Uniwersytet w Greifswaldzie

Uniwersytet w Greifswaldzie
Universität Greifswald
Alma Mater Gryphiswaldensis
University of Greifswald
Data założenia	17 października 1456
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Meklemburgia-Pomorze Przednie
Adres	Domstraße 11; 17487 Greifswald, Niemcy
Liczba studentów	12 300 (2009/10)
Rektor	Katharina Riedel
Członkostwo	HRK, DAAD, DFG, EUA, CBUR, Socrates-Erasmus
	Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego Uniwersytet w Greifswaldzie
	Położenie na mapie Niemiec Uniwersytet w Greifswaldzie
	54°05′40,70″N 13°22′28,65″E/54,094639 13,374625
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ten artykuł od 2015-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Uniwersytet w Greifswaldzie (Universität Greifswald, Alma Mater Gryphiswaldensis, Universitas Gryphiswaldensis lub Academia Gryphica) – jeden z najstarszych uniwersytetów w Niemczech i Europie, założony w Greifswaldzie leżącym w okresie założenia na terenie księstwa pomorskiego w Świętym Cesarstwie Rzymskim, a obecnie na terenie landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, w Niemczech.

Został założony w 1456 r. jako drugi uniwersytet w basenie Morza Bałtyckiego. Ze względu na zmiany przynależności państwowej Greifswaldu, uczelnia była w niektórych okresach najstarszym uniwersytetem Szwecji oraz Królestwa Prus^[2].

Obok uniwersytetu w Rostocku jest jednym z dwóch w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Historia

Powstanie

Uczelnia została otwarta 17 października 1456 przez księcia pomorskiego Warcisława IX jako Academia Gryphica, dzięki zaangażowaniu ówczesnego burmistrza Greifswaldu – Heinricha Rubenowa^[3]^[4].

Przywileje uzyskała od cesarza, papieża i Warcisława IX. Uroczystość otwarcia miała miejsce w kościele greifswaldzkim pod wezwaniem św. Mikołaja, a udział w niej wziął biskup Henning Iwen. Zdecydowano o otwarciu czterech klasycznych wydziałów: teologii, filozofii, medycyny i prawa.

Dzięki korzystnemu położeniu geograficznemu miasta i dużemu wpływowi Hanzy, uczelnia rozwinęła intensywne kontakty ze Skandynawią. Od 1456 do reformacji (1526 – w tym roku reformacja miała miejsce w Greifswaldzie) studiowało tu 476 Skandynawów, a 22 wykładało. Uczelnia miała też sześciu rektorów z północy kontynentu.

Wiek XVI

Reformacja w regionie miała bardzo burzliwy przebieg i uniwersytet został zamknięty. W 1539 książę Filip I ponownie otworzył uczelnię, jednak tym razem nadał jej charakter protestancki i po sekularyzacji dóbr kościelnych ofiarował jej majątek klasztoru Eldena i klasztoru dominikańskiego(inne języki). Zmienił się też sposób wyboru wykładowców i zostali oni mocno powiązani z dworem książęcym.

Następca – książę Ernest Ludwik zainicjował budowę budynków collegium, na którego fundamentach stoi dzisiaj reprezentacyjny, główny budynek uniwersytetu. Natomiast książę Filip Juliusz ufundował uniwersytetowi ceremonialną togę rektorską.

Wiek XVII i XVIII

Główny budynek (strona tylna)

Główny budynek (od Domstrasse)

W 1604 r. na Uniwersytecie Greifswaldzkim została uruchomiona pierwsza scentralizowana uniwersytecka biblioteka w Niemczech.

W 1634 r. książę Bogusław XIV w ramach zaległych uposażeń profesorów, zapisał uniwersytetowi grunty Eldeny (14 tys. ha), przez co uczelnia należała do największych posiadaczy majątków ziemskich spośród uniwersytetów.

Od czasu pokoju westfalskiego z 1648 r. Pomorze Przednie wraz z uniwersytetem należały do Szwecji, tylko przejściowo, w latach 1715–1720 przechodząc pod duńskie panowanie. W szczególności pod koniec XVIII w. uczelnia odgrywała rolę pomostu kulturowego pomiędzy Szwecją i Niemcami. Ponad 1500 Szwedów studiowało tu lub pracowało jako naukowcy. Jednym z nich był Thomas Thorild (1795–1808). W latach 1747–1750 powstał budynek główny uniwersytetu przy Domstrasse, któremu profesor matematyki, Andreas Mayer(inne języki), nadał styl północnoniemieckiego późnego baroku. W budynku mieści się piękna aula, która dawniej odgrywała rolę biblioteki.

W okresie przynależności Greifswaldu do Szwecji postulowano przeniesienie uczelni do Szczecina, jednak nie zdecydowano się na to^[5].

Wiek XIX i XX

Dyplom ukończenia studiów na uniwersytecie w Greifswaldzie z 1837 r. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu

Od 1815 r. uniwersytet w Greifswaldzie należał do Prus, stając się najstarszą pruską szkołą wyższą. W drugiej połowie XIX w. rozwinął się do nowoczesnego universitas litterarum. Oprócz wydziału medycznego, który posiadał własną klinikę, rozwinęły się również wydziały: prawa, teologiczny, klasyczny i filologiczny.

W 1901 r. pracujący na uniwersytecie w Greifswaldzie niemiecki biolog Paul Uhlenhuth(inne języki) odkrył reakcję pozwalającą na rozróżnianie krwi poszczególnych gatunków, w tym krwi ludzkiej od zwierzęcej, na zasadzie precypitacji; odkrycie to zostało po raz pierwszy wykorzystane do udowodnienia winy seryjnego zabójcy dzieci Ludwiga Tessnowa przed sądem w Greifswaldzie i było potem powszechnie używane w kryminalistyce przy badaniu śladów krwi.

W 1933 r. uniwersytet otrzymał imię Ernsta Moritza Arndta, byłego profesora z Greifswaldu. Nazwa uczelni nawet dzisiaj wzbudza sporo kontrowersji i dlatego wielokrotnie dyskutowano nad zmianą patrona. Arndta do celów propagandowych wykorzystywali hitlerowcy.

Pod koniec II wojny światowej szkołę zamknięto i otwarto ponownie 15 lutego 1946. Na rozkaz sowieckiej administracji zamknięto jednak kolejny raz wydział ekonomiczny.

Instytut Fizyki

W czasach NRD dochodziło do innych zmian w strukturze uniwersytetu. Wydział medyczny dostosowano do potrzeb Armii Czerwonej, a prawny całkowicie zamknięto. Pozostawiono wydziały: filozoficzny, teologiczny, medyczny i matematyczno-przyrodniczy, a wydział rolniczy został połączony z założoną w 1835 r.Akademią Rolniczą Greifswald–Eldena (niem. Königliche Staats- und landwirtschaftliche Akademie Eldena(inne języki)). W latach 1946–1955 istniał wydział pedagogiczny. W 1962 zamknięto istniejący od końca wojny wydział robotniczo-chłopski im. Martina Andersena Nexø (Arbeiter- und Bauern-Fakultät Martin Andersen Nexø).

Rok 1990 r. był przełomowym w historii uczelni. Nadano jej nową strukturę i przywrócono autonomię, wolność nauki i programu nauczania.
Uniwersytet posiada dziś pięć wydziałów: teologiczny, prawa i nauk o państwie, medycyny, filozoficzny i matematyczno-przyrodniczy. Prace badawcze koncentrują się głównie na medycynie i fizyce plazmowej.

Wiek XXI

Rok 2006 r. to jubileusz 550-lecia uniwersytetu, ale też okres dyskusji nad dalszym kształtem uczelni. Problemy finansowe zmuszają do podjęcia zmian i redukcji części wykładanych przedmiotów.

Wydziały

Teologiczny
Filozoficzny
Medyczny
Prawa i nauk o państwie
Matematyczno-przyrodniczy

Współpraca z instytucjami

Alfried-Krupp-Wissenschaftskolleg Greifswald
Max-Planck-Institut für Plasmaphysik
Institut für Niedertemperatur-Plasmaphysik
Kernfusions-Forschungsreaktor Wendelstein 7-X
Friedrich-Loeffler-Institut (Bundesforschungsinstitut für Tiergesundheit), Insel Riems
Siemens AG, Bereich Öffentliche Netze
Technologiezentrum Vorpommern
Biotechnikum Greifswald
Technologiepark
Forschungsinstitut für Diabetes, Karlsburg (koło Greifswaldu)
Caspar-David-Friedrich-Institut für Bildende Kunst
Caspar-David-Friedrich Gesellschaft
Institut für Kirchenmusik und Musikwissenschaft
Institut für Politwissenschaft und Kommunikationswissenschaft

Współpraca z uniwersytetami

Z państw Unii Europejskiej

Uniwersytet Aarhus, Dania
Uniwersytet w Aberdeen, Szkocja
Uniwersytet Masaryka w Brnie, Czechy
Holbæk Seminarium(inne języki), Dania
Uniwersytet w Joensuu, Finlandia
Uniwersytet Kłajpedzki, Litwa
Uniwersytet Wileński, Litwa
Uniwersytet w Lund, Szwecja
Uniwersytet w Padwie, Włochy
Uniwersytet Szczeciński, Polska
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Polska
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Polska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
Uniwersytet Łotwy w Rydze, Łotwa
Uniwersytet w Tartu, Estonia

Inne

Petersburski Uniwersytet Państwowy, Petersburg, Rosja
University of Saskatchewan(inne języki), Saskatoon, Kanada
Uniwersytet w Sarajewie (Bośnia i Hercegowina)

Inne

Na Uniwersytecie studiowali m.in. Jan Bugenhagen, Jan Fryderyk, Hugo Lemcke, Jonathan Paul^[6].

W Greifswaldzie studiowali medycynę m.in.:

Theodor Billroth
Ludwik Rydygier (w latach 1869–1878) późniejszy znany polski chirurg
Jan Biziel – polski lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny
Józef Krzymiński (do 1882) – polski lekarz, działacz społeczny i polityczny
Stefan Bernard Janiszewski (do 1898) – tytularny generał brygady Wojska Polskiego
Aleksander Majkowski (w latach 1900–1901) – lekarz, kaszubski działacz polityczny i pisarz

Rektorem uniwersytetu był Ernest Bogusław von Croy.

Z Uniwersytetem związani byli (jako profesorowie) również:

Johannes Micraelius – teolog, poeta i historyk, wykładowca retoryki
Wilhelm Baum – doktor medycyny, chirurg
Felix Hausdorff – matematyk, jeden z twórców topologii

Uniwersytet Ernsta-Moritza-Arndta miał w historii dwóch laureatów Nagrody Nobla:

Gerhard Domagk (1923–1925), medycyna, 1939 (odebrał w 1947)
Johannes Stark (1874–1957), fizyka, 1919

W 1912 r. powstało w Greifswaldzie, z inicjatywy Otto Jaekela (greifswaldzkiego paleontologa), niemieckie Towarzystwo Paleontologiczne (Paläontologische Gesellschaft).

Przypisy

↑ Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald – Zahlen & Fakten. uni-greifswald.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-08)].
↑ KlausK. Pretor KlausK., Universität Greifswald – Hauptgebäude [online], Der Greifswalder, 2007 [dostęp 2021-01-27] (niem.).
↑ KarlK. Hoeber KarlK., University of Greifswald, [w:] Catholic Encyclopedia, 1913 (ang.).
↑ University Chronicle [online], Universität Greifswald [dostęp 2021-01-27] (ang. • niem.).
↑ Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1126. ISBN 978-83-942725-0-0.
↑ D. D. Bundy, Paul, Jonathan Anton Alexander, [w:] The New International Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movements, red. Stanley M. Burgess, wyd. 2, Grand Rapids Mich. 2002, s. 958.

Linki zewnętrzne

Universität Greifswald
Hanse- und Universitätsstadt Greifswald
Bebilderte Universitätschronik (Jahre 1437 bis 1995). uni-greifswald.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-18)].

[1] Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald – Zahlen & Fakten. uni-greifswald.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-08)].

[hauptgb-2] KlausK. Pretor KlausK., Universität Greifswald – Hauptgebäude [online], Der Greifswalder, 2007 [dostęp 2021-01-27] (niem.).

[3] KarlK. Hoeber KarlK., University of Greifswald, [w:] Catholic Encyclopedia, 1913 (ang.).

[Chronicle-4] University Chronicle [online], Universität Greifswald [dostęp 2021-01-27] (ang. • niem.).

[5] Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1126. ISBN 978-83-942725-0-0.

[6] D. D. Bundy, Paul, Jonathan Anton Alexander, [w:] The New International Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movements, red. Stanley M. Burgess, wyd. 2, Grand Rapids Mich. 2002, s. 958.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]