teken

De viool- of g-sleutel die de tweede lijn (van onderaf) van de notenbalk markeert als de toon 'g'

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  teken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈtekə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• te·ken

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘blijk, merk’ aangetroffen vanaf 901
• <Middelnederlands teiken, teken< Oudnederlands teikin, teican

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	teken	tekens (tekenen) *
verkleinwoord	tekentje	tekentjes

Zelfstandig naamwoord

het teken o

1. (semiotiek) symbool, signaal, aanduiding

   • Dat prachtige wegennet is een teken van aanzienlijke welvaart. 

   ▸ Het kronkelende pad waarop ik liep was het enige teken dat hier in het uitgestrekte Amerikaanse land eerder mensen waren geweest.

2. een afgesproken gebaar

   • Eindelijk kreeg hij het teken om van start te gaan. 

3. (taalkunde), (muziek), (wiskunde) de genormeerde figuren van het alfabet, muziekschrift, cijfers, operatoren enz.

   • Een karakterset met allerlei tekens. 

Opmerkingen

• Het meervoud 'tekenen' is archaïsch aan het worden en komt vooral nog bij betekenis 1. voor.

Synoniemen

• [1] aanwijzing, kenmerk, zinnebeeld
• [2] signaal, sein
• [3] karakter, symbool

Hyponiemen

   

aanhalingsteken aanvalsteken accentteken ademteken afbreekteken afbrekingsteken afkappingsteken afkortingsteken alarmteken ambtsteken at-teken beeldteken beletselteken cesuurteken copyrightteken correctieteken decimaalteken deelteken dollarteken ereteken (1) esculaapteken et-teken euroteken gedenkteken gehalteteken gelijkheidsteken gelijkteken gevaarsteken gevelteken grafteken grensteken groterdanteken guldenteken helmteken hemelteken herhalingsteken herinneringsteken herkenningsteken herstellingsteken interpunctieteken ironieteken isgelijkteken jokerteken kaïnsteken keurteken klankteken kleinerdanteken koppelteken kruisteken ladingsteken leesteken (3) lenteteken letterteken levensteken (2) litteken luchtteken maalteken maatteken meesterteken meetteken merkteken (1) metronteken metselaarsteken minteken minusteken molteken morseteken (3) muntteken nadrukteken oneindigheidsteken optelteken ordeteken paragraafteken pauzeteken percentteken plusteken pondteken procentteken raadsteken ridderteken runenteken rustteken samentrekkingsteken schandteken scheidingsteken schriftteken (3) sterrenteken stiepelteken stopteken (2) taalteken toonteken uithangteken uitroepingsteken uitroepteken (3) uitspraakteken umlautsteken V-teken valutateken veldteken verbondsteken verhogingsteken verkeersteken verkortingsteken verlagingsteken vermenigvuldigingsteken verplaatsingsteken verwijzingsteken vigilatieteken voorteken vraagteken (3) vredesteken vredeteken vrijmetselaarsteken waarteken weglatingsteken wegteken wonderteken woordteken wortelteken zegeteken zeilteken zinteken

Afgeleide begrippen

• tekenreeks, tekenrij

Uitdrukkingen en gezegden

• in het teken staan van

vooral worden beïnvloed door één bepaald gezichtspunt

1. ▸ Het Duitse reizen staat in het teken van de haast en de productiviteit: zo snel mogelijk van Hamburg naar München in een hard geveerde BMW, met een korte stop voor een vette hap in de Raststätte.

Vertalingen

    1. symbool, signaal, aanduiding   

Afrikaans: teken (af) Chinees: 標誌 (zh) Duits: Zeichen (de) o, Anzeichen (de) o Engels: sign (en) Estisch: dzesi (et) Fins: merkki (fi), osoitus (fi) Frans: signe (fr) m Grieks: σημάδι (el) Hebreeuws: סימן (he) m, אות (he) m Hongaars: jel (hu) Italiaans: segno (it) m, indicazione (it) v, insegna (it) v Japans: Kanji: 記号 (ja) Hiragana: きごう (ja) Romaji: kigou (ja)

Koerdisch: dawer (ku) m Koreaans: 신호 (ko) Macedonisch: знак (mk) Pools: znak (pl) m Portugees: sinal (pt) v Roemeens: semn (ro) Russisch: знак (ru) Spaans: signo (es) m, muestra (es) v Standaardarabisch: اشارة (ar) Tsjechisch: znamení (cs) o Turks: işaret (tr) Welsh: arwydd (cy) Zweeds: tecken (sv)

Ixodes hexagonus

	enkelvoud	meervoud
naamwoord		teken
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de teken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord teek
2. meervoudsvorm als officiële benaming (spinachtigen) Ixodida  een orde van geleedpotige parasieten die behoren tot de klasse der spinachtigen. Samen met de mijten vormen zij de onderklasse der Acari . Teken zijn nauw verwant aan mijten, maar de precieze relatie is onduidelijk

Hyperoniemen

• spinachtigen, gifkaakdragers, geleedpotigen, dieren

Hyponiemen (in taxonomische zin)

• hondenteek, runderteek, schapenteek, vlekkenteek

Werkwoord

vervoeging van
tekenen

teken

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tekenen
   

   • Ik teken. 

2. gebiedende wijs van tekenen
   

   • Teken! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tekenen
   

   • Teken je? 

Afgeleide begrippen

   

tekenaap tekenaar tekenacademie tekenachtig tekenakte tekenblok tekenboek tekenbord tekenconventie tekendoos tekendriehoek tekenfilm tekengeld tekenhaak tekenherkenning tekening tekenkamer tekenkrijt tekenkunst tekenleer tekenleraar tekenlerares tekenles tekenliniaal tekenlokaal tekenmeester tekenonderwijs tekenpapier tekenpen tekenpincet tekenpotlood tekenschool tekenschrift tekenset tekenstift tekensysteem tekentablet tekentafel tekentang

Gangbaarheid

• Het woord teken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "teken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Middelnederlands

Zelfstandig naamwoord

teken o

1. teken

Schrijfwijzen

• ook: teiken, tekijn, teikijn

Nynorsk

Woordafbreking

• te·ken

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	teken
	o enkelvoud	teke
	meervoud	tekne
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	tekne

Bijvoeglijk naamwoord

teken

1. genomen

Schrijfwijzen

• tatt