Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – polska nagroda literacka przyznawana od 2002 roku.

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza
Nagroda za

książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Warszawa

Pierwsze rozdanie

2002

Strona internetowa

Została ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła Józefa Mackiewicza, pisarza i działacza politycznego. Przyznawana jest polskim autorom za książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję.

Kapituła

edytuj

Fundatorami Nagrody są przedsiębiorcy Jan Michał Małek i Dorota Boether (wcześniej Zbigniew Zarywski). Nagroda przyznawana jest corocznie, a ogłoszenie wyników i uroczystość wręczenia laurów odbywa się 11 listopada. Nagrodę przyznaje kapituła, której przewodniczącym byli kolejno:

W skład kapituły wchodzą: Jacek Bartyzel (od jesieni 2007, przewodniczący kapituły), Krzysztof Dybciak (od roku 2016), Wacław Holewiński (od roku 2016), Stanisław Michalkiewicz (sekretarz[1][2]), Jacek Trznadel, Maciej Urbanowski (od sierpnia 2006), Rafał A. Ziemkiewicz, Dorota Heck, Paweł Witaszek.

W pracach kapituły brali udział również: Ryszard Legutko (do lata 2005), Kazimierz Orłoś (do czerwca 2006), Andrzej Nowak (do maja 2007), Marek Nowakowski (do maja 2014), Włodzimierz Odojewski (do lipca 2016), Elżbieta Morawiec (2005-2014), Halina Mackiewicz (córka Józefa Mackiewicza), Tomasz Burek (do 2017), Lech Jęczmyk, Zbigniew Zarywski (do 2015), Dorota Boetcher, Jan Michał Małek (do 2022).

Kapituła rozpatruje każdorazowo, jako kandydatury Nagrody, utwory literackie (powieści, eseje, poezję) i publicystyczne (w tym polityczne) oraz rozprawy historyczne, filozoficzne i krytycznoliterackie, napisane w języku polskim przez autorów żyjących, wydane w formie książkowej w poprzednim roku i zgłoszone przez wydawców do konkursu.

Latem ogłaszane są nominacje do Nagrody, zwykle obejmujące około 10 książek. Spośród ich autorów wyłaniany jest następnie laureat Nagrody, który otrzymuje 10 tys. dolarów i złoty medal z portretem patrona Nagrody oraz jego literackim credo: „Jedynie prawda jest ciekawa”, oraz wyróżnienia, którym Kapituła przyznaje po 1 tys. dolarów. Ponadto zarówno laureat, jak i wyróżnieni, otrzymują statuetki z brązu z popiersiem patrona Nagrody.

W listopadzie 2019 członkowie rodziny Józefa Mackiewicza opublikowali deklarację w sprawie Nagrody, w której stwierdzili m.in. „Z głębokim niepokojem obserwujemy atmosferę wokół Nagrody: szowinistyczne wystąpienia niektórych członków jury, sposób, w jaki Nagroda jest reklamowana w mediach społecznościowych i osoby, które ją promują. (...) Łączenie twórczości Józefa Mackiewicza z przejawami antysemityzmu, szowinizmu, homofobii i ludzkiej podłości, jest niedopuszczalne.” Zaprotestowali przeciwko zasiadaniu w jej jury przez Stanisława Michalkiewicza. Pismo podpisali m.in. Kazimierz Orłoś i Maciej Orłoś[3]. Stanisław Michalkiewicz został wyznaczony do tej kapituły jako mąż zaufania przez córkę Józefa Mackiewicza, Halinę Mackiewiczównę[potrzebny przypis].

Laureaci Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza

edytuj

2002[4]

laureat

wyróżnienia

  • Dawid Bieńkowski – powieść Jest (Wydawnictwo Agawa)
  • Wojciech Klewiec – książka Proces pokazowy. Oskarżony Augusto Pinochet (Wydawnictwo El-Ka)

pozostałe nominacje

2003[5]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2004[6]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2005[7]

laureat

wyróżnienia

  • Sławomir Cenckiewicz – praca Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL (Wydawnictwo Arcana)
  • Aleksander Kopiński – praca Ludzie z charakterami. O okupacyjnym sporze Czesława Miłosza i Andrzeja Trzebińskiego (wyd. Fronda)

pozostałe nominacje

2006[8]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2007[9]

laureat

wyróżnienia

  • Adam Wielomski – książka Hiszpania Franco (Agencja Wydawniczo-Reklamowa “Arte”)

pozostałe nominacje

2008[10]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2009[11]

laureat

wyróżnienia

  • Sławomir Cenckiewicz – książka Sprawa Lecha Wałęsy (wyd. Zysk i S-ka),
  • Grzegorz Eberhardt – praca Pisarz dla dorosłych – opowieść o Józefie Mackiewiczu (wyd. Lena/Stowarzyszenie Solidarność Walcząca), wyróżnienie ufundował inż. Antoni Plewik, przedsiębiorca rolny z Babina koło Bełżyc w województwie lubelskim
  • Krzysztof Koehler – tom poezji Porwanie Europy (wyd. Biblioteka Toposu), wyróżnienie ufundowała spółka 3 S Media, w imieniu której wyróżnienie wręczył dr Tomasz Sommer
  • Michał Wojciechowski – praca Moralna wyższość wolnej gospodarki (wyd. Prohibita)

pozostałe nominacje

2010[12]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2011[13]

laureat

wyróżnienia

  • Szczepan Twardoch – powieść Wieczny Grunwald (wyd. Narodowe Centrum Kultury), wyróżnienie ufundował Włodzimierz Kuliński ze Sztokholmu
  • Janusz Węgiełek – powieść Wiślany szlak (wyd. Regionalne Towarzystwo Powiślan), wyróżnienie ufundował dr. Jan Pokrywka oraz darczyńca, który pragnął pozostać nieznany

pozostałe nominacje

2012[14]

laureat

wyróżnienia (ufundowane przez Włodzimierza Kulińskiego ze Sztokholmu)

pozostałe nominacje

2013[15]

laureat

wyróżnienia

  • Krzysztof Polechoński – monografia Pisarz w czasach wojny i emigracji. Ferdynand Goetel i jego twórczość w latach 1939–1960 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)
  • Piotr Zychowicz – praca Pakt Ribbentrop-Beck, czyli jak Polacy u boku III Rzeszy mogli pokonać Związek Sowiecki (wyd. Nowy Świat)

pozostałe nominacje

2014[16]

laureat

wyróżnienia (ufundowane przez polskich przedsiębiorców: Włodzimierza Kulińskiego oraz Annę i Leszka Polakowskich)

  • Jan Polkowski – powieść Ślady krwi (Wydawnictwo M)
  • Stanisław Wiatr-Partyka – tom wierszy Ballada o utraconym domu (wyd. Narodowe Centrum Kultury)
  • Tomasz Antoni Żak – esej reportażowy Dom za żelazną kurtyną. Listy do pani S. (wyd. Agencja Fotograficzno-Wydawnicza Olszewski)

pozostałe nominacje

2015[17]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

  • Krzysztof KosińskiWiwisekcja powszedniości. Studium wczesnej twórczości M. Nowakowskiego 1957-1971 (wyd. IPN)
  • Marta KwaśnickaKrew z mlekiem (wyd. Teologia Polityczna)
  • Krzysztof MasłońPuklerz Mohorta, Lektury kresowe (wyd. Zysk i S-ka)
  • Grzegorz MotykaNa białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953 (Wydawnictwo Literackie)
  • Marek A. KoprowskiWołyń (wyd. Replika)
  • Sebastian Reńca – Niewidzialni (wyd. Prohibita)
  • Piotr GociekCzarne bataliony (wyd. Fabryka snów)
  • Jerzy J. Fąfara – Pomruk (wyd. Lisia Góra)
  • Marek ŁawrynowiczPatriotów 41 (wyd. Zysk i S-ka)

2016[18]

laureat

  • Joanna Siedlecka – książka Biografie odtajnione. Z archiwów literackich bezpieki (wyd. Zysk i S-ka)

wyróżnienia

  • Dorota Heck – książka Recenzje bez cenzury (wyd. Polihymnia)
  • Piotr Semka – książka My, reakcja. Historia emocji antykomunistów w latach 1944-1956 (wyd. Zysk i s-ka)

pozostałe nominacje

2017[19]

laureat

  • Jacek Kowalski – książka Sarmacja. Obalanie mitów (Wydawnictwo Fronda)

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2018[20]

laureat

wyróżnienia

  • Marian Sworzeń – książka Czarna ikona. Biełomor. Kanał Białomorski. Dzieje. Ludzie. Słowa (Wydawnictwo Sic!)
  • Piotr Zaremba – książka Zgliszcza (wyd. Zysk i S-ka)

pozostałe nominacje

  • Bartosz JastrzębskiVestigia Dei (wyd. Fundacja Augusta Hr. Cieszkowskiego)
  • Mariola Kruszewska – Czereśnie będą dziczeć (Wydawnictwo w Podwórku)
  • Krzysztof KuczkowskiRuchome święta (wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
  • Paweł LisickiLuter. Ciemna strona rewolucji (wyd. Fronda)
  • Bohdan UrbankowskiŹródła. Z dziejów myśli polskiej (wyd. Akces)

2019[21]

laureat

  • Marek Cichocki – książka Północ i Południe. Teksty o polskiej kulturze i historii (wyd. Teologia Polityczna)

wyróżnienia

  • Maria Marczek-Krupa – książka Górecki. Geniusz i Upór (wyd. Znak)
  • Paweł Lisicki – książka Epoka Antychrysta (wyd. Fabryka Słów)
  • Krzysztof Karoń – książka Historia Antykultury (nakład własny), wyróżnienie ufundowała Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego, wręczył je Jan Kubań, prezes Fundacji

pozostałe nominacje

  • Artur GrabowskiAm (dziennik z drugiej strony) (wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy)
  • Piotr GursztynRibbentrop-Beck. Czy pakt Polska-Niemcy był możliwy? (Wydawnictwo Dolnośląskie)
  • Wojciech KudybaKamienica (Pewne Wydawnictwo)
  • Krzysztof PiaseckiCegiełki i inne opowiadania (wyd. Biblioteka Słów)
  • Adrian Sinkowski – Atropina (wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
  • Janusz WęgiełekSpław (wyd. LTW)

2020[22]

laureat

wyróżnienia

  • Justyna Błażejowski – książka Ta historia wciąż trwa. Wspomnienia Jana Olszewskiego (Zysk i S-ka, IPN)
  • Paweł Chojnacki – książka Reemigrejtan. Kiedy Zygmunt Nowakowski wróci wreszcie do Krakowa (Wydawnictwo Libron)
  • Janusz Węgiełek – książka Krukowate (wyd. LTW)

pozostałe nominacje

  • Adam Fitas – Patriota pejzażu. Studia i szkice do portretu Józefa Mackiewicza (wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski)
  • Bartosz JastrzębskiŚwiatło Zachodu, szkice o myśli i kulturze chrześcijańskiej (wyd. Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego)
  • Tomasz Krzyżanowski – Szara (wyd. Witold Gadowski)
  • Marta KwaśnickaPomyłka (Wydawnictwo Benedyktynów)
  • Jan Polkowski, Piotr LegutkoRyzyko bycia Polakiem (wyd. Biblioteka Literacka)
  • Andrzej Świdlicki – Pięknoduchy, radiowcy, szpiedzy, Radio Wolna Europa dla zaawansowanych (wyd. Lena, Biblioteka Solidarności Walczącej)
  • Krzysztof Tyszka-Drozdowski – Żuawi nicości (wyd. Teologia Polityczna)

2021[23]

laureat

wyróżnienia

  • Katarzyna Bałżewska − książka Przestrzenie totalitarnego zniewolenia. Doświadczenia wojny i okupacji w twórczości Józefa Mackiewicza (wyd. Instytut Pileckiego)

pozostałe nominacje

2022[24]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

  • Ernest BryllMa się ku wieczorowi. Wiersze niepublikowane z lat 2014-2020 (wyd. Edycja św. Pawła – Instytut Literatury)
  • Wojciech ChmielewskiJezioro Dargin (Wydawnictwo Czytelnik)
  • Marek Jurek – 100 godzin samotności albo rewolucja październikowa nad Wisłą (Wydawnictwo Dębogóra)
  • Wojciech KudybaPułascy Tom 2: Non alius regit (Państwowy Instytut Wydawniczy)
  • Krzysztof Tyszka-Drozdowski – Zamknięte raje (wyd. Arcana)

2023[25]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2024

nominacje

Przypisy

edytuj
  1. Ryszard Maciejkianiec: O należne miejsce w kulturze dla Józefa Mackiewicza. nasz-czas.lt, 2006. [dostęp 2016-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
  2. Nominowani do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. blogpress.pl, 2016-10-18. [dostęp 2016-12-04].
  3. Rodzina Mackiewicza: Michalkiewicz skompromitował nagrodę. rp.pl, 25 listopada 2019. [dostęp 2019-11-26].
  4. Nagroda Literacka JM. Edycja 2002 [online], Józef Mackiewicz, 10 stycznia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  5. Nagroda Literacka JM. Edycja 2003 [online], Józef Mackiewicz, 20 stycznia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  6. Nagroda Literacka JM. Edycja 2004 [online], Józef Mackiewicz, 1 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  7. Nagroda Literacka JM. Edycja 2005 [online], Józef Mackiewicz, 10 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  8. Nagroda Literacka JM. Edycja 2006 [online], Józef Mackiewicz, 20 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  9. Nagroda Literacka JM. Edycja 2007 [online], Józef Mackiewicz, 1 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  10. Nagroda Literacka JM. Edycja 2008 [online], Józef Mackiewicz, 10 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  11. Nagroda Literacka JM. Edycja 2009 [online], Józef Mackiewicz, 20 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  12. Nagroda Literacka JM. Edycja 2010 [online], Józef Mackiewicz, 1 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  13. Nagroda Literacka JM. Edycja 2011 [online], Józef Mackiewicz, 10 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  14. Nagroda Literacka JM. Edycja 2012 [online], Józef Mackiewicz, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  15. Nagroda Literacka JM. Edycja 2013 [online], Józef Mackiewicz, 1 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  16. Nagroda Literacka JM. Edycja 2014 [online], Józef Mackiewicz, 10 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  17. Nagroda Literacka JM. Edycja 2015 [online], Józef Mackiewicz, 19 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  18. Nagroda Literacka JM. Edycja 2016 [online], Józef Mackiewicz, 30 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  19. Nagroda Literacka JM. Edycja 2017 [online], Józef Mackiewicz, 10 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  20. Nagroda Literacka JM. Edycja 2018 [online], Józef Mackiewicz, 20 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  21. Nagroda Literacka JM. Edycja 2019 [online], Józef Mackiewicz, 30 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  22. Nagroda Literacka JM. Edycja 2020 [online], Józef Mackiewicz, 10 lipca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  23. Nagroda Literacka JM. Edycja 2021 [online], Józef Mackiewicz, 19 lipca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  24. Nagroda Literacka JM. Edycja 2022 [online], Józef Mackiewicz, 10 listopada 2022 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  25. Nagroda Literacka JM. Edycja 2023 [online], Józef Mackiewicz, 1 lutego 2023 [dostęp 2023-07-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj