Przejdź do zawartości

Strucla: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
mNie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Strucla sweet bread02.jpg|thumb|Strucla]]
[[Plik:Strucla sweet bread02.jpg|thumb|Strucla zaplatana, posypana makiem]]
[[Plik:Makowiec 1.JPG|thumb|Pokrojona [[Makowiec (ciasto)|strucla z masą makową z bakaliami]]]]
[[Plik:Makowiec 1.JPG|thumb|Pokrojona [[Makowiec (ciasto)|strucla z masą makową z bakaliami]]]]
[[Plik:2016 1221 Kerststol.jpg|thumb|Holenderska strucla ''[[kerststol]]'' (widoczne suszone owoce oraz masa [[marcepan]]owa)]]
[[Plik:2016 1221 Kerststol.jpg|thumb|Holenderska strucla ''[[kerststol]]'' (widoczne suszone owoce oraz masa [[marcepan]]owa)]]
'''Strucla''' – wyrób [[Ciastkarstwo|ciastkarski]]<ref name="chwp" /> w postaci podłużnej słodkiej bułki z [[nadzienie]]m<ref name="SjpPWN-strucla" /><ref name="WsjpPAN-strucla" />. Strucle często wypiekane są z ciasta zaplecionego w warkocz<ref name="Gloger-strucla" /> (podobnie do [[Chałka|chałki]]<ref name="Kiewnarska-maślane" />) lub zwiniętego w rulon (rolada)<ref name="Kiewnarska-zmakiem" />.
'''Strucla''' – wyrób [[Ciastkarstwo|ciastkarski]]<ref name="chwp" /> w postaci podłużnej słodkiej bułki z [[nadzienie]]m<ref name="SjpPWN-strucla" /><ref name="WsjpPAN-strucla" />. Strucle często wypiekane są z ciasta zaplecionego w warkocz<ref name="Gloger-strucla" /> (podobnie do [[Chałka|chałki]]<ref name="Kiewnarska-maślane" />) lub zwiniętego w rulon (jak rolada)<ref name="Kiewnarska-zmakiem" />.


Dawniej nazywana '''struclem'''<ref name="Brückner-strucel" /> – obecnie ta forma jest uznawana za niepoprawną<ref name="WsjpPAN-strucel" />. Strucla regionalnie bywa nazywana też '''strudlem'''<ref name="lpt-strudel_strucla-lubuskie" />. Według ''[[Wielki słownik języka polskiego PAN|Wielkiego słownika języka polskiego PAN]]'' jest to mylne zastosowanie słowa „strudel”<ref name="WsjpPAN-strucla" /><ref name="WsjpPAN-strucel" />.
Dawniej nazywana '''struclem'''<ref name="Brückner-strucel" /> – obecnie ta forma jest uznawana za niepoprawną<ref name="WsjpPAN-strucel" />. Strucla regionalnie bywa nazywana też '''strudlem'''<ref name="lpt-strudel_strucla-lubuskie" />. Według ''[[Wielki słownik języka polskiego PAN|Wielkiego słownika języka polskiego PAN]]'' jest to mylne zastosowanie słowa „strudel”<ref name="WsjpPAN-strucla" /><ref name="WsjpPAN-strucel" />.

Wersja z 02:45, 8 lip 2024

Strucla zaplatana, posypana makiem
Pokrojona strucla z masą makową z bakaliami
Holenderska strucla kerststol (widoczne suszone owoce oraz masa marcepanowa)

Strucla – wyrób ciastkarski[1] w postaci podłużnej słodkiej bułki z nadzieniem[2][3]. Strucle często wypiekane są z ciasta zaplecionego w warkocz[4] (podobnie do chałki[5]) lub zwiniętego w rulon (jak rolada)[6].

Dawniej nazywana struclem[7] – obecnie ta forma jest uznawana za niepoprawną[8]. Strucla regionalnie bywa nazywana też strudlem[9]. Według Wielkiego słownika języka polskiego PAN jest to mylne zastosowanie słowa „strudel”[3][8].

Według Wielkiego słownika języka polskiego PAN, nazwy „strucla” i „strucel” wywodzą się z niem. Strutzel[2][3]. Encyklopedia staropolska Glogera (1900–1903) wskazywała na słowo Strietzel[4], słownik etymologiczny Brücknera (1927) wskazywał na Strutzel oraz Stritzel (sic!)[7].

Kuchnia niemiecka

W tradycyjnej kuchni niemieckiej na Święta Bożego Narodzenia przygotowywana jest charakterystyczna strucla z bakaliami pod nazwą Stollen(inne języki). Niektórzy przyjmują, że już w 1329 Stollen został przygotowany na konkurs cukierniczy[10]. Strucla dała nazwę najstarszemu jarmarkowi bożonarodzeniowemu w Niemczech – drezdeńskiemu Striezelmarktowi(inne języki) (przywilej jego organizacji wydano w 1434)[11]. To popularne – zwyczajowo przygotowywane ręcznie na jarmark – ciasto, występuje pod nazwą Dresdner Stollen, Dresdner Christstollen a także Dresdner Weihnachtsstollen i jest produktem o zastrzeżonym przez Komisję Europejską chronionym oznaczeniu geograficznym (ChOG)[10]. Stucle plecione mają odwoływać się do Dzieciątka Jezus zawiniętego w pieluszki[11].

Kuchnia polska

W kuchni polskiej strucle nadziewa się owocami (np. jabłkami[9]) lub ich przetworami (marmoladą[9][12], powidłami[3][13] a nawet rodzynkami z cykatą[14])[1], masami makowymi[3][13][1][15][6], orzechowymi[1][16][17], kokosowymi[1], migdałowymi[13], twarogowymi[3][1][9] itp. Z wierzchu mogą być lukrowane[6][5], oblewane roztopioną czekoladą[18], posypane cykatą[18], orzechami[18], makiem[19], czarnuszką[19] lub zwieńczone kruszonką[18]. W dawnej literaturze spotyka się strucle postne[15] – przygotowywane bez użycia jaj i masła, w których mleko zwyczajne zastąpione jest mlekiem migdałowym[19].

Wersja zawijana z masą makową jest ciastem świątecznym zarówno w okresie bożononarodzeniowym, jak i wielkanocnym (zobacz: makowiec). Jedne z najstarszych krajowych przedstawień strucli odnaleźć można na miniaturze w XVI-wiecznym pontyfikale Erazma Ciołka[4]. Strucle wspomina również Władysław Reymont w „Chłopach”[9][20]:

(…) wszędzie na gwałt pieczono chleby i one strucle świąteczne, oprawiano śledzie, wiercono w niepolewanych donicach mak do klusek. (…) A Jagna z zakasanymi po ramiona rękawami miesiła w dzieży ciasto i przy matczynej pomocy piekła strucle tak długachne, że widziały się jako te lechy[a] w sadzie, na których pietruszkę zasiewają (…)

Na liście produktów tradycyjnych znajdują się strucle:

  • „choszczeńska strucla z makiem” (woj. zachodniopomorskie) zwijana w rulon, z masą makową i bakaliami[21],
  • „strucla makowa brzozowska” (woj. podkarpackie) zwijana w rulon, z masą makową i bakaliami[22],
  • „kościelecką strucla makowa” (woj. małopolskie) zwijana w rulon, z nadzieniem makowym[23],
  • „strudel (strucla)” (woj. lubuskie) zwijana w rulon, nadziewana makiem lub serem z cynamonem bądź marmoladą albo jabłkami[9].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ lecha oznacza szeroki zagon

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f 1.4. Charakterystyka wyrobów piekarskich. [w:] Piekarz II: Wytwarzanie ciast na wyroby piekarskie [on-line]. Powiatowe Centrum Edukacji Zawodowej w Bytowie. [dostęp 2024-07-06].
  2. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać strucla [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN [dostęp 2024-07-05].
  3. ↑ a b c d e f publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać strucla [w:] Wielki słownik języka polskiego [online], Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp 2024-07-05]. Uwaga: zobacz tamże Noty o użyciu.
  4. ↑ a b c s:Encyklopedia staropolska/Strucla
  5. ↑ a b Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle maślane
  6. ↑ a b c Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle z makiem
  7. ↑ a b s:Słownik etymologiczny języka polskiego/strucel
  8. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać strucel (bułka) [w:] Wielki słownik języka polskiego [online], Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp 2024-07-06]. Uwaga: zobacz tamże Noty o użyciu oraz Informacja normatywna.
  9. ↑ a b c d e f Strudel (strucla). [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubuskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-06-03. [dostęp 2024-07-05]. Zobacz też: stara wersja strony, ze zdjęciem produktu, zarchiwizowana 2015-12-08.
  10. ↑ a b Dresdner Christstollen ChOG - Komisja Europejska [online], agriculture.ec.europa.eu [dostęp 2024-01-11].
  11. ↑ a b Drezno: najstarszy jarmark w Niemczech – DW – 29.11.2009 [online], dw.com [dostęp 2024-01-11].
  12. ↑ Elżbieta Kiewnarska s:109 potraw/Strucle z marmoladą
  13. ↑ a b c s:M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Strucla
  14. ↑ Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle rodzynkowe
  15. ↑ a b s:Piekarstwo/Strucle
  16. ↑ Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle orzechowe
  17. ↑ Strucla z masą orzechową [online], Jakub Kuroń [dostęp 2024-01-22].
  18. ↑ a b c d Przepisy na strucle drożdżowe idealne do kawy, herbaty i na spotkania towarzyskie, [w:] Pytanie na śniadanie (pytanienasniadanie.tvp.pl) [online], Telewizja Polska S.A, 7 grudnia 2022 [dostęp 2024-07-06].
  19. ↑ a b c Elżbieta Kiewnarska s:109 potraw/Strucle postne
  20. ↑ Reymont: Chłopi. Tom 2, [w:] Biblioteka Literatury Polskiej w Internecie (literat.ug.edu.pl) [online], Katedra Kulturoznawstwa Wydział Filologiczny Uniwersytet Gdański [dostęp 2024-01-10].
  21. ↑ Choszczeńska strucla z makiem. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. zachodniopomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-06-03. [dostęp 2024-07-05]. Zobacz też: stara wersja strony, z innym zdjęciem produktu, zarchiwizowana 2016-12-24.
  22. ↑ Strucla makowa brzozowska. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. podkarpackie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-06-03. [dostęp 2024-07-05].
  23. ↑ Kościelecka strucla makowa. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. małopolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-06-03. [dostęp 2024-07-05].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strucla&oldid=74221244”