Russische invasie van Oekraïne sinds 2022
De tekst kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.
Iedereen kan bijdragen om de inhoud te verbeteren!
Russische invasie van Oekraïne | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Onderdeel van Russisch-Oekraïense oorlog | ||||||
Kaart van Oekraïne
■ Gebieden onder Oekraïense controle ■ Door Rusland bezette gebieden | ||||||
Datum | 24 februari 2022 - heden | |||||
Locatie | Oekraïne | |||||
Strijdende partijen | ||||||
| ||||||
Leiders en commandanten | ||||||
Troepensterkte | ||||||
| ||||||
Verliezen | ||||||
| ||||||
|
De Russische invasie van Oekraïne begon op 24 februari 2022 tijdens een grote escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog die sinds 2014 gaande is.
In het voorjaar van 2021 begon Rusland met een grote militaire opbouw langs de grens met Oekraïne, wat leidde tot het Russisch-Oekraïens conflict. Centraal staat de mogelijkheid van Oekraïne om ooit toe te treden tot de NAVO. De Russische president Vladimir Poetin verklaarde in december 2021 dat hij dit nooit zou accepteren. De Russische regering beweerde, tot 23 februari 2022, herhaaldelijk dat er geen plannen waren om Oekraïne binnen te vallen.
In de vroege ochtend van 24 februari kondigde Poetin, in een toespraak op de Russische staatstelevisie, een "speciale militaire operatie" aan om Oekraïne te "demilitariseren en denazificeren".[24] Vrijwel meteen na de toespraak ontploften kruisraketten in Kiev en andere Oekraïense steden en waren er aanvallen bij de grenzen met Rusland en Wit-Rusland.[25][26] Rusland stelde dat de aanvallen uitsluitend gericht waren op militaire doelen. Russische grondtroepen vielen Oekraïne binnen, die vervolgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky ertoe aanzetten om de staat van beleg en een algehele mobilisatie af te kondigen.[27][28] In een grootschalige aanval die werd ingezet vanuit de aan Oekraïne grenzende Russische, Wit-Russische en betwiste Krim- en Donbas-gebieden, benaderden Russische troepen een aantal steden zoals Cherson, Marioepol, Soemy, Tsjernihiv, Charkov en de hoofdstad Kiev. Ze stuitten op hevig militair en lokaal verzet en kregen te maken met logistieke uitdagingen die hun voortgang belemmerden.[29] Op 27 februari dreigde Poetin impliciet met de inzet van kernwapens.
De invasie werd internationaal breed veroordeeld. Landen reageerden met een scala aan sancties tegen Rusland, die leidden tot een financiële crisis in het land.[30] Diverse grote bedrijven begonnen met een boycot van Rusland en Wit-Rusland. Er vonden wereldwijd protesten plaats, ook in Rusland zelf, waar demonstranten massaal werden gearresteerd en de Russische regering de repressie van onafhankelijke media opvoerde.[31][32][33] Het Internationaal Gerechtshof heeft rechtszaken aangespannen tegen de Russische Federatie wegens oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en schending van het genocideverdrag.[34] Tevens is het Internationaal strafhof een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar oorlogsmisdrijven, gepleegd in Oekraïne.[35]
Verschillende landen verleenden humanitaire, militaire en financiële hulp aan Oekraïne. Vanuit meerdere landen reisden vrijwilligers af naar Oekraïne om in het vreemdelingenlegioen te dienen. Europese regeringen kondigden daarnaast aanmerkelijke investeringen in de eigen krijgsmacht aan, vooral Duitsland dat een eenmalige investering van 100 miljard euro in de Bundeswehr aankondigde.[36]
Twee weken na het begin van de invasie meldde de VN dat er al meer dan 2,5 miljoen mensen uit Oekraïne waren gevlucht. Men sprak van 's werelds snelst groeiende vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog.[37][38] Daarnaast waren er een kleine twee miljoen ontheemden binnen Oekraïne.
Aanloop naar de invasie
In februari 2014 werd de toenmalige pro-Russische Oekraïense president Viktor Janoekovytsj afgezet na dagenlange pro-westerse betogingen. Buurland Rusland bezette vervolgens het schiereiland de Krim en verleende militaire steun aan rebellen die in de oostelijke Donbasregio een gewapende strijd begonnen. De opstandelingen wisten de steden Donetsk en Loehansk en delen van de omgeving tot aan de Russische grens in handen te krijgen en riepen daar de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk uit. In de jaren daarna bleef de oorlog in Oost-Oekraïne doorwoekeren, met duizenden doden tot gevolg.
Oplopende spanningen
In het jaar voorafgaand aan de invasie, van maart tot april 2021, was er een grote militaire troepenopbouw door Rusland bij de Oekraïense grens, wat leidde tot het Russisch-Oekraïens conflict. Tussen oktober 2021 en februari 2022 volgde een tweede grootschalige troepenopbouw door Rusland bij zowel de Oekraïense grens met Rusland als Wit-Rusland.
Tijdens deze ontwikkelingen ontkende de Russische regering herhaaldelijk dat er plannen waren om Oekraïne binnen te vallen.[39] Op 12 november 2021 zei Poetins woordvoerder Dmitry Peskov tegen verslaggevers dat Rusland "niemand bedreigde". Op 12 december herhaalde hij dat er pogingen werden ondernomen om "Rusland te demoniseren en af te schilderen als een potentiële agressor".[40] Op 19 januari 2022 ontkende de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken, Sergei Ryabkov, dat Rusland van plan zou zijn enige agressieve actie tegen Oekraïne te ondernemen. Op 12 februari deed Kremlin-adviseur van Buitenlandse Zaken Joeri Oesjakov waarschuwingen voor een naderende invasie af als "hysterie". Op 20 februari ontkende ook de Russische ambassadeur in de VS, Anatoli Antonov, dat Russische troepen een bedreiging vormden of dat er plannen zouden zijn voor een invasie.[41]
Begin december 2021 hebben de VS, na Russische ontkenningen, inlichtingen vrijgegeven over Russische invasieplannen, waaronder satellietfoto's van Russische troepen en uitrusting nabij de Oekraïense grens.[42] Ook meldde de inlichtingendienst het bestaan van een Russische lijst van belangrijke locaties en personen die bij een invasie moesten worden gedood of geneutraliseerd.[43] De VS bleven rapporten vrijgeven die de invasieplannen voorspelden. Op 31 januari 2022 beschuldigde de gepensioneerde kolonel-generaal Leonid Ivashov, als voorzitter van de Russische Officierenvergadering, Poetin en de leiding van Rusland van het voorbereiden van een oorlog tegen Oekraïne en riep hen op om af te treden.[44][45]
Russische beschuldigingen en eisen
In de maanden voorafgaand aan de invasie beschuldigden Russische functionarissen Oekraïne van het aanzetten tot spanningen, "Russofobie" en onderdrukking van Russischsprekenden, terwijl ze ook meerdere veiligheidseisen aan Oekraïne, de NAVO, en niet-NAVO-bondgenoten in de Europese Unie (EU) stelden. Deze acties werden door commentatoren en westerse functionarissen beschreven als pogingen om oorlog te rechtvaardigen.[46] Op 9 december 2021 sprak Poetin over discriminatie van "Russischsprekenden buiten Rusland" en zei dat "Russofobie een eerste stap is in de richting van genocide".[47][48] Op 15 februari 2022 zei Poetin tegen de pers dat wat er in de Donbas gebeurde, genocide was.[49] De Russische regering veroordeelde ook het taalbeleid in Oekraïne.[50][51] De beweringen van Poetin werden afgewezen door de internationale gemeenschap,[52] en Russische claims van genocide zijn algemeen afgewezen als ongegrond.[53][54] De Europese Commissie karakteriseerde de beschuldigingen als "Russische desinformatie".[55]
Op 21 februari trok Poetin in zijn speech,[56] de legitimiteit van de Oekraïense staat in twijfel, herhaalde zijn bewering dat "Oekraïne nooit een traditie als echte staat heeft gehad"[57] en beschreef het land ten onrechte als gecreëerd door "Sovjet-Rusland". Om een invasie te rechtvaardigen, beschuldigde Poetin de Oekraïense samenleving en de regering ervan te worden gedomineerd door neo-nazisme.[58] Ook haalde hij een antisemitische samenzweringstheorie aan, die Russische christenen, in plaats van joden, als de echte slachtoffers van nazi-Duitsland beschouwt.[52] Ondanks de aanwezigheid van "extreem-rechtse" groepen in Oekraïne waaronder het neonazistische Azov Battalion en de Right Sector,[59] beschreven analisten de retoriek van Poetin als een overdrijving van de invloed van extreemrechtse groepen in Oekraïne; er is geen brede steun voor de ideologie in de regering, het leger of de bevolking.[60][61] De Oekraïense president Zelensky, die joods is, verklaarde dat zijn grootvader in het Sovjet-leger diende om tegen de nazi's te vechten;[62] drie van zijn familieleden stierven in de Holocaust.[63] Het US Holocaust Memorial Museum en Yad Vashem veroordeelden Poetins misbruik van de Holocaust-geschiedenis.[64][65][66]
Tijdens de tweede troepenopbouw stelde Rusland eisen aan de VS en de NAVO, waarbij twee verdragen voorgesteld werden met verzoeken tot "veiligheidsgaranties"; waaronder een juridisch bindende belofte dat Oekraïne nooit zou toetreden tot de NAVO en dat de NAVO-troepen en wapens die waren gestationeerd in Oost-Europa verminderd zouden worden.[67] De eisen van Rusland gingen gepaard met een dreigement dat er een militair antwoord zou komen als de VS en NAVO zouden vasthouden aan hun "agressieve lijn".[68][69]
Vermeende aanvallen (17–21 februari)
Vanaf 17 februari 2022 escaleerden de gevechten in de Donbas aanzienlijk.[71] Terwijl het aantal aanvallen in de eerste zes weken van 2022 tussen de twee en vijf per dag lag, meldt het Oekraïense leger dat alleen al op 17 februari 60 aanvallen hadden plaatsgevonden. Russische staatsmedia berichtten op dezelfde dag meer dan 20 artillerie-aanvallen op posities waar zich Russische separatisten bevonden.[72][73] De Oekraïense regering beschuldigde Russische separatisten van het beschieten van een kleuterschool in Stanytsia Luhanska met artillerie. De Volksrepubliek Loehansk verklaarde dat haar strijdkrachten waren aangevallen met mortieren, granaatwerpers en machinegeweer vuur door Oekraïense troepen.
Op 18 februari gaven de Volksrepublieken Donetsk en Loehansk het bevel tot verplichte noodevacuaties van burgers uit hun hoofdstad,[74][75] hoewel waarnemers opmerkten dat een volledige evacuatie maanden in beslag zou nemen.[76] Oekraïense media meldden een sterke toename van artilleriebeschietingen door de door Rusland geleide militanten in de Donbas, vermoedelijk als pogingen om het Oekraïense leger te provoceren.[77][78] Op 21 februari kondigde de Russische Federale Veiligheidsdienst (FSB) aan dat Oekraïense beschietingen een FSB-grensfaciliteit hadden vernietigd op 150 meter van de Russisch-Oekraïense grens in Oblast Rostov.[79] De warmte-krachtcentrale van Loehansk werd ook beschoten, door wie is onbekend. Oekraïense media verklaarden dat deze als gevolg daarvan moest sluiten.[80]
Op 21 februari maakte de persdienst van het "Zuidelijk Militair District" bekend dat Russische troepen in de ochtend een groep van vijf saboteurs in de buurt van het dorp Mityakinskaya in Oblast Rostov hadden gedood, die de grens van Rusland waren binnengedrongen in twee infanteriegevechtsvoertuigen, de voertuigen waren vernietigd.[81] Oekraïne ontkende bij de incidenten betrokken te zijn en noemde het een 'valse vlag'-operatie.[82][83] Daarnaast werden er twee Oekraïense soldaten en een burger gedood tijdens beschietingen in het dorp Zaitseve.[84] Verschillende analisten, waaronder de onderzoekswebsite Bellingcat,[85] publiceerden bewijs dat veel van de geclaimde aanvallen, explosies en evacuaties in de Donbas door Rusland werden geënsceneerd.[86][87]
Escalatie (21–23 februari)
Op 21 februari om 22:35 (Moskoutijd) kondigde Poetin aan dat de Russische regering de volksrepublieken Donetsk en Loehansk "diplomatiek zou erkennen".[88] Diezelfde avond stuurde Poetin Russische troepen naar de Donbas, in wat Rusland een "vredesmissie" noemde."[89][90] Later op de avond bevestigden verschillende onafhankelijke media dat Russische troepen de Donbas waren binnen getrokken.[91][92] De interventie in de Donbas op 21 februari werd veroordeeld door verschillende leden van de VN-Veiligheidsraad.[93]
Op 22 februari gaf de Federatieraad van Rusland Poetin unaniem toestemming voor het gebruik van militair geweld buiten Rusland.[94] Als reactie beval Zelensky de dienstplicht van de Oekraïense reservisten, maar verplichtte zich niet tot algemene mobilisatie.[95] De volgende dag riep het parlement van Oekraïne een nationale noodtoestand van 30 dagen uit, die om middernacht van kracht ging, en beval ook de mobilisatie van alle legerreservisten.[96][97][98] Ondertussen begon Rusland zijn ambassade in Kiev te evacueren en liet ook de Russische vlag vanaf de top van het gebouw zakken.[99] De websites van het Oekraïense parlement en de Oekraïense regering werden, samen met websites van banken, getroffen door DDoS-aanvallen,[100] algemeen toegeschreven aan door Rusland gesteunde hackers.[101][102]
In de nacht van 23 februari hield Zelensky een toespraak[103] in het Russisch waarin hij de burgers van Rusland opriep om een oorlog te voorkomen.[104][105] Hij weerlegde ook de beweringen van Rusland over de aanwezigheid van neonazi's in de Oekraïense regering en verklaarde dat hij niet van plan was de Donbas-regio aan te vallen.[106]
Kremlin-woordvoerder Peskov zei dat de separatistische leiders in Donetsk en Loehansk een brief naar Poetin hadden gestuurd, waarin stond dat Oekraïense beschietingen burgerdoden hadden veroorzaakt en dat ze nu een beroep deden op militaire steun vanuit Rusland.[107] In reactie daarop verzocht Oekraïne om een dringende vergadering van de VN-Veiligheidsraad,[108] die om 21:30 (UTC−5) bijeenkwam.[109] VN-secretaris-generaal António Guterres opende de bijeenkomst door Poetin te vragen "vrede een kans te geven".[110] Een half uur na de spoedvergadering kondigde Poetin de start aan van militaire operaties in Oekraïne. Sergiy Kyslytsya, de Oekraïense vertegenwoordiger, riep vervolgens de Russische vertegenwoordiger, Vasily Nebenzya, op om "al het mogelijke te doen om de oorlog te stoppen" of afstand te doen van zijn positie als "president van de VN-Veiligheidsraad"; Nebenzya weigerde.[111][112]
De invasie en het verzet
Op 24 februari, kort voor 06:00 uur (UTC+3), maakte Poetin bekend dat hij de beslissing had genomen om een "speciale militaire operatie" in Oost-Oekraïne te starten.[113] In zijn toespraak verklaarde Poetin dat er geen plannen waren om Oekraïens grondgebied te bezetten en dat hij het recht van de volkeren van Oekraïne op zelfbeschikking steunde.[114][115] Hij zei dat het doel van de "operatie" was om "de mensen te beschermen" in het overwegend Russisch sprekende Donetsbekken, die volgens Poetin "al acht jaar worden geconfronteerd met vernedering en genocide gepleegd door het regime van Kiev".[116] Binnen enkele minuten na de aankondiging van Poetin werden explosies gemeld in Kiev, Charkov, Odessa en de Donbas.[117] Een zogenaamd uitgelekt rapport voor de Russische spionagedienst Russische spionagedienst (FSB) beweerde dat de inlichtingendienst niet was gewaarschuwd voor het plan van Poetin om Oekraïne binnen te vallen.[118]
Onmiddellijk na de aanval kondigde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de staat van beleg af.[119] Dezelfde avond beval hij een algehele mobilisatie van alle reservisten en Oekraïense mannen tussen de 18 en 60 jaar oud. Zij mochten het land niet meer verlaten, zodat ze beschikbaar bleven voor een oproep.[120][121]
Op 25 februari besloten NAVO-regeringsleiders tijdens een videoconferentie dat de NATO Response Force voor het eerst in haar bestaan zou worden verzameld. Er zouden enkele duizenden manschappen naar NAVO-lidstaten in Oost-Europa worden gestuurd.[122]
Op 27 februari werd bekend dat de Europese Unie wapens en munitie ging leveren aan Oekraïne. Hiervoor zou een bedrag van in totaal ca. 500 miljoen euro worden uitgetrokken. Het was voor het eerst in haar geschiedenis dat de EU als geheel tot iets dergelijks overging. Individuele EU-lidstaten hadden Oekraïne al wel eerder van wapens voorzien.[123][124] Ook Duitsland, dat sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog een beleid voerde om geen wapens naar conflictgebieden te sturen, begon met wapenleveringen aan Oekraïne. Het neutrale Zweden zegde eveneens, voor het eerst sinds 1939, wapenleveringen aan Oekraïne toe.[125]
Russische troepen kwamen Oekraïne binnen vanuit het noorden via Wit-Rusland (richting Kiev); vanuit het noordoosten uit Rusland (richting Charkov); vanuit het oosten via de Donbas; en vanuit het zuiden via de, in 2014 door Rusland geannexeerde, Krim (richting Cherson).[126] Kiev en Charkov zijn de twee grootste steden van Oekraïne. Aan de oostzijde van Cherson ligt de belangrijke Antonovsky-brug over de Dnjepr, waarlangs Odessa voor Russische legereenheden te bereiken zou zijn.[127]
Noordelijk front
De poging om Kiev in te nemen omvatte een opmars van Russische troepen die vanuit Wit-Rusland naar het zuiden langs de westelijke oever van de "Dnipro-rivier", richting Kiev optrokken; waarschijnlijk in een poging Kiev vanuit het westen te omsingelen. Het wordt ondersteund door twee afzonderlijke aanvalsassen vanuit Rusland langs de oostelijke oever van de Dnipro: de westelijke bij Tsjernihiv en de oostelijke bij Soemy. De oostelijke aanvalsassen zijn blijkbaar van plan om Kiev te omsingelen vanuit het noordoosten en oosten.[128]
De voormalige kerncentrale Tsjernobyl en spookstad Pripjat, inclusief het omliggende gebied, werden op 24 februari door het Russische leger veroverd. De opmars werd gehinderd door sterke weerstand van Oekraïense troepen.[129][130]
Na hun doorbraak in Tsjernobyl ging de Russische opmars verder richting Ivankiv, een noordelijke buitenwijk van Kiev.[131] Russische luchtlandingstroepen probeerden Luchthaven Hostomel en de Antonov-fabrieken in te nemen. Volgens berichten gebruikten de Russen helikopters.[132] In eerste instantie veroverden de Russen het vliegveld,[133] maar konden uiteindelijk een tegenaanval door Oekraïense troepen niet weerstaan.[134] Bij de aanval op het vliegveld werd de Antonov An-225 vernietigd, het grootste vliegtuig ter wereld.[135][136] Vervolgens werd op 26 februari "Vasylkiv Air Base" en de stad Vasylkiv, ten zuiden van Kiev, aangevallen.[137][138] Het leek een poging om Kiev snel in te nemen, waarbij Spetsnaz de stad infiltreerden ondersteund door luchtlandingsoperaties en een snelle opmars vanuit het noorden.[139]
Op 1 maart werd de televisietoren in Kiev gebombardeerd. Naar alle waarschijnlijkheid wilden de Russen het communicatiemiddel platleggen, wat deels was gelukt.[140] Een drone filmde op 3 maart de verwoesting in Borodyanka, een stad ten noordwesten van Kiev, waar een flatgebouw was gebombardeerd. In de straten was zwaar gevochten. Enkele honderden meters van het gebouw waren uitgebrande Russische voertuigen te zien.[141]
Begin maart was een verdere Russische opmars langs de westkant van de Dnipro-rivier beperkt door een sterke Oekraïense verdediging. Op 5 maart had het (naar verluidt) 60 kilometer lange Russische konvooi nog maar weinig vooruitgang geboekt richting Kiev.[142] De in Londen gevestigde denktank Royal United Services Institute (RUSI) beoordeelde de Russische opmars vanuit het noorden en oosten als "vastgelopen".[143]
De vooruitgang langs de westelijke Tsjernihiv-as was grotendeels gestopt toen het de belegering van Tsjernihiv begon. Rusland had de grootste vooruitgang geboekt langs de Soemy-as in het oosten; terwijl de aanval op Soemy gaande was, namen de Russen op 25 februari de stad Konotop in. Russische troepen bewogen zich, vanuit Soemy, op snelwegen over vlak, open land met weinig defensieve posities en bereikten op 4 maart Brovary, een oostelijke buitenwijk van Kiev. In het noordwesten van Kiev rukten Russische troepen verder op en veroverden op 5 maart Bucha, Hostomel en Vorzel.[144] hoewel de strijd om Irpin op 9 maart nog niet was beslist.[145]
Noordoostelijk front
Het offensief in Noordoost-Oekraïne omvat een grote aanval van de Russische strijdkrachten op het grondgebied van de oblasten Tsjernihiv en Soemy en de gelijknamige hoofdsteden. Tsjernihiv werd op 9 maart belegerd. Een strijd om de controle over de tweede stad van de oblast – Konotop – die 90 kilometer van de Russische grens ligt, werd op 25 februari door de Russen gewonnen.[146][147]
In oblast Soemy veroverde het Russische leger bijna de hoofdstad zelf (op 35 kilometer van de Russische grens) aan het begin van de vijandelijkheden, maar in de slag om de stad begonnen Oekraïense soldaten en milities, ondanks weinig aanvankelijke weerstand, de Russische strijdkrachten in de stad aan te vallen. Dit resulteerde in hevige 'stedelijke oorlogsvoering'.[148][149] Volgens Oekraïense bronnen werden meer dan 100 Russische tanks vernietigd en tientallen soldaten gevangengenomen.[150] Er vonden ook gevechten plaats in Okhtyrka.
In een evaluatie van de campagne op 4 maart stelde Frederick Kagan, een oud-hoogleraar militaire geschiedenis, dat de "Soemy-as momenteel de meest succesvolle en gevaarlijke Russische opmars naar Kiev is". Hij merkte op dat de geografie de voorkeur gaf aan gemechaniseerde vooruitgang, aangezien het terrein "vlak en dunbevolkt is en weinig goede verdedigingsposities biedt".[151]
Oostelijk front
In het noordoosten probeerden Russische troepen Charkov te veroveren, dat minder dan 35 kilometer van de Russische grens ligt.[152][153] In de Slag om Charkov stuitten Russische tanks op sterke tegenstand. Op 28 februari bombardeerden de Russen de stad, waarbij meerdere instanties vermoedden dat er clustermunitie[154] of vacuümbommen[155] waren ingezet. Er vielen tientallen doden.[156] Nieuwsprogramma's op de Russische staatstelevisie lieten per uitzondering beelden zien van de aanslag en beweerden daarbij dat de Oekraïners hun eigen gebouwen opbliezen om Rusland later de schuld te kunnen geven. Volgens een Russische nieuwspresentator "schiet Russische artillerie nooit op woonwijken, waar Oekraïners hun kanonnen juist daar neerzetten. Bij voorkeur op speelplaatsen bij scholen".[157] Ook was er een raketaanval op het Vrijheidsplein in het centrum van Charkov, met als mogelijke doelwit het regionale overheidsgebouw aan de rand van het plein.[158] Er landden Russische parachutisten in Charkov, die een militaire medische kliniek aanvielen. De strijd werd door een Oekraïense presidentiële adviseur beschreven als het "Stalingrad van de 21e eeuw."[159]
In de ochtend van 25 februari rukten Russische strijdkrachten op vanuit het Volksrepubliek Donetsk (DPR) in het oosten richting Marioepol en ontmoetten ze Oekraïense troepen in de buurt van het dorp Pavlopil. De Oekraïense strijdkrachten verzetten zich tegen de Russische troepen. Volgens de burgemeester van Marioepol werden 22 Russische tanks vernietigd in de actie.[160][161] De Russische Marine begon naar verluidt in de avond van 25 februari een amfibische aanval op de kustlijn van de Zee van Azov, 70 kilometer ten westen van Marioepol.[162] Een Amerikaanse defensie functionaris verklaarde dat de Russen mogelijk duizenden Russische mariniers vanuit dit bruggenhoofd zouden inzetten.[163] Op 1 maart kondigde Denis Poesjilin, het hoofd van de Volksrepubliek Donetsk (DPR), aan dat de DPR-troepen de nabijgelegen stad Volnovakha bijna volledig hadden omsingeld en dat ze spoedig hetzelfde zouden doen met Marioepol.[164] Op 2 maart werden Russische troepen verdreven uit Sjevierodonetsk.[165]
Zuidelijk front
Op 24 februari namen Russische troepen de controle over het Noord-Krimkanaal over, waardoor de Krim de watervoorziening voor het schiereiland kon verkrijgen via de Dnjepr, die was afgesneden sinds 2014.[166] De Slag om Marioepol begon toen de aanval zich naar het oosten bewoog, in de richting van Marioepol; die het front verbond met de separatistische regio's van de Donbas.[167] Op 24 februari bombardeerde Russische artillerie de stad Marioepol.[168] Op 1 maart begonnen Russische troepen zich voor te bereiden om hun aanval op Melitopol en andere steden te hervatten, waarmee de Slag om Melitopol begon.[169] Ivan Fedorov, de burgemeester van Melitopol, verklaarde later dat de Russen de stad hadden bezet.[170] Begin maart werd Marioepol volledig omsingeld door het Russische leger. Op 4 maart stond de stad op omvallen en dreigde een humanitaire crisis.[171] Op 5 maart kwamen Rusland en Oekraïne een tijdelijk staakt-het-vuren overeen in Marioepol en Volnovakha, zodat burgers deze belegerde steden konden verlaten via een zogenoemde 'humanitaire corridor'.[172] Het Rode Kruis meldde echter dat er in geen van beide steden evacuaties mogelijk waren, als gevolg van aanhoudende beschietingen.[173][174] Op 6 maart werd het staakt-het-vuren nog steeds niet nageleefd. Ook maakte het Rode Kruis bekend dat er mijnen op de evacuatieroute uit Marioepol lagen.[175][176] Ondertussen was er weinig vertrouwen meer in de "humanitaire corridors". Van de zes mogelijke routes liepen er vier rechtstreeks naar Rusland en Wit-Rusland.[177] In de dagen erna bleven Russische troepen Marioepol bestoken met artillerie.[178][179]
Andere Russische troepen rukten op 26 februari op vanuit de Krim naar het noorden, terwijl het Russische legerkorps de kerncentrale Zaporizjja naderde.[180][181][182] Op 28 februari begonnen ze met de belegering van Enerhodar in een poging de controle over de kerncentrale over te nemen.[183] Tijdens het vuurgevecht ontstond een brand.[184] Het International Atomic Energy Agency verklaarde dat er geen essentiële apparatuur was beschadigd.[185] In de vroege ochtend van 4 maart werd de grootste kerncentrale van Europa in Zaporizja urenlang beschoten en uiteindelijk ook ingenomen door Russische troepen. Hoewel er branden werden gemeld, was er geen stralingslek.[186]
Een derde aanvalsas vanuit de Krim verplaatste zich naar het noordwesten, waar Russische troepen bruggen over de Dnjepr veroverden.[187] Op 2 maart meldden diverse media en het Russische ministerie van Defensie dat de stad Cherson in het zuiden van Oekraïne volledig door het Russische leger was ingenomen, Oekraïense autoriteiten spraken dat tegen. Volgens een lokale functionaris waren er 200 mensen omgekomen, voornamelijk burgers.[188] Cherson was de eerste grote stad die tijdens de invasie werd ingenomen.[189] Russische troepen rukten vervolgens op naar Mykolaiv, dat tussen Cherson en Odessa ligt. Op 4 maart sloegen Oekraïense verdedigers een aanval op Mykolaiv af en heroverden de nabijgelegen vliegbasis Kulbakino.
Westelijk front
In de ochtend van 13 maart, om 6:00 plaatselijke tijd, vuurde het Russische leger raketten op het "International Peacekeeping and Security Center", een militaire trainingsbasis in Javoriv. In eerste instantie werden er negen doden gemeld, wat later werd bijgesteld naar 35. Volgens deskundigen neemt Rusland hiermee een groot risico, aangezien de basis vlak bij de Poolse grens ligt.[190][191]
Lucht- en zeeaanvallen
Op 24 februari maakte de Oekraïnese grenswacht bekend dat Russische marineschepen een aanval op Slangeneiland waren begonnen.[192] De kruiser Moskva en de patrouilleboot Vasily Bykov bombardeerden het eiland met hun dekkanonnen.[193] Toen het Russische oorlogsschip zich identificeerde en de Oekraïense soldaten die op het eiland waren gestationeerd opdroeg om zich over te geven, was hun antwoord: "Russian warship, go fuck yourself!"[194][195] Na het bombardement landde een detachement met Russische soldaten en nam de controle over Slangeneiland over.[196] Russische troepen vielen op 24 februari[197] ook de luchtmachtbasis Chuhuiv aan, waar Bayraktar TB2-drones waren gehuisvest. De aanval veroorzaakte schade aan opslagplaatsen en infrastructuur voor brandstof.[198]
Op 25 februari vielen Oekraïense strijdkrachten de vliegbasis Millerovo aan met OTR-21 Tochka-raketten. Volgens Oekraïense functionarissen werden hierdoor meerdere vliegtuigen van de Russische luchtmacht vernietigd en zou ook de vliegbasis in brand zijn gestoken.[199][200] Bij een aanval vanuit Wit-Rusland vielen de Russen de Oekraïense civiele luchthaven van Zjytomyr aan met "9K720 Iskander-raketsystemen".[201][202] Rusland verloor op 5 maart verschillende vliegtuigen, waaronder een Su-30SM Flanker, twee Su-34 Fullbacks, twee Su-25 Frogfoots, twee Mi-24/Mi-35 Hind, twee Mi-8 Hip-helikopters en een onbemand Orlan-vliegtuig.[203]
Op 3 maart werd het Oekraïense fregat "Hetman Sahaidachny", het vlaggenschip van de Oekraïense marine, in Mykolaiv tot zinken gebracht om te voorkomen dat het door Russische troepen zou worden ingenomen.[204][205]
Op 6 maart meldden de Oekraïense strijdkrachten dat er 88 Russische vliegtuigen waren vernietigd sinds het begin van de oorlog.[206][207]
De Russische luchtmacht heeft een veel kleinere rol gespeeld in de gevechten dan analisten aanvankelijk hadden voorspeld. De verwachting was, dat de talrijkere en beter gefinancierde Russische luchtmacht snel in staat zou zijn de Oekraïense luchtmacht en luchtverdediging te onderdrukken en vervolgens het Russische leger van nabij te ondersteunen. In de eerste twee weken van de invasie speelde de Russische luchtmacht een minimale rol en de Oekraïense luchtmacht en luchtverdediging bleven effectief. Het falen van de Russische luchtmacht is door The Economist toegeschreven aan het onvermogen van Rusland om de middellange afstandsraketten van Oekraïne te onderdrukken; het gebrek aan precisiegeleide munitie, samen met Oekraïense luchtdoelraketten die Russische vliegtuigen dwingen laag te vliegen, waardoor ze kwetsbaar worden voor Stinger-raketten; en een gebrek aan training en vlieguren van Russische piloten, waardoor ze onervaren zijn voor de laag-bij-de-grondse ondersteuningsmissies, typerend voor moderne luchtmachten.[208]
Verzet
Oekraïense burgers hebben op verschillende manieren weerstand geboden aan de Russische invasie, zoals het maken van molotovcocktails, het doneren van voedsel, het bouwen van barrières,[209] en de hulp in het vervoeren van vluchtelingen.[210] Oekraïense burgers in bezette gebieden van Oekraïne organiseerden ook massa-demonstraties en burgerlijk verzet tegen het Russische leger. In een poging het Oekraïense verzet de kop in te drukken, heeft Rusland zijn toevlucht genomen tot massale aanhoudingen van Oekraïense demonstranten. Lokale Oekraïense media hebben melding gemaakt van gedwongen verdwijningen, schijnexecuties, gijzelingen, buitengerechtelijke executies en seksueel geweld door het Russische leger om te proberen het Oekraïense verzet tegen de Russische overheersing te breken.[211]
In een poging om de militaire capaciteiten van Rusland te beperken, hebben de strijdkrachten van Oekraïne de bevolking publiekelijk gevraagd om eventuele waarnemingen van Russische elektronische oorlogssystemen of voertuigen te melden.[212]
Oorlogsmisdaden
Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) heeft rechtszaken aangespannen tegen Rusland wegens oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en schending van het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide.[213][214]
Het ICJ meldde na een hoorzitting op 7 maart 2022, dat het "zo snel mogelijk" zou beslissen over het Oekraïense verzoek om een noodbevel, dat ervoor moest zorgen dat Rusland de vijandelijkheden onmiddellijk zou staken. De hoogste rechtbank van de VN sloot de zitting een dag eerder dan gepland, vanwege de Russische boycot. Oekraïne gaf aan dat Rusland verplicht was gehoor te geven aan wat het gerechtshof zou oordelen.[215]
Ook het Internationaal Strafhof (ICC) heeft een strafrechtelijk onderzoek gestart naar oorlogsmisdrijven, gepleegd in Oekraïne. Normaal gesproken kan de procedure om een onderzoek in gang te zetten maanden duren. Wegens de uitzonderlijke situatie in Oekraïne is door 39 lidstaten van het hof om spoed verzocht, opdat militairen en politici die oorlogsmisdrijven begaan ter verantwoording kunnen worden geroepen. In de regel kan de aanklager alleen optreden in landen die zijn aangesloten bij het hof, of die worden doorverwezen door de VN-Veiligheidsraad. Machtige landen als de Verenigde Staten, China en ook Rusland zijn geen lid. Ook Oekraïne is dat niet, maar dit land heeft in 2014 geaccepteerd dat de aanklager een vooronderzoek begon naar aanleiding van de annexatie van de Krim en de oorlog in het oosten van het land. Aanklager Karim Khan concludeert uit dat vooronderzoek dat er reden is om aan te nemen dat er oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd. De regering in Kiev verklaarde dat de rechtsmacht voor onbepaalde tijd werd verlengd. Het onderzoek was formeel niet tegen Rusland gericht, Khan opende ‘de zaak-Oekraïne’. Ook Oekraïense militairen en anderen die tegen de Russische troepen vechten, kunnen worden vervolgd wegens oorlogsmisdrijven. Ook politici die opdracht hebben gegeven tot misdrijven kunnen worden vervolgd, als hun verantwoordelijk kan worden bewezen. Daarmee komt uiteraard op de eerste plaats de Russische president Vladimir Poetin in beeld.[216][217]
Mogelijke oorlogsmisdaden
Op 24 februari bombardeerde Russische artillerie woonwijken in de stad Marioepol.[168] Op 25 februari werd volgens Amnesty International een kinderopvang in het noordoosten van Oekraïne geraakt door clustermunitie, waarbij meerdere burgerslachtoffers vielen.[218] Verder maakte Amnesty op 26 februari bekend dat het vier aanvallen op Oekraïense scholen had geverifieerd, waarvan er een al had plaatsgevonden voor het begin van de Russische invasie.[219] Op 28 februari bombardeerden de Russen woonwijken in Charkov, waarbij meerdere instanties vermoedden dat er clustermunitie[220] of vacuümbommen[155] waren ingezet, er vielen tientallen doden.[221]
In Borodyanka werd op 2 maart een flatgebouw in een woonwijk gebombardeerd.[222] Het dorp Yakovivka, 20 km ten zuiden van Charkov, werd bijna van de kaart geveegd door een luchtaanval. Voor zover bekend was er geen militair doelwit in het dorp.[223]
Op 3 maart werd een woonwijk in Tsjernihiv beschoten met raketten, waarbij burgerdoden vielen. Er zijn aanwijzingen dat er clustermunitie is gebruikt.[224]
In Zaporizja werd in de nacht van 3 op 4 maart de grootste kerncentrale van Europa urenlang beschoten door Russische troepen, waarop brand uitbrak in een van de bijgebouwen. Eén van de zes reactorgebouwen zou zijn beschadigd, twee andere reactoren werden uit voorzorg losgekoppeld. Op geverifieerde beelden was te zien dat er een granaat was ingeslagen op 100 meter afstand van nucleaire reactor nr.2.[225] Het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) waarschuwde voor groot gevaar als een van de reactoren zou worden geraakt. Er bleek geen radioactieve straling te zijn vrijgekomen. De beschietingen op de kerncentrale werden door meerdere wereldleiders gezien als oorlogsmisdaad.
Op 8 maart maakte Human Rights Watch bekend dat de Russische troepen op 6 maart aanhoudend bombardementen uitvoerden op de overeengekomen evacuatieroute, waarbij vluchtende burgers werden gedood.[226]
Op 9 maart werd in Marioepol tijdens een Russische aanval een kraamkliniek verwoest, waarbij zeker vijf doden vielen waaronder een kind. In heel Marioepol zijn tijdens de invasie vele honderden burgerslachtoffers gevallen welke in massagraven werden begraven.[227][228]
Gevolgen van de invasie
Vluchtelingen
Al heel snel na het begin van de invasie kwam een stroom vluchtelingen vanuit het oorlogsgebied op gang, vooral richting Polen en Roemenië. Op de tweede dag van de invasie meldden de Verenigde Naties dat er zeker zo'n 100.000 Oekraïners op de vlucht waren geslagen;[229] na een week waren dat er een miljoen. Bovendien was er nog een stroom de andere kant op, van Oekraïners die in het buitenland werkten en nu hun moederland wilden helpen verdedigen. Op 12 maart 2022 waren meer dan 2,5 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht, voornamelijk naar Polen, maar ook naar andere landen ten westen van Oekraïne: Hongarije, Roemenië, Moldavië en Slowakije. Volgens de VN waren meer dan 255.000 mensen naar andere Europese landen vertrokken.[230]
De vluchtelingen waren voornamelijk vrouwen en kinderen, aangezien Oekraïense mannen tussen de 18 en 60 jaar hun land niet mochten verlaten vanwege de algehele mobilisatie.[121]
Economische gevolgen
De olie- en gasprijzen gingen, vrijwel meteen na het begin van de invasie, flink omhoog. Verwacht werd dat ook de voedselprijzen zouden stijgen.[231][232]
Om de (verwachte) inflatie te beteugelen en een bankrun te voorkomen, verhoogde de Centrale Bank van Rusland op 27 februari 2022 de rente naar 20%.[233] In een verklaring erkende de Gouverneur van de Russische centrale bank, Elvira Nabiullina, de problemen die waren ontstaan in het bankwezen.[234] Op maandag 28 februari bleef de Russische beurs gesloten.[235] De roebel daalde, meteen nadat de sancties tegen Rusland waren ingesteld, sterk in waarde. Om te voorkomen dat de Russische centrale bank haar eigen munt kon ondersteunen, blokkeerden de VS dollartransacties, iets wat al eerder was gebeurd bij Venezuela, Syrië en Iran.[noten 1]
In Rusland haalden mensen in reactie op de sancties massaal hun geld van de banken, met lange rijen bij de geldautomaten tot gevolg.[236] Poetin ondertekende een decreet waarmee het Russen werd verboden om met meer dan 10.000 dollar aan buitenlandse valuta het land te verlaten.[237]
Kernreactor in Tsjernobyl afgesneden van het elektriciteitsnet
Nadat de kerncentrale Tsjernobyl was bezet door het Russische leger, viel de verbinding met het net weg. Er bleef nog altijd koeling nodig voor hoogradioactief materiaal, en voor de noodkoeling was er slechts een beperkte hoeveelheid brandstof voor de dieselgeneratoren.[238] De regering van Oekraïne verloor de communicatie met de centrale. Op 10 maart zou volgens berichten de toevoer van elektriciteit zijn hersteld, maar IAEA-voorman Rafael Mariano Grossi liet weten dat de nucleaire waakhond van de VN niet in staat was om dat te controleren.[239]
Op 13 maart werd de elektriciteitstoevoer opnieuw verbroken door het Russische leger, en moesten de noodaggregaten weer worden opgestart. In de centrale werd geen elektriciteit opgewekt, maar er werd wel een grote hoeveelheid radioactief afval bewaard, die continu gekoeld moest worden. Ook in het nabijgelegen dorp Slavoetytsj, iets ten noorden van Kiev, was er geen stroom. Reparaties werden op zondag uitgevoerd in het door de Russen bezette gebied, maar moesten weer worden opgestart.[240]
Internationale reacties en sancties
Er gingen na de invasie stemmen op dat het Westen terughoudend moest zijn om zich te mengen in de interne politiek van Rusland, omdat dit verder geweld kon uitlokken.[241][242] Anderzijds vonden veel landen het ontoelaatbaar dat Poetin de integriteit van een land schond.[243]
Discussie over militaire steun
Vooralsnog wilde geen enkel westers land zich direct in het gewapende conflict mengen. De vrees bestond dat inmenging tot nog verdere escalatie van Russische zijde zou leiden, waardoor alle NAVO-lidstaten als gevolg van het toepassen van Artikel 5 de oorlog zouden worden ingetrokken.
De Oekraïnse president Zelenski riep herhaaldelijk op tot het instellen van een no-flyzone. Vrijwel onmiddellijk gaf Stoltenberg namens de NAVO aan dat dit niet mogelijk was. De enige prominente militair die het idee van een no-flyzone boven Oekraïne steunde was de Amerikaanse oud-generaal Breedlove. Andere militairen[bron?] legden uit dat voor een no-flyzone eerst de grondluchtafweer uitgeschakeld diende te worden, en dat de betreffende Russische raketinstallaties merendeels op Russisch grondgebied stonden, waardoor een aanval op Russisch grondgebied een aanmerkelijke stap zou zijn richting een algemene oorlog. Bovendien was de in de eerste twee weken in Oekraïne aangerichte schade grotendeels bewerkstelligd door beschietingen met raketten en artillerie, iets waarop een no-flyzone geen invloed kan hebben (de uit Tsjetsjenië en Syrië bekende massale inzet van bombarderende Russische vliegtuigen bleef in de eerste twee weken uit, of ten minste beperkt, mogelijk omdat de Oekraïnse grondluchtafweer nog effectief was).
VN-resoluties
Enkele dagen na de invasie, op 28 februari 2022, kwam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (UNGA) in een spoedsessie bijeen – de elfde in de gehele geschiedenis van de Verenigde Naties. In een resolutie werd de invasie veroordeeld en werd Rusland opgeroepen zijn troepen terug te trekken uit Oekraïne en de erkenning van de twee zelfverklaarde volksrepublieken terug te draaien. Deze resolutie werd door 141 van de 193 landen die lid zijn van de VN ondersteund, tegenover 5 tegenstemmen (Rusland, Wit-Rusland, Eritrea, Noord-Korea en Syrië), 35 onthoudingen en 12 afwezigen.[244]
Omdat Rusland vetorecht heeft in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, kon het een aldaar voorgestelde resolutie waarin de Oekraïense invasie eveneens werd veroordeeld blokkeren.[245]
Sancties tegen Rusland
Vanwege de Russische invasie van Oekraïne legde een groot aantal landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada, Australië, Japan en de Europese Unie, economische sanctiemaatregelen op aan Rusland. President Poetin en de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov werden een dag na het begin van de invasie op de sanctielijst van de Europese Unie geplaatst. Hun Europese tegoeden werden bevroren.[246]
Op 26 februari maakte de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, bekend dat een deel van de Russische banken de toegang tot het internationale betalingssysteem SWIFT zouden verliezen.[247] Behalve de EU namen ook de VS, Canada en het Verenigd Koninkrijk deze maatregel.[248][249] Dit betekende dat die Russische banken feitelijk (bijna) geen internationale betalingen meer konden doen. De grootste Russische (staats)bank Sberbank, genoteerd aan de beurzen in Londen, Frankfurt en Moskou, noteerde op maandag 28 februari een koers rond de 1,30$, terwijl dat op 16 februari nog rond de 15,00$ was. Verder werden de tegoeden van de Centrale Bank van Rusland in de EU, de VS, het VK en Canada – omgerekend zo'n 600 miljard euro – bevroren. Volgens Von der Leyen moest hiermee worden voorkomen dat de oorlog in Oekraïne verder werd gefinancierd door Poetin. Het was de eerste keer ooit dat een dergelijke maatregel werd genomen tegen de centrale bank van een G20-land.[250][251] Zwitserland nam de twee sanctiepakketten van de EU over.[252]
In de Verenigde Staten werd de Putin Accountability Act[253] door het congres bekrachtigd, hierin werden sancties tegen de Russische federatie en tegen Poetin en zijn getrouwen vastgelegd.
Veel landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Letland, Estland, Polen, Tsjechië en Duitsland, sloten kort na het begin van de invasie op 24 februari, hun luchtruim geheel af voor Rusland. Als tegenreactie weerde Rusland ook de vliegtuigmaatschappijen van de betreffende landen.[254] Op 27 februari sloot Nederland het luchtruim voor Russische vliegtuigen.[255] Diezelfde dag werd bekend dat de EU haar gehele luchtruim voor Russische vliegtuigen afsloot.[256] Op 28 februari sloot Rusland, als tegenmaatregel, het luchtruim voor 36 landen uit de EU en Canada. Op 2 maart sloot ook de VS het luchtruim voor alle Russische vliegtuigen.
Op 24 februari 2022 diende Oekraïne bij Turkije het verzoek in om geen Russische marineschepen meer door de Bosporus te laten passeren, overeenkomstig het Verdrag van Montreux. Vier dagen later, nadat Turkije de invasie officieel als oorlog bestempeld had, werd dit verzoek gehonoreerd. Het waarschijnlijk voor 20 februari door de Russische Federatie ingediende verzoek tot passage van vier marineschepen, waaronder het fregat Admiral Kasatonov met plaats voor 32 Kalibr-kruisraketten, werd afgewezen.[257]
Op 25 februari werd Rusland geschorst als lid van de Raad van Europa.[258] Hierdoor mochten Russische vertegenwoordigers niet meer deelnemen aan de ministerraad en de parlementaire vergadering.
Sancties tegen Wit-Rusland
Ook tegen Wit-Rusland werden na de invasie sancties afgekondigd, omdat dit land de Russische oorlog in Oekraïne actief steunde. Het land kreeg op 27 februari een exportverbod voor onder andere tabak, hout, ijzer, staal en cement. Goederen die ook militaire doeleinden konden dienen, mochten niet meer aan het land worden verkocht. Verder konden Wit-Russen die Rusland zouden helpen bij de oorlog tegen Oekraïne, persoonlijke sancties verwachten.[259]
Tegenreactie Poetin
Als tegenreactie op de aan Rusland opgelegde maatregelen gaf Poetin op 27 februari het bevel om de "ontradingsmacht" van het Russische leger in hoogste staat van paraatheid te brengen.[260][261] Dit deed de spanningen tussen het Westen en Rusland verder oplopen.[262][263][264]
Het Russische internet-agentschap Roskomnadzor dreigde de Russische versie van Wikipedia te blokkeren. Wikipedia kreeg de waarschuwing vanwege een artikel over de Russische inval in Oekraïne. De Russische mediawaakhond klaagde over "illegaal gedistribueerde informatie".[265]
Protesten, boycots en steunbetuigingen
Demonstraties
In steden in heel Europa demonstreerden vrijwel meteen na het begin van de invasie duizenden mensen tegen de oorlog.[266] Ook in tientallen Russische steden protesteerden mensen, waarbij de politie meteen optrad en grootschalige arrestaties verrichtte.[267][268]
Boycots van evenementen
Diverse grote evenementen die de komende tijd in Rusland waren gepland werden verplaatst naar een ander land of afgelast, waaronder het Wereldkampioenschap motorcross.[269] De FIA (de internationale federatie van nationale auto-, motorsport- en motorclubs) besloot om zich terug te trekken uit Rusland, wat het einde betekende van de Russische Grand Prix.[270] Rusland werd tevens uitgesloten van de 66e editie van het Eurovisiesongfestival.[271] Ook de Champions League-finale die op 28 mei van dit jaar gepland stond in Sint-Petersburg, werd verplaatst naar Parijs.[272] Op 28 februari schorsten Wereldvoetbalbond FIFA en de Europese voetbalbond UEFA de Russische teams en nationale ploegen. Voor Rusland dreigde hierdoor volledige uitsluiting van het WK voetbal.[273]
Acties en steunbetuigingen
- Anonymous (hackersgroep) – De gedecentraliseerde hackersgroep had een aantal van hun defacements van websites, zoals die van de Verenigde Naties en het Polar Research Institute of China, gewijd aan het promoten van voorstellen om de crisis te bezweren, onder meer door op te roepen tot de oprichting van een "neutrale groepering" van landen die "vastgeklemd zitten tussen de NAVO en Rusland", waaronder Oekraïne, Finland, Wit-Rusland, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan en Moldavië. Anonymous voerde aan dat de zogenaamde "neutrale veiligheidsgordel" zou kunnen dienen als een alliantie vergelijkbaar met de NAVO of de Collectieve Veiligheidsverdragsorganisatie (CSTO) die fungeert als een cordon sanitaire tussen de NAVO en de CSTO-landen om "de angst van Rusland weg te nemen zonder dat de NAVO haar gezicht verliest". Bovendien plaatsten ze het artikel "Ending the Threat of War in Ukraine" van het "Quincy Institute for Responsible Statecraft" senior fellow Anatol Lieven op de defacement-pagina. Ook riepen ze op tot een referendum over het vermoedelijk volgen van het bestaande Minsk-protocol of het overdragen van de door separatisten gecontroleerde gebieden aan een VN-vredesmacht. Later zou bij een tweede referendum in de separatistische regio's de kiezers worden gevraagd om zich te herenigen met Oekraïne, onafhankelijk te worden of zich bij Rusland aan te sluiten.[274][275]
- Wit-Russische oppositie – Op 24 januari verklaarden Wit-Russische "hacktivisten" dat ze de "servers, databases en werkstations" van de Wit-Russische spoorwegen hadden verstoord met behulp van ransomware, terwijl de automatiserings- en beveiligingssystemen in stand bleven. Ze beloofden de systemen te ontsleutelen op voorwaarde dat 50 politieke gevangenen werden vrijgelaten en dat Russische soldaten Wit-Rusland niet binnen konden komen.[276] Dzmitry Bandarenka, coördinator van de civiele campagne van Europees Wit-Rusland, vertelde op 26 januari 2022 aan "Charter 97" dat hij geloofde dat in het geval van Russische agressie, tienduizenden Wit-Russen zouden vechten tegen de Russische Federatie aan de kant van Oekraïne en de onafhankelijkheid van hun land verdedigen.[277]
- Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel - Oecumenisch Patriarch van Constantinopel Bartholomeus riep op 13 januari 2022 op tot vrede in Oekraïne. De Oecumenische Patriarch zei: "Vrede is een kwestie van keuze en moet worden gedeeld door alle krachten die betrokken zijn bij deze uiterst complexe en gevoelige geopolitieke context."[278]
- Metropolis of Bessarabia – Vertegenwoordigers van de Roemeens-orthodoxe metropool Bessarabië in Moldavië maakten bekend dat deze instelling de situatie aan de grenzen van Oekraïne nauwlettend in de gaten houdt. De metropool publiceerde ook een verklaring waarin werd gevraagd om vrede in de regio en te bidden dat dit het geval zou zijn.[279]
- Russische intellectuelen – Op 30 januari 2022 hebben 90 Russische intellectuelen, waaronder Lev Ponomaryov en Svetlana Gannushkina, een openbare verklaring afgelegd over "Echo of Moscow" waarin ze er bij de Russische regering op aandringen om een "immorele, onverantwoordelijke en criminele" oorlog tussen Rusland en Oekraïne te vermijden.[280] De verklaring was ondertekend door 5.000 Russische intellectuelen.[281][282] Op 31 januari publiceerde de gepensioneerde kolonel-generaal Leonid Ivashov een verklaring namens de Russische Officierenvergadering[283] waarin hij zich verzette tegen de Russische dreiging om Oekraïne aan te vallen, het beschreef als een "criminele politiek om een oorlog uit te lokken" en Poetin opriep af te treden.[281] Op 20 februari hielden Ponomaryov en zeven anderen, waaronder Yuri Samodurov, eenzame straatprotesten op het Pushkinskaya-plein in Moskou tegen de Russische dreiging om Oekraïne aan te vallen. De acht demonstranten werden gearresteerd.[284]
- Oekraïense burgers – Op 5 februari 2022 protesteerden twee- tot vijfduizend mensen in Charkov tegen de Russische dreiging om Oekraïne binnen te vallen.[285][286] Op 12 februari protesteerden tweeduizend mensen in Kiev om eenheid te tonen tegen de dreiging van een verdere Russische invasie van Oekraïne.[287][288]
- Orthodoxe Kerk van Oekraïne - Metropoliet van Kiev en heel Oekraïne Epiphanius zei: "We hebben allemaal gehoord en weten van de uitdagingen waarmee Oekraïne wordt geconfronteerd in het licht van de dreiging van Rusland. Deze dreiging moet niet worden onderschat, en daarom moeten we als natie klaar zijn om de vijand af te weren, als hij nog durft om de wetten van God en de mens te overtreden, en [zijn] misdaden te vergroten" door deel te nemen aan "openlijke oorlog". De Orthodoxe Kerk van Oekraïne publiceerde ook een gebedsgids met gebeden voor "wanneer het vaderland in gevaar is" en voor "bevrijding van de invasie door buitenlanders".[289]
- Katholieke Kerk van Oekraïne - Belangrijke aartsbisschop van de Oekraïens Grieks-katholieke kerk Sviatoslav Shevchoek heeft er bij de mensen in Oekraïne op aangedrongen om verenigd te blijven in "het gezicht van deze grote dreiging ... aan onze grenzen". De Latijns-katholieke bisschoppenconferentie van Oekraïne heeft opgeroepen om van 16 februari een "dag van intens gebed en vasten" te maken.[290]
- Internationale Rode Kruis- en Rode Halvemaan-beweging – Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC) heeft een van zijn grootste noodhulpdiensten ingezet in Oekraïne, waar de organisatie sinds 2014 actief is en nauw samenwerkt met het Oekraïense Rode Kruis. Het ICRC was voornamelijk actief in de betwiste regio's Donbas en Donetsk en assisteerde personen die gewond waren geraakt bij gewapende confrontaties toen op 24 februari 2022 openlijke vijandelijkheden tussen Russische en Oekraïense strijdkrachten uitbraken. Daarna verplaatsten de gevechten zich naar meer bevolkte gebieden in Oost-Oekraïne. Het hoofd van de ICRC-delegatie in Kiev waarschuwde op 26 februari 2022 dat voorsteden van grote steden de frontlinie worden met aanzienlijke gevolgen voor hun bevolking, waaronder kinderen, zieken en ouderen. Het ICRC riep alle partijen bij het conflict dringend op hun verplichtingen uit hoofde van het internationaal humanitair recht niet te vergeten om de burgerbevolking en de infrastructuur te beschermen en de waardigheid van vluchtelingen en krijgsgevangenen te respecteren.[291]
- Elon Musk kondigde op 26 februari 2022 aan dat hij de Starlink-internetservice in Oekraïne had geactiveerd, omdat het land te maken had met stroomstoringen en storingen in de internetvoorziening als gevolg van de Russische invasie.[292] Apparatuur die nodig is om Starlink te gebruiken, arriveerde op 1 maart 2022 in Kiev.[293]
- Op 27 februari blokkeerde Google in Oekraïne de Android-app van de Russische zender RT, op verzoek van de Oekraïense regering. Ook sommige Russische YouTube-kanalen werden in Oekraïne geblokkeerd.
- Meta Platforms blokkeerde de accounts van sommige Russische staatsmedia.[294]
Buitenlandse en paramilitaire strijdkrachten
Oekraïne
De regering van Oekraïne riep buitenlanders op om zich bij de Oekraïense ambassade in hun land aan te melden voor de International Legion for the Territorial Defense of Ukraine. De Oekraïense vicepremier Michailo Fedorov spoorde IT-experts aan om DDoS-aanvallen op Russische websites te doen.[295][296]
De Nederlandse minister van Defensie, Kajsa Ollongren, heeft deelname aan het vreemdelingenlegioen in Oekraïne afgeraden. Het is in beginsel niet verboden voor Nederlandse burgers om dienst te nemen in een vreemde krijgsmacht. Het zou pas strafbaar worden als zij zich zouden voegen bij een strijdende partij waarmee Nederland in conflict was.[297][298] De Deense premier Mette Frederiksen noemde vechten in Oekraïne een "keuze die iedereen kan maken".[299] Enkele Denen hebben zich aangemeld.[300] De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss zei Britten die in Oekraïne willen vechten te steunen.[301] Dit werd echter tegengesproken door premier Boris Johnson, die zelfs suggereerde dat Britse vrijwilligers in het vreemdelingenlegioen als terroristen beschouwd zouden kunnen worden.[302]
Rusland
Leden van de Wagnergroep, een paramilitaire Russische organisatie, opereren sinds 2014 op de Krim en later ook in de separatistische oblasten Loegansk en Donetsk. Zij zouden betrokken geweest zijn bij minstens een mislukte moordaanslag op president Zelenski einde februari 2022.[303]
Eind februari 2022 werd bekend dat de Wagnergroep huurlingen ronselde in het oosten van Syrië.[304] Op 11 maart verkondigde de Russische minister van defensie, dat president Poetin 16.000 aanvragen ontvangen had van vrijwilligers uit het Midden-Oosten. Zij zouden ingezet kunnen worden in de seperatische republieken Loehansk en Donetsk.
Onderhandelingen
Op 27 februari stemde Oekraïne ermee in om bij de Wit-Russische grens vredesonderhandelingen met Rusland aan te gaan.[305] De volgende dag begonnen Rusland en Oekraïne op een geheime locatie in Homel de onderhandelingen.[306][307][308] De hoofdpersonen Poetin en Zelensky waren daarbij niet aanwezig. Roman Abramovitsj was bij de gesprekken op Oekraïens verzoek; hij geldt als een goede bekende van Poetin. Het was de bedoeling dat het overleg na enkele dagen zou worden voortgezet.[309][310]
Zie ook
- Annexatie van de Krim (2014)
- Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne
- Finlandisering
- Oekraïne en de Europese Unie
- Oorlog in Oost-Oekraïne
- Tijdlijn november 2013 - februari 2015 van de Russisch-Oekraïense oorlog
- ↑ Munitie, drones, helmen: steeds meer landen leveren wapens aan Oekraïne. NOS (24 februari 2022). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
- ↑ (en) Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine. Geraadpleegd op 20 februari 2022.
- ↑ (en) E. Barnes, Julian; Crowley, Michael; Schmitt, Eric, Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans . The New York Times (10 januari 2022). Gearchiveerd op 22 februari 2022. Geraadpleegd op 22 februari 2022.
- ↑ (en) Bengali, Shashank, Citing U.S. Intelligence, Biden Says Putin Has Decided to Invade Ukraine . The New York Times (18 februari 2022). Gearchiveerd op 22 februari 2022. Geraadpleegd op 22 februari 2022.
- ↑ (en) Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister. South China Morning Post (7 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ (en) Russia says 498 of its soldiers killed, 1,597 wounded in Ukraine-RIA. Reuters (2 maart 2022). Geraadpleegd op 2 maart 2022.
- ↑ (en) Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates. CBS News (10 maart 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ (en) Losses of the Russian Armed Forces in Ukraine. Twitter (12 maart 2022). Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky. BBC News (12 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Losses of the Russian Armed Forces in Ukraine. Twitter (12 maart 2022). Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ (en) Around 1,300 Ukrainian troops have been killed since the start of the Russian invasion, President Vlodymyr Zelenski said. Evening Standard (13 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine. Associated Press (2 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates. CBS News (10 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Almost 3,000 military installations destroyed in Ukraine-Russian Defense Ministry. Interfax (10 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Russian Aerospace Forces have destroyed 89 combat planes, 57 helicopters in Ukraine-Russian Defence Ministry. Interfax (9 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Russian Aerospace Forces have destroyed 89 combat planes, 57 helicopters in Ukraine-Russian Defence Ministry. Interfax (9 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Almost 3,000 military installations destroyed in Ukraine-Russian Defense Ministry. Interfax (10 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed. Interfax (26 februari 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ More than 2,000 Ukrainian civilians killed during Russian invasion - Ukrainian emergency service. Reuters (02 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ (en) Zinets, Natalia, Russia's invasion of Ukraine kills 352 civilians, including 14 children. Reuters (27 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022. “Ukraine's health ministry said on Sunday that 352 civilians, including 14 children, had been killed since the beginning of Russia's invasion of Ukraine. It also said that 1,684 people, including 116 children, had been wounded.”
- ↑ (en) Number of civilian casualties in Ukraine during Russia's invasion verified by OHCHR as of March 13,2022. Reliefweb (13 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022). UNHCR (13 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance. UNHCR (11 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ Zo kondigde Poetin vannacht het begin van de oorlog aan. nos.nl (24 februari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Russia attacks Ukraine. CNN (24 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ (ru) Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии (24 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Zelenski kondigt staat van beleg af. bnr.nl. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ "Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax", Reuters, 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ (en) Russia ‘solving logistics problems’ and could attack Kyiv within days – experts. the Guardian (8 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ "Sanctions slams Russian economy", CNN, 28 February 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ "World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates", USA Today, Gannett, 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion. CBC News. CBC (24 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ De uitzending van 27 februari: Nucleaire dreiging Poetin • Interview Philip Breedlove. NOS Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ (en) International court of justice to fast-track ruling on Russian invasion. the Guardian (7 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ Internationaal strafhof opent per direct onderzoek naar oorlogsmisdrijven in Oekraïne. Volkskrant.nl (3 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ Duitsland investeert 100 miljard extra in Bundeswehr. Duitsland Instituut Amsterdam (27 februari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ VN: 1,5 miljoen mensen uit Oekraïne gevlucht, snelst groeiende vluchtelingencrisis sinds WO II. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op 9 maart 2022.
- ↑ Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN. The Guardian (6 March 2022). Geraadpleegd op 6 March 2022.
- ↑ "Putin attacked Ukraine after insisting for months there was no plan to do so. Now he says there's no plan to take over.", CBS News, CBS, 24 February 2022. Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ "Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead", FactCheck.org, Annenberg Public Policy Center, 24 February 2022. Geraadpleegd op 26 February 2022. “Peskov denied Russia's involvement. 'Russia has never had any plans to take part. Russia generally never engages in such matters,' Peskov said.”
- ↑ Taylor, Adam, "Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack", Nash Holdings, 24 February 2022. Geraadpleegd op 26 February 2022. “On Sunday ... 'There is no invasion. There is no such plans,' Antonov said.”
- ↑ (en) Holdings, Nash, Russia planning massive military offensive against Ukraine involving 175,000 troops, U.S. intelligence warns. The Washington Post (3 december 2021). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Merchant, Normaan, "US intel predicted Russia's invasion plans. Did it matter?", AP News, Associated Press, 25 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ (ru) Oproep van de All-Russian Officers' Assembly aan de president en de burgers van de Russische Federatie. ooc.su (31 januari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ (en) Mark Galeotti, Anti-War Broadside Highlights Nationalist Critique of Putin. The Moscow Times (7 februari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ "Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say", NBC News, 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ "Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide'", The Moscow Times, 10 december 2021. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ (ru) "Путин заявил о геноциде на Донбассе", Rossiyskaya Gazeta, 9 december 2021. Gearchiveerd op 22 februari 2022. Geraadpleegd op 9 maart 202223 February 2022.
- ↑ "US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims", France 24, Agence France-Presse, 15 February 2021. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "New law stokes Ukraine language tensions", France 24, Agence France-Presse, 1 april 2021. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "The Ukrainian language is having a moment. To Putin's ears, it's a shot against Russian speakers", 8 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ a b Stanley, Jason, "The antisemitism animating Putin's claim to 'denazify' Ukraine", The Guardian, 26 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ "Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked", BBC News, 22 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Hinton, Alexander, Putin's claims that Ukraine is committing genocide are baseless, but not unprecedented. The Conversation (24 February 2022). Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ (24 January 2022). Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked. Gearchiveerd op 18 February 2022. Persbericht.
- ↑ "Extracts from Putin's speech on Ukraine", Reuters, 21 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ Düben, Björn Alexander, 'There is no Ukraine': Fact-Checking the Kremlin's Version of Ukrainian History. LSE International History. London School of Economics (1 July 2020). Geraadpleegd op 7 March 2022.
- ↑ Campbell, Eric, "Inside Donetsk, the separatist republic that triggered the war in Ukraine", Australian Broadcasting Corporation, 3 March 2022. Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ Campbell, Eric, "Inside Donetsk, the separatist republic that triggered the war in Ukraine", Australian Broadcasting Corporation, 3 March 2022. Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ Abbruzzese, Jason, "Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true.", NBC News, 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Berger, Miriam, "Russian President Valdimir Putin says he will 'denazify' Ukraine. Here's the history behind that claim.", 24 February 2022. Geraadpleegd op 27 February 2022.
- ↑ Ukrainian President Zelensky says Putin has ordered invasion as country prepares for war. Axios (24 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ "Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say", NBC News, 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Snyder, Timothy, Putin's Hitler-like tricks and tactics in Ukraine. BostonGlobe.com. The Boston Globe. Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Museum concerned about loss of life. United States Holocaust Memorial Museum. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ "Yad Vashem Statement Regarding the Russian Invasion of Ukraine" (Press Release), Yad Vashem, 27 February 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ (en) Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine. Reuters (17 december 2021). Gearchiveerd op 22 februari 2022. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
- ↑ (en) Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line'. The Globe and Mail (21 december 2021). Gearchiveerd op 15 januari 2022. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
- ↑ Kennedy, Brendan, "What role did Ukraine's desire to join NATO play in Putin's decision to invade the country?", The Toronto Star, 25 February 2022.
- ↑ "Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war?", BBC News, 2 March 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ "Putin orders snap nuclear drill", The Globe and Mail, Phillip Crawley, p. A3.
- ↑ Ukraine, West accuse Russia of trying to create pretext for invasion after shelling in east. NBC News. NBC (17 February 2022). Gearchiveerd op 22 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022 – via MSN.
- ↑ Brown, David, Ukraine: How big is Russia's military build-up?. BBC News. BBC (17 February 2022). Gearchiveerd op 23 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ Russian-backed separatists announce civilian evacuation from eastern Ukraine as escalation stokes Russian invasion fears. NBC News (18 February 2022). Gearchiveerd op 23 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ Smith, Alexander, Warning siren sounds in rebel-held capital in east Ukraine -Reuters witness. MSN News (18 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ Light, Felix, "In the Closest Russian City to Ukraine's Separatist Region, There Are Few Signs of Refugees", The Moscow Times, 20 February 2022. Geraadpleegd op 20 February 2022.
- ↑ "47 shelling incidents leave 5 injured in Donbas", The Kyiv Independent, 18 February 2022. Geraadpleegd op 18 February 2022.
- ↑ How Russian proxy forces are attempting to provoke the Ukrainian army and are lying about a new Ukrainian offensive. NV.UA (18 February 2022). Gearchiveerd op 18 February 2022. Geraadpleegd op 18 February 2022.
- ↑ (ru) "FSB soobshchila o popadanii snaryada v pogranpunkt na granitse s DNR", RBK Daily, RBK Group, 21 February 2022. Geraadpleegd op 22 February 2022.
- ↑ Gerasimova, Tanya, Luhansk TPP Suspends Work Due To Militants Shelling. ukranews_com (21 February 2022). Gearchiveerd op 22 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ (ru) "Российские военнослужащие уничтожили пять диверсантов с Украины при нарушении границы", TASS, 21 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "Russia Says Border Facility Near Ukraine Destroyed in Shell Attack", The Moscow Times, 21 February 2022. Geraadpleegd op 21 February 2022.
- ↑ "Russia says it prevented border breach from Ukraine, Kyiv calls it fake news", Reuters, 21 February 2022. Geraadpleegd op 21 February 2022.
- ↑ Two Ukraine soldiers, civilian killed in shelling. Al-Arabiyah (21 February 2022). Gearchiveerd op 21 February 2022. Geraadpleegd op 22 February 2022.
- ↑ Bellingcat Investigation Team, "Documenting and Debunking Dubious Footage from Ukraine's Frontlines", Bellingcat, 23 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ 'Dumb and lazy': the flawed films of Ukrainian 'attacks' made by Russia's 'fake factory'. The Guardian (21 February 2022). Gearchiveerd op 21 February 2022. Geraadpleegd op 22 February 2022.
- ↑ Four Russian false flags that are comically easy to debunk. The Telegraph (21 February 2022). Gearchiveerd op 22 February 2022. Geraadpleegd op 22 February 2022.
- ↑ Extracts from Putin's speech on Ukraine. Reuters (21 February 2022). Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ "Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine", CNN, 21 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "Putin sends Russian tanks into Ukraine", The Times, 22 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ (it) "Ucraina, i primi soldati russi nel Donbass", la Repubblica, 22 February 2022. Geraadpleegd op 21 February 2022.
- ↑ "Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties'", The Guardian, 21 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine. ABC News. Gearchiveerd op 23 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Hodge, Nathan, Russia's Federation Council gives consent to Putin on use of armed forces abroad, Russian agencies report. CNN (26 February 2022). Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ "Ukrainian president drafts reservists but rules out general mobilisation for now", Reuters, 22 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ Kingsley, Thomas, "Ukraine to introduce a state of emergency and tells its citizens to leave Russia immediately", The Independent, 23 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "Ukraine's Parliament approves state of emergency", Reuters, 23 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Ukraine calls up reservists, declares national emergency as U.S. and allies hit Russia with new sanctions. CBS News. Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Litvinova, Dasha, "Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates", Associated Press, 23 February 2022. Geraadpleegd op 23 February 2022.
- ↑ "Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware", Associated Press, 23 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Bajak, Frank, "Cyberattacks accompany Russian military assault on Ukraine", Associated Press, 25 February 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ Milmo, Dan, "Russia unleashed data-wiper malware on Ukraine, say cyber experts", TheGuardian, 25 February 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ Zelenskyy, Volodymyr (23 February 2022). Україна прагне миру! І робить для цього все! [Ukraine seeks peace! And does everything for this!] (Video) (in Russisch). Ukraine. Gearchiveerd van het origineel op 23 February 2022.
- ↑ Sonne, Paul, "Ukraine's Zelensky to Russians: 'What are you fighting for and with whom?'", 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ Zelensky's Last-Ditch Plea for Peace. Foreign Policy (23 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Cruz Bustillos, Dominic, Full Translation: Ukrainian President Volodymyr Zelenskyy's Feb. 23 Speech. Lawfare (24 February 2022). Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Kremlin Says Ukraine Rebels Have Asked Russia for 'Help' Against Kyiv. The Moscow Times (23 February 2022). Gearchiveerd op 27 February 2022.
- ↑ "Russia says Donbas separatists ask Putin for military support", Deutsche Welle, 23 February 2022.
- ↑ Ukraine – Security Council, 8974th meeting. United Nations (27 February 2022). Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ 'It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine. AP News (23 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution. The Wall Street Journal. Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ "Read the impassioned plea from Ukraine's U.N. ambassador to Russia to stop the war", NPR, 24 February 2022. Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ (en) Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech. MSN. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ "Full text: Putin's declaration of war on Ukraine", The Spectator, 24 February 2022.
- ↑ (ru) "Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины", TASS, 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ (en) Alexander Hinton, Putin's claims that Ukraine is committing genocide are baseless, but not unprecedented. The Conversation. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ (en) Battles flare across Ukraine after Putin declares war. POLITICO (24 februari 2022). Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ (en) Fenton, Rosaleen, 'Leaked Russian report spy' says Ukraine invasion a 'total failure'. Daily Record (8 maart 2022). Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ Zelenski kondigt staat van beleg af. bnr.nl. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ Algehele mobilisatie Oekraïne: volwassen mannen tot 60 moeten in land blijven. nu.nl (24 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ a b President Oekraïne kondigt algehele militaire mobilisatie aan. NRC. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ NAVO zet voor het eerst flitsmacht in om oostflank te versterken. nos.nl (25 februari 2022). Geraadpleegd op 26 februari 2022.
- ↑ EU weert alle Russische vliegtuigen uit luchtruim en stuurt Oekraïne wapens. Algemeen Dagblad (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Europese Unie scherpt sancties tegen Rusland aan, ook Belarus bestraft. nos.nl (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Hoe Poetin zich vergiste in het Westen: Zweden levert wapens en Finland kogelvrije vesten. De Gelderlander (2022-28-02). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ 'It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine. AP News (23 February 2022). Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ (en) Ukraine conflict: Russian forces attack from three sides. BBC.com (8 maart 2022). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
- ↑ Russian Offensive Campaign Assessment, March 4. Institute for the Study of War (4 March 2022). Geraadpleegd op 5 March 2022.
- ↑ "Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts", The Times of Israel, 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ (uk) Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків. Gazeta (25 February 2022). Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Russen nemen nucleaire site van Tsjernobyl en delen zuidelijke provincies in: dit is situatie op het terrein. Transport Online (24 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ "Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts", The Moscow Times, 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Belangrijk vliegveld bij Kiev in Russische handen. Reformatorisch Dagblad (24 februari 2022). Geraadpleegd op 26 februari 2022.
- ↑ (en) Pictures: In Battle For Hostomel, Ukraine Drove Back Russia’s Attack Helicopters And Elite Paratroopers. 19FortyFive (26 februari 2022). Geraadpleegd op 26 februari 2022.
- ↑ Oekraïense minister bevestigt: grootste vliegtuig ter wereld is vernietigd. Luchtvaartnieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Russia claims to take control of Hostomel airport just outside Kyiv. The Times of Israel. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ (uk) "Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої". Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ (uk) "У Василькові збили винищувач та два гвинтокрили окупантів". Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ Roblin, Sebastien, At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle. 19FortyFive (27 February 2022). Geraadpleegd op 5 March 2022.
- ↑ Bizarre beelden: raketaanval op televisietoren in Kiev. bnr.nl. Geraadpleegd op 2 maart 2022.
- ↑ (en) Buildings Reduced to Rubble in Ukraine Town Borodyanka. www.bloomberg.com (3 maart 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Stern, David L., "After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine's government", The Washington Post, 5 March 2022. Geraadpleegd op 6 March 2022.
- ↑ Arnold, Edward, How is the war in Ukraine going for Russia?. Deutsche Welle (6 March 2022). Geraadpleegd op 8 March 2022 – via YouTube.
- ↑ "Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical", Ukrinform, 7 March 2022. Geraadpleegd op 9 March 2022.
- ↑ (en) ""Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender", 8 March 2022. Geraadpleegd op 8 March 2022.
- ↑ Ward, Alexander, "'Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says", Politico. Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ "Ukraine war news from February 25: Kyiv suburbs breached, Russian forces face resistance, Zelensky warns Russia will 'storm' capital", Financial Times, 26 February 2022. Geraadpleegd op 26 February 2022.
- ↑ Бои под Сумами: артиллерия и "Байрактары" уничтожили 100 танков и 20 "Градов" оккупантов. Gearchiveerd op 28 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ Röpcke, Julian [@JulianRoepcke], Heavy urban fighting in Sumy. Seems some Ukrainian partisans are fighting the Russian occupiers. (24 February 2022). Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022 – via X.
- ↑ "Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia.", The Kyiv Independent, 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ "Russian Offensive Campaign Assessment, March 4", CriticalThreats, 5 March 2022. Geraadpleegd op 5 March 2022.
- ↑ Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun (25 February 2022). Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 27 February 2022.
- ↑ (uk) Росія атакувала українські міста: де відбулися бої. Channel 24. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 27 February 2022.
- ↑ (en) Kharkiv rockets shelling Russia Ukraine war. Washington Post (28 februari 2022). Geraadpleegd op 01-03-2022.
- ↑ a b Paddenstoelwolk bij Charkov baart grote zorgen dit lijkt op een vacuümbom. Algemeen Dagblad (2 maart 2022). Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ Oekraïne: tientallen doden in Charkov na raketaanvallen. nos.nl. Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Parallelle wereld op Russische televisie-ze zeggen dat Oekrainers eigen gebouwen opblazen. pzc.nl (2 maart 2022). Geraadpleegd op 6 maart 2022.
- ↑ (en) Kharkiv's Freedom Square Struck by Missile. WSJ. Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault. AP News (2 March 2022). Gearchiveerd op 2 March 2022. Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ (hu) Richárd, Jabronka, Így áll most a háború Ukrajnában: több nagyvárosban harcok dúlnak, megtámadtak egy orosz repülőteret. Ellenszél (25 februari 2022). Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
- ↑ (en) Battle ongoing near Mariupol – mayor. www.ukrinform.net. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
- ↑ (en) Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol. The Maritime Executive. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
- ↑ (en) By Aditi Sangal, Adrienne Vogt, Amy Woodyatt, Rob Picheta, Ed Upright, Jessie Yeung, Adam Renton, Melissa Macaya and Meg Wagner CNN, "Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says. CNN (25 februari 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday. CNN (1 March 2022). Geraadpleegd op 1 March 2022.
- ↑ Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині. Гал-інфо. Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ "Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says", Reuters, 24 February 2022.
- ↑ NEXTA [@nexta_tv], The tanks of the occupiers have circled #Berdyansk and are heading towards #Mariupol. t.co/jwsIoORzH0 (26 February 2022). Gearchiveerd op 27 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022 – via X.
- ↑ a b (en) Vasovic, Aleksandar, "Port city of Mariupol comes under fire after Russia invades Ukraine", Reuters, 24 februari 2022. Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
- ↑ (ru) Zadorozhnaya, Anastasia, Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь. RIA Melitopol (1 March 2022). Gearchiveerd op 2 March 2022. Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ (ru) Korobova, Marina, "Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта. Mestnyye Vesti (1 March 2022). Gearchiveerd op 2 March 2022. Geraadpleegd op 2 March 2022.
- ↑ In het donker, in de kou en onder vuur: 'Marioepol staat op omvallen'. NOS Nieuws (4 maart 2022). Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ Rusland zegt humanitaire doorgangen toe te laten in belegerd Marioepol. NRC Handelsblad (5 maart 2022). Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ (en) Russia shelling ceasefire escape route, say Ukrainians. British Broadcasting Corporation (5 maart 2022). Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ Evacuatie Marioepol uitgesteld vanwege Russische beschietingen. NOS Nieuws (5 maart 2022). Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ Rode Kruis mijnen op evacuatieroute marioepol. stentor.nl (7 maart 2022). Geraadpleegd op 7 maart 2022.
- ↑ Evacuatie van burgers mislukt, Rusland blijft ze aanvallen. NU (6 maart 2022). Geraadpleegd op 6 maart 2022.
- ↑ Bert Lanting, Oekraïne noemt humanitaire corridors ‘immoreel’, omdat burgers alleen naar Russisch gebied kunnen vluchten. de Volkskrant (7 maart 2022). Geraadpleegd op 7 maart 2022.
- ↑ (en) "Russia orders troops to hasten their advance as Mariupol remains under heavy shelling", ABC News, 26 februari 2022. Geraadpleegd op 26 februari 2022.
- ↑ Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor. Interfax-Ukraine. Gearchiveerd op 26 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ "Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant", National Post, 26 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ The Russians paused the invasion, but aren't losing. Australian Financial Review (28 February 2022). Gearchiveerd op 28 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates. The Guardian (24 February 2022). Gearchiveerd op 24 February 2022. Geraadpleegd op 24 February 2022.
- ↑ "Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling", 4 March 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports. Business Insider Australia (3 March 2022). Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ "Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant", ABC News, 3 March 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ "Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant", ABC News, 4 March 2022. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ "Ukraine loses control over crossing to Kherson". Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Dag 7 van de oorlog in Oekraïne, dit zijn de laatste ontwikkelingen. nos.nl. Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ "First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets", The New York Times, 2 March 2022. Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ '35 doden bij luchtaanval op militair trainingscentrum' • Rutte: aanval bij Poolse grens zorgelijk. NOS Nieuws (13 maart 2022). Geraadpleegd op 13 maart 2022.
- ↑ '35 doden bij luchtaanval op militair trainingscentrum' • Rutte: aanval bij Poolse grens zorgelijk. NOS Nieuws (13 maart 2022). Geraadpleegd op 13 maart 2022.
- ↑ @PokiRae_, Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. (25 February 2022). Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022 – via X.
- ↑ "Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island", The Maritime Executive, 24 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ February 24, 2022 Russia-Ukraine news. CNN (24 February 2022). Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ (uk) "Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові. Ukrayinska Pravda. Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island. The Guardian (25 February 2022). Gearchiveerd op 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv. Sky News (24 February 2022).
- ↑ Sheetz, Michael, Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space. CNBC (24 February 2022). Geraadpleegd op 8 March 2022.
- ↑ Dutton, Jack, "Russian Military Base Blown Up as Ukraine Fights Back", Newsweek, 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ "Ukrainian Armed Forces attacked Millerovo with Tochka-U", Rostov Gazeta, 25 February 2022. Geraadpleegd op 25 February 2022.
- ↑ Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus. The Times of Israel. Gearchiveerd op 27 February 2022. Geraadpleegd op 28 February 2022.
- ↑ @KyivIndependent, Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia. (28 February 2022). Gearchiveerd op 5 March 2022. Geraadpleegd op 8 March 2022 – via X.
- ↑ (en) The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine. The Drive (5 maart 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ "Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov", Interfax Ukraine. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ Evans, Michael, "Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in", The Times. Geraadpleegd op 4 March 2022.
- ↑ Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff. Interfax-Ukraine. Geraadpleegd op 9 March 2022.
- ↑ Trevithick, Joseph, "The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine", The Drive. Geraadpleegd op 5 March 2022.
- ↑ "The curious case of Russia's missing air force", 3 March 2022. Geraadpleegd op 9 March 2022.
- ↑ "In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault", The Washington Post, February 28, 2022. Geraadpleegd op 10 March 2022.
- ↑ The other members of Ukraine's resistance. Vox (3 March 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere. The Economist (9 March 2022). Geraadpleegd op 10 March 2022.
- ↑ "Шановні українці!...". Twitter. Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Arjen van der Ziel, Hoeveel kans maakt Oekraïne bij het Internationaal Gerechtshof?. Trouw (6 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ (en) International court of justice to fast-track ruling on Russian invasion. the Guardian (7 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ (en) International court of justice to fast-track ruling on Russian invasion. the Guardian (7 maart 2022). Geraadpleegd op 11 maart 2022.
- ↑ Internationaal strafhof opent per direct onderzoek naar oorlogsmisdrijven in Oekraïne. Volkskrant.nl (3 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ Over deze oorlog heeft Internationaal Strafhof wél de rechtsmacht. NRC (1 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ Oekraïne: clustermunitie op kinderopvang doodt drie burgers. Amnesty International (28 februari 2022). Geraadpleegd op 9 maart 2022.
- ↑ (en) U.S. Considers Kindergarten Shelling In Stanytsia Luhanska Minsk Agreements Violation By Russia. ukranews_com (18 februari 2022). Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ Rusland zou cluster- en vacuümbommen inzetten, maar wat zijn dat?. nos.nl (1 maart 2022). Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ 'De ergste oorlogsdag' in Charkov door de ogen van vijf bewoners. nos.nl. Geraadpleegd op 9 maart 2022.
- ↑ Redactie, Rusland bombardeert appartementsgebouw op 300 meter van kinderziekenhuis: bijna 50 doden. De Morgen (4 maart 2022). Geraadpleegd op 9 maart 2022.
- ↑ Ingezoomd: dorp Yakovlivka bijna van de kaart geveegd. nos.nl. Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ Dag 8 van de oorlog in Oekraïne, dit zijn de laatste ontwikkelingen. nos.nl. Geraadpleegd op 3 maart 2022.
- ↑ https://mobile.twitter.com/nos_osint/status/1499804153635393538. NOS op Twitter. Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ (en) Ukraine: Russian Assault Kills Fleeing Civilians. Human Rights Watch (8 maart 2022). Geraadpleegd op 8 maart 2022.
- ↑ Zeker 1207 doden in Marioepol. NOS (10 maart 2022). Geraadpleegd op 10 maart 2022.
- ↑ Pregnant woman, baby die after Russia bombed maternity ward. AP News (14 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ Zeker 100.000 Oekraïners al gevlucht: meesten naar Polen en Roemenië. Algemeen Dagblad (25 februari 2022). Geraadpleegd op 26 februari 2022.
- ↑ (en) How many refugees have fled Ukraine and where are they going?. bbc.com (12 maart 2022). Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ Heel Europa lijdt onder de oorlog in Oekraïne: dit is de mogelijke economische impact. Business Insider (24 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Prijzen olie en gas door het dak na invasie Oekraïne: wat zijn de gevolgen?. Algemeen Dagblad.
- ↑ Russische centrale bank verdubbelt rente tot 20 procent in poging om vrije val roebel te stoppen. Business AM (28 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Statement by Bank of Russia Governor Elvira Nabiullina.
- ↑ Beurs van Moskou blijft maandag gesloten. Business AM (28 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Pinautomaten in Moskou leeg na bankrun. NRC Handelsblad (27 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ (en) Putin bans cash exports Russia exceeding 10.000 value kremlin. Reuters (1 maart 2022). Geraadpleegd op 2 maart 2022.
- ↑ AD 09-03-22, 15:53 Tsjernobyl afgesneden van stroomtoevoer, koelsystemen dreigen uit te vallen
- ↑ Edition.CNN.com 10-3-2022Ukraine has lost all communications with Chernobyl, UN nuclear watchdog says
- ↑ AD.nl 14-3-22 14:00 [ https://www.ad.nl/buitenland/live-zelenski-zegt-om-dringende-reden-toespraak-europese-raad-af-activisten-bezetten-russische-villa-s~ae1bb2ff0/ liveblog]
- ↑ Auteur: Joost Eskes, Neutraliteit - Uitweg uit een confrontatie?. Historiek. Geraadpleegd op 2 maart 2022.
- ↑ Gie Goris, Komt oorlogszucht maar van één kant?. De Standaard. Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Russische aanval op Oekraïne scherp veroordeeld: 'Donkere dag voor Europa'. nos.nl. Geraadpleegd op 2 maart 2022.
- ↑ Algemene Vergadering VN veroordeelt Russische inval Oekraïne. NRC. Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ VN eist dat Russische troepen Oekraïne verlaten. UNRIC (3 maart 2022). Geraadpleegd op 14 maart 2022.
- ↑ VS, VK en EU treffen Poetin en Lavrov persoonlijk met sancties, NOS.nl, 25 feb 2022
- ↑ houder.nl/nieuws/2022/02/26/von-der-leyen-rusland-verliest-toegang-tot-swift-2/ Von der Leyen: Rusland verliest toegang tot SWIFT. DeAandeelHouder.nl (26 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ EU, VS, Canada en Verenigd Koninkrijk gaan aantal Russische banken afsluiten van Swift. NOS Nieuws (26 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Westen zet aantal Russische banken uit betalingssysteem Swift. nos.nl. Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Russische centrale bank wordt van het financiële systeem afgesloten. Zes vragen (en antwoorden). Geraadpleegd op 5 maart 2022.
- ↑ Russische centrale bank maant tot kalmte uit vrees voor bankrun. Het Laatste Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Zwitserland neemt EU-sancties één op één over. NRC Handelsblad (2022-28-02). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Jim Banks, Text - H.R.6422 - 117th Congress (2021-2022): Putin Accountability Act. www.congress.gov (19 januari 2022). Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ DUITSLAND SLUIT LUCHTRUIM VOOR RUSSISCH VLIEGVERKEER. luchtvaartnieuws.nl (26 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Luchtruim Nederland nu al gesloten voor Russische vliegtuigen. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ EU weert alle Russische vliegtuigen uit luchtruim en stuurt Oekraïne wapens. nu.nl (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Karreman, Jaime, Passage Russische marineschepen door Bosporus voorkomen door Turkije. marineschepen.nl (3 maart 2022). Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ Raad van Europa schorst Rusland als lid. NRC Handelsblad (2022--02-25). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Europese Unie scherpt sancties tegen Rusland aan, ook Belarus bestraft. NOS Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Escalatie of afleidingstactiek? 'Poetin ziet kernwapens anders dan het Westen'. NOS Nieuws (2022-28-02). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say. Defense One (28 February 2022). Geraadpleegd op 6 March 2022.
- ↑ Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions. AP News. Associated Press (27 February 2022). Geraadpleegd op 3 March 2022.
- ↑ Poetin zet nucleaire wapens op scherp na 'onvriendelijke' stappen van het Westen. Blik op Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Poetin vraagt leger nucleaire afschrikkingsmiddelen op scherp te zetten: “Intimidatie”. Het Laatste Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Moskou dreigt Russische versie van Wikipedia te blokkeren NOS.nl, 2 feb 2022
- ↑ (en) Ukraine war: Thousands across Europe protest over Russia's invasion. Euronews (26 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Jarron Kamphorst, Martijn Roessingh, Protesteren is gevaarlijk, toch spreken Russen zich uit tegen de agressie: ‘Dit is Poetins oorlog, niemand wil dit’. Trouw (28 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ (en) At Least 1,400 Detained At Anti-War Protests Across Russia As 100,000 Rally For Peace In Berlin. Radio Free Europe/Radio Liberty (27 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ EU, VS, Canada en Verenigd Koninkrijk gaan aantal Russische banken afsluiten van Swift. nos.nl (26 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ Formule 1 ontbindt contract en bevestigt einde van Russische GP. nl.motorsport.com. Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ Rusland mag niet meedoen aan Eurovisie Songfestival. NOS Nieuws (25 februari 2022). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
- ↑ UEFA neemt maatregelen na oorlog in oekraine, rusland raakt champions league finale kwijt. AD. Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ FIFA en UEFA schorsen Russische teams en nationale ploegen. www.vi.nl. Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ "'Anonymous' hacked the UN website to promote Taiwan's inclusion – The BL". Geraadpleegd op 26 January 2022.
- ↑ Taiwan News, Anonymous posts 'Taiwan Numbah Wan!' on UN agency website | Taiwan News | 26 January 2022 13:13:00. Taiwan News (26 January 2022). Geraadpleegd op 26 January 2022.
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamArsTechnica_hacktivists_Belarus_rail
- ↑ Tens of Thousands of Belarusians To Fight Against Russia on the Side of Ukraine. charter97.org. Geraadpleegd op 26 January 2022.
- ↑ "Ecumenical Patriarch Bartholomew calls for peace in Ukraine". Geraadpleegd op 13 February 2022.
- ↑ (ro) "Mitropolia Basarabiei anunță că urmărește cu îngrijorare situația de la granițele Ucrainei "și se roagă pentru pace"", 27 January 2022.
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamEchoMoscow_peace_activists_declaration
- ↑ a b Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamMoscowTimes_antiwar_broadside
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamRFERL_1000s_RU_intellectuals
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamOOC_appeal_of_OOC_to_President
- ↑ (ru) "В Москве задержали правозащитников, которые вышли в пикеты против войны в Украине", 20 February 2022. Geraadpleegd op 20 February 2022.
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamAJE_Kharkiv_protest_RU_threat
- ↑ "Thousands of Ukrainians March In Kharkiv Against Russian Threat", Radio Free Europe/Radio Liberty, 5 February 2022. Geraadpleegd op 5 February 2022.
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamAJE_1000s_march_Kyiv_Russian_war_threat
- ↑ Citefout: Onjuist label
<ref>
; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamThomReut_1000s_march_Kyiv_show_unity
- ↑ "Russian threat to Ukraine exposes fault lines in Eastern Orthodoxy". Geraadpleegd op 15 February 2022.
- ↑ "Major Archbishop Urges Ukrainians to be United in Face of 'Great Threat'". Geraadpleegd op 15 February 2022.
- ↑ Ukraine crisis: A statement by Florence Gillette, head of ICRC delegation in Kyiv | ICRC ICRC.org. Retrieved 27 February 2022
- ↑ SpaceX Starlink user terminals arrive in Ukraine, officials says. CNN (28 February 2022). Geraadpleegd op 1 March 2022.
- ↑ Elon Musk's Starlink satellite internet terminals arrive in Ukraine. New York Post (28 February 2022). Geraadpleegd op 1 March 2022.
- ↑ Google en Meta blokkeren Russische staatsmedia in Oekraïne. RTL Nieuws (27 februari 2022). Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ Oekraïense krijgsmacht doet oproep aan buitenlandse vrijwilligers
- ↑ Appeal to foreign citizens to help Ukraine in fighting against Russia's aggression - officiële oproep
- ↑ Buitenlandse vrijwilligers stromen toe om mee te vechten tegen de Russen. nrc.nl. Geraadpleegd op 1 maart 2022.
- ↑ M.D. Fink, In vreemde krijgsdienst, beschouwing in Militair Rechtelijk Tijdschrift, 2016
- ↑ (en) Ukraine asks foreign volunteers to join fight against Russia. Here’s what we know, Miami Herald, 28 februari 2022.
- ↑ (en) Hunter, Lena, Danes heading to Ukraine to fight the Russians. cphpost.dk (2 maart 2022). Geraadpleegd op 7 maart 2022.
- ↑ (en) Ukraine conflict: Liz Truss backs people from UK who want to fight, BBC 28 februari 2022.
- ↑ (en) James Robinson, Nick Pisa en Christ Matthews, Boris Johnson hints UK's 'Lads' Army' could be treated like TERRORISTS on return from Ukraine as he urges them NOT to join Zelensky's civilian fightback - as city banker whose hero is George Orwell and gym boss join ex-SAS soldiers making way to frontline. Daily Mail (3 maart 2022). Geraadpleegd op 7 maart 2022.
- ↑ (en) Tingle, Rory, Putin's 'thugs for hire' militia with orders to kill Zelensky: Shadowy Wagner mercenaries who have been flown in from Africa with 23-strong hit list including Ukraine's president and the Klitschko brothers. dailymail.co.uk (12 maart 2022). Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ (en) Russia has opened the door to volunteering in Eastern Syria to recruit mercenaries and send them to Ukraine. deirezzor24.net (24 februari 2022). Gearchiveerd op 24 februari 2022. Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ Oekraïne stemt in met vredesonderhandelingen aan Wit-Russische grens. Het Nieuwsblad (27 februari 2022). Geraadpleegd op 28 februari 2022.
- ↑ Oekraïne en Rusland gaan onderhandelen bij grens Belarus. nu.nl (27 februari 2022).
- ↑ Poetin dreigt met nucleaire wapens, maandag onderhandelingen. nu.nl (27 februari 2022). Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ (en) A. B. C. News, The Kremlin says a Russian delegation has arrived in the Belarusian city of Homel for talks with Ukrainian officials. ABC News. Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ ’Ook Roman Abramovich bij gesprekken tussen Oekraïners en Russen aanwezig’. Telegraaf (28 februari 2022). Geraadpleegd op 4 maart 2022.
- ↑ Overleg Rusland en Oekraïne afgelopen nog geen resultaat. nrc.nl (28 februari 2022).
Noten
- ↑ De Russische centrale bank houdt reserves aan in Amerikaanse dollar, euro, yuan en goud. Het beleid van de bank staat in het Westen bekend als "Fortress Russia".