Breyten Breytenbach

Breyten Breytenbach (ur. 16 września 1939 w Bonnievale, zm. 24 listopada 2024 w Paryżu) – południowoafrykański pisarz, poeta, dramaturg, malarz, przeciwnik apartheidu, wieloletni więzień polityczny. W 2017 roku został uhonorowany Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Zbigniewa Herberta.

Breyten Breytenbach

Juan Breyten

Breyten Breytenbach, 2009
Data i miejsce urodzenia	16 września 1939 Bonnievale, Langeberg, Związek Południowej Afryki
Data i miejsce śmierci	24 listopada 2024 Paryż, Francja
Narodowość	Południowoafrykańczyk
Język	afrikaans, angielski
Alma Mater	Uniwersytet Kapsztadzki
Dziedzina sztuki	wiersz, powieść, esej, dramat

Życiorys

Breytenbach studiował sztukę na Uniwersytecie Kapsztadzkim, ale ze względu na swe przekonania polityczne w latach 60. XX wieku musiał przerwać studia i wyjechać do Francji. W Paryżu poślubił Wietnamkę Yolandę Ngo Thi Hoang Lien, córkę ambasadora ówczesnego Wietnamu Południowego, z którą nie mógł powrócić do ojczyzny – w Południowej Afryce obowiązywało wówczas prawo zakazujące mieszanych małżeństw. Gdy w 1975 roku w nielegalny sposób (z fałszywym paszportem) dostał się jednak do Południowej Afryki, został aresztowany i skazany na dziewięć lat więzienia. Wypuszczono go w 1982 roku po międzynarodowych protestach (w tym PEN Clubu). Poeta później wyjechał do Paryża i uzyskał francuskie obywatelstwo. W 2000 roku rozpoczął współpracę dydaktyczną z Uniwersytetem Kapsztadzkim.

Twórczość

Breyten Breytenbach był autorem licznych powieści, wierszy i esejów, tworzonych w języku afrikaans. Część z nich została oryginalnie opublikowana w języku angielskim. Poeta tworzył również dzieła malarskie i grafiki, których wystawy odbywały się, m.in. w Paryżu, Brukseli, Nowym Jorku, Hongkongu i Johannesburgu. W 1980 roku w języku polskim wydano Cały czas nakładem Wydawnictwa Literackiego. Autorem przekładu wybranych poezji był Andrzej Dąbrówka. W 2016 roku wydano inny wybór Refren podróżny. Wiersze wybrane w zbiorowym przekładzie (m.in. Miłosza Biedrzyckiego). W tłumaczeniu Jerzego Kocha nakładem oficyny a5 ukazał się tom Ciało wędrowne.