Sasanka łąkowa

Sasanka łąkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	sasanka
Gatunek	sasanka łąkowa
	Nazwa systematyczna
	Pulsatilla pratensis (L.) Mill.; Gard. Dict. ed. 8.: n.° 2 (1768)
Synonimy
	Anemone pratensis L.;
	Anemone pratensis L.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sasanka łąkowa (Pulsatilla pratensis (L.) Mill.) – gatunek rośliny wieloletniej, należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w niemal całej Europie (z wyjątkiem Europy Zachodniej)^[4]. W Polsce w stanie dzikim jest rzadka^[5]. Można ją spotkać na niżu oraz w południowym pasie wyżyn^[6].

Morfologia

Łodyga: Silnie owłosiony długimi, białymi włoskami, wzniesiony głąbik o wysokości 10–20 cm. W czasie dojrzewania owoców wydłuża się do 35 cm.
Liście: Odziomkowe są pierzastosieczne, złożone z długich, wąskich odcinków. Rozwijają się później niż głąbik. Pod kwiatami posiada jeszcze trzy przysadki – siedzące listki podzielone na równowąskie łatki.
Kwiaty: Dzwonkowate, pojedyncze, o długości 3–5 cm, zwieszone. Okwiat złożony z 6 działek o szaro-fioletowym kolorze. Wewnątrz niego liczne słupki i pręciki. Młode pączki są okryte długimi, białymi włoskami.
Owoce: Niełupki z długą pierzastą ością, która pełni rolę aparatu lotnego, nasiona rozsiewane są bowiem przez wiatr. W czasie dojrzewania liczne niełupki tworzą charakterystyczny owoc zbiorowy – puszystą kulkę.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: świetliste, suche zbocza, słoneczne obrzeża lasów i zarośli. Kwitnie od marca do kwietnia, czasami powtórnie zakwita jesienią. Roślina nie wytwarza nektaru, ale jest chętnie odwiedzana przez owady dokonujące zapylenia krzyżowego, gdyż wytwarza bardzo dużo pyłku. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Liczba chromosomów 2n = 16, 32^[7].

Systematyka i zmienność

Tworzy mieszańce z sasanką otwartą, s. wiosenną i s. zwyczajną^[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU)^[8]^[9]. Źródłem zagrożenia dla tej rośliny jest zarastanie muraw, na których występuje, przez drzewa i krzewy oraz wyższe trawy, a także zaorywanie ich^[6]. Nie jest jednak poważniej zagrożona, ostatnio nawet rozprzestrzenia się i zajmuje nowe siedliska^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b Pulsatilla pratensis (L.) Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-04].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Beczała T. Sasanka łąkowa. s. 94-95. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[powo-3] Pulsatilla pratensis (L.) Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-04].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[A-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[C-6] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[7] Beczała T. Sasanka łąkowa. s. 94-95. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[8] Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]