Naar inhoud springen

Rwandatribunaal

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Hoofdvestiging van het tribunaal in de verdragsstad Arusha in Tanzania
Hoofdvestiging van het tribunaal in de verdragsstad Arusha in Tanzania

Internationaal strafrecht
Nevenvestiging van het tribunaal in Kigali, de hoofdstad van Rwanda

Het Rwandatribunaal (International Criminal Tribunal for Rwanda/Tribunal pénal international pour le Rwanda, ICTR/TPIR)[1] was een internationaal tribunaal onder auspiciën van de Verenigde Naties dat zich tot december 2015 bezighield met de vervolging van internationale misdaden gepleegd in Rwanda gedurende het kalenderjaar 1994, waaronder met name de Rwandese genocide. Het tribunaal was gevestigd in de Tanzaniaanse stad Arusha.

De jurisdictie van het tribunaal betrof het vervolgen van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden,

  • gepleegd in het kalenderjaar 1994,
  • in het territorium van Rwanda of door Rwandese burgers in omliggende staten.

De materiële rechtsmacht week in sommige opzichten af van andere internationale tribunalen. Zo is de definitie van oorlogsmisdaden gebaseerd op tegelijkertijd artikel 3 van de Geneefse Conventies en het tweede additionele protocol. Dit komt doordat de Geneefse Conventies in beginsel alleen betrekking hebben op internationale conflicten, terwijl in Rwanda sprake was van een niet-internationaal conflict. De uitzondering op deze regel zijn tegelijkertijd artikel 3 en het tweede additionele protocol, die expliciet zien op niet-internationale conflicten. Door deze aard van het conflict werd bij misdrijven tegen de menselijkheid het gebruikelijke vereiste dat zij gepleegd moesten zijn gedurende een gewapend conflict verwijderd en kwam het delict meer op zichzelf te staan. Men was namelijk bang dat anders veel daders vrijuit zouden gaan, omdat er geen verband kon worden aangetoond tussen de misdrijven tegen de menselijkheid en het gewapende conflict.[2]

Oprichting en werkwijze

[bewerken | brontekst bewerken]

Het tribunaal werd, op grond van Resolutie 955 Veiligheidsraad Verenigde Naties, op 8 november 1994 opgericht door de Veiligheidsraad van de VN en gevestigd te Arusha (Tanzania). Het tribunaal bestond uit 16 rechters in drie kamers en een kamer voor hoger beroep. Daarnaast waren er 9 ad litem rechters die toegewezen aan kamer II en III.

De VN Veiligheidsraad had het tribunaal verzocht te beginnen met de afbouw van zijn werkzaamheden, met als doel de sluiting van het Rwandatribunaal. De werkzaamheden zouden dan, tot de sluiting van de laatste zaken, overgenomen worden door de organisatie Internationaal Residumechanisme voor Straftribunalen. De vervolging en berechting van verdachten had medio 2015 tot 91 veroordelingen, 14 vrijspraken en 10 verwijzingen naar nationale rechtbanken geleid.[3]

Rechtszaak inzake haatmedia

[bewerken | brontekst bewerken]

In 2003 diende een rechtszaak tegen Ferdinand Nahimana en Jean-Bosco Barayagwiza, leidinggevenden van haatradiozender Radio et Television Libre de Mille Collines (RTLM), en tegen Hassan Ngeze, de directeur/hoofdredacteur van Kangura, wegens het aanzetten tot en medeplichtigheid aan genocide. Na veroordeling op 3 december 2003 hebben alle drie de verdachten hoger beroep aangetekend.

Op 16 juni 2006 sprak de Kamer van Beroep van het Rwandatribunaal officieel uit dat in Rwanda tussen 6 april 1994 en 17 juli 1994 zich een genocide heeft voorgedaan. Deze uitspraak betekende dat de aanklager niet meer in elke afzonderlijke zaak waarin een verdachte van genocide beschuldigd werd de bewijslast had om deze genocide aan te tonen.[4]

Internationaal Restmechanisme

[bewerken | brontekst bewerken]

Het tribunaal werd in december 2015 afgesloten. De organisatie Internationaal Restmechanisme voor Straftribunalen (MICT) heeft sindsdien de resterende taken van het Rwandatribunaal (ICTR) overgenomen, samen met een aantal taken van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

Zie Lijst van leden van het Rwandatribunaal voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hoofdaanklagers

[bewerken | brontekst bewerken]
Land Naam Leven Van Tot
Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika Richard Goldstone 1938- 1994 1996
Vlag van Canada Canada Louise Arbour 1947- 1996 1999
Vlag van Zwitserland Zwitserland Carla Del Ponte 1947- 1999 2003
Vlag van Gambia Gambia Hassan Jallow 1951- 2003

Hoofdgriffiers

[bewerken | brontekst bewerken]
Land Naam Leven Van Tot
Vlag van Kenia Kenia Andronico Adede ?- 1995 1997
Vlag van Nigeria Nigeria Agwu Okali 1943- 1997 2001
Vlag van Senegal Senegal Adama Dieng 1950- 2001 2012
Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika Bongani Majola ?- 2013-
Land Naam Leven President Vicepresident
Vlag van Rusland Rusland Iakov Ostrovskij 1927- 1995-1997
Vlag van Senegal Senegal Laïty Kama 1939-2001 1995-1999
Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika Navanethem Pillay 1941- 1999-2003 1997-1999
Vlag van Saint Kitts en Nevis Saint Kitts en Nevis Dennis Byron 1943- 2007-2011
Vlag van Senegal Senegal Andrésia Vaz 1944- 2003-2005
Vlag van Madagaskar Madagaskar Arlette Ramaroson 1944- 2005-2007
Vlag van Tanzania Tanzania Joseph Masanche 1944-
Vlag van Kameroen Kameroen Florence Arrey 1948- 2012-
Vlag van Pakistan Pakistan Khalida Khan 1949- 2011-2012 2007-2011
Vlag van Noorwegen Noorwegen Erik Møse 1950- 2003-2007 1999-2003
Vlag van Zweden Zweden Vagn Joensen 1950- 2012- 2011-2012
[bewerken | brontekst bewerken]
  • (en) (fr) Website van het Rwandatribunaal
  • Hirondelle News Agency Onafhankelijk persbureau dat alle rechtszaken van het Rwandatribunaal verslaat.