Sinematek Indonesia
Sinematek Indonesia (secara rasmi disingkat sebagai SI atau Sinematek sahaja) ialah arkib filem Indonesia yang terletak di Jakarta. Ditubuhkan pada 1975 oleh Misbach Yusa Biran dan Asrul Sani, arkib ini ialah arkib filem pertama di Asia Tenggara dan satu-satunya di Indonesia. Sinematek menyimpan antara 2.700 filem, kebanyakannya filem Indonesia, dan sejumlah karya rujukan. Sejak 2001, institusi ini telah kekurangan dana.
Penerangan
[sunting | sunting sumber]Sinematek terletak di Pusat Hajji Usmar Ismail, sebuah bangunan lima tingkat yang terletak di Jalan Rasuna Said di Kuningan, Jakarta Selatan, dan diuruskan oleh Yayasan Usmar Ismail;[1] ia telah berada di sini sejak 1977.[2] Pejabat Sinematek berada di tingkat empat, manakala perpustakaan mengenai filem dan sejarah filem terletak di tingkat lima dan (1,100 kaki persegi) kawasan penyimpanan 100 meter persegi terdapat dalam ruangan bawah tanah.[3] Kebanyakan pengunjung ialah ahli akademik atau pelajar universiti, walaupun pusat itu juga meminjamkan beberapa koleksinya.[1] Filem boleh dilihat di tapak di 150 tempat duduk bilik pemeriksaan atau 500 tempat duduk teater.[2]
Sehingga Mac 2012, Sinematek mempunyai kira-kira 2,700 filem dalam arkib, kebanyakannya filem Indonesia, walaupun termasuk juga beberapa dokumentari asing.[3] Koleksi ini termasuk 84 negatif untuk filem hitam dan putih dan 548 negatif untuk filem warna.[4] Pusat itu juga mengandungi lebih daripada 15,000 kerja-kerja rujukan yang kebanyakannya sukar dicari di tempat lain;[3][5][6] kerja-kerja ini termasuk keratan akhbar, skrip filem, buku, dan peraturan-peraturan kerajaan.[4] Pegangan lain termasuk poster filem dan peralatan.[1]
Sejarah
[sunting | sunting sumber]
Arkib ini telah diasaskan oleh Misbach Yusa Biran, pengarah filem bertukar pendokumen dan Asrul Sani, penulis skrip, pada 20 Oktober 1975;[4][7] Biran sebelum ini telah menubuhkan sebuah pusat dokumentasi di Pusat Seni Jakarta pada akhir 1970 selepas mencatatkan bahawa banyak filem-filem Indonesia telah hilang, dan dokumentasi pawagam di negara ini yang kurang.[3][8] Beliau mendasarkan Sinematek pada arkib yang telah dilihat beliau di Belanda,[3] manakala nama itu diambil daripada Cinémathèque Française di Paris.[2]
Projek ini mendapat restu daripada Gabenor Jakarta Ali Sadikin, yang juga membantu pusat itu menerima pembiayaan daripada Kementerian Penerangan. Ia menjadi arkib filem pertama di Asia Tenggara[3] dan terus menjadi satu-satunya arkib seumpamanya di Indonesia.[5] Koleksinya datang sebahagiannya daripada derma dan sebahagiannya daripada pembelian, sama ada secara langsung daripada penerbit atau yang terpakai daripada pemilik teater mudah alih.[1] Ia menyertai Persekutuan Antarabangsa Arkib Filem (Fédération Internationale des Archives du Film, atau FIAF) pada 1977.[6]
Sinematek menjadi sebahagian daripada Yayasan Usmar Ismail pada tahun 1995.[3] Pada tahun 2001, kerajaan pusat Indonesia melarang semua organisasi bukan keuntungan, termasuk arkib, daripada menerima dana kerajaan.[5] Dana asing juga sudah tidak diterima.[3] Hal ini menyebabkan Sinematek kekurangan dana[5] dan keahlian FIAF yang terancam. Arkib ini hanya menerima Rp 17 juta (AS $ 2,000) setiap bulan daripada Yayasan Pusat Filem dan Pengurusan Filem Nasional.[1] Pekerjaan di pusat menjadi perlahan sehingga Biran menyifatkannya telah jatuh koma.[3]
Sehingga 2012, Sinematek terus kekurangan dana; daripada anggaran Rp 320 juta (AS $ 35,000) yang perlu untuk menjalankan arkib dengan cekap, ia hanya menerima Rp 48 juta.[9] 17 pekerjanya dibayar di bawah Rp 1 juta sebulan (kira-kira US $ 120). Hasilnya, kerja-kerja penyelenggaraan yang perlu tidak dilakukan.[3] Bilik penyimpanan bawah tanah mempunyai pencahayaan yang tidak betul dan telah diliputi kulapuk di beberapa tempat.[5] Walau bagaimanapun, ia mempunyai suhu yang betul dan kawalan kelembapan yang sewajarnya.[4] Walaupun kerajaan Indonesia telah memperuntukkan dana untuk membina sebuah bangunan baru, pekerja arkib percaya bahawa dana tersebut sia-sia sahaja kecuali pembiayaan juga disediakan untuk kerja-kerja penyelenggaraan.[6]
Walaupun usaha-usaha pemulihan pada karya-karya seperti filem Usmar Ismail Lewat Djam Malam (1954) berjaya – sebelum pemulihan filem itu, ia mempunyai hingar dan penyahwarnaan – pembiayaan dan kerja adalah sepenuhnya daripada institusi asing.[5][10] Pusat ini juga telah meminta dengan jayanya agar filem Ismail Tiga Dara (1958) dipulihkan di Belanda.[9] Untuk memperingati keluaran semula teater Lewat Djam Malam pada Jun 2012, Sinematek memulakan program Sahabat Sinematek untuk menggalakkan dokumentasi dan pemulihan karya Indonesia.[10]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- Nota kaki
- ^ a b c d e Saraswati 2001, Jakarta film archive.
- ^ a b c Sinematek, Profil Sinematek.
- ^ a b c d e f g h i j Setiawati 2012, Sinematek: A struggling home.
- ^ a b c d Pasaribu 2012, Restoring film history.
- ^ a b c d e f Jakarta Post 2012, Jakarta's film archive.
- ^ a b c Lutfia 2012, Film Center.
- ^ Krismantari 2012, In memoriam : Cinema legend.
- ^ Sembiring 2009, Saving Indonesian Cinema Treasures.
- ^ a b Goan 2012, The Thinker.
- ^ a b Siregar 2012, Restoring an Indonesian.
- Bibliografi
- Goan, Oei Eng (15 May 2012). "The Thinker: Saving Our Movies". The Jakarta Globe. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- "Jakarta's film archive in dire condition". The Jakarta Post. Jakarta. 21 May 2012. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-20. Dicapai pada 20 June 2012.
- Krismantari, Ika (13 April 2012). "In memoriam : Cinema legend leaves behind legacy". The Jakarta Post. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Lutfia, Ismira (11 December 2008). "Film Center to Receive Funding". The Jakarta Globe. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Pasaribu, Adrian Jonathan (19 February 2012). "Restoring film history, one movie at a time". The Jakarta Post. Jakarta. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-20. Dicapai pada 20 June 2012.
- "Profil Sinematek" (dalam bahasa Indonesia). Sinematek Indonesia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Saraswati, Muninggar Sri (15 August 2001). "Jakarta film archive struggles to survive". The Jakarta Post. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Sembiring, Dalih (26 August 2009). "Saving Indonesian Cinema Treasures". The Jakarta Globe. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Setiawati, Indah (25 March 2012). "Sinematek: A struggling home historical films". The Jakarta Post. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.
- Siregar, Lisa (23 June 2012). "Restoring an Indonesian Cinema Classic". The Jakarta Globe. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-26. Dicapai pada 26 June 2012.