ezel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ezel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈezəl / (2 lettergrepen); /ˈezəɫ/

Woordafbreking

• ezel

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands esel ontleend van Latijn asinus, in de betekenis van ‘paardachtige’ voor het eerst aangetroffen in 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ezel	ezels
verkleinwoord	ezeltje	ezeltjes

Zelfstandig naamwoord

de ezel m

1. (onevenhoevigen) bepaald paardachtig zoogdier, Equus asinus , met lange oren dat zeer eigenwijs is

   • De ezel was continu aan het balken. 

   ▸ Ik ben eigenlijk loodgieter en heb al mijn gereedschap en mijn bestelbus verkocht, waarvan ik deze twee paarden heb gekocht voor 2500 dollar per stuk. Maar ik begrijp nu waarom de vorige eigenaar van ze af wilde, ze luisteren totaal niet, superkoppig, net ezels.

2. (scheldwoord) domkop

   • Je bent een ezel omdat je de sleutel bent verloren. 

3. (gereedschap) (schilderkunst) steunmeubel, schildersezel

   • De schilder had het doek op zijn ezel gezet. 

4. (techniek) voorste hanger van een windmolen waaraan de vangbalk vooraan met een scharnierpunt vastzit

• 
  1. paardachtig dier met lange oren
• 
  1. twee ezels
• 
  3. steunmeubel voor een kunstschilder
• 
  4. voorste hanger van een windmolen

Synoniemen

• [1] grauwtje
• [2] sufferd, oen, onbenul, rund, stommeling, uilskuiken, oelewapper, minkukel

Hyperoniemen

• [1] hoefdier

Verwante begrippen

• [1] balken, ezelin, ia, muildier, muilezel

Overerving en ontlening

• [3] Engels: easel

Verwante begrippen

• Catalaanse ezel, Mongoolse wilde ezel, Nubische wilde ezel, Somalische wilde ezel, Syrische wilde ezel, wilde ezel

Hyponiemen

• boomezel, bordezel, buisezel, bultezel, dwergezel, geldezel, halfezel, hengstezel, krijtezel, lastezel, leidekkersezel, muilezel, paardezel, pakezel, plichtezel, pluimezel, schilderezel, schildersezel, steenezel, steppe-ezel, trekezel, veldezel, werkezel, woudezel

Afgeleide begrippen

• ezelhaas, zwarte ezelhaas
• ezel-proces, ezelachtig, ezeldrijver, ezelen, ezelenblaas, ezelhengst, ezelhoeder, ezelin, ezelkar, ezelkop, ezeloor, ezelpis, ezelromantiek, ezelsaugurk, ezelsbank, ezelsbegrafenis, ezelsbord, ezelsbrug, ezelsbruggetje, ezelschilder, ezelschilderij, ezelsdistel, ezelsdom, ezelsdoorn, ezelsdrek, ezelsfeest, ezelshert, ezelshoofd, ezelshuid, ezelskar, ezelskinnebak, ezelskomijnekaaskop, ezelskop, ezelskruid, ezelskruis, ezelslast, ezelslip, ezelsmelk, ezelsneus, ezelsoor, ezelspinguïn, ezelspoot, ezelsrug, ezelsstaart, ezelsstamp, ezelstamboek, ezelsvel, ezelsveulen, ezelswagen, ezelswerk, ezelszadel, ezelvlees, ezelwagen, ezelzadel

Verwante begrippen

• vervoermiddel

Anagrammen

• zeel

Uitdrukkingen en gezegden

• De jongste ezel moet het pak dragen

de jongste moet de vervelende klusjes opknappen

• Een ezel stoot zich in het algemeen geen tweemaal aan dezelfde steen

wanneer iemand een fout heeft gemaakt past diegene er meestal voor op diezelfde fout nog eens te maken

• Een schop van een ezel kunnen verdragen

je moet het aankunnen dat iemand zonder verstand van zaken kritiek geeft

• Van de bok op de ezel gaan

snel van onderwerp wisselen zonder rode draad

• Van de os op de ezel springen

steeds van onderwerp veranderen

• Zolang de ezel zakken draagt, heeft de mulder hem lief

Vertalingen

    1. bepaald paardachtig zoogdier, Equus asinus   

Afrikaans: donkie (af), esel (af) Albanees: gomari (sq) Arabisch: حمار (ar) (ḥimār) Baskisch: asto (eu) Beiers: Grischer (bar), Grischr (bar) Bosnisch: magarac (bs) m Bretons: azen (br) Bulgaars: магаре (bg) o (magare) Catalaans: burro (ca) Centraal-Huasteeks Nahuatl: borroj (nch) Chinees: 驢 (zh) Deens: æsel (da) Duits: Esel (de) m Engels: donkey (en) Esperanto: azeno (eo) Estisch: eesel (et) Faeröers: asni (fo) Fins: aasi (fi) Frans: âne (fr) m Fries: ezel (fy) Friulisch: mus Galicisch: asno (gl), burro (gl) Grieks: γάιδαρος (el) Hebreeuws: חמור (he) m Hongaars: szamár (hu) Hoogsilezisch: yjzel (szl) Iers: asal (ga) IJslands: asni (is) Indonesisch: keledai (id) Interlingua: asino (ia) Italiaans: asino (it) m Kasjoebisch: òseł (csb) klassiek Nahuatl: axnoh (nci) Koerdisch: ker (ku) m Kroatisch: magarac (hr) Ladino: musc Latijn: mulus (la) Lets: ēzelis (lv)

Limburgs: aezel (li) Litouws: asilas (lt) Luxemburgs: Iesel (lb) Macedonisch: магаре (mk) (magare) Maltees: ħmar (mt) Nedersorbisch: ezel (dsb), wosoł (dsb) Noord-Fries: eesel Noors: esel (no) o Nynorsk: esel (nn) o Occitaans: ase (oc) Oekraïens: віслюк (uk) (wisl'uk) Oezbeeks: Cyrillisch: эшак (uz) Latijns: eshak (uz) Oppersorbisch: wosoł (hsb) Perzisch: خر (fa) Pools: osioł (pl) Portugees: asno (pt) m, burro (pt) m, jumento (pt) m Quechua: asnu (qu) Roemeens: măgar (ro) m, asin (ro) m Reto-Romaans: asen (roh) Romani: magari m, magarka v Russisch: осёл (ru) m Sami: áse, ásen Sardisch: burriccu (sc), molenti (sc), molingianu (sc), àinu (sc) Schots: cuddie (sco) Schots-Gaelisch: asal (gd) m, aiseal (gd) m Servisch: магарац (sr) (magarac) Sloveens: osel (sl) m Slowaaks: somár (sk) m, osol (sk) m Spaans: asno (es) m, burro (es) m Tok Pisin: donki (tpi), esel (tpi) Tsjechisch: osel (cs) Turks: eşek (tr), merkep (tr) Urdu: گدها (ur) (gadha) Welsh: asyn (cy) Wit-Russisch: асел (be) Zacapoaxtlabergen-Nahuatl: burroj Zweeds: åsna (sv) g

    3. schilderswerktuig   

Engels: easel (en)

Zweeds: staffli (sv) o

Werkwoord

vervoeging van
ezelen

ezel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ezelen
   

   • Ik ezel. 

2. gebiedende wijs van ezelen
   

   • Ezel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ezelen
   

   • Ezel je? 

Gangbaarheid

• Het woord ezel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ezel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Fries

Zelfstandig naamwoord

ezel

1. (onevenhoevigen) ezel; paardachtig dier met lange oren

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

ezel

1. (onevenhoevigen) ezel; paardachtig dier met lange oren

Schrijfwijzen

• Esel
• Äsel
• Isl
• Iösel

Nedersorbisch

Uitspraak

• IPA: /ɛzɛl/

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Duitse Esel

Zelfstandig naamwoord

ezel

1. (onevenhoevigen) ezel; paardachtig dier met lange oren

Synoniemen

• wósoł