302 Dywizjon Myśliwski „Poznański” (ang. No. 302 Polish Fighter Squadron) – eskadra lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

302 Dywizjon Myśliwski
Poznański
No.302 Polish Fighter Squadron
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

10 lipca 1940

Rozformowanie

18 grudnia 1946

Tradycje
Święto

28 lipca[a]

Rodowód

131, 132 Eskadra Myśliwska

Działania zbrojne
Bitwa o Anglię, Operacja Overlord
Organizacja
Numer

WX (przezwisko „Woxhale”); od sierpnia 1945 – QH

Rodzaj sił zbrojnych

Polskie Siły Powietrzne

Formacja

Royal Air Force

Rodzaj wojsk

wojska lotnicze

Skład

Hawker Hurricane, Supermarine Spitfire

Historia dywizjonu

edytuj

10 lipca 1940 Dowództwo Lotnictwa Myśliwskiego Królewskich Sił Powietrznych (ang. Fighter Command Royal Air Force) wydało rozkaz o sformowaniu dywizjonu:

Tajne Dotyczy nr FC/S2 0437/AOA Postogram Data:10 lipca 1940 roku

Do sztabu 12 Grupy Stacje RAF: Leconfield i Duxford Nadane przez: sztab Fighter Command Organizacja dywizjonów myśliwskich polskiego i czeskiego. Otrzymano informację z Ministerstwa Lotnictwa, iż zapadła decyzja zorganizowania polskiego i czeskiego dywizjonu myśliwskiego z doświadczonego personelu, niedawno ewakuowanego z Francji. Będą to: nr 302 Polish Fighter Squadron RAF i 310 Czech Fighter Squadron RAF. Personel zostanie zaliczony do RAFVR. Dywizjony zostaną zorganizowane w oparciu o etat nr WAR/FC-158. Jakkolwiek etat ten powinien być przestrzegany, to jednak zezwala się na dublowanie niektórych stanowisk, zajmowanych przez personel brytyjski RAF. 302 Squadron będzie organizowany w Leconfild, a 310 Squadron w Duxford. Personalne rozkazy przeniesieniowe rozpoczną się 14 lipca 1940 roku. Ustalenia puli samolotów dla każdego dywizjonu: 16 sztuk Hurricane’ów Mk-I. Dodatkowo przydziela się oprócz tych samolotów po jednym Masterze i jednym Magistrze. Poleca się, aby komendanci stacji uczynili wszystko, co w ich mocy, aby polski i czeski personel poczuł się jak wśród przyjaciół i aby ich warunki bytowania były odpowiednie.

Podpisał Wing Commander W.E. Dipper Z upoważnienia wicemarszałka Lotniczego Dowódcy Administracyjnego.

Jednostka nawiązywała do tradycji poznańskiego III/3 Dywizjonu Myśliwskiego (odznaka, początkowy personel) oraz 2 Dywizjonu Myśliwskiego „Krakowsko-Poznańskiego” we Francji (1940).

Dywizjon walczył w bitwie o Anglię, ofensywie myśliwskiej nad Francją, obronie Exeter, w osłonie konwojów, operacji „Jubilee” (desant pod Dieppe), bitwie o Niemcy, operacji „Overlord”, bitwie w Normandii, w inwazji Niemiec.

Tradycje dywizjonu odziedziczył: 62 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego (1954-1995), 17 Eskadra Lotnicza (odznaka) (1957-1999), 3 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Poznań” (1995-2000) i 3 Eskadra Lotnictwa Taktycznego „Poznań” (od 2001).

Odznaka dywizjonu

edytuj

Odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 4, poz. 43 z 10 października 1943 roku. Na niebiesko (góra) – biało (środek) – czerwonej (dół) tarczy w kształcie rombu wizerunek kroczącego kruka z czarnymi i niebieskimi piórami. W górnym rogu numer 1/145, w dolnym 302. Łapy, dziób, cyfry i krawędzie rombu w kolorze złota. Sylwetka kruka zapożyczona z godła 132 eskadry myśliwskiej 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu. Tło odznaki stanowią barwy francuskie. Jednoczęściowa – wykonana w srebrze. Wymiary: 26x16 mm[1]

Dowódcy

edytuj
 
Dowódcy dywizjonu 302
Stopień
RAF
Stopień
PSP
Imię i nazwisko Od dnia Informacje
Dowódca brytyjski
S/Ldr William A. J. Satchell 13 sierpnia 1940
Dowódcy polscy
S/Ldr mjr pil. Mieczysław Mümler 13 sierpnia 1940
S/Ldr kpt. pil. Piotr Łaguna 10 grudnia 1940 od 28 maja 1941 d-ca 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego
F/Lt kpt. pil. Stefan Witorzeńć 29 maja 1941 S/Ldr od 15 czerwca, st.mjra od września 1941
S/Ldr kpt. pil. Julian Kowalski 25 listopada 1941
S/Ldr kpt. pil. Stanisław Łapka[2] 26 sierpnia 1942
S/Ldr kpt. pil. Wieńczysław Barański 16 maja 1943
S/Ldr kpt. pil. Wacław Król 18 października 1943 od 1 października 1944 dowódca 61 OTU
S/Ldr kpt. pil. Marian Duryasz 7 lipca 1944
S/Ldr kpt. pil. Zygmunt Witymir Bieńkowski 30 stycznia 1945 24 lutego 1945 zestrzelony nad Belgią, dostał się do niewoli
S/Ldr kpt. pil. Ignacy Olszewski[3] 24 lutego 1945 14 marca 1945 zestrzelony w Holandii, uniknął niewoli
S/Ldr kpt. pil. Bolesław Kaczmarek 24 marca 1945
S/Ldr kpt. pil. Jerzy Szymankiewicz[4] 1 sierpnia 1945 pod koniec września 1946 zdecydował się wrócić do Polski
W/Ldr mjr pil. Antoni Głowacki 30 września 1946 do rozformowania dywizjonu 18 grudnia 1946

Personel dywizjonu

edytuj

W wykazie figurują oficerowie i podoficerowie Dywizjonu 302.

Lotniska dywizjonu

edytuj
 
Bazy lotnicze Dywizjonu 302
Baza lotnicza Użytkowana od Baza lotnicza Użytkowana od
RAF Leconfield(inne języki) 13 lipca 1940 RAF Tangmere(inne języki) 18 września 1943
RAF Duxford(inne języki) 12 września 1940 RAF Northolt 21 września 1943
RAF Leconfield od 29 września 1940 RAF Fairwood Common(inne języki) 2 grudnia 1943
RAF Northolt 11 października 1940 RAF Northolt 19 grudnia 1943
RAF Westhampnett(inne języki) 23 listopada 1940 Port lotniczy Llanbedr(inne języki) 1 marca 1944
RAF Kenley(inne języki) od 7 kwietnia 1941 RAF Northolt 7 marca 1944
RAF Jurby(inne języki) (wyspa Man) od 28 maja 1941 RAF Deanland(inne języki) 1 kwietnia 1944
RAF Valley(inne języki) od 16 czerwca 1941 RAF Southend 12 kwietnia 1944
RAF Jurby od 11 lipca 1941 RAF Deanland 14 kwietnia 1944
RAF Churchstanton(inne języki) 7 sierpnia 1941 RAF Chailey(inne języki) 26 kwietnia 1944
RAF Warmwell(inne języki) 5 września 1941 RAF Appledram(inne języki) 28 czerwca 1944
RAF Harrowbeer(inne języki) 5 października 1941 RAF Ford 16 sierpnia 1944
RAF Ibsley(inne języki) 25 października 1941 ALG[i] B-10 Plumetot, Francja 3 sierpnia 1944
RAF Harrowbeer 5 listopada 1941 RAF Fairwood Common 31 sierpnia 1944
RAF Warmwell 26 kwietnia 1942 ALG B-51 Lille-Vendenville, Fr. 16 września 1944
RAF Heston 7 maja 1942 ALG B-70 Antwerp-Deurne, Belgia 3 października 1944
RAF Croydon(inne języki) 30 czerwca 1942 ALG B-61 Denijs Westrem, Belgia 11 października 1944
RAF Heston 7 lipca 1942 ALG B-60 Grimbergen, Belgia 13 stycznia 1945
RAF Kirton in Lindsey(inne języki) 1 lutego 1943 ALG B-77 Gilze-Rijen, Holandia 8 marca 1945
RAF Digby(inne języki) 1 marca 1943 ALG B-101 Nordhorn, Holandia 14 kwietnia 1945
Hutton Cranswick(inne języki) 17 kwietnia 1943 ALG B-113 Varrelbusch(inne języki), Niemcy 30 kwietnia 1945
RAF Heston 1 czerwca 1943 ALG B-111 Alhorn(inne języki), Niemcy 16 września 1945
RAF Perranporth(inne języki) 20 czerwca 1943 RAF Hethel(inne języki) 7 października 1946[ii]
RAF Fairlop(inne języki) 19 sierpnia 1943
  1. Advanced Landing Ground(inne języki) – wyremontowane lotniska na terenach zdobytych przez Aliantów na fronce zachodnim w czasie IIWŚ.
  2. Do rozformowania dywizjonu.

Samoloty na uzbrojeniu

edytuj
Samoloty na wyposażeniu Dywizjonu 302
Typ samolotu[i] Użytkowane od
Hawker Hurricane I[ii] od 26 lipca 1940
Hurricane I[iii] od stycznia 1941
Hurricane IIA[iv], Hurricane IIB[v] od 15 marca 1941
Hurricane I[vi] od 28 maja 1941
Hurricane IIA, Hurricane IIB[vii] od 7 sierpnia 1941
Supermarine Spitfire VB[viii] od 30 października 1941
Spitfire F IXC[ix] od 20 września 1943
Spitfire LF IXC, Spitfire LF IXE[x] od maja 1944
Spitfire LF XVI[xi] od 19 stycznia 1945
  1. Oznaczenia samolotów.
  2. M.in. okres Bitwy o Anglię: P2752-R, P2954-E, P3085-A, P3086-Z, P3205-E, P3538-J, P3912-L, P3867-F, P3872-R, P3877-T, P3923-U, P3924-Y, P3930-X, P3935-D, R2684-B, R4095-M, V6569-K, V6571-Q, V6734-K, V6735-M, V6865-L, V6942-S, V7045-A, V7417-T, V7593-V.
  3. Uzupełnienie: P2918-Y, P3307-A, V6744-C, V6860-B.
  4. M.in.: Z2342 F, Z2350-W, Z2386-C, Z2423-V, Z2485-U, Z2667-E, Z2668-H, Z2772-B, Z2806-A.
  5. M.in.: Z3095-N, Z3165-K, Z3402-Z, Z3668-W, Z3675-B, Z3982-S, Z5004-T, Z5006-P.
  6. Ponownie używane przed 15 marca 1941 po remoncie.
  7. Ponownie używane do 27 maja 1941 po remoncie.
  8. M.in. w 1942: P8725-B, R6809, R8888-B, W3637-J, W3844-D, W3902-T, W3953-E, W3954-B, W3960-R, AA747, AA850-U, AA853-C, AA854-G, AA856-Z, AD257-D, AD297, AD428-S, AR385-J, BL235-W, BL549-E, BL635, BL925-V, EN852-M;
    od początku 1943: W3702-A, W3765-F, W3970-I, AB872-K, AR432-B, BL594-G, BM651-D, EN828-E, EN865-L.
  9. M.in.: BS306-I, BS336-T, BS462-E, JK979-A, EN127, EN527-C, LZ989-J, MA235-H, MA563-W, MA566-I, MA645-H, MA791-B, MA843-F, MH327-R, MH353-K, MH869-R.
  10. M.in.: MH708-B, MH712-D, MH726, MH883-O, MH938-I, MJ138-C, MJ201-R, MJ458-K, MJ684-A, MJ783-F, MK200-T, MK358-C, MK370-H, MK403-Q, MK568-H, MK899-S, MK983-G, MK999-Z, ML124-E, ML136-L, ML239-K, ML273-D, ML309-F, ML358-H, NH197-E, NH206-B, NH410-X, NH463-N, PL286-Z.
  11. M.in.: SM205-E, SM398-J, SM407-N, SM409-K, SM412-A, SM419-C, SM648-E, TB132-H, TB136-D, TB276-J, TB278-F, TB292-Z, TB299-S, TB345-A, TB361-X, TB365-M, TB374-O, TB395-B, TB525-E, TB742-U, TB748-W, TB751-R, TB891-Y, TB921-D, TB990-M, TD240-V, TD251-N, TD252-H, TD283-V, TD345-F, TD369-Z, TD375-M, TE206-M.

Podsumowanie wysiłku bojowego

edytuj

W okresie od 19 lipca 1940 do 8 maja 1945

Operacje bojowe
Rok 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem
samoloto-zadań 923 1 759 1 583 1 836 3 553 1 342 10 996
godzin lotów 1 016 1 905 2 233 3 118 6 080 1 958 16 311
Straty w samolotach nieprzyjaciela
w atakach powietrznych polskich pilotów
Straty w samolotach nieprzyjaciela
zadane przez pilotów brytyjskich
Okres 1940-1945 Razem Okres 1940-1945 Razem
zniszczone 44½ zniszczone 1
prawdopodobnie zniszczone 24 prawdopodobnie zniszczone 1
uszkodzone 16 uszkodzone 1

Zobacz też

edytuj
  1. święto dywizjonu ustalono na 28 lipca, na pamiątkę wydania pierwszego rozkazu Dywizjonu

Przypisy

edytuj
  1. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 529.
  2. Niebieska Eskadra, Kpt. Stanisław Łapka [online], Niebieska Eskadra [dostęp 2019-12-01].
  3. Wojciech Zmyślony, Kpt. Ignacy Olszewski [online], www.polishairforce.pl [dostęp 2019-12-01].
  4. Wojtek Matusiak, Kpt. Jerzy Szymankiewicz [online], Niebieska Eskadra [dostęp 2019-12-01].
  5. Bożena Bilska-Smuś, Ścigał sen o Polsce; [w:] „Łódzkie.pl” (dwutygodnik Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi), nr 4-5, czerwiec-sierpień 2019, s. 19.

Bibliografia

edytuj
  • Izydor Koliński: Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
  • Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 97820432992.

Linki zewnętrzne

edytuj