Sistèma parlamentari
| Sciéncias politicas | |
 Session parlamentària al Reialme Unit | |
| Poders | |
|---|---|
| Executiu · Judiciari · Legislatiu | |
| Escòlas | |
| Istòria · Conductivisme · Racionalisme · Economia politica · Istòria politica mondiala · Filosofia politicas · Estructuralisme · Foncionalisme · Institucionalisme | |
| Sistèmas politics | |
| Anarquia · Ciutat-Estat · Democracia · Dictatura · Federacion · Feudalisme · Meritocracia · Monarquia · Parlamentarisme · Presidencialisme · Republica · Sistèma semipresidencial · Teocracia | |
| Concèptes | |
| Autoritat · Politica · Sobeiranetat · Ideologia · Legitimitat · Partit politic · Estat sobeiran |
Un sistèma parlamentari, democracia parlamentària o parlamentarisme, es un sistèma d'organizacion politica ont la branca executiva del govèrn depend del sosten dirècte o indirècte del parlament, sovent exprimit per un vòte de confidança. Doncas, i existís pas una separacion clara dels poders entre las brancas legislativa e executiva ni de sistèma de verificacion e balança comuna dins lo sistèma presidencial. Malgrat aquò, lo sistèma parlamentari a una flexibilitat e capacitat de responsa màgers que lo sistèma presidencial. Coma sistèma democratic, dins la democracia parlamentària la sobeiranetat populara es representada per de deputats e/o de senadors, elegits per d'eleccions liuras e periodicas, qu'exercisson la lor foncion legislativa dins un parlament.
La branca executiva dels sistèmas parlamentaris es sostenguda per un cabinet, dirigit pel primièr ministre, considerat coma lo cap del govèrn. Lo primièr ministre e los ministres del cabinet provenon del Parlament e son sovent de membres ministres. Lo cap del partit majoritari, o d'un grop de partits en coalicion, es elegit o designat coma primièr ministre. Dins fòrça païses amb de sistèmas parlamentaris, lo cabinet, un dels membres, o lo primièr ministre, pòdon èsser renversats per una mocion de censura. E lo poder executiu pòt dissòlvre lo parlament e convocar d'eleccions novèlas.
Las brancas legislativas dels sistèmas parlamentaris pòdon èsser eissidas d'un sistèma de vòte uninominal majoritari o d'un sistèma de representacion proporcionala. Lo primièr cas s'utiliza principalament dins los païses de la Comunitat Britanica de las Nacions, e dins gaire de cases es necessari de formar un govèrn de coalicion. Per contra, los sistèmas de representacion proporcionala, utilizats sustot dins los païses de l'Euròpa continental, tendon a produsir de coalicions multipartitas.
Dins la majoritat dels sistèmas parlamentaris las cargas de cap de l'Estat e de cap del govèrn son detengudas per doas personas distintas; lo cap de l'Estat a una posicion de representacion o una foncion sustot ceremonialas (es sovent un monarca o lo president), amb de poders limitats que pòt utilizar en tempses de crisi, los que (per convencion o per òrdre constitucional) pòdon solament s'utilizar jol conselh e l'aprovacion del cap del govèrn. Dins d'autres sistèmas parlamentaris especials (nomenats sistèmas semipresidencials), lo president (coma cap d'Estat) a mai de poders e de foncions governamentals.