Ctenotus

Ctenotus
	Ctenotus strauchii, zuidwestelijk Queensland
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Reptilia (Reptielen)
Orde:	Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:	Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:	Scincomorpha (Skinkachtigen)
Familie:	Scincidae (Skinken)
Onderfamilie:	Sphenomorphinae
Geslacht
	Ctenotus; Storr, 1964
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Ctenotus op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Herpetologie

Ctenotus is een geslacht van hagedissen uit de familie skinken (Scincidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Glen Milton Storr in 1964. Er zijn 102 soorten, inclusief de pas in 2012 beschreven soort Ctenotus ora.^[1] Het is hiermee de soortenrijkste groep van Australische reptielen.^[2]

Ctenotus- soorten zijn sterker verwant aan de bosskinken (Sphenomorphus) dan aan andere groepen uit de onderfamilie Sphenomorphinae. Een aantal soorten bleken later verschillende vormen te zijn van dezelfde soort. Voorbeelden zijn de niet langer erkende soorten Ctenotus helenae, Ctenotus fallens en Ctenotus brachyonyx die sinds 2014 tot de soort Ctenotus inornatus worden gerekend. Sommige bronnen melden hierdoor een afwijkend soortenaantal.

Uiterlijke kenmerken

De lichaamskleur is bruin, meestal met een strepentekening of vlekkenrijen. De kopromplengte bedraagt ongeveer zes tot acht centimeter exclusief de staart. Sommige soorten worden wat groter zoals Ctenotus robustus, die tot 12,5 cm lang kan worden. De staart is veel langer dan het lichaam en kan tot 2,5 keer de lichaamslengte bedragen.^[2] De staart is zeer lang en dun. De soort Ctenotus calurus heeft een opvallende blauwe kleur staart, bij Ctenotus leae is de staart juist oranjerood van kleur.

De schubben zijn glad en ongekield. De oogleden zijn beweeglijk en hebben geen doorzichtig venster in het midden zoals bij andere skinken het geval is.^[3]

Meestal is er een rij lobachtige schubben achter de gehooropeningen aanwezig, maar bij sommige soorten ontbreken deze, een voorbeeld is Ctenotus brevipes. De verschillende soorten worden hierdoor in de Engelse taal wel met 'kam-oorhagedisen' aangeduid. De poten zijn goed ontwikkeld en dragen vijf vingers en tenen.^[3]

Verspreiding en habitat

Alle soorten komen endemisch voor in Australië. Er is slechts één uitzondering; Ctenotus spaldingi komt daarnaast ook voor op Nieuw-Guinea en verschillende omliggende eilanden.^[4] De Australische soorten komen voor in de staten New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië en Zuid-Australië

De habitat bestaat uit droge, zanderige omgevingen zoals stenige hellingen, halfwoestijnen, verstuivingen, stranden, rivieroevers en zandduinen. De hagedissen schuilen in de strooisellaag en onder objecten zoals stenen.

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan alle soorten een beschermingsstatus toegewezen. Vrijwel alle soorten hebben de beschermingstatus 'veilig' (Least Concern of LC). De skinken Ctenotus stuarti en Ctenotus kurnbudj hebben de status 'bedreigd' (Endangered of EN), de soort Ctenotus lancelini wordt beschouwd als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR).^[5]

Soorten

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam	Auteur	Verspreidingsgebied
Ctenotus agrestis	Wilson & Couper, 1995	Australië (Queensland)
Ctenotus alacer	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië)
Ctenotus alleni	Storr, 1974	Australië (West-Australië)
Ctenotus allotropis	Storr, 1981	Australië (New South Wales, Queensland)
Ctenotus angusticeps	Storr, 1988	Australië (West-Australië)
Ctenotus aphrodite	Ingram & Czechura, 1990	Australië (Queensland)
Ctenotus arcanus	Czechura & Wombey, 1982	Australië (New South Wales, Queensland)
Ctenotus ariadnae	Storr, 1969	Australië (West-Australië)
Ctenotus arnhemensis	Storr, 1981	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus astarte	Czechura, 1986	Australië (Queensland)
Ctenotus astictus	Horner, 1995	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus atlas	Storr, 1969	Australië (New South Wales, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus australis	Gray, 1838	Australië (West-Australië)
Ctenotus borealis	Horner & King, 1985	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus brevipes	Storr, 1981	Australië (Queensland)
Ctenotus brooksi	Loveridge, 1933	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië, Zuid-Australië
Ctenotus burbidgei	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus calurus	Storr, 1969	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus capricorni	Storr, 1981	Australië (Queensland)
Ctenotus catenifer	Storr, 1974	Australië (West-Australië)
Ctenotus coggeri	Sadlier, 1985	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus colletti	Boulenger, 1896	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië)
Ctenotus decaneurus	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, mogelijk in Queensland)
Ctenotus delli	Storr, 1974	Australië (West-Australië)
Ctenotus duricola	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus dux	Storr, 1969	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus ehmanni	Storr, 1985	Australië (West-Australië)
Ctenotus essingtonii	Gray, 1842	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus euclae	Storr, 1971	Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus eurydice	Czechura & Wombey, 1982	Australië (New South Wales, Queensland)
Ctenotus eutaenius	Storr, 1981	Australië (Queensland)
Ctenotus gagudju	Sadlier, Wombey & Braithwaite, 1986	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus gemmula	Storr, 1974	Australië (West-Australië)
Ctenotus grandis	Storr, 1969	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, mogelijk in Zuid-Australië)
Ctenotus greeri	Storr, 1979	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus halysis	Horner, 2009	Australië (West-Australië)
Ctenotus hanloni	Storr, 1980	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus hebetior	Storr, 1978	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland)
Ctenotus hilli	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus iapetus	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus impar	Storr, 1969	Australië (West-Australië)
Ctenotus ingrami	Czechura & Wombey, 1982	Australië (New South Wales, Queensland)
Ctenotus inornatus	Gray, 1845	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië)
Ctenotus joanae	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland)
Ctenotus kurnbudj	Sadlier, Wombey & Braithwaite, 1986	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus labillardieri	Duméril & Bibron, 1839	Australië (West-Australië)
Ctenotus lancelini	Ford, 1969	Australië (West-Australië)
Ctenotus lateralis	Storr, 1978	Australië (Queensland)
Ctenotus leae	Boulenger, 1887	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus leonhardii	Sternfeld, 1919	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus maryani	Aplin & Adams, 1998	Australië (West-Australië)
Ctenotus mastigura	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus mesotes	Horner, 2009	Australië (West-Australië)
Ctenotus militaris	Storr, 1975	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus mimetes	Storr, 1969	Australië (West-Australië)
Ctenotus monticola	Storr, 1981	Australië (Queensland)
Ctenotus nasutus	Storr, 1969	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus nigrilineatus	Storr, 1990	Australië (West-Australië)
Ctenotus nullum	Ingram & Czechura, 1990	Australië (Queensland)
Ctenotus olympicus	Hutchinson & Donnellan, 1999	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Zuid-Australië)
Ctenotus ora	Kay & Keogh, 2012	Australië (West-Australië)
Ctenotus orientalis	Storr, 1971	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië)
Ctenotus pallasotus	Rabosky & Doughty, 2017	Australië (West-Australië)
Ctenotus pallescens	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus pantherinus	Peters, 1866	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië, mogelijk in New South Wales)
Ctenotus piankai	Storr, 1969	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus pulchellus	Storr, 1978	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland)
Ctenotus quattuordecimlineatus	Sternfeld, 1919	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus quinkan	Ingram, 1979	Australië (Queensland)
Ctenotus quirinus	Horner, 2007	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus rawlinsoni	Ingram, 1979	Australië (Queensland)
Ctenotus regius	Storr, 1971	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, Zuid-Australië)
Ctenotus rhabdotus	Rabosky & Doughty, 2017	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus rimacolus	Horner & Fisher, 1998	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus robustus	Storr, 1970	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus rosarium	Couper, Amey & Kutt, 2002	Australië (Queensland)
Ctenotus rubicundus	Storr, 1978	Australië (West-Australië)
Ctenotus rufescens	Storr, 1979	Australië (West-Australië)
Ctenotus rutilans	Storr, 1980	Australië (West-Australië)
Ctenotus schevilli	Loveridge, 1933	Australië (Queensland)
Ctenotus schomburgkii	Peters, 1863	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenotus septenarius	King, Horner & Fyfe, 1988	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus serotinus	Czechura, 1986	Australië (Queensland)
Ctenotus serventyi	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus spaldingi	Macleay, 1877	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland), Nieuw-Guinea
Ctenotus storri	Rankin, 1978	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus strauchii	Boulenger, 1887	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland), Nieuw-Guinea, Zuid-Australië)
Ctenotus striaticeps	Storr, 1978	Australië (Noordelijk Territorium, Queensland)
Ctenotus stuarti	Horner, 1995	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus superciliaris	Rabosky, Hutchinson, Donnellan, Talaba & Lovette, 2014	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus taeniatus	Mitchell, 1949	Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, Zuid-Australië)
Ctenotus taeniolatus	White, 1790	Australië (New South Wales, Queensland, Victoria)
Ctenotus tanamiensis	Storr, 1970	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus tantillus	Storr, 1975	Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Ctenotus terrareginae	Ingram & Czechura, 1990	Australië (Queensland)
Ctenotus uber	Storr, 1969	Australië (West-Australië)
Ctenotus vagus	Horner, 2009	Australië (West-Australië)
Ctenotus vertebralis	Rankin & Gillam, 1979	Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenotus xenopleura	Storr, 1981	Australië (West-Australië)
Ctenotus youngsoni	Storr, 1975	Australië (West-Australië)
Ctenotus zastictus	Storr, 1984	Australië (West-Australië)
Ctenotus zebrilla	Storr, 1981	Australië (Queensland)

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties

Referenties

↑ Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Ctenotus. Gearchiveerd op 18 juni 2023.
↑ ^a ^b Australian Museum, Ctenotus - Australian Lizards.
↑ ^a ^b Steve K. Wilson (2015). The Reptiles of Queensland. Reed New Holland Publishers, Pagina 115 - 135. ISBN 9781921517488.
↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Straight-browed Ctenotus (Ctenotus spaldingi) - IUCN Red List. Gearchiveerd op 7 december 2021.
↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Ctenotus - IUCN Red List.

Bronnen

(en) – Steve K. Wilson - A Fied Guide to The Reptiles of Queensland (2015) – Pagina 115 - 135 – Reed New Holland Publishers – ISBN 9781921517488
(en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Ctenotus - Website Geconsulteerd 1 november 2018
(en) – Storr, 1964 : Ctenotus, a new generic name for a group of Australian skinks. Western Australian Naturalist, vol. 9, p. 84–85.

[EMBL-1] Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Ctenotus. Gearchiveerd op 18 juni 2023.

[AMU-2] Australian Museum, Ctenotus - Australian Lizards.

[QUEEN-3] Steve K. Wilson (2015). The Reptiles of Queensland. Reed New Holland Publishers, Pagina 115 - 135. ISBN 9781921517488.

[IUCN3-4] International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Straight-browed Ctenotus (Ctenotus spaldingi) - IUCN Red List. Gearchiveerd op 7 december 2021.

[IUCN2-5] International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Ctenotus - IUCN Red List.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]