Gibbons (mensaap)

Gibbons
Withandgibbon
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Onderklasse: Theriiformes Infraklasse: Eutheria (Placentadieren) Superorde: Euarchontoglires Orde: Primates (Primaten) Onderorde: Haplorrhini (Apen en spookdiertjes) Infraorde: Simiiformes (Apen) Parvorde: Catarrhini (Smalneusapen) Superfamilie: Hominoidea (Mensapen)
Familie
Hylobatidae Gray, 1871
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Gibbons op Wikispecies
Portaal    Biologie Zoogdieren

Gibbons (Hylobatidae) zijn een primatenfamilie die behoren tot de superfamilie van de mensapen (Hominoidea). Er bestaan 17 soorten gibbons in vier geslachten. De bekendste soorten zijn de withandgibbon (Hylobates lar) en de siamang (Symphalangus syndactylus). Deze komen alleen in Zuidoost-Azië voor. Omdat tropisch bos wordt omgezet in landbouwgebied, worden de meeste soorten bedreigd of ernstig bedreigd met uitsterven.

Beschrijving

Volwassen gibbons wegen 4-8 kilogram en leven in monogame familiegroepen, bestaande uit 2 tot 6 dieren. Zij leven hoog in de bomen en hebben lange armen, met handen die zo gevormd zijn dat ze zich makkelijk slingerend langs takken voort kunnen bewegen.

Wanneer ze op de grond lopen, lopen ze rechtop. Dit in tegenstelling tot de grote mensapen, die zich voortbewegen op handen en voeten.

Jonge gibbons blijven de eerste twee jaar zeer dicht bij hun moeder.

Natuurbescherming

Een grote bedreiging vormt de jacht op gibbons voor de illegale huisdierhandel. De jacht concentreert zich meestal op het verkrijgen van een jonge gibbon waarbij het moederdier of beide ouders worden gedood. Wanneer de dieren als "huisdier" gehouden worden, worden ze na ongeveer zes jaar "moeilijk". Ze worden dan vaak in te kleine kooien gehouden en hun tanden worden afgeknipt.

Alle soorten staan op de Appendix I van de CITES lijst (Convention in International Trade in Endangered Species). Dat wil zeggen dat de dieren niet uit het wild gehaald mogen worden om te worden uitgevoerd of verhandeld.

Elf van de 17 soorten gibbins hebben de status bedreigde diersoort op de rode lijst van de IUCN. Voor de kuifgibbon, Hainangibbon, Nomascus nasutus, witwanggibbon is de situatie kritiek (ernstig bedreigd). Over de Noordelijke geelwanggibbon is weinig bekend, alleen de Oostelijke hoelok lijkt wat minder bedreigd in zijn bestaan, die heeft de status kwetsbaar.

Op het eiland Phuket in Thailand is een Gibbon Rehabilitation Center waar men probeert uit gevangenschap geredde dieren weer in het wild uit te zetten.

Taxonomie

• Familie: Hylobatidae = Gibbons
  • Geslacht: Bunopithecus †
    • Soort: Bunopithecus sericus †
  • Geslacht: Hoolock = Hoeloks
    • Soort: Hoolock hoolock = Westelijke hoelok
    • Soort: Hoolock leuconedys = Oostelijke hoelok
  • Geslacht: Hylobates
    • Soort: Hylobates agilis = Oenka
    • Soort: Hylobates albibarbis
    • Soort: Hylobates klossii = Dwergsiamang
    • Soort: Hylobates lar = Withandgibbon of Lar
    • Soort: Hylobates moloch = Zilvergibbon of Javaanse gibbon of Wau-wau
    • Soort: Hylobates muelleri = Borneogibbon of Müllers gibbon
    • Soort: Hylobates pileatus = Zwartkoplar
  • Geslacht: Nomascus
    • Soort: Nomascus annamensis = Noordelijke geelwanggibbon
    • Soort: Nomascus concolor = Kuifgibbon of Ruifgibbon
    • Soort: Nomascus gabriellae = Goudwanggibbon
    • Soort: Nomascus hainanus = Hainangibbon
    • Soort: Nomascus leucogenys = Witwanggibbon of Witwangruifgibbon
    • Soort: Nomascus nasutus
    • Soort: Nomascus siki
  • Geslacht: Symphalangus = Siamangs
    • Soort: Symphalangus syndactylus = Siamang

Stamboom mensapen

Mensapen Hominoidea

Mensachtigen of grote mensapen Hominidae

Gibbons of kleine mensapen Hylobatidae

Homininae

Ponginae

Hominini

Gorillini

Orang-oetans Pongo

Homo

Chimpansees Pan

Gorilla's Gorilla

Hoeloks Hoolock

Hylobates

Nomascus

Siamangs Symphalangus

Mens Homo sapiens

Chimpansee Pan troglodytes

Bonobo Pan paniscus

Westelijke gorilla Gorilla gorilla

Oostelijke gorilla Gorilla beringei

Borneose orang-oetan Pongo pygmaeus

Sumatraanse orang-oetan Pongo abelii

Westelijke hoelok Hoolock hoolock

Oostelijke hoelok Hoolock leuconedys

Oenka Hylobates agilis

Witbaard-gibbon Hylobates albibarbis

Dwerg-siamang Hylobates klossii

Withand-gibbon Hylobates lar

Zilver-gibbon Hylobates moloch

Borneo-gibbon Hylobates muelleri

Zwartkop-lar Hylobates pileatus

Nomascus annamensis

Kuif-gibbon Nomascus concolor

Goudwang-gibbon Nomascus gabriellae

Hainan-gibbon Nomascus hainanus

Nomascus nasutus

Witwang-gibbon Nomascus leucogenys

Nomascus siki

Siamang Symphalangus syndactylus

Gibbons (Hylobatidae)	Symphalangus     Hoolock  Hylobates  Nomascus

• Gibbon Conservation Center

Mediabestanden

Zie de categorie Gibbons van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

· ·

Families van primaten (Primates)