Albert (książę Wielkiej Brytanii i Irlandii)

książę Wielkiej Brytanii i Irlandii

Albert, właśc. niem.: Franz August Carl Albert Emmanuel von Sachsen-Coburg und Gotha (ur. 26 sierpnia 1819 w Coburgu, zm. 14 grudnia 1861 w Windsorze, Berkshire, Wielka Brytania) – drugi syn Ernesta I, księcia Saksonii-Coburg-Gotha i jego pierwszej żony – Ludwiki z Saksonii-Gotha-Altenburg. Książę małżonek Wielkiej Brytanii, jako mąż swojej kuzynki, królowej brytyjskiej, Wiktorii. Miał jednego brata Ernesta.

Albert[1]
Ilustracja
Wizerunek herbu
podpis
Książę małżonek
Okres

od 6 lutego 1840
do 14 grudnia 1861

Poprzednik

Adelajda Sachsen-Meiningen

Następca

Aleksandra Duńska

Dane biograficzne
Dynastia

sasko-koburska

Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia 1819
Coburg, Bawaria

Data i miejsce śmierci

14 grudnia 1861
Zamek Windsor, Windsor, Wielka Brytania

Ojciec

Ernest I z Saksonii-Coburga-Gothy

Matka

Ludwika z Saksonii-Gothy-Altenburga (1800–1831)

Żona

Wiktoria Hanowerska

Dzieci

Wiktoria,
Edward VII
Alicja Koburg
Alfred z Saksonii-Coburga-Gothy
Helena Koburg
Ludwika Koburg, księżna Argyll
Artur, książę Connaught i Strathearn
Leopold, książę Albany
Beatrycze Koburg

Odznaczenia
Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Ostu (Wielka Brytania) Order Świętego Patryka (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Order Gwiazdy Indii Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Order Gwelfów (Hanower) Order Złotego Runa (Hiszpania) Wstęga Dwóch Orderów – typ III (Portugalia) Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Order Słonia (Dania) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Order Królewski Serafinów (Szwecja)

Małżeństwo i rodzina

edytuj

Albert poznał Wiktorię (1819–1901) – wówczas jeszcze księżniczkę, w roku 1835. Nie wzbudził on jej zainteresowania ze względu na swój wygląd – był kluskowatym, niezgrabnym, wręcz sennym szesnastolatkiem. Dopiero cztery lata później ponownie pojawił się przed obliczem Wiktorii, tym razem jako opalony mężczyzna o szerokich ramionach. 10 lutego 1840 ożenił się z Wiktorią – wówczas już królową. Małżeństwo, mimo że zaplanowane, było szczęśliwe – Albert kochał Wiktorię, ona zaś nie widziała poza nim świata. Para doczekała się dziewięciorga dzieci:

 
Królowa Wiktoria i książę Albert z rodziną w 1846 roku, obraz namalowany przez Franza Xavera Winterhaltera

Albert był surowym i wymagającym ojcem, dlatego też nieodpowiedni styl życia (liczne romanse i alkoholizm) jego najstarszego syna „Bertiego” przyprawiały go o ostre bóle głowy, a w efekcie – osłabiały jego zdrowie i obniżały odporność.
Królowa Wiktoria i książę Albert mieli czterdzieścioro dwoje wnucząt. Najsłynniejsi to król Wielkiej Brytanii Jerzy V, ostatni niemiecki cesarz i król Prus Wilhelm II Hohenzollern oraz Karol Edward książę Saksonii-Coburg-Gotha.
Ich potomkowie zasiadali na tronach Grecji, Jugosławii, Rosji, Rumunii i Niemiec, a obecnie panują w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii, Danii i Hiszpanii.

Polityka

edytuj
 
Książę Albert (F.X. Winterhalter, 1846)

Alberta początkowo traktowano z dystansem i nieufnością, ze względu na jego pochodzenie (był Niemcem). Dopiero jego aktywne zaangażowanie w politykę podczas nieobecności królowej przysporzyło mu popularności. Wytrwale zajmował się trudnymi sprawami państwowymi. Był przeciwny agresywnej polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii, dlatego też starał się załagodzić stosunki, szczególnie z Niemcami (na własnej skórze odczuł niechęć Brytyjczyków). Już kilka lat później nikt nie wyobrażał sobie panowania Wiktorii bez Alberta. Najznamienitsi politycy i profesorowie zasięgali u niego rady.

Choroba i śmierć

edytuj

Ostatnie lata życia Alberta to ciąg wiecznych zmartwień i trosk – książę miał delikatne zdrowie. W listopadzie 1861 zachorował (jak początkowo uznali lekarze) na grypę, ale okazało się, że był to atak duru brzusznego. Pojawiły się komplikacje i Albert zmarł 14 grudnia. Jego żona Wiktoria pozostała w żałobie po mężu przez 40 lat, aż do śmierci. Rządziła Wielką Brytanią tak, jak chciał tego jej zmarły mąż.

Tytuły i odznaczenia

edytuj

Tytuły

edytuj
  • 26 sierpnia 1819 – 12 listopada 1826: Jego Książęca Wysokość Albert z Saksonii-Coburg-Saalfeld, książę Saksonii
  • 12 listopada 1826 – 6 lutego 1840: Jego Książęca Wysokość Albert z Saksonii-Coburg-Gotha, książę Saksonii
  • 6 lutego 1840 – 25 czerwca 1857: Jego Królewska Wysokość Albert z Saksonii-Coburg-Gotha, książę Saksonii
  • 25 czerwca 1857 – 14 grudnia 1861: Jego Królewska Wysokość Książę Małżonek

Odznaczenia

edytuj
 

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Albert, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-03-11].
  2. a b c d e f g h Robert P. Dod: The Peerage, Baronetage, and Knightage of Great Britain and Ireland. 1840, s. 75.
  3. Albert, Prince Consort. Biography, thefamouspeople.com.
  4. H. Tarlier: Almanach royal officiel, publié, exécution d’un arrête du roi. Bruksela: 1854, s. 37. (fr.).
  5. Nadany w przez Karola Alberta króla Sardynii.
  6. Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
  7. Jørgen Pedersen: Riddere af Elefantordenen 1559-2009. Kopenhaga: 2009, s. 470.
  8. A Szent István Rend tagjai. tornai.com. [dostęp 2018-08-12]. (węg.).
  9. a b c d e f g Jose Vincente de Bragança: Agraciamentos Portugueses aos Príncipes da Casa Saxe-Coburgo-Gota. s. 12. [dostęp 2015-08-22]. (port.).

Bibliografia

edytuj