Grazia Deledda

	Grazia Deledda
	;
Pseudonym	Ilia di Saint-Ismael, Ilia di Sant'Ismael, Aman della Rupe
Statsborgarskap	Kongedømet Italia
Fødd	27. september 1871; Nuoro
Død	15. august 1936 (64 år); Roma
Yrke	skribent, lyrikar, romanforfattar, skodespelforfattar, prosaforfatter, novelleforfattar
Sjanger	sjølvbiografi, drama
Ektefelle	Palmiro Madesani
	Grazia Deledda på Commons

Grazia Deledda (27. september 1871–15. august 1936) var ein italiensk forfattar som i 1926 fekk Nobelprisen i litteratur «för hennes av hög idealitet burna författarskap, som med plastisk åskådlighet skildrat livet på hennes fäderneö och med djup och värme behandlat allmänt mänskliga problem.»^[1]^[2]

Liv og virke

Grazia Deledda var fødd i Nuoro på Sardinia. Ho kom frå ein velhavande familie og fekk språkundervisning allereie i barneåra. Som 15-åring fekk ho i 1886 publisert forteljingar og dikt i sardiske aviser. Frå år 1900 budde ho i Roma med to søner og ektemannen Palmiero Madesani, som var statstenestemann i forsvarsdepartementet.

Deledda blir rekna som ei av dei viktigaste naturalistiske forfattarane innan italiensk litteratur. I romanane sine skildrar ho det harde livet til det sardiske folket. Verka er lagnadsromanar der kvinner ofte er sentrale figurar rivne mellom konfliktar om ære, tru og fordommar frå omgjevnaden.^[3] Dei seinare verka utspelar seg i Italia, men knyter likevel an til heimplassen hennar.

I verka hennar kan ein spore påverkning frå Giovanni Verga sin verismo og i blant Gabriele D'Annunzio sin decadentismo.

Verk i utval

Fior di Sardegna, 1892
La via del male, 1896a, omarbeidd i 1916
Il tesoro, 1897
Elias Portolú, 1900
Sino al confine, 1910
Nel deserto, 1911
Canne al vento, 1913
Marianna Sirca, 1915
Annalena Bilsini, 1927

Omsetjingar til norsk

Hjemve, 1929
Annalena Bilsini, 1929
På onde veier, 1928
Efeuen, 1928
Siv som svaier i vinden, 1927
Flukten til Egypten, 1927
Den ensomme mands hemmelighet, 1925
Aske, 1925

Referansar

↑ "for her idealistically inspired writings which with plastic clarity picture the life on her native island and with depth and sympathy deal with human problems in general".
↑ Nobelprisen i litteratur 1926 på nobelprize.org
↑ Leksikonredaksjonen til forlaget F.A.Brockhaus (red.): Nobelpreise. Chronik herausragender Leistungen. Mannheim 2001, ISBN 3-7653-0491-3, s. 264.

Litteratur

Irene Ferchl, Es genügt, das innere Leben zu leben, i Charlotte Kerner; Nicht nur Madame Curie - Frauen, die den Nobelpreis bekamen, Belz Verlag Weinheim und Basel 1999, ISBN 3-407-80862-3
Gertraude Wilhelm (red.): Die Literaturpreisträger - Ein Panorama der Weltliteratur im 20. Jahrhundert, Econ Taschenbuch VErlag Düsseldorf, 1983, ISBN 3-612-10017-3
Red. E. Cecchi, samla verk, 4 bind. 1941-1955

Bakgrunnsstoff

Verk av og om Grazia Deledda i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
Nobelprisen i litteratur 1926 på nobelprize.org
Verk av Grazia Deledda: tekstar, konkordansar, ordlister og statistikk
Biografi, litteratur og kjelder på FemBio, Institut für Frauen-Biographieforschung

[1] "for her idealistically inspired writings which with plastic clarity picture the life on her native island and with depth and sympathy deal with human problems in general".

[2] Nobelprisen i litteratur 1926 på nobelprize.org

[3] Leksikonredaksjonen til forlaget F.A.Brockhaus (red.): Nobelpreise. Chronik herausragender Leistungen. Mannheim 2001, ISBN 3-7653-0491-3, s. 264.

[1]

[2]

[3]

Grazia Deledda

Pseudonym	Ilia di Saint-Ismael, Ilia di Sant'Ismael, Aman della Rupe
Statsborgarskap	Kongedømet Italia
Fødd	27. september 1871 Nuoro
Død	15. august 1936 (64 år) Roma
Yrke	skribent, lyrikar, romanforfattar, skodespelforfattar, prosaforfatter, novelleforfattar
Sjanger	sjølvbiografi, drama
Ektefelle	Palmiro Madesani

Grazia Deledda på Commons

v d e Nobelprisvinnarar i litteratur
1901–1925	Prudhomme (1901) • Mommsen (1902) • Bjørnson (1903) • Mistral, Echegaray (1904) • Sienkiewicz (1905) • Carducci (1906) • Kipling (1907) • Eucken (1908) • Lagerlöf (1909) • Heyse (1910) • Maeterlinck (1911) • Hauptmann (1912) • Tagore (1913) • Inga utdeling i 1914. • Rolland (1915) • von Heidenstam (1916) • Gjellerup, Pontoppidan (1917) • Inga utdeling i 1918. • Spitteler (1919) • Hamsun (1920) • France (1921) • Benavente (1922) • Yeats (1923) • Reymont (1924) • Shaw (1925)
1926–1950	Deledda (1926) • Bergson (1927) • Undset (1928) • Mann (1929) • Lewis (1930) • Karlfeldt (1931) • Galsworthy (1932) • Bunin (1933) • Pirandello (1934) • Inga utdeling i 1935. • O’Neill (1936) • du Gard (1937) • Buck (1938) • Sillanpää (1939) • Inga utdeling i 1940–1943. • Jensen (1944) • Mistral (1945) • Hesse (1946) • Gide (1947) • Eliot (1948) • Faulkner (1949) • Russell (1950)
1951–1975	Lagerkvist (1951) • Mauriac (1952) • Churchill (1953) • Hemingway (1954) • Laxness (1955) • Jiménez (1956) • Camus (1957) • Pasternak (1958) • Quasimodo (1959) • Perse (1960) • Andrić (1961) • Steinbeck (1962) • Seferis (1963) • Sartre (1964) • Sjolokhov (1965) • Agnon, Sachs (1966) • Asturias (1967) • Kawabata (1968) • Beckett (1969) • Solzjenitsyn (1970) • Neruda (1971) • Böll (1972) • White (1973) • Johnson, Martinson (1974) • Montale (1975)
1976–2000	Bellow (1976) • Aleixandre (1977) • Singer (1978) • Elytis (1979) • Miłosz (1980) • Canetti (1981) • García Márquez (1982) • Golding (1983) • Seifert (1984) • Simon (1985) • Soyinka (1986) • Brodsky (1987) • Mahfouz (1988) • Cela (1989) • Paz (1990) • Gordimer (1991) • Walcott (1992) • Morrison (1993) • Ōe (1994) • Heaney (1995) • Szymborska (1996) • Fo (1997) • Saramago (1998) • Grass (1999) • Gao (2000)
Frå 2001	Naipaul (2001) • Kertész (2002) • Coetzee (2003) • Jelinek (2004) • Pinter (2005) • Pamuk (2006) • Lessing (2007) • Le Clézio (2008) • Müller (2009) • Vargas Llosa (2010) • Tranströmer (2011) • Mo (2012) • Munro (2013) • Modiano (2014) • Aleksijevitsj (2015) Dylan (2016) • Ishiguro (2017) • Tokarczuk (2018, delt ut i 2019) • Handke (2019) • Glück (2020) • Gurnah (2021) • Ernaux (2022) • Fosse (2023) • Han (2024)