Chontal van Tabasco (taal)
| Chontal van Tabasco Yokotʼan | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in | Mexico (Tabasco) | |||
| Sprekers | 37.072[1] | |||
| Taalfamilie | Mayatalen
| |||
| Dialecten | Centraal-Yokotʼan
Oost-Yokotʼan Zuid-Yokotʼan Noord-Yokotʼan | |||
| Alfabet | Latijns | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | Nergens. Erkend als een van de nationale talen in Mexico[2]
| |||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | geen | |||
| ISO 639-2 | myn (gedeeld) | |||
| ISO 639-3 | chf | |||
| ||||
Het Chontal van Tabasco, door de sprekers zelf Yokotʼan genoemd, is een taal die hoort tot de Ch'olaanse tak van de familie der Mayatalen. De taal wordt gesproken door het Chontalvolk in Tabasco, Mexico en telde in 2010 ongeveer 37.000 sprekers.[1] Het Chontalvolk concentreert zich in een vijftal gemeentes in Tabasco: Centla, Centro, Jonuta, Macuspana en Nacajuca.[3]
Volgens het Mexicaanse Instituto Nacional de Lenguas Indígenas (Nationaal Instituut voor Inheemse Talen, INALI) kent het Chontal vier dialecten: Centraal-Yokotʼan, Oost-Yokotʼan, Zuid-Yokotʼan en Noord-Yokotʼan.[4] In Glottolog worden drie dialecten onderscheiden: Buena Vista Chontal, Miramar Chontal en Tamulté de las Sábanas Chontal.[5]
Fonologie
[bewerken | brontekst bewerken]Medeklinkers
[bewerken | brontekst bewerken]| Bilabiaal | Dentaal | Alveolaar | Postalveolaar | Palataal | Velaar | Glottaal | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Plosief | stemloos | p | t | k | ʔ | |||
| glottaal | pʼ | tʼ | kʼ | |||||
| stemhebbend | b | d | ||||||
| Affricaat | stemloos | ts | tʃ | |||||
| glottaal | tsʼ | tʃʼ | ||||||
| Fricatief | s | ʃ | h | |||||
| Tap/Flap | ɾ | |||||||
| Lateraal | l | |||||||
| Nasaal | m | n | ||||||
| Approximant | w | j | ||||||
Klinkers
[bewerken | brontekst bewerken]| Voor | Centraal | Achter | |
|---|---|---|---|
| Gesloten | i | u | |
| Midden | e | ɘ | o |
| Open | a |
Verantwoording
[bewerken | brontekst bewerken]Referenties
- ↑ a b (es) Tabasco. Grupos de habla indígena. Instituto Nacional de Estadística, Geografía e Informática (INEGI) (2010). Geraadpleegd op 1 maart 2020.
- ↑ (es) ley general de derechos lingüísticos de los pueblos indígenas. sep.gob.mx (13 maart 2003). Gearchiveerd op 8 februari 2007. Geraadpleegd op 1 maart 2020.
- ↑ Brown 2005, p. 122.
- ↑ (es) INALI (2009). Catálogo de las lenguas indígenas nacionales. Variantes lingüísticas de México con sus autodenominaciones y referencias geoestadística. Instituto Nacional de Lenguas Indígenas (INALI), "Chontal de Tabasco", pp. 250-251. ISBN 978-607-7538-08-0.
- ↑ (en) Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (eds), Tabasco Chontal. Glottolog 4.1. Max Planck Institute for the Science of Human History, Jena, Duitsland (2019). Geraadpleegd op 1 maart 2020.
Bronnen
- (en) Brown, Denise Fay (2005). Native peoples of the Gulf Coast of Mexico. University of Arizona Press, Tucson, "The Chontal Maya of Tabasco". ISBN 9780816524112.
- (es) Flores López, José Manuel (2006). Chontales de Tabasco. Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas (CNI), Mexico D.F.. ISBN 970-753-050-2. Geraadpleegd op 1 maart 2020.
- (es) Keller, Kathryn C. (1997). Diccionario Chontal de Tabasco. SIL, Tucson, "Gramática del chontal de Tabasco", pp. 419-424.
- (es) Keller, Kathryn C., Luciano G., Plácido (1997). Diccionario Chontal de Tabasco. SIL, Tucson.
- (en) Lewis, M. Paul (ed.) (2009). Ethnologue: Languages of the World (online version), 16. SIL International, Dallas, TX, "Chontal, Tabasco". ISBN 1-55671-159-X.
- (en) Knowles, Susan Marie. 1984. "A descriptive grammar of Chontal Maya (San Carlos dialect)." Thesis (Ph. D.)--Tulane University, 1984.
- (es) Pérez Suárez, Tomás (ed.). 1984. "La lengua maya-chontal de Tabasco". Emiliano Zapata, Tabasco, Mexico : Editora Municipal, H. Ayuntamiento Constitucional (1983-1985), 1984.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Chontal Maya language op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
· 
· 