych przez Kriegsmarine jako okręty pomocnicze[7]. Ukończono w tym okresie jeden okręt podwodny i rozpoczęto budowę dwóch większych torpedowców (określanych jako niszczyciele przybrzeżne), ukończonych dopiero po wojnie[7]. 29 sierpnia 1943 roku Niemcy w ramach operacji Safari rozbroili duńską armię i podjęli próbę zajęcia jej okrętów, jednakże większość została samozatopiona w bazach przez załogi, a część podjęła próbę przedarcia się do neutralnej Szwecji[8]. Powiodło się to tylko torpedowcowi „Havkatten”, trzem trałowcom i dziewięciu kutrom patrolowym, natomiast okręt obrony wybrzeża „Niels Iuel” został uszkodzony przez lotnictwo i wyrzucił się na brzeg[8]. Na 51 okrętów marynarki duńskiej (nie licząc kutrów), 32 zostały zniszczone, cztery przedostały się do Szwecji, a reszta została zdobyta (głównie trałowce i kutry)[1].

Czasy powojenne

[edytuj | edytuj kod]
Powojenny torpedowiec „Huitfeld”
Fregata „Peder Skram” z lat 60.
Kuter patrolowy „Storen” typu Flyvefisken (Stanflex 300)

Na skutek zniszczenia marynarki duńskiej, bezpośrednio po II wojnie światowej nie miała ona wartościowych okrętów bojowych. Nieliczne odzyskane przedwojenne okręty i dwa otrzymane poniemieckie torpedowce były w złym stanie i zostały skasowane do początku lat 50[9]. Jeszcze w 1945 roku Dania zakupiła dwie brytyjskie fregaty typu River i jedną korwetę typu Flower, a następnie wydzierżawiła trzy okręty podwodne typu U (w tym dawny polski ORP „Dzik”)[9]. Wojnę przetrwało jednak trzynaście trałowców, które okazały się przydatne do oczyszczania wód z min po wojnie i zostały uzupełnione przez kilkadziesiąt trałowców i kutrów trałowych poniemieckich lub dzierżawionych od Brytyjczyków[9]. Dokończono również budowę dwóch dużych torpedowców typu Najaden oraz sześciu mniejszych typu Bille, które posłużyły do lat 60[9].

W 1949 roku Dania stała się jednym z założycieli sojuszu NATO, po czym w latach 50. przystąpiła do rozbudowy marynarki[9]. W latach 50. wydzierżawiła trzy brytyjskie niszczyciele eskortowe wojennej budowy typu Hunt, a następnie zakupiła we Włoszech cztery nowe korwety typu Bellona i zbudowała sama cztery okręty podwodne typu Delfinen[9]. W latach 60. z pomocą amerykańską Dania zbudowała dwie fregaty typu Peder Skram, będące przez dłuższy czas jej najsilniejszymi okrętami, a na przełomie lat 70/80. trzy korwety typu Niels Juel[9]. Zbudowano ponadto dwa okręty podwodne typu Narhvalen niemieckiego projektu i pięć okrętów ochrony rybołówstwa[9]. Dla celów ochrony wybrzeża, duńska marynarka wzbogaciła się o liczne małe okręty uderzeniowe – kutry torpedowe, a od 1976 roku także kutry rakietowo-artyleryjskie (typu Willemoes)[9].

Na przełomie lat 80/90. Dania stała się pionierem budowy okrętów uniwersalnych, z uzbrojeniem i wyposażeniem montowanym w zależności od misji (program Standard Flex). Jako pierwsze powstały w ten sposób okręty patrolowo-rakieto-przeciwminowe typu Flyvefisken (Stanflex 300) i fregaty patrolowe typu Thetis (Stanflex 2000), budowane w latach 90[9]. Nabyto wówczas też od Norwegii trzy okręty podwodne typu Kobben (oznaczone typ Tumleren)[9].

W związku z odprężeniem międzynarodowym po zimnej wojnie i zmianą rodzaju zagrożeń, w XXI wieku marynarka Danii zmniejszyła swoją liczebność, z 4769 osób personelu i 5500 rezerwy w 1995 roku do 3179 osób, w tym 577 oficerów w 2015[9][10]. Znaczenia nabrały działania ekspedycyjne i w 1990 roku po raz pierwszy od 126 lat okręt duński wyszedł poza Morze Północne – korweta „Olfert Fischer”, wysłana w celu wsparcia działań ONZ podczas wojny w Zatoce Perskiej[11]. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu Tumleren Dania zrezygnowała z posiadania okrętów podwodnych[12]. W 2009 wycofano trzy korwety typu Niels Juel, do 2012 wycofano 10 patrolowców typu Flyvefisken, a trzy sprzedano Litwie[12]. Starsze jednostki zastąpiono przez nowoczesne, budowane w kraju, również z zastosowaniem daleko idącej uniwersalności i standaryzacji, zdolne do operacji ekspedycyjnych na świecie w składzie zespołów międzynarodowych. Trzonem floty stały się trzy fregaty rakietowe typu Iver Huitfeldt, w służbie od 2010 roku[10]. Największymi okrętami stały się natomiast dwa okręty wsparcia typu Absalon, łączące możliwości bojowe z pełnieniem funkcji transportowych, dowodzenia i wsparcia operacji[10]. Zbudowano również trzy nowe patrolowce arktyczne typu Knud Rasmussen[10].

Od 1977 roku w składzie marynarki Danii istnieje Skrzydło Lotnictwa Morskiego (Søværnets Flyvetjeneste), wyposażone w śmigłowce, początkowo Alouette III, od lat 80. Sea Lynx, a od drugiej dekady XXI wieku MH-60R Seahawk[13]. Od 1991 roku w skład marynarki wchodził też nadbrzeżny morski dywizjon rakietowy z pociskami Harpoon, zlikwidowany w 2003 roku[14].

Organizacja

[edytuj | edytuj kod]
Obiekty Søværnet
Dowództwo Grenlandzkie, baza w Kangilinnguit
Przystań bazy Kangilinnguit, 1977

Główne dowództwo (ADMDANFLT) – Aarhus

Królewska Duńska Akademia Marynarki Wojennej – Kopenhaga

Baza Frederikshavn

  • 1 Eskadra
    • Division 11 – Fregaty typu Thetis (4): F357 Thetis, F358 Triton, F359 Vædderen, F360 Hvidbjørnen
    • Division 14 – Żaglowce typu Svanen (2): Y101 Svanen, Y102 Thyra.
    • Division 16 – typ Supply (2): A560 Gunnar Thorson, typ Seatruck: A562 Mette-Miljø
    • Division 17 – typ Supply (2): A561 Gunnar Seidenfaden, typ Seatruck: A563 Marie-Miljø
    • Division 19 – typ Knud Rasmussen (2): P570 Knud Rasmussen, P571 Ejnar Mikkelsen
      • typ Holm (2): A541 Birkholm, A542 Fyrholm, typ Flyvefisken (1): Y311 Søløven

Baza Korsør

  • 2 Eskadra
    • Division 21 – Fregaty typu Iver Huitfeldt (1): F361 Iver Huitfeldt
    • Division 22 – Fregaty typu Absalon (2): L16 Absalon og L17 Esbern Snare
    • Division 23 – typ MSF (4): MSF1, MSF2, MSF3, MSF4, typ Holm (2): MSD5 Hirsholm, MSD6 Saltholm
    • Division 24 – Okręty patrolowe typu Diana Mk II (6): P520 Diana, P521 Freja, P522 Havfruen, P523 Najaden, P524 Nymfen, P525 Rota

Baza Kangilinnguit, Grenlandia

  • typ Agdlek: Y388 Tulugaq
  • Y309 Kugsag

Okręty

[edytuj | edytuj kod]
P570 Knud Rasmussen w okolicach Grenlandii
Typ Zdjęcie Okręty Wejście do służby Wyporność (t) Długość (m)
Fregaty (5)
Fregaty typu Iver Huitfeldt[15] 3 2008-2011 6600 138,7
Okręty wsparcia typu Absalon 2 2003-2005 6300 137
Oceaniczne okręty patrolowe (7)
Fregaty typu Thetis 4 1989-1992 3500 112,3
Okręty patrolowe typu Knud Rasmussen 3[16] 2005-2017 1720 71,8
Okręty patrolowe (6)
Okręty patrolowe typu Diana Mk II 6 2005-2009 185 43
Lodołamacze (3)
typu Danbjørn[17] 2 (na sprzedaż) 1965–1966 3685 77
A553 Thorbjørn 0 (wycofany) 1979-1980 1548 57,6
Pozostałe
typu Supply
(Okręt ochrony środowiska) 		2 1980-1981 1660 12,3
typu Seatruck
(Okręt ochrony środowiska) 		2 1978-1979 247 29,75
typu Flyvefisken
Y311 Søløven
(Baza nurków) 		1 1986-1996 350-480 54
typu MSF
(Niszczyciele min) 		4 1997-1999 125 26,5
typu Holm
(Wielozadaniowe, szkolne) 		6 2005-2008 98 28,9
A540 Dannebrog
(Jacht królewski) 		1 1932 1238 78,43
typu SKA11
(Zbiornikowiec, do pomiarów) 		Brak zdjęcia 4 1981-1985 52 19,9
klasy O
(Geodezyjny, badawczy) 		Brak zdjęcia 2 Brak danych 3,5 7,7
klasy Miljø
(Okręt ochrony środowiska) 		2 1996 16 16,4
Miljø 103
(Okręt ochrony środowiska) 		1 2008 30 16,4
A559 Sleipner
(Okręt do transportu torped) 		Brak zdjęcia 1 1986 465 36,5
klasy Svanen
(Okręt szkolny) 		Brak zdjęcia 2 1960-1961 32 18,8

Bandery

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Marcin Gubała. Samozatopienie floty duńskiej. „Morze”. Nr 1/2018. IV (28), s. 43, styczeń 2018. 
  2. ↑ Chała 2014 ↓, s. 20.
  3. ↑ a b c d e Tom Wismann: NIELS IUEL: ‘A funny little Danish warship’. W: John Jordan (red): Warship 2018. Osprey Publishing, 2018. ISBN 978-1-4728-3001-2. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 364-367
  5. ↑ a b Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985, s. 206-209. ISBN 83-215-3259-4.
  6. ↑ a b c d e Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921 ↓, s. 351-355
  7. ↑ a b c d e f Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 381-384
  8. ↑ a b c Daszjan 2005 ↓, s. 8-11.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 73-80
  10. ↑ a b c d Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 196-202
  11. ↑ Chała 2014 ↓, s. 22.
  12. ↑ a b Chała 2014 ↓, s. 24-26.
  13. ↑ Chała 2014 ↓, s. 28.
  14. ↑ Chała 2014 ↓, s. 21.
  15. ↑ Fregaty typu Iver Huitfeld, magnum-x.pl. [dostęp 2012-06-05]. (pol.).
  16. ↑ Maksymilian Dura, Dania wdrożyła modułowy patrolowiec. „Możliwość uzbrojenia rakietowego” [online], defence24.pl, 12 grudnia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-12-17].
  17. ↑ Dania zrezygnuje z utrzymywania państwowych lodołamaczy? [online], PortalMorski.pl [dostęp 2012-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5. (ang.).
  • Conway's All the world’s fighting ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
  • Marcin Chała. Siły morskie Danii. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2014. XIX (147), lipiec – sierpień 2014. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
  • A. Daszjan. Korabli Wtoroj mirowoj wojny – WMS Polszy i stran Skandinawii (Danii, Norwiegii, Szwiecyi i Finlandii) [Корабли Второй мировой войны – ВМС Польши и стран Скандинавии (Дании, Норвегии, Швеции и Финляндии)]. „Morskaja Kollekcyja”. Nr 3/2005, 2005. (ros.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Duńskie Siły Zbrojne
Marynarki wojenne państw członkowskich NATO

NATO

Marynarki wojenne na świecie
Afryka
Ameryka Południowa i Środkowa
Ameryka Północna
Australia i Oceania
Azja
Europa
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kongelige_Danske_Marine&oldid=74379691”