Maarschalk van de Sovjet-Unie

Maarschalk van de Sovjet-Unie Маршал Советского Союза
Maarschalkster – groot
Rangonderscheidingsteken (1955–1990)
Land	Sovjet-Unie
Krijgsmachtdeel	Rode Leger (1922-1946) Sovjetleger (1946-1991)
Rang	Opperofficier
Oprichting	22 september 1935
Afgeschaft	December 1991
Volgende hogere rang	Generalissimo
Volgende lagere rang	Hoofdmaarschalk van de afdeling Legergeneraal
Gelijkwaardige rangen	Admiraal van de vloot van de Sovjet-Unie

De eerste vijf Maarschalken van de Sovjet-Unie op 11 november 1935: Michail Toechatsjevski, Semjon Boedjonny, Kliment Vorosjilov, Vasili Bljoecher en Aleksander Jegorov

Maarschalk van de Sovjet-Unie (Russisch: Маршал Советского Союза; Marsjal Sovjetskovo Sojoeza) was de de facto hoogste militaire rang binnen de landmacht van de Sovjet-Unie (de hoogste rang “de jure” werd enkel gedragen door Jozef Stalin, die zich ook tot generalissimo liet uitroepen). De rang werd in 1935 ingevoerd, en in 1991 opgeheven. In totaal hebben 41 mensen de titel gedragen. De rang was gelijk aan die van Admiraal van de vloot van de Sovjet-Unie bij de marine.

Geschiedenis

De tien maarschalken van de Sovjet-Unie in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog: van links naar rechts zittend: Ivan Konev, Aleksandr Vasilevski, Georgi Zjoekov, Konstantin Rokossovski, Kirill Meretskov en staand: Fjodor Tolboechin, Rodion Malinovski, Leonid Govorov, Andrej Jerjomenko, Ivan Bagramjan

Uitreiking van maarschalksterren in het Kremlin in 1955. Van links naar rechts: zittend: Ivan Bagramjan, Nikolaj Koeznetsov, Nikolaj Pegov, Kliment Vorosjilov, Vasili Tsjoejkov, Andrej Jerjomenko, staand: Sergej Roedenko, Vasili Kazakov, Vladimir Soedets, Sergej Varentsov, Kirill Moskalenko, Ivan Isakov.

De Kremlinmuur-necropolis waar de urnen met de as van 23 Maarschalken van de Sovjet-Unie zijn bijgezet

Het uniform van Georgi Zjoekov

De met briljanten bezette maarschalkster

Viktor Koelikov op 22 november 2001 in zijn uniform van Maarschalk van de Sovjet-Unie

De militaire rang van maarschalk van de Sovjet-Unie werd officieel ingesteld op 22 september 1935 door de Raad van Volkscommissarissen (Sovnarkom). Op 20 november van dat jaar kregen de eerste vijf militairen de rang: Kliment Vorosjilov (volksvertegenwoordiger van Defensie), Aleksander Jegorov (hoofd van de generale staf van het Rode Leger), en drie commandanten, Vasili Blücher, Semjon Boedjonny, en Michail Toechatsjevski.

Van deze vijf werden Bljoecher, Toechatsjevski en Jegorov geëxecuteerd tijdens Stalins Grote Zuivering van 1937 tot 1938. Op 7 mei 1940 werden hun plaatsen ingenomen door Semjon Timosjenko, Boris Sjaposjnikov, en Grigori Koelik.

Hoewel de traditionele rangen voor militaire officieren opnieuw werden ingevoerd in 1935, keerde de rang van generaal in het rode leger pas terug in 1940. Het systeem had lange tijd geen rang van brigadegeneraal, of een volledige generaalsrang. De positie tussen luitenant-generaal en generaal werd uitgevoerd door de kolonel-generaal. Derhalve kunnen de rangen maarschalk van de Sovjet-Unie en generaal van het leger worden gezien als elkaars gelijken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Timosjenko en Boedjonny ontslagen. De rang werd hierna doorgegeven aan een aantal militairen die deze rang konden verdienen met hun inzet in het leger. Onder hen bevonden zich Georgi Zjoekov, Ivan Konev en Konstantin Rokossovski. Stalin werd zelf maarschalk van de Sovjet-Unie in 1945, samen met Lavrenti Beria. In 1947 werd politicus Nikolaj Boelganin de derde niet-militaire maarschalk.

Twee maarschalken werden geëxecuteerd in de zuiveringen na de oorlog: Koelik in 1950 en Beria in 1953, na Stalins dood. Daarna werd de rang enkel nog aan professionele soldaten gegeven, met uitzondering van Leonid Brezjnev, die zichzelf in 1976 tot maarschalk benoemde. De laatste Maarschalk van de Sovjet-Unie was Dmitri Jazov, die de rang in 1990 kreeg. Hij werd gearresteerd na de mislukte Augustusstaatsgreep in Moskou tegenover Michail Gorbatsjov in 1991. Maarschalk Sergej Achromejev verhing zichzelf in 1991 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Na de opheffing van de Sovjet-Unie in december 1991 werd de rang opgeheven. De rang werd opgevolgd door maarschalk van de Russische Federatie. Deze rang werd door slechts 1 persoon gedragen, Igor Sergejev.

Groepen

De maarschalken waren onder te verdelen in drie groepen:

• Zij die hun reputatie hadden gekregen tijdens de Russische Burgeroorlog. Hieronder vielen onder andere Bljoecher, Toechatsjevski en Jegorov.
• Zij die hun reputatie hadden gekregen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit waren Zjoekov, Vasiljevski, Konev, Rokossovski, Malinovski, Tolboechin en Govorov.
• Zij die tijdens de Koude Oorlog een hoge rang verkregen.

Lijst van maarschalken

Op de politieke maarschalken na begonnen alle Maarschalken van de Sovjet-Unie hun rang in het leger.

Nr.	Portret	Naam	Benoeming	Dienst
1		Vorosjilov, KlimentKliment Vorosjilov (1881–1969)	november 1935	Leger/Politiek
2		Toechatsjevski, MichailMichail Toechatsjevski (1893–1937)	november 1935	Leger
3		Jegorov, AleksandrAleksandr Jegorov (1883–1939)	november 1935	Leger
4		Boedjonny, SemjonSemjon Boedjonny (1883–1973)	november 1935	Leger
5		Bljoecher, VasiliVasili Blücher (1890–1938)	november 1935	Leger
6		Timosjenko, SemjonSemjon Timosjenko (1895–1970)	mei 1940	Leger
7		Koelik, GrigoriGrigori Koelik (1890–1950)	mei 1940	Leger
8		Sjaposjnikov, BorisBoris Sjaposjnikov (1882–1945)	mei 1940	Leger
9		Zjoekov, SergejGeorgi Zjoekov (1896–1974)	januari 1943	Leger
10		Vasiljevski, AleksandrAleksandr Vasilevski (1895–1977)	februari 1943	Leger
11		Stalin, JozefJozef Stalin (1879–1953)	maart 1943	Politiek
12		Konev, IvanIvan Konev (1897–1973)	februari 1944	Leger
13		Govorov, LeonidLeonid Govorov (1897–1955)	juni 1944	Leger
14		Rokossovski, KonstantinKonstantin Rokossovski(1896–1968)	juni 1944	Leger
15		Malinovski, RodionRodion Malinovski (1898–1967)	september 1944	Leger
16		Tolboechin, FjodorFjodor Tolboechin (1894–1949)	september 1944	Leger
17		Meretskov, KirillKirill Meretskov (1897–1968)	oktober 1944	Leger
18		Beria, LavrentiLavrenti Beria (1899–1953)	juli 1945	NKVD/MVD/Militsia
19		Sokolovski, VasiliVasili Sokolovski (1897–1968)	juli 1946	Leger
20		Boelganin, NikolajNikolaj Boelganin (1895–1975)	november 1947	Politiek
21		Bagramjan, HovhannesIvan Bagramjan (1897–1982)	maart 1955	Leger
22		Birjoezov, SergejSergej Birjoezov (1904–1964)	maart 1955	Leger/luchtverdediging/strategische raketstrijdkrachten
23		Gretsjko, AndrejAndrej Gretsjko (1903–1976)	maart 1955	Leger
24		Jeremenko, AndrejAndrej Jerjomenko (1892–1970)	maart 1955	Leger
25		Moskalenko, KirillKirill Moskalenko (1902–1985)	maart 1955	Leger/strategische raketstrijdkrachten
26		Tsjoejkov, VasiliVasili Tsjoejkov (1900–1982)	maart 1955	Leger
27		Zacharov, MatvejMatvej Zacharov (1898–1972)	mei 1959	Leger
28		Golikov, FilippFilipp Golikov (1900–1980)	mei 1961	Leger
29		Krylov, NikolajNikolaj Krylov (1903–1972)	mei 1962	Leger/strategische raketstrijdkrachten
30		Jakoebovski, IvanIvan Jakoebovski (1912–1976)	april 1967	Leger
31		Batitski, PavelPavel Batitski (1910–1984)	april 1968	Luchtverdediging
32		Kosjevoj, Pjotr Pjotr Kosjevoj (1904–1976)	april 1968	Leger
33		Brezjnev, LeonidLeonid Brezjnev (1906–1982)	mei 1976	Politiek
34		Brezjnev, DmitriDmitri Oestinov (1908–1984)	juli 1976	Politiek
35		Koelikov, ViktorViktor Koelikov (1921–2013)	januari 1977	Leger
36		Ogarkov, NikolajNikolaj Ogarkov (1917–1994)	januari 1977	Leger
37		Sokolov, SergejSergej Sokolov (1911–2012)	februari 1978	Leger
38		Achromejev, SergejSergej Achromejev (1923–1991)	maart 1983	Leger
39		Koerkotkin, SemjonSemjon Koerkotkin (1917–1990)	maart 1983	Leger
40		Petrov, VasiliVasili Petrov (1917–2014)	maart 1983	Leger
41		Jazov, DmitriDmitri Jazov (1924–2020)	april 1990	Leger

Bronnen, noten en/of referenties