baas

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  baas    (hulp, bestand)
• IPA: / bas / (1 lettergreep); /baːs/

Woordafbreking

• baas

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘meerdere, hoofd’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1280

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	baas	bazen
verkleinwoord	baasje	baasjes

Zelfstandig naamwoord

de baas m

1. (informeel) iemand die leiding geeft aan anderen

   • Onze chef voelt zich een heel baasje. 

2. eigenaar van een dier

   • Hondenpoep dient door het baasje opgeruimd te worden. 

3. iets of iemand die de macht heeft om zijn wil af te dwingen

   ▸ In Nederland duurde die oorlog van het jaar 1940 tot 1945. Nederland was bezet door Duitsland. De Duitsers waren de baas over Nederland. Het was een heel moeilijke tijd. Er vielen veel doden. Ieder jaar worden de slachtoffers van de oorlog herdacht op 4 mei. En ieder jaar wordt op 5 mei gevierd dat Nederland een vrij land is.

4. iemand die alles onder controle heeft

   ▸ Mentaal sterke mensen:
   Vermijden zelfmedelijden;
   Zijn de baas over hun eigen emoties;
   Lopen niet weg voor veranderingen;

Synoniemen

• (formelere vorm) bestuurder
• [1] overste, leider, chef

Verwante begrippen

• beheerder, opzichter, manager

Overerving en ontlening

[1]

• Engels: boss

Hyponiemen

   

afvalbaas ambachtsbaas bollenbaas bosbaas bovenbaas breinbaas bullebakbaas cafébaas campingbaas cijferbaas diabaas drosbaas drugsbaas eindbaas elektrobaas energiebaas ex-baas gangsterbaas gokbaas griendbaas heibaas hobbybaas hoerenbaas hoofdbaas horecabaas hotelbaas huisbaas huurbaas kantinebaas kermisbaas koppelbaas kostbaas kotbaas kroegbaas kroeghouder labelbaas loterijbaas maffiabaas medebaas metsersbaas molenbaas natiebaas omroepbaas onderbaas onderwereldbaas opperbaas oubaas pandjesbaas partijbaas pieterbaas platenbaas ploegbaas poetjesbaas politiebaas pornobaas putbaas scheidsrechtersbaas seksbaas slaapbaas smidsbaas spoedbaas spoorbaas spullenbaas stalbaas stortbaas studiobaas teambaas televisiebaas terreurbaas tolbaas topbaas transportbaas tuinbaas tv-baas vakbondsbaas vechtersbaas veenbaas walbaas wasbaas werkbaas wijbaas zetbaas

Afgeleide begrippen

• baasachtig, baasschap, bazengijzeling, bazenpoeper, bazig, verbazen

Vertalingen

    1. overste, leider, chef   

Deens: chef (da) Duits: Chef (de) m, Boss (de) m Engels: boss (en) Fins: pomo (fi) Frans: chef (fr) m, patron (fr) m, patronne (fr) v Fries: master (fy), haad (fy), baas (fy) Italiaans: capo (it)

Latijn: dux (la) Nedersaksisch: baas (nds) Papiaments: doño, hefe, bòs Pools: szef (pl) m Spaans: patrón (es) m, amo (es) m, jefe (es) m Vietnamees: chủ (vi) Zweeds: anförare (sv), chef (sv)

Werkwoord

vervoeging van
bazen

baas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bazen
   

   • Ik baas. 

2. gebiedende wijs van bazen
   

   • Baas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bazen
   

   • Baas je? 

Gangbaarheid

• Het woord baas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "baas" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

baas

1. baas

Veluws

Zelfstandig naamwoord

baas

1. baas