zwart: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot: toegevoegd: ja:zwart |
k →top: lidwoord voor trefwoord, doorloop 1.1 |
||
| (35 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{| align=right border="2" |
|||
| colspan="3" style="height:200px;width:200px;background-color:#000000;" | |
|||
|} |
|||
{{=nld=}} |
{{=nld=}} |
||
{{kleurthumbnail|#000000|'''zwart'''}} |
|||
{{-pron-}} |
{{-pron-}} |
||
*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}} |
*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}} |
||
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA-nl-standaard|zwɑrt}} |
|||
{{-syll-}} |
{{-syll-}} |
||
*zwart |
*zwart |
||
{{- |
{{-etym-}} |
||
*{{erfwoord|nld}}, via {{dum}} {{Q|swart|dum}} van {{odt}} {{Q|swart|odt}}, in de betekenis van ‘kleur waarbij licht niet wordt teruggekaatst’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1001 {{wnt-r|M090345}} {{ebank}} {{sijs}}<br/>Dit woord is te herleiden tot {{ine}} [[*suord-]] of [[*surd-]] en [[cognaat]] met {{deu}} {{Q|schwarz|deu}}, {{nor}} {{Q|svart|nor}}, {{got}} {{Q|𐍃𐍅𐌰𐍂𐍄𐍃|got}} (swarts) en {{lat}} {{Q|sordidus|lat}} |
|||
{{-nlnoun-|{{pn}}|[[{{pn}}en]]|-|-}} |
|||
{{-noun-|nld}} |
{{-noun-|nld}} |
||
{{-l-|n}} |
|||
#{{kleur|nld}} |
#{{kleur|nld}} kleur die wordt waargenomen als iets helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
||
{{bijv-1|Heeft u die ook in het '''{{pn}}'''?}} |
{{bijv-1|Heeft u die ook in het '''{{pn}}'''?}} |
||
{{bijv-1|'''Zwart''' is de kleur van rouw, van de zondeval en van de Satan die zich afkeert van het Licht.<ref>[https://www.volkskrant.nl/boeken/bijbels-zwart-is-uit-leve-de-groene-bijbel~a4426853/ Bijbels zwart is uit, leve de Groene Bijbel], Erik van den Berg, 3 december 2016</ref>}} |
|||
{{adjcomp|{{pn}}|[[{{pn}}e]]|[[{{pn}}er]]|{{pn}}ere|[[{{pn}}st]]|[[{{pn}}ste]]}} |
|||
{{bijv-1|Grijs, wit en '''zwart''' zijn achromatische kleuren en dat betekent letterlijk dat dit kleuren zijn ‘zonder een echte kleur’.<ref>[http://www.lidathiry.nl/koel-grijs-en-warm-grijs/ Je hebt koel grijs en warm grijs - zie hier het verschil], Lida Thiry, 31 juli 2016</ref>}} |
|||
{{adjcomp|p=1|{{pn}}|[[{{pn}}e]]|[[{{pn}}er]]|[[{{pn}}ere]]|[[{{pn}}st]]|[[{{pn}}ste]]|part=[[{{pn}}s]]|partcomp=[[{{pn}}ers]]}} |
|||
{{-adjc-|nld}} |
{{-adjc-|nld}} |
||
'''{{pn}}''' |
'''{{pn}}''' |
||
#{{kleur|nld}} de kleur {{pn}} hebbend |
#{{kleur|nld}} de kleur {{pn}} hebbend |
||
{{bijv-1|Hij had een '''{{pn}}''' pak aan.}} |
|||
#somber, rampspoedig |
|||
{{citeer|boek|jaar=2018|auteur=Tim Voors|titel=Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada|uitgave=eBook: Mat-Zet bv, Soest|uitgever=Fontaine Uitgevers |taal=nl|citaat= De zwart verkoolde buitenkant omhulde zacht, wit vlees.}} |
|||
#[[clandestien]], [[illegaal]] (zwart geld etc.) |
|||
#{{figuurlijk|nld}} een donker gelaat of uiterlijk hebbend, opgevat als een etnisch kenmerk |
|||
{{citeer|boek|citaat=Een seecker Moorjaen komende in't Sticht van Munster, quam voor een Hecke, alwaer hy niet wel door kon, en een Boer daer ontrent wesende, riep hem om het Hecke open te doen: Den Boer desen '''zwarten''' Mensche siende, was vervaert, en dorst niet komen, den Moorjaen begon te schelden, en dreyghde hem te slaen. |auteur=Jan Pietersz. Meerhuysen |titel=, Clucht van een Moorjaen en een Boer |intitel=De geest van Jan Tamboer of Uytgeleeze stoffe voor de klucht-lievende ionckheydt |jaar=1659 |uitgever= uitgever onbekend, Amsterdam |pagina=p. p. 221.|url=https://www.dbnl.org/tekst/meer017gees01_01/meer017gees01_01_0228.php?q=zwarten#hl1 |taal=nl}} |
|||
{{citeer|boek|jaar=1973|auteur=Marijke van Raephorst |auteurlink=Marijke van Raephorst|titel=Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten|isbn=|pagina=14|uitgever=Lemniscaat |taal=nl|citaat=`'''Zwarte''' Piet of 'Pietje Pik', zo noemde het volk in de middeleeuwen de duivel. }} |
|||
#{{figuurlijk|nld}} somber, rampspoedig |
|||
{{bijv-1|Een '''{{pn}}e''' dag.}} |
|||
{{bijv-1|Een '''{{pn}}''' scenario.}} |
|||
#{{figuurlijk|nld}} [[clandestien]], [[illegaal]] |
|||
{{bijv-1|'''Zwart''' geld}} |
|||
{{bijv-1|'''Zwart''' werken}} |
|||
{{-hyper-}} |
|||
*[1] [[achromatisch]] |
|||
{{-hypo-}} |
{{-hypo-}} |
||
{{intens|nld}} [[allerzwartst]], [[inzwart]], [[diepzwart]], [[gitzwart]], [[inktzwart]], [[koolzwart]], [[overzwart]], [[pikzwart]], [[roetzwart]] |
|||
{{rel-top}} |
{{rel-top}} |
||
{{((}} |
{{((}} |
||
*[[beenzwart]] |
*[[beenzwart]] |
||
*[[blauwzwart]] |
|||
*[[bruinzwart]] |
*[[bruinzwart]] |
||
*[[diamantzwart]] |
|||
*[[fluweelzwart]] |
|||
*[[geel-zwart]] |
|||
*[[gitzwart]] |
*[[gitzwart]] |
||
{{=}} |
{{==}} |
||
*[[grafietzwart]] |
*[[grafietzwart]] |
||
*[[ |
*[[grauwzwart]] |
||
*[[grijs-zwart]] |
|||
*[[grijszwart]] |
|||
*[[groen-zwart]] |
|||
*[[ivoorzwart]] |
|||
*[[kolenzwart]] |
*[[kolenzwart]] |
||
{{=}} |
{{==}} |
||
*[[koolzwart]] |
*[[koolzwart]] |
||
*[[lampzwart]] |
|||
*[[matzwart]] |
|||
*[[ogenzwart]] |
*[[ogenzwart]] |
||
*[[overzwart]] |
|||
{{=}} |
|||
*[[pikzwart]] |
|||
*[[platinazwart]] |
*[[platinazwart]] |
||
*[[poerzwart]] |
|||
*[[raafzwart]] |
|||
*[[ravenzwart]] |
*[[ravenzwart]] |
||
{{==}} |
|||
*[[roetzwart]] |
*[[roetzwart]] |
||
*[[rood-geel-zwart]] |
|||
{{=}} |
|||
*[[rood-zwart]] |
|||
*[[signaalzwart]] |
*[[signaalzwart]] |
||
*[[steenkolenzwart]] |
*[[steenkolenzwart]] |
||
*[[steenkoolzwart]] |
*[[steenkoolzwart]] |
||
*[[verkeerszwart]] |
*[[verkeerszwart]] |
||
*[[wit-zwart]] |
|||
{{))}} |
{{))}} |
||
{{rel-bottom}} |
{{rel-bottom}} |
||
| Regel 48: | Regel 74: | ||
{{rel-top}} |
{{rel-top}} |
||
{{((}} |
{{((}} |
||
*[[Afrikaanse zwarte eend]] |
|||
*[[Afrikaanse zwarte kuifarend]] |
|||
*[[Afrikaanse zwarte scholekster]] |
|||
*[[Amerikaanse zwarte arend]] |
|||
*[[Amerikaanse zwarte beer]] |
*[[Amerikaanse zwarte beer]] |
||
*[[Amerikaanse zwarte beertje]] |
|||
*[[Amerikaanse zwarte eend]] |
|||
*[[Australische zwarte scholekster]] |
|||
*[[Aziatische zwarte beer]] |
*[[Aziatische zwarte beer]] |
||
*[[Aziatische zwarte beertje]] |
|||
*[[Aziatische zwarte rat]] |
|||
*[[Aziatische zwarte ratje]] |
|||
*[[Borneose zwarte gaai]] |
|||
*[[Cubaanse zwarte buizerd]] |
|||
*[[Europese zwarte schorpioen]] |
|||
*[[Europese zwarte weduwe]] |
|||
*[[Himalayaanse zwarte buulbuul]] |
|||
*[[Indische zwarte arend]] |
|||
*[[Indische zwarte kikker]] |
|||
*[[Maleise zwarte gaai]] |
|||
*[[Nieuw-Zeelandse zwarte scholekster]] |
|||
*[[Noord-Amerikaanse zwarte scholekster]] |
|||
*[[Zuid-Amerikaanse zwarte scholekster]] |
|||
*[[Zwartberg]] |
|||
*[[Zwarte Piet]] |
|||
*[[Zwarte Zee]] |
*[[Zwarte Zee]] |
||
*[[Zwartewaal]] |
|||
*[[Zwartsluis]] |
|||
*[[Zwartveen]] |
|||
*[[Zwartvoetindiaan]] |
|||
*[[gepuncteerde zwartschild]] |
|||
*[[gewone zwartschild]] |
|||
*[[gladde zwartschild]] |
|||
*[[groot zwart kapoentje]] |
|||
*[[grote zwarte smalboktor]] |
|||
*[[grote zwartschild]] |
|||
*[[kleine zwarte kerkuil]] |
|||
*[[kleine zwarte smalboktor]] |
|||
*[[oostelijke zwarte neushoorn]] |
|||
*[[oostelijke zwarte neushoornen]] |
|||
*[[op zwart zaad zitten]] |
|||
*[[platte zwartschild]] |
|||
*[[smalle zwartschild]] |
|||
*[[westelijke zwarte neushoorn]] |
|||
*[[westelijke zwarte neushoornen]] |
|||
*[[zuidelijke zwarte dolfijn]] |
|||
*[[zwart beertje]] |
|||
*[[zwart blaaskaakje]] |
|||
*[[zwart blauwtje]] |
|||
*[[zwart bootsmannetje]] |
|||
*[[zwart borsthaartje]] |
|||
*[[zwart boshoen]] |
|||
*[[zwart doodshoofdaapje]] |
|||
*[[zwart gat]] |
*[[zwart gat]] |
||
*[[zwart geld]] |
|||
*[[zwart gravertje]] |
|||
*[[zwart kaardertje]] |
|||
*[[zwart knotje]] |
|||
*[[zwart knuppeltje]] |
|||
*[[zwart lieveheersbeestje]] |
|||
*[[zwart muisje]] |
|||
*[[zwart muskushert]] |
|||
*[[zwart olijfgroen]] |
*[[zwart olijfgroen]] |
||
*[[zwart parelhoen]] |
|||
*[[zwart porseleinhoen]] |
|||
*[[zwart schilspinnetje]] |
|||
*[[zwart soldaatje]] |
|||
*[[zwart speldenknopje]] |
|||
*[[zwart verfdrupje]] |
|||
*[[zwart waterhoen]] |
|||
*[[zwart weeskind]] |
|||
*[[zwart wekkertje]] |
|||
*[[zwart wevertje]] |
|||
*[[zwart zien van]] |
|||
*[[zwart-Amerikaans]] |
|||
*[[zwart-geel]] |
|||
*[[zwart-op-wit]] |
*[[zwart-op-wit]] |
||
*[[zwart-wit]] |
*[[zwart-wit]] |
||
*[[zwart-wit-tv]] |
|||
*[[zwart-witbeeld]] |
|||
*[[zwart-witdenken]] |
*[[zwart-witdenken]] |
||
*[[zwart-witfilm]] |
*[[zwart-witfilm]] |
||
*[[zwart-witfoto]] |
*[[zwart-witfoto]] |
||
*[[zwart-witfotografie]] |
|||
*[[zwart-witillustratie]] |
|||
*[[zwart-witprinter]] |
|||
*[[zwart-wittegenstelling]] |
|||
*[[zwart-wittekening]] |
|||
*[[zwart-wittelevisie]] |
|||
*[[zwart-wittoestel]] |
|||
*[[zwartachtig]] |
|||
*[[zwartbaard]] |
|||
*[[zwartbenig]] |
|||
*[[zwartblaar]] |
*[[zwartblaar]] |
||
{{=}} |
|||
*[[zwartblauw]] |
*[[zwartblauw]] |
||
*[[zwartboek]] |
*[[zwartboek]] |
||
*[[zwartbont]] |
*[[zwartbont]] |
||
*[[zwartborst]] |
|||
*[[zwartbrilstruikgors]] |
|||
*[[zwartbriltangare]] |
|||
*[[zwartbrood]] |
*[[zwartbrood]] |
||
*[[zwartbruin]] |
*[[zwartbruin]] |
||
*[[zwartbuik]] |
|||
*[[zwartdag]] |
|||
*[[zwartdruk]] |
*[[zwartdruk]] |
||
*[[zwarte]] |
*[[zwarte aalscholver]] |
||
*[[zwarte aardslak]] |
|||
*[[zwarte acaciamier]] |
|||
*[[zwarte albatros]] |
|||
*[[zwarte apollovlinder]] |
|||
*[[zwarte arend]] |
|||
*[[zwarte arendbuizerd]] |
|||
*[[zwarte baardvogel]] |
|||
*[[zwarte berghoningkruiper]] |
|||
*[[zwarte bergvink]] |
|||
*[[zwarte bes]] |
|||
*[[zwarte bessenpikker]] |
|||
*[[zwarte bijeneter]] |
|||
*[[zwarte bladjager]] |
|||
*[[zwarte bloedbij]] |
|||
*[[zwarte bodemkrabspin]] |
|||
*[[zwarte boloogwants]] |
|||
*[[zwarte bonenluis]] |
|||
*[[zwarte boomhop]] |
|||
*[[zwarte borstelspinnendoder]] |
|||
*[[zwarte bospatrijs]] |
|||
*[[zwarte bramenvlekmot]] |
|||
*[[zwarte bremblindwants]] |
|||
*[[zwarte bronsvleugelduif]] |
|||
*[[zwarte brulaap]] |
|||
*[[zwarte buidelspreeuw]] |
|||
*[[zwarte buizerd]] |
|||
*[[zwarte buulbuul]] |
|||
*[[zwarte c-uil]] |
|||
*[[zwarte caracara]] |
|||
*[[zwarte champignonbreedvoet]] |
|||
*[[zwarte dansvlieg]] |
|||
*[[zwarte dayallijster]] |
|||
*[[zwarte dennenbastkever]] |
|||
*[[zwarte dennenhoutwesp]] |
|||
*[[zwarte dikbekmiervogel]] |
|||
*[[zwarte dikstaartspitsmuis]] |
|||
*[[zwarte dolfijn]] |
|||
*[[zwarte doodgraver]] |
|||
*[[zwarte doos]] |
|||
*[[zwarte drietandglimmer]] |
|||
*[[zwarte duiker]] |
|||
*[[zwarte dwerghoningeter]] |
|||
*[[zwarte dwergloper]] |
|||
*[[zwarte dwergral]] |
|||
*[[zwarte eekhoorn]] |
|||
*[[zwarte eikenbladroller]] |
|||
*[[zwarte eikenmineermot]] |
|||
*[[zwarte ekster]] |
|||
*[[zwarte emoe]] |
|||
*[[zwarte erebia]] |
|||
*[[zwarte ezelhaas]] |
|||
*[[zwarte fiskaal]] |
|||
*[[zwarte fluweelloper]] |
|||
*[[zwarte fluweelvleermuis]] |
|||
*[[zwarte franjeaap]] |
|||
*[[zwarte frankolijn]] |
|||
*[[zwarte gaffelaardvlo]] |
|||
*[[zwarte galgspin]] |
|||
*[[zwarte gaten]] |
|||
*[[zwarte gier]] |
|||
*[[zwarte gierzwaluw]] |
|||
*[[zwarte glansstaartkolibrie]] |
|||
*[[zwarte glimwapenvlieg]] |
|||
*[[zwarte goean]] |
|||
*[[zwarte grassluiper]] |
|||
*[[zwarte grondblindwants]] |
|||
*[[zwarte grootoogboktor]] |
|||
*[[zwarte haakbladroller]] |
|||
*[[zwarte haakpalpmot]] |
|||
*[[zwarte halsbandwants]] |
|||
*[[zwarte havik]] |
|||
*[[zwarte heidelibel]] |
|||
*[[zwarte heidezakdrager]] |
|||
*[[zwarte heksenkruidmot]] |
|||
*[[zwarte herfstspinner]] |
|||
*[[zwarte hertenzwambreedvoet]] |
|||
*[[zwarte hokko]] |
|||
*[[zwarte houtduif]] |
|||
*[[zwarte ibis]] |
*[[zwarte ibis]] |
||
*[[zwarte ibisje]] |
|||
*[[zwarte incakolibrie]] |
|||
*[[zwarte inkakolibrie]] |
|||
*[[zwarte kaketoe]] |
|||
*[[zwarte kardemom]] |
|||
*[[zwarte katvogel]] |
|||
{{==}} |
|||
*[[zwarte kerkuil]] |
|||
*[[zwarte kersenluis]] |
|||
*[[zwarte kiekendief]] |
|||
*[[zwarte kielnaaktslak]] |
|||
*[[zwarte klauwierkraai]] |
|||
*[[zwarte klokjeswants]] |
|||
*[[zwarte knotsdijboktor]] |
|||
*[[zwarte knotssprietkever]] |
|||
*[[zwarte koekoek]] |
|||
*[[zwarte koekoeksduif]] |
|||
*[[zwarte koekoekswouw]] |
|||
*[[zwarte koolaardvlo]] |
|||
*[[zwarte koolvis]] |
|||
*[[zwarte kraai]] |
|||
*[[zwarte kroonkraanvogel]] |
|||
*[[zwarte kuifarend]] |
|||
*[[zwarte l-vlinder]] |
|||
*[[zwarte langsprietslakvlieg]] |
|||
*[[zwarte leeuwerik]] |
|||
*[[zwarte lijstertimalia]] |
|||
*[[zwarte lori]] |
|||
*[[zwarte mamo]] |
|||
*[[zwarte manakin]] |
|||
*[[zwarte markt]] |
|||
*[[zwarte mees]] |
|||
*[[zwarte mierklauwier]] |
|||
*[[zwarte miertapuit]] |
|||
*[[zwarte miervogel]] |
|||
*[[zwarte moerasloper]] |
|||
*[[zwarte moeraswapenvlieg]] |
|||
*[[zwarte monarch]] |
|||
*[[zwarte muntjak]] |
|||
*[[zwarte muskaatduif]] |
|||
*[[zwarte myolepta]] |
|||
*[[zwarte nachtzwaluw]] |
|||
*[[zwarte netelblindwants]] |
|||
*[[zwarte neushoorn]] |
|||
*[[zwarte neushoornen]] |
|||
*[[zwarte neushoornvogel]] |
|||
*[[zwarte oogbladroller]] |
|||
*[[zwarte ooievaar]] |
|||
*[[zwarte orgelvogel]] |
|||
*[[zwarte oropendola]] |
|||
*[[zwarte pad]] |
|||
*[[zwarte palpmot]] |
|||
*[[zwarte phoebe]] |
|||
*[[zwarte piewie]] |
|||
*[[zwarte pissebedvlieg]] |
|||
*[[zwarte pitohui]] |
|||
*[[zwarte populierenbladroller]] |
|||
*[[zwarte rat]] |
|||
*[[zwarte rattenslang]] |
|||
*[[zwarte reiger]] |
|||
*[[zwarte reuzenmier]] |
|||
*[[zwarte rietkever]] |
|||
*[[zwarte rietprachtmot]] |
|||
*[[zwarte rietvink]] |
|||
*[[zwarte rijst]] |
|||
*[[zwarte roodborsttapuit]] |
|||
*[[zwarte roodstaart]] |
|||
*[[zwarte rozenbladroller]] |
|||
*[[zwarte ruiter]] |
|||
*[[zwarte rupsvogel]] |
|||
*[[zwarte sachembij]] |
|||
*[[zwarte salamander]] |
|||
*[[zwarte sierragors]] |
|||
*[[zwarte sijs]] |
|||
*[[zwarte sikkelsnavel]] |
|||
*[[zwarte snelloper]] |
|||
*[[zwarte snuitwapenvlieg]] |
|||
*[[zwarte solitaire]] |
|||
*[[zwarte specht]] |
|||
*[[zwarte spoorkoekoek]] |
|||
*[[zwarte spreeuw]] |
|||
*[[zwarte staafmier]] |
|||
*[[zwarte steenloper]] |
|||
*[[zwarte stekelstaartgierzwaluw]] |
|||
*[[zwarte steltkluut]] |
|||
*[[zwarte stern]] |
|||
*[[zwarte stormvogel]] |
|||
*[[zwarte streepschelp]] |
|||
*[[zwarte tangare]] |
|||
*[[zwarte tapaculo]] |
|||
*[[zwarte tapuit]] |
|||
*[[zwarte tapuittiran]] |
|||
*[[zwarte tinamoe]] |
|||
*[[zwarte tok]] |
|||
*[[zwarte trap]] |
|||
*[[zwarte trappist]] |
|||
*[[zwarte treurspecht]] |
|||
*[[zwarte troepiaal]] |
|||
*[[zwarte tubebij]] |
|||
*[[zwarte valk]] |
|||
*[[zwarte vanga]] |
|||
*[[zwarte veldmestkever]] |
|||
*[[zwarte vieroogbuidelrat]] |
|||
*[[zwarte vleerhond]] |
|||
*[[zwarte vlieg]] |
|||
*[[zwarte vuurwever]] |
|||
*[[zwarte waaierstaart]] |
|||
*[[zwarte wallaroe]] |
|||
*[[zwarte walstrowants]] |
|||
*[[zwarte waterspreeuw]] |
|||
*[[zwarte weduwe]] |
|||
*[[zwarte wegslak]] |
|||
*[[zwarte weidekokermot]] |
|||
*[[zwarte wespbij]] |
|||
*[[zwarte wespblaaskop]] |
|||
*[[zwarte wespendief]] |
|||
*[[zwarte wielewaal]] |
|||
*[[zwarte wipstaart]] |
|||
*[[zwarte witvleugeluil]] |
|||
*[[zwarte woudaap]] |
|||
*[[zwarte wouw]] |
|||
*[[zwarte zaadmier]] |
|||
*[[zwarte zee-eend]] |
*[[zwarte zee-eend]] |
||
*[[zwarte zeekoet]] |
|||
*[[zwarte zeggegalmug]] |
|||
*[[zwarte zijdevliegenvanger]] |
|||
*[[zwarte zwaan]] |
|||
*[[zwarte zwaardwalvis]] |
|||
*[[zwarte zwaluw]] |
|||
*[[zwarten]] |
*[[zwarten]] |
||
*[[zwarterik]] |
*[[zwarterik]] |
||
*[[zwartewoudham]] |
|||
{{=}} |
|||
*[[zwartfigurig]] |
*[[zwartfigurig]] |
||
*[[zwartfluwelen]] |
*[[zwartfluwelen]] |
||
*[[zwartgallig]] |
*[[zwartgallig]] |
||
*[[zwartgatje]] |
|||
*[[zwartgeblakerd]] |
*[[zwartgeblakerd]] |
||
*[[zwartgekleed]] |
*[[zwartgekleed]] |
||
*[[ |
*[[zwartgelakt]] |
||
*[[zwartgerokt]] |
|||
*[[zwartgeverfd]] |
|||
*[[zwartgevlekt]] |
|||
*[[zwartgezichtimpala]] |
|||
*[[zwartgras]] |
*[[zwartgras]] |
||
*[[zwartgrijs]] |
*[[zwartgrijs]] |
||
*[[zwartgroen]] |
*[[zwartgroen]] |
||
*[[ |
*[[zwarthandel]] |
||
*[[zwarthandelaar]] |
*[[zwarthandelaar]] |
||
*[[zwartharig]] |
|||
*[[zwartheid]] |
*[[zwartheid]] |
||
{{=}} |
|||
*[[zwarthemd]] |
*[[zwarthemd]] |
||
*[[zwartig]] |
|||
*[[zwartjan]] |
*[[zwartjan]] |
||
*[[zwartjoekel]] |
*[[zwartjoekel]] |
||
*[[zwartkapiora]] |
|||
*[[zwartkever]] |
|||
*[[zwartkijken]] |
*[[zwartkijken]] |
||
*[[zwartkijker]] |
*[[zwartkijker]] |
||
*[[zwartkop]] |
*[[zwartkop]] |
||
*[[zwartkoppig]] |
|||
*[[zwartkoren]] |
*[[zwartkoren]] |
||
*[[zwartkous]] |
*[[zwartkous]] |
||
*[[zwartkrijt]] |
|||
*[[zwartlakens]] |
|||
*[[zwartlederen]] |
|||
*[[zwartleren]] |
|||
*[[zwartlijf]] |
|||
*[[zwartlijven]] |
|||
*[[zwartlippig]] |
|||
*[[zwartmaken]] |
*[[zwartmaken]] |
||
*[[ |
*[[zwartmarmeren]] |
||
*[[zwartnervig]] |
|||
*[[zwartogig]] |
|||
*[[zwartoog]] |
|||
*[[zwartpunt]] |
|||
*[[zwartrijden]] |
*[[zwartrijden]] |
||
*[[zwartrok]] |
*[[zwartrok]] |
||
{{=}} |
|||
*[[zwartrood]] |
*[[zwartrood]] |
||
*[[zwartschaap]] |
*[[zwartschaap]] |
||
*[[zwartscheendoek]] |
|||
*[[zwartschild]] |
|||
*[[zwartschrift]] |
|||
*[[zwartspaarder]] |
|||
*[[zwartspeler]] |
*[[zwartspeler]] |
||
*[[zwartstaart]] |
*[[zwartstaart]] |
||
*[[zwartsteel]] |
*[[zwartsteel]] |
||
*[[zwarttanker]] |
|||
*[[zwartvis]] |
*[[zwartvis]] |
||
*[[zwartvissen]] |
*[[zwartvissen]] |
||
*[[zwartvisser]] |
|||
*[[zwartvisserij]] |
|||
*[[zwartvoet]] |
*[[zwartvoet]] |
||
*[[zwartvoetje]] |
|||
*[[zwartwerken]] |
*[[zwartwerken]] |
||
*[[zwartwerker]] |
*[[zwartwerker]] |
||
*[[zwartwild]] |
*[[zwartwild]] |
||
*[[zwartwisselaar]] |
|||
*[[zwartwit]] |
|||
*[[zwartzijden]] |
*[[zwartzijden]] |
||
{{))}} |
{{))}} |
||
{{rel-bottom}} |
{{rel-bottom}} |
||
{{-expr-}} |
|||
{{rel-top}} |
|||
{{fras|nld|op zwart zaad zitten|n=1}} |
|||
{{fras|nld|op zwart gaan|n=1}} |
|||
{{expr|'''Zwart''' van de honger zijn ( of zien)|Er uitgeteerd en mager uitzien}} |
|||
{{expr|'''Zwarte''' sneeuw zien|}} |
|||
{{expr|De '''zwarte''' dood|De [[pest#Zelfstandig naamwoord|pest]] en hierdoor veroorzaakte epidemieën}} |
|||
{{expr|Een '''zwarte''' dag|Een dag waarop iets heel tragisch gebeurt}} |
|||
{{expr|Het '''zwarte''' schaap zijn|Totaal anders dan de rest zijn, dat wil zeggen: de schuld van alles krijgen}} |
|||
{{expr|Hij liegt, dat hij '''zwart''' ziet (of wordt)|Hij is een aartsleugenaar}} |
|||
{{expr|Iemand '''zwart''' maken|Lelijke dingen over iemand vertellen}} |
|||
{{expr|Iets '''zwart''' inzien|Een negatieve, sombere blik hebben op iets}} |
|||
{{expr|Iets '''zwart''' op wit hebben|Een overeenkomst e.d. duidelijk vastgelegd hebben}} |
|||
{{expr|'''Zwarte''' humor|Humor die de spot drijft met iets heel ernstigs, in een poging dit wat te relativeren}} |
|||
*''[[zwart zien van]]'' |
|||
{{rel-bottom}} |
|||
{{-prov-}} |
|||
{{expr|De pot verwijt de ketel dat die '''zwart''' ziet|Een ander iets verwijten of hem aanwijzen als schuldige, terwijl degene die verwijt zich aan hetzelfde schuldig heeft gemaakt}} |
|||
{{-trans-}} |
{{-trans-}} |
||
{{trans-top|1. |
{{trans-top|1. kleur die wordt waargenomen als iets helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt}} |
||
*{{afr}}: {{trad|af|swart}} |
*{{afr}}: {{trad|af|swart}} |
||
*{{sqi}}: {{trad|sq|zi}} |
*{{sqi}}: {{trad|sq|zi}} |
||
| Regel 152: | Regel 518: | ||
#{{seppart}} |
#{{seppart}} |
||
{{bijv-1|[[zwartrijden]]: Hij reed soms '''zwart'''.}} |
{{bijv-1|[[zwartrijden]]: Hij reed soms '''zwart'''.}} |
||
{{-info-}} |
|||
{{-verb-|0}} |
{{-verb-|0}} |
||
{{tps|zwarten}} |
{{tps|zwarten}} |
||
{{-preval-}} |
|||
{{wel-GB}} |
|||
{{Leesonderzoek-2013}} |
|||
{{-info-}} |
|||
{{kleuren-nld}} |
{{kleuren-nld}} |
||
{{refs}} |
|||
{{=act=}} |
|||
{{-noun-|act}} |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|act}} {{Q|zwart|nld}}; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
|||
{{-adjc-|act}} |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|act}} {{Q|zwart|nld}}; de kleur zwart hebbend |
|||
{{=lim=}} |
{{=lim=}} |
||
| Regel 164: | Regel 540: | ||
{{-adjc-|lim}} |
{{-adjc-|lim}} |
||
'''{{pn}}''' |
'''{{pn}}''' |
||
#{{kleur|lim}} |
#{{kleur|lim}} {{Q|zwart|nld}} |
||
{{-noun-|lim}} |
{{-noun-|lim}} |
||
'''{{pn}}''' {{n}} |
'''{{pn}}''' {{n}} |
||
#{{kleur|lim}} |
#{{kleur|lim}} {{Q|zwart|nld}} |
||
{{-decl-}} |
{{-decl-}} |
||
{{-linoun-|zwart|swart|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwarts|swarts|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwartes|swartes|-|-|zwartese|swartese|-|-|zwarte|swarte|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwart|swart|-|-|zwarter|swarter|-|-}} |
{{-linoun-|zwart|swart|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwarts|swarts|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwartes|swartes|-|-|zwartese|swartese|-|-|zwarte|swarte|-|-|zwarter|swarter|-|-|zwart|swart|-|-|zwarter|swarter|-|-}} |
||
{{=nds=}} |
|||
[[az:zwart]] |
|||
{{-ndsnoun-|zwart|[[zwarten]]}} |
|||
[[chr:zwart]] |
|||
{{-noun-|nds}} |
|||
[[cy:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|nds}} {{Q|zwart|nld}}; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
|||
[[de:zwart]] |
|||
{{-adjc-|nds}} |
|||
[[el:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|nds}} {{Q|zwart|nld}}; de kleur zwart hebbend |
|||
[[es:zwart]] |
|||
# {{Q|zwart|nld}}; clandestien, illegaal |
|||
[[et:zwart]] |
|||
{{-writ-}} |
|||
[[eu:zwart]] |
|||
[[ |
* [[swart]] |
||
[[ |
* [[swatt]] |
||
[[ |
* [[schwatt]] |
||
{{-hyper-}} |
|||
[[hr:zwart]] |
|||
[[ |
* [[Klör]] |
||
[[hy:zwart]] |
|||
{{=sdz=}} |
|||
[[id:zwart]] |
|||
{{-noun-|sdz}} |
|||
[[io:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|sdz}} {{Q|zwart|nld}}; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
|||
[[ja:zwart]] |
|||
{{-adjc-|twd}} |
|||
[[ko:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|sdz}} {{Q|zwart|nld}}; de kleur zwart hebbend |
|||
[[lo:zwart]] |
|||
[[lt:zwart]] |
|||
{{=twd=}} |
|||
[[mg:zwart]] |
|||
{{-noun-|twd}} |
|||
[[mi:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|twd}} {{Q|zwart|nld}}; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
|||
[[pl:zwart]] |
|||
{{-adjc-|twd}} |
|||
[[pt:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|twd}} {{Q|zwart|nld}}; de kleur zwart hebbend |
|||
[[so:zwart]] |
|||
[[sv:zwart]] |
|||
{{=vel=}} |
|||
[[tr:zwart]] |
|||
{{-noun-|vel}} |
|||
[[uz:zwart]] |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|vel}} {{Q|zwart|nld}}; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt |
|||
[[zh:zwart]] |
|||
{{-adjc-|nds}} |
|||
'''zwart''' |
|||
# {{kleur|vel}} {{Q|zwart|nld}}; de kleur zwart hebbend |
|||
{{-writ-}} |
|||
* [[swart]] |
|||
Huidige versie van 16 mrt 2024 om 21:25
zwart
- zwart
- erfwoord, via Middelnederlands swart van Oudnederlands swart, in de betekenis van ‘kleur waarbij licht niet wordt teruggekaatst’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1001 [1] [2] [3]
Dit woord is te herleiden tot Indo-Europees *suord- of *surd- en cognaat met Duits schwarz, Noors svart, Gotisch 𐍃𐍅𐌰𐍂𐍄𐍃 (swarts) en Latijn sordidus
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | zwart | zwarten |
| verkleinwoord | - | - |
het zwart o
- (kleur) kleur die wordt waargenomen als iets helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
| stellend | vergrotend | overtreffend | |
|---|---|---|---|
| onverbogen | zwart | zwarter | zwartst |
| verbogen | zwarte | zwartere | zwartste |
| partitief | zwarts | zwarters | - |
zwart
- (kleur) de kleur zwart hebbend
- Hij had een zwart pak aan.
- ▸ De zwart verkoolde buitenkant omhulde zacht, wit vlees.[6]
- (figuurlijk) een donker gelaat of uiterlijk hebbend, opgevat als een etnisch kenmerk
- ▸ Een seecker Moorjaen komende in't Sticht van Munster, quam voor een Hecke, alwaer hy niet wel door kon, en een Boer daer ontrent wesende, riep hem om het Hecke open te doen: Den Boer desen zwarten Mensche siende, was vervaert, en dorst niet komen, den Moorjaen begon te schelden, en dreyghde hem te slaen.[7]
- ▸ `Zwarte Piet of 'Pietje Pik', zo noemde het volk in de middeleeuwen de duivel.[8]
- (figuurlijk) somber, rampspoedig
- Een zwarte dag.
- Een zwart scenario.
- (figuurlijk) clandestien, illegaal
- Zwart geld
- Zwart werken
- [1] achromatisch
- (intensivering) allerzwartst, inzwart, diepzwart, gitzwart, inktzwart, koolzwart, overzwart, pikzwart, roetzwart
|
|
Er uitgeteerd en mager uitzien
De pest en hierdoor veroorzaakte epidemieën
Een dag waarop iets heel tragisch gebeurt
Totaal anders dan de rest zijn, dat wil zeggen: de schuld van alles krijgen
Hij is een aartsleugenaar
Lelijke dingen over iemand vertellen
Een negatieve, sombere blik hebben op iets
Een overeenkomst e.d. duidelijk vastgelegd hebben
Humor die de spot drijft met iets heel ernstigs, in een poging dit wat te relativeren
|
- De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet
Een ander iets verwijten of hem aanwijzen als schuldige, terwijl degene die verwijt zich aan hetzelfde schuldig heeft gemaakt
1. kleur die wordt waargenomen als iets helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
|
|
zwart
- bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
- zwartrijden: Hij reed soms zwart.
| vervoeging van |
|---|
| zwarten |
zwart
- Het woord zwart staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zwart" herkend door:
| 100 % | van de Nederlanders; |
| 99 % | van de Vlamingen.[9] |
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Kleuren in het Nederlands (nld) (de kleuren zijn slechts indicatief) (zie ook: RAL-kleuren)
| wit | lichtgeel | sneeuwwit | schelp | kant | linnen | kaki | vaalgeel | ecru | sienna | bruin | donkerrood | vuurvaste baksteen |
| Indisch rood | lichtkoraal | zalm zalmkleurig |
donkerzalm | lichtzalm | koraal | tomaat | scharlaken scharlakenrood |
rood | oranjerood | donkeroranje | oranje | amber |
| goud goudkleurig |
geel | groengeel | limoen | limoengroen | bosgroen | groen | donkergroen | donkerolijfgroen | donkerzeegroen | zeegroen | lentegroen | midlentegroen |
| turkoois turquoise |
donkerturkoois | diep hemelsblauw | lichtzeegroen | donkercyaan | cyaan | lichtcyaan | aquamarijn | lichtturkoois | lichthemelsblauw | korenbloemblauw | donkerstaalblauw | koningsblauw |
| blauw | middenblauw | donkerblauw | marine marineblauw |
midnachtsblauw | indigo | blauwviolet | donkerviolet | donkermagenta | paars purper |
middenvioletrood | dieproze | fuchsia / lila magenta |
| violet | rose roze |
acaciaroze | orchidee | pruim | distel | rookwit | lavendel | zilver zilverkleurig |
donkergrijs | grijs | lichtleigrijs | donkerleigrijs |
| zwart | ||||||||||||
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ zwart op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "zwart" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ Bijbels zwart is uit, leve de Groene Bijbel, Erik van den Berg, 3 december 2016
- ↑ Je hebt koel grijs en warm grijs - zie hier het verschil, Lida Thiry, 31 juli 2016
- ↑ Tim Voors“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
- ↑
Weblink bron Jan Pietersz. Meerhuysen, Clucht van een Moorjaen en een Boer (1659), uitgever onbekend, Amsterdam in: De geest van Jan Tamboer of Uytgeleeze stoffe voor de klucht-lievende ionckheydt, p. p. 221. - ↑ “Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten” (1973), Lemniscaat , p. 14
- ↑
Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
zwart
- (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
zwart
- IPA: /ˈzwɑrt/ (Etsbergs)
zwart
zwart o
| enkelvoud | meervoud | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| geheel | gemuteerd | verkleind | gemuteerd verkleind | geheel | gemuteerd | verkleind | gemuteerd verkleind | |
| nominatief | zwart | swart | - | - | zwarter | swarter | - | - |
| genitief | zwarts | swarts | - | - | zwarter | swarter | - | - |
| locatief | zwartes | swartes | - | - | zwartese | swartese | - | - |
| datief | zwarte | swarte | - | - | zwarter | swarter | - | - |
| accusatief | zwart | swart | - | - | zwarter | swarter | - | - |
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | zwart | zwarten |
| verkleinwoord |
zwart
- (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
zwart
zwart
- (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
zwart
zwart
- (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
zwart
zwart
- (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
zwart
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 5
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 1 lettergreep in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Erfwoord in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Kleur in het Nederlands
- Bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands
- Figuurlijk in het Nederlands
- Bijwoord in het Nederlands
- Werkwoordsvorm in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 100 %
- Prevalentie Vlaanderen 99 %
- Woorden in het Achterhoeks
- Zelfstandig naamwoord in het Achterhoeks
- Kleur in het Achterhoeks
- Bijvoeglijk naamwoord in het Achterhoeks
- Woorden in het Limburgs
- Woorden in het Limburgs met IPA-weergave
- Bijvoeglijk naamwoord in het Limburgs
- Kleur in het Limburgs
- Zelfstandig naamwoord in het Limburgs
- Woorden in het Nedersaksisch
- Zelfstandig naamwoord in het Nedersaksisch
- Kleur in het Nedersaksisch
- Bijvoeglijk naamwoord in het Nedersaksisch
- Woorden in het Sallands
- Zelfstandig naamwoord in het Sallands
- Kleur in het Sallands
- Bijvoeglijk naamwoord in het Twents
- Woorden in het Twents
- Zelfstandig naamwoord in het Twents
- Kleur in het Twents
- Woorden in het Veluws
- Zelfstandig naamwoord in het Veluws
- Kleur in het Veluws