moord

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  moord    (hulp, bestand)
• IPA: / mort / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ˈmʊːrt/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈmoːrt/
  • (Limburg): /ˈmoːrd/, /ˈmoːr/

Woordafbreking

• moord

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands mort van Oudnederlands morth, in de betekenis van ‘doodslag met voorbedachten rade’ aangetroffen vanaf 1106/1111
  • [1.1] (Nederland) Wetboek van Strafrecht, art. 289
  • [1.2] vermoedelijk onder invloed van de uitdrukking "een moord doen voor" om een sterke begeerte aan te geven

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	moord	moorden
verkleinwoord	moordje	moordjes

Zelfstandig naamwoord

de moord v / m

1. (pejoratief) handeling met het doel en het gevolg dat iemand dood gaat

   ▸ De moord van Kaïn op Abel was een gebeurtenis die het begin van het menselijk lijden inluidde, nadat hun ouders door het proeven van de verboden vrucht de zonde in de wereld hadden gebracht.

   1. (juridisch) opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven beroven

      ▸ Antonio zit een gevangenisstraf uit van 24 jaar voor de moord op zijn jeugdvriend Guido.

      ▸ Voor moord, waarbij ‘voorbedachte rade’ is vereist, kan levenslang worden gegeven. Voor doodslag, een handeling ‘in opwelling’, maximaal vijftien jaar.

   2. versterkend voorvoegsel (jongerentaal) als eerste deel van een samengesteld zelfstandig naamwoord drukt uit dat het om een buitengewoon gewaardeerd voorbeeld gaat van wat het tweede deel aanduidt

      ▸ Abbie had het lamé over haar arm gedrapeerd, de zilveren stof viel in plooien neer. 'Prachtig, Reina. Lieve hemel, wat kan je daar een moordjurk van maken!'

      ▸ Een voortreffelijk voorwendsel om je met die moordwagen van mammoeschka een liftje te geven, goed dat je hier naartoe bent komen wandelen.

      ▸ 'Dat moet nogal een vrouw zijn.' 'O, meneer Jake, het is een moordwijf. U zou haar eens moeten zien.' 'Dat zal ook wel gebeuren. In de getuigenbank.'

Hyponiemen

   

balpenmoord broedermoord eermoord eremoord halsbandmoord huurmoord karaktermoord kindermoord koningsmoord lustmoord massamoord passiemoord roofmoord seriemoord sluipmoord vadermoord volkenmoord volkerenmoord zeehondenmoord zelfmoord

Afgeleide begrippen

   

gemoord moordaanslag moordbrigade moordcommando moorddadig moorddag moordenaar moordjaar moordkerel moordkruis moordkuil moordmachine moordmakelaar moordmoeder moordpartij moordrecht moordspel moordtoneel moordwapen moordzaak moordzuchtig

    1.2 drukt uit dat het om een buitengewoon gewaardeerd voorbeeld gaat van wat het tweede deel aanduidt

moordbaan moordbrief moordfeest moordfilm moordjurk moorddag moordgozer moordgriet moordkerel moordmoeder moordvent moordvrouw moordwagen moordwijf

Anagrammen

• droom

Typische woordcombinaties

• de moord op <slachtoffer>
• een moord begaan
• een moord plegen

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] een moord doen voor
  heel erg begeren
• [2] moord en doodslag komen van
  grote problemen veroorzaken, grote ruzie veroorzaken
• [1] moord en brand schreeuwen
  grote verontwaardiging laten blijken

Vertalingen

    1. handeling met het doel en het gevolg dat iemand dood gaat   

Catalaans: assassinat (ca) m Duits: Mord (de) m Engels: murder (en), homicide (en) Frans: meurtre (fr) m, assassinat (fr) m Japans: 殺人 (ja) Noors: mord (no) o

Nynorsk: mord (nn) o Papiaments: asesinato Pools: zabójstwo (pl) o Spaans: asesinato (es) m, homicidio (es) m Waals: moude (wa) m Zweeds: mord (sv)

Werkwoord

vervoeging van
moorden

moord

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van moorden
   

   • Ik moord. 

2. gebiedende wijs van moorden
   

   • Moord! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van moorden
   

   • Moord je? 

Gangbaarheid

• Het woord moord staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "moord" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.