မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

လိက်လလောင်တြး အခေါင်အရာမၞိဟ် အလုံလိုက်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ
လိက်လလောင်တြး အခေါင်အရာမၞိဟ် အလုံလိုက်
Eleanor Roosevelt ရပ်လဝ် လိက်လလောင်တြးအခေါင်အရာမၞိဟ် ဘာသာအင်္ဂလိက်
မခၞံဗဒှ် ၁၉၄၈
မပဒတန် ၁၀ ဒဳဇြေမ်ပါ ၁၉၄၈
ဒတန် သ္ၚိစၠတ် ဆာဲလောတ်၊ ပါရေတ် (Palais de Chaillot, Paris)
ညးမချူ ကမ္မတဳဓဇက်အခေါင်အရာမၞိဟ်
တင်ရန်တၟအ် အခေါင်အရာမၞိဟ်

လိက်လလောင်တြး အခေါင်အရာမၞိဟ် အလုံလိုက် (အၚ်္ဂလိက်: Universal Declaration of Human Rights) ဂှ် ဒှ်လိက် ဂကောံရးနိဂီုဂမၠိုင် မတုပ်လဝ်စိုတ် ပ္ဍဲကဵု အသေမ်ဗလဳနာနာ ကုလသမဂ္ဂ မဆေင်စပ်ကဵု အခေါင် ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜး ဇၟာပ်ပ်ကောန်မၞိဟ်တအ်ရ။ လိက်လလောင်တြးဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ် ပ္ဍဲကဵု အသေမ်ဗလဳနာနာ ကုလသမဂ္ဂ နကဵု ပဋိညာန် ၂၁၇ ပ္ဍဲကဵု ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ၁၀၊ ၁၉၄၈ ပ္ဍဲကဵု သ္ၚိစၠတ်ဆာဲလောတ် (Palais de Chaillot) ပ္ဍဲဍုင်ပါရိသ် (Paris)၊ ပြင်သေတ်။[] ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ကောန်ဂကောံကုလသမဂ္ဂ သီုဖအိုတ် နွံ ၅၈ ရးနိဂီုဂှ် ၄၈ ဒုင်တဲ၊ ၀ ဒစဵုဒစး၊ ၈ ဝေင်ပါဲ တုဲ ၜါဂှ် ဟွံစုတ်မာဲရ။[]

လိက်လလောင်တြးဂှ် သီုဖအိုတ် နွံ ၃၀ ပိုဒ် တုဲ ဗမံက်ထ္ၜးလဝ် အခေါင်အရာသဇိုင် ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜး ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ် နဒဒှ် အာဲကၟာဲကောန်မၞိဟ် မပါကၠုင် နူကဵုဂဝ်မွဲရ။[] တင်လတုပ်စိုတ်ဂှ် ဒှ်တင်လတုပ်စိုတ် ဇၟာပ်ဂကူ၊ ဇၟာပ်ရးနိဂီု ကောန်မၞိဟ်တအ် သီုဖအိုတ် ၜိုန်ရ ဂကူဟွံတုပ်၊ ကောန်ဍုင်ဟွံတုပ်၊ ဒတန်မပဒတဴ ဟွံတုပ်၊ လိင် ဟွံတုပ်၊ တၞောဝ်ဗဳဇဟွံတုပ်၊ အသာ်ဖျုန်စၞာံဟွံတုပ်၊ ဘာသာစ္ၜုဲစ္ၜော်ဟွံတုပ်၊ အရေဝ်ဘာသာဟွံတုပ်ကီုလေဝ် မဂွံစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ် မသၠးကၠုင်ဂၠံဂဝ် နကဵုကောန်မၞိဟ်မဗၠးၜးမွဲတုဲ ကလိဂွံအခေါင်အရာတုပ်သၟဟ်ရ။[] လိက်လလောင်တြးဂှ် ဒှ်ရိုဟ်ကၞက် အခေါင်အရာကောန်မၞိဟ်ဂမၠိုင်တုဲ ဟွံဒုင်သဇိုင် ကုအခိုက်ကၞာ၊ ယေန်သၞာင်၊ သၞောတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ကေုာံ သာသနာမွဲမွဲရ။[][] ပအစောမ်ကု လိက်လလောင်တြးဝွံတုဲ ဆက်ဇၞော်မောဝ် ခၞံဗဒှ်ပတိုန်လဝ် သၞောဝ်အခေါင်အရာမၞိဟ်အလုံလိုက်၊ နူဂှ် ခၞံဗဒှ်ပတိုန် ဥပဒေအလုံလိုက် မဆေင်ကဵုအခေါင်အရာမၞိဟ် (International Bill of Human Rights) မဒှ်အရာ မတုဲဒှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၆ တုဲ စရပ်စပ် နူသၞာံ ၁၉၇၆။

လဒက်ပ္တန် ကေုာံ ပရူပရာ

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

လိက်လလောင်တြး အခေါင်အရာမၞိဟ် အလုံလိုက်ဝွံ လညာတ် ဓမ္မသာတ်နပေါလေယောန် (Code Napoléon) မဒှ်လိက်အခေါင်အရာ ညးဍုင်ကွာန် ပြင်သေတ် ပါလုပ်ဒၟံင်တၟာဂလိုင်ရ။[] မူအပြောံအလန်ဒုတိယဂှ် ပလေဝ်ဒါန်ချူလဝ် နကဵု နာဲဗစာပြင်သေတ် ရေနး ကဿိန် (René Cassin)ရ။

လိက်လလောင်တြးဂှ် နွံအတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

  • ဝင် ကေုာံ ကိစ္စပရေင်မၞိဟ် မဒုင်သဇိုင် ဟိုတ်မနွံပၟိက် သ္ဒးခၞံဗဒှ် လိက်လလောင်ဂှ်။
  • ပိုဒ် ၁-၂ လညာတ်သဇိုင် မဆေင်ကဵု ဂုဏ်သိက္ခာ၊ ဗၠးၜး ကေုာံ တုပ်သၟဟ် ကောန်မၞိဟ်။
  • ပိုဒ် ၃ - ၅ ဗမံက်ထ္ၜး အခေါင်အရာဇၟာပ်ပ်မၞိဟ် မပ္တံကဵု အခေါင်သွက်ဂွံဂျိုင်၊ ဒစဵုဒစး အရာမရပ်ပဍိက် ကေုာံ ပျဲပျာံ။
  • ပိုဒ် ၆ - ၁၁ အခေါင်သဇိုင် မဆေင်ကဵု သၞောဝ်ဥပဒေ အခေါင်အရာမၞိဟ်ဂမၠိုင်။
  • ပိုဒ် ၁၂ - ၁၇ အခေါင်ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ် မဆက်စပ် ကုဂကောံမၞိဟ် သီုကဵု အခေါင်မအာကၠုင်ဗွဲမဗၠးၜး။
  • ပိုဒ် ၁၈ - ၂၁ မဒှ်ကဏ္ဍ မကော်ဂး အခေါင်ဗၠးၜးမဆေင်ကဵုပညာ၊ လျုင်ပတှ်ေ၊ ဂကောံ၊ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗီုကဵု အခေါင်မချပ်ဗၠးၜး၊ ဒက််ဂကောံ။
  • ပိုဒ် ၂၂ - ၂၇ မဒှ်ကဏ္ဍ အခေါင်မဆေင်ကဵု ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ အခိုက်ကၞာ သီုကဵု အခေါင်မကလိဂွံလွဳပရေင်ထတ်ယုက်၊ ပရေင်မံင်စံင်ဘဝ။[]
  • ပိုဒ် ၂၈ - ၃၀ ဗမံက်ထ္ၜး ဗီုလဵု ဂွံဒ္ဂေတ်ဗက် အခေါင်အရာတအ်၊ ဒၞာဲမဒးဒ္ဂေတ်ဗက်၊ တာလျိုင်ဇၟာပ်ပ်ညးအဲ သွက်ဂကောံမၞိဟ် ကေုာံ ဗီုဂွံစဵုဒၞာမင်မဲ အခေါင်အရာတအ်ရ။[]

ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ ၁၉၄၈ သၞာံ၊ ဂိတုဒဳဇြေမ်ပါ (၁၀) ဂှ် နူကဵုအသေမ်ဗလဳနာနာ ကုလသမဂ္ဂ လလောင်တြး ပလဝ်ဒတန် လိက်လလောင်တြး အခေါင်အရာမၞိဟ် သွက်အလုံလိုက်ရ။ လိက်လလောင်တြး ဍိုက်က်ပေင်င်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ဗွဲသၟဝ်ဝွံတုဲ မူနာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ မကၠာဲစၠောအ်လဝ် နူကဵု ဘာသာအင်္ဂလိက် နကဵုအရီုအဗင် ရံင်မူဘာသာဒိန်နေတ်ဂှ်လေဝ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံကီုရ။ လိက်လလောင်တြးဝွံ ဟိုတ်မဒှ် အရာမဆေင်စပ်ကဵု အလုံကောန်လိုက်တအ် သီုဖအိုတ်တုဲ ညးကောန်ဍုင်တအ် ဂွံတီကၠးကီု၊ ဍုင်ဂမၠိုင် (ဟွံသေင်မ္ဂး) တွဵုရးဒေသဂမၠိုင်တအ် ညိဓဝ်ဟွံပါ် ကဆံင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲဘာဂမၠိုင် ကေုာံ ဂကောံပရေင်ပညာတၞဟ်ဟ်တအ် စွံအဓိကတုဲ ညံင်သဂွံတြးဏာ လိက်လလောင်တြးဝွံမာန် ညံင်သဂွံပံက်ထ္ၜး သောင်ကလးအဓိပ္ပါယ်မာန် သာ်ဝွံ နူကဵုအသေမ်ဗလဳနာနာ ကုလသမဂ္ဂဂှ် ဟီုဗကန်ဏာ ကုဍုင်မလုပ်ဂကောံ ကုလသမဂ္ဂတအ် သီုဖအိုတ်ရ။

အခေါင်အရာမၞိဟ်ဂမၠိုင်

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပိုဒ် ၁
All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

ကောန်မၞိဟ်သီုဖအိုတ်ဂှ် သၠးကၠုင်ဂဗ္ဘ နဒဒှ် မၞိဟ်မဗၠးၜး ကေုာံ မနွံကဵု သိက္ခာ ကေုာံ အခေါင်အရာ မတုပ်သၟဟ်။ ကောန်မၞိဟ်တအ်ဝွံ ဒှ်သတ်မနွံကဵုပါရမဳ မစင်ခြင် ဟိုတ်ဖိုလ်၊ ဓဝ်သမ္တီတုဲ ညးမွဲကုမွဲ ထေက်ကဵုသ္ဒးဆက်ဆောံ ရေင်သကအ် နကဵုမေတ္တာစိုတ် ညံင်ကောဒေအ်အရင်။

ပိုဒ် ၂

Everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth in this Declaration, without distinction of any kind, such as race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status. Furthermore, no distinction shall be made on the basis of the political, jurisdictional or international status of the country or territory to which a person belongs, whether it be independent, trust, non-self-governing or under any other limitation of sovereignty.

ဇၟာပ်မၞိဟ် ကလိဂွံလဝ် အခေါင်အရာ ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜး သီုဖအိုတ် အတိုင် မချူဗမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵု လိက်လလောင်တြးဝွံ နမသက်ကု ပါ်ခြာ ဟိုတ်နူကဵု ဂကူ မပ္တံကဵု ဗဳဇ၊ အသာ်၊ လိင်၊ အရေဝ်၊ ဘာသာ၊ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဟွံသေင်မ္ဂး လညာတ်၊ ကောန်ဍုင် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂကောံမၞိဟ်တမ်မူလ၊ ဒြပ်ရတ်၊ သၠးဂဗ္ဘ နကဵုကဆံင်အလံင်တၞဟ်ခြာတအ်ရ။ သအာင်နူဂှ်ပၠန် နမဒုင်သဇိုင် ကုပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ပရေင်သၞောဝ် ဟွံသေင်မ္ဂး ရးနိဂီု၊ ဗွိုင်ဒေသ မနွံကဵု အခေါင်သၠးပွး၊ အခေါင်ပကင်ရင်ဇကုအပိုင် ဟွံသေင်မ္ဂး မနွံပဒတဴ သၟဝ်ဍုင်မကလိဂွံလဝ် အဝဵုကၞောတ်အထောတ်တအ်တုဲ ပါ်ထောအ် ကဆံင်မၞိဟ်တအ် ဟွံဂွံ။

ပိုဒ် ၃
Everyone has the right to life, liberty and security of person.

ဇၟာပ်မၞိဟ် ကလိဂွံ အခေါင် သွက်ဂွံ ဂျိုင်၊ ဗၠးၜး ကေုာံ ဂီုကၠီုပူဂိုလ်။

ပိုဒ် ၄
No one shall be held in slavery or servitude; slavery and the slave trade shall be prohibited in all their forms.

သက္ကုမၞိဟ် သ္ဒးဒုင်ရပ် ပဍိက် ဟွံသေင်မ္ဂး နဒဒှ်ဘဝပၠက်၊ ကမၠောန်မရပ်ပဍိက် ကေုာံ ပရေင်မသွံရာန်ဍိက် နကဵု ဗီုပြင်လဵုဒှ်ဒှ် သ္ဒးကၟာတ်လဒဵု။

ပိုဒ် ၅
No one shall be subjected to torture or to cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.

သက္ကုမၞိဟ် သ္ဒးဒုင် ပျဲပျာံ ဟွံသေင်မ္ဂး ဍဵုဍိုက်၊ မဟွံဗဗွဲကုကောန်မၞိဟ် ဟွံသေင်မ္ဂး မဆက်ဆောံ ဟွံသေင်မ္ဂး မကဵုဒုဟ်ဒန် ညံင်သိက္ခာမၞိဟ် ဂွံဇြစှ်ေ။

ပိုဒ် ၆
Everyone has the right to recognition everywhere as a person before the law.

ဇၟာပ်မၞိဟ် ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု လတူဂၠးတိဏအ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံဒုင်ပစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ် ကောန်သၞောဝ်ဥပဒေ။

ပိုဒ် ၇
All are equal before the law and are entitled without any discrimination to equal protection of the law. All are entitled to equal protection against any discrimination in violation of this Declaration and against any incitement to such discrimination.

မၞိဟ်အိုတ်သီု ဒှ်ကဆံင်တုပ် အတိုင်သၞောဝ်မနွံဂှ် တုဲပၠန် ဟွံမဲ ကုအရာမဆက်ဆောံတၞဟ်ခြာ၊ အတိုင်သၞောဝ်မနွံဂှ် သ္ဒးကလိဂွံ ပရေင်စဵုဒၞာ တုပ်သၟဟ်။ မၞိဟ်အိုတ်သီုဂှ် နွံအခေါင် တုပ်သၟဟ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ပ္ဍဲအရာမဒးဒုင်ရပ်စပ်တၞဟ်ခြာ၊ မဒးဒုင်ဒစဵုဒစး အတိုင်မဗမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်လလောင်တြးဏအ် ကေုာံ အရာမဒးဆက်ဆောံတၞဟ်ခြာ နကဵုနဲတၞဟ်သအာင်ဂမၠိုင်။

ပိုဒ် ၈
Everyone has the right to an effective remedy by the competent national tribunals for acts violating the fundamental rights granted him by the constitution or by law.

ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံပတိုန်ဂဗုတ်ပေင်င် ကုရုင်ဗစာဍုင် မနွံကဵု ဍာ်ဒကေဝ် သွက်ဂွံဗစာကဵု အခေါင်အရာသဇိုင် ညးမဒုင်ပလီုလဝ် အတိုင်သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ဟွံသေင်မ္ဂး ဥပဒေ မနွံဂှ်။

ပိုဒ် ၉
No one shall be subjected to arbitrary arrest, detention or exile.

သက္ကုမၞိဟ် နကဵုဗဗွဲအဓမ္မ ဒးဒုင်ရပ်၊ ကၟာတ်ကြိုင် ဟွံသေင်မ္ဂး ထဍေင်ပ္တိတ်နူဍုင်။

ပိုဒ် ၁၀
Everyone is entitled in full equality to a fair and public hearing by an independent and impartial tribunal, in the determination of his rights and obligations and of any criminal charge against him.

ဇၟာပ်မၞိဟ် သ္ဒးနွံ ကုအခေါင်ဗဗွဲဓဝ် ကေုာံ ရပ်စပ် ဗွဲမကၠးဖ္ဍး နကဵု ရုပ်ဗစာ မသၠးပွး ကေုာံ မဟွံဗက်အဂတိ၊ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မဖျေဟ်ဂဗုတ် ညးမဒးစုတ်စောဲလဝ်ဂှ်။

ပိုဒ် ၁၁
(1) Everyone charged with a penal offence has the right to be presumed innocent until proved guilty according to law in a public trial at which he has had all the guarantees necessary for his defence. (2) No one shall be held guilty of any penal offence on account of any act or omission which did not constitute a penal offence, under national or international law, at the time when it was committed. Nor shall a heavier penalty be imposed than the one that was applicable at the time the penal offence was committed.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် မဒးဒုင်စုတ်စောဲလဝ် ဂဗုတ်ဂှ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံစၟတ်သမ္တီ မၞိဟ်သက္ကုဒုဟ် စဵုကဵု အခိင်ကာလမထ္ၜးသက်သဳ ဒဒှ်မနွံကဵုဒုဟ် အတိုင်သၞောဝ်ဥပဒေ ပ္ဍဲရုင်ဗစာညးဍုင်ကွာန်၊ နကဵုညးလေဝ် ကလိဂွံလဝ် အရာမဒုင်လျိုင်ညးအိုတ်သီု သွက်ဂွံ စဵုဒၞာညး။ (၂) သက္ကုမၞိဟ် ဒးဒုင်စောဲစုတ် ဒဒှ်မၞုံကဵုဒုဟ် ဟိုတ်နူညးမကၠောန်လဝ်အရာမွဲမွဲ၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အရာညးမကၠောန်လဝ်ဂှ် နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေ ရးနိဂီုကီု နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေဂၠးတိကီု ဟွံဂွံစၟတ်သမ္တီလဝ် အရာမ္ၚးသၞောဝ်ဏီ။ နကဵုရုင်ဗစာ ဖျေဟ်ကဵုဒုဟ် ဂၠိုင်နူ အတိုင်မစၟတ်ပိုင်ခြာလဝ် အပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ညးမကလိလောန်ဒုဟ်ဂှ် ဟွံဂွံ။

ပိုဒ် ၁၂
No one shall be subjected to arbitrary interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to attacks upon his honour and reputation. Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks.

သက္ကုမၞိဟ် သ္ဒးဒုင်ပထုဲ ဗွဲအဓမ္မ ပ္ဍဲကဵု ကိစ္စပူဂိုလ်၊ ကၟိန်သ္ၚိ၊ သ္ၚိဌာန် ဟွံသေင်မ္ဂး အရေဝ်မပလံင်ကဵုကေတ်၊ သ္ဒးဒုင် ဖ္ဍိုက်ဓရိုက် ဂုဏ်သိက္ခာ ကေုာံ စရာဲဂုဏ်။ ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် ဥပဒေ သွက်စဵုဒၞာ အရာမလုပ်ပထုဲ ကေုာံ ပကီုပရာပ်။

ပိုဒ် ၁၃
(1) Everyone has the right to freedom of movement and residence within the borders of each state. (2) Everyone has the right to leave any country, including his own, and to return to his country.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ်် နွံအခေါင် သွက်ဂွံအာကၠုင် ကေုာံ ပဒတဴ ဗွဲမဗၠးၜး အပ္ဍဲ ပယျဵုဒၞက် ရးနိဂီု။ (၂) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံတိတ် နူကဵု ဍုင်မွဲမွဲ၊ သီုကဵု ဍုင်အလဵုညး၊ တုဲပၠန် သွက်ဂွံ ကလေင်စဴ ဍုင်ညး။

ပိုဒ် ၁၄
(1) Everyone has the right to seek and to enjoy in other countries asylum from persecution. (2) This right may not be invoked in the case of prosecutions genuinely arising from non-political crimes or from acts contrary to the purposes and principles of the United Nations.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံအာတ်မိက် ကေုာံ ပဒတဴ ဗွဲတသိုက် ပ္ဍဲဍုင်တၞဟ် နမဝေင်ပဲါ ပရေင်ဍဵုဍိုက်ပကီုပရာပ်။ (၂) အခေါင်အရာဏအ် စကာဟွံဂွံ ပ္ဍဲကဵု ကိစ္စပရေင်ဍဵုဍိုက်ပကီုပရာပ် မဟွံဆေင် ကဵုပရေင်ဍုင်ကွာန် ဟွံသေင်မ္ဂး မကလိလောန်လဝ်ဒုဟ် ဟိုတ်နူဒစဵုဒစး ကုသဘဴဓဝ် ကေုာံ တင်ရန်တၟအ် ကုလသမဂ္ဂဏအ်။

ပိုဒ် ၁၅
(1) Everyone has the right to a nationality. (2) No one shall be arbitrarily deprived of his nationality nor denied the right to change his nationality.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံကဵု အခေါင် သွက်ဂွံဒှ် ကောန်ဍုင်မွဲ။ (၂) သက္ကုမၞိဟ် ဒးရုပ်သီကၠေအ် ကောန်ဍုင်ညး နကဵုအဓမ္မ၊ တုဲပၠန် တးပဲါ ဟွံကဵုပြံင်လှာဲ ကောန်ဍုင်။

ပိုဒ် ၁၆
(1) Men and women of full age, without any limitation due to race, nationality or religion, have the right to marry and to found a family. They are entitled to equal rights as to marriage, during marriage and at its dissolution. (2) Marriage shall be entered into only with the free and full consent of the intending spouses. (3) The family is the natural and fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the State.

(၁) မၞိဟ်တြုဟ် ကေုာံ မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်မပေင် နွံအခေါင် သၞက်ကရောဲ ကေုာံ ပတန်သ္ၚိကၟိန် သက္ကုအပိုင်အခြာ ဟိုတ်နူ ဇာတ်၊ ဂကူ ဟွံသေင်မ္ဂး သာသနာ။ ညးတအ်ဂှ် နွံကဵု အခေါင်တုပ်သၟဟ် ပ္ဍဲအရာမဒက်ပ္တန် ဘဝသၞက်ကရောဲ၊ မပဒတဴ ဘဝသၞက်ကရောဲ ကေုာံ မပြးပါ် နူဘဝသၞက်ကရောဲ။ (၂) ဘဝသၞက်ကရောဲဂှ် သ္ဒးဒက်ပ္တန် နကဵု ဆန္ဒမဗၠးၜး ကေုာံ မတုပ်စိုတ် သီုၜါလပါ် ဟေင်။ (၃) သ္ၚိကၟိန်ဂှ် ဒှ်သဘာဝ ကေုာံ သဇိုင်မပံင်ကောံ ဂကောံမၞိဟ် တုဲပၠန် နွံကဵုအခေါင် စဵုဒၞာ နကဵု ဂကောံမၞိဟ်ဂှ်ကီု သီုကဵု သၟိင်ဍုင်ဂှ်။

ပိုဒ် ၁၇
(1) Everyone has the right to own property alone as well as in association with others. (2) No one shall be arbitrarily deprived of his property.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံပိုင်ပြဳ ပိုန်ဒြပ် နကဵုအလဵုဇကုကီု သီုကဵု မပံင်ကောံ ကုညးတၞဟ်သအာင်တအ်။ (၂) သက္ကုမၞိဟ် သ္ဒးဒုင်သီထ္ၜောဝ်ကေတ် ဗွဲအဓမ္မ ပိုန်ဒြပ်ညး။

ပိုဒ် ၁၈
Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes freedom to change his religion or belief, and freedom, either alone or in community with others and in public or private, to manifest his religion or belief in teaching, practice, worship and observance.

ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် ချပ်၊ သမ္တီ ကေုာံ စ္ၜုဲစ္ၜော်ဘာသာ ဗွဲမဗၠးၜး၊ အခေါင်ဏအ်ဂှ် ပါလုပ် သီုကဵု ပရေင်ဗၠးၜး သွက်ဂွံပြံင်လှာဲ ဘာသာမစ္ၜုဲစ္ၜော် ဟွံသေင်မ္ဂး ဓဝ်ပတှ်ေညး၊ တုဲပၠန် ဗွဲမဗၠးၜး နကဵုဇကုမွဲဓဝ်ကီု သီုကဵု နကဵုဂကောံ ကရောမ်ညးတၞဟ်သအာင်တအ်မွဲစွံ တုဲပၠန် နကဵု ညးဂမၠိုင်မတီ ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵုပူဂိုလ်ဇကုဟေင်၊ သွက်တြးပ္တိတ် ဘာသာမစ္ၜုဲစ္ၜော် ဟွံသေင်မ္ဂး ဓဝ်ပတှ်ေဇကု နကဵု မဗတောန်၊ မကၠောန်ပ၊ မရှ်ေသှ်ေ ကေုာံ မမင်မဲ။


ပိုဒ် ၁၉
Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers.

ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် လညာတ် ကေုာံ ဟီုပတိတ် ဗွဲမဗၠးၜး၊ အခေါင်ဏအ်ဂှ် ပါလုပ် သီုကဵု ပရေင်ဗၠးၜး သွက်ဂွံ ရပ်ဂန်လဝ် လညာတ်တအ် မသက္ကုမဒးဒုင်လုပ်ပထုဲ တုဲပၠန် သွက်ဂွံဂၠာဲလ္ၚတ်၊ ဒုင်တဲ ကေုာံ ဟီုဗတောန် တင်ဂၞင် ကေုာံ လညာတ် နကဵုပရိုင်မဳဒဳယျာ မသက္ကုပယျဵု အပိုင်အခြာ။


ပိုဒ် ၂၀
(1) Everyone has the right to freedom of peaceful assembly and association. (2) No one may be compelled to belong to an association.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် ပရေင်ဗၠးၜး သွက်ဂွံကောံဓရီု ကေုာံ ဒက်ဂကောံ ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်။ (၂) သက္ကုမၞိဟ် မဒးဒုင်ပၠုပ် အတေင် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမွဲ။

ပိုဒ် ၂၁
(1) Everyone has the right to take part in the government of his country, directly or through freely chosen representatives. (2) Everyone has the right of equal access to public service in his country. (3) The will of the people shall be the basis of the authority of government; this will shall be expressed in periodic and genuine elections which shall be by universal and equal suffrage and shall be held by secret vote or by equivalent free voting procedures.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု အလဵုအသဳဍုင်ညး၊ နကဵုနဲတိုက်ရိုက် ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵုနဲ မရုဲစှ် ညးစၞးဂမၠိုင် ဗွဲမဗၠးၜး။ (၂) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် မဂွံဒုင်စသိုင် ပရေင်ရီုဗင်မၞိဟ် ဗွဲမတုပ်သၟဟ် ပ္ဍဲဍုင်ညး။ (၃) ဆန္ဒညးဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် သ္ဒးဒှ် သဇိုင်အဝဵုသြဇာအလဵုအသဳ၊ ဆန္ဒညးဍုင်ကွာန်ဏအ်ဂှ် သ္ဒးဒှ်မပ္တိတ် နကဵု မနွံကဵုအပိုင်အခြာကာလ ကေုာံ သဘင်မာဲမဍာံစၟတ် မရုဲစှ် နကဵုသီုညးဖအိုတ် ကေုာံ အခေါင်မတုပ်သၟဟ် တုဲပၠန် သ္ဒးကၠောန် နကဵုနဲမာဲပမၞုက် ဟွံသေင်မ္ဂး သၞောတ်မရုဲစှ် ဗွဲမဗၠးၜး ညံင်ရဴဂှ်။

ပိုဒ် ၂၂
Everyone, as a member of society, has the right to social security and is entitled to realization, through national effort and international co-operation and in accordance with the organization and resources of each State, of the economic, social and cultural rights indispensable for his dignity and the free development of his personality.

ဇၟာပ်မၞိဟ်၊ နဒဒှ် ကောန်ဂကောံ ဂကောံမၞိဟ်မွဲ၊ နွံအခေါင် ပရေင်ဂီုကၠီုပရေင်မၞိဟ်၊ တုဲပၠန် နကဵု ပရေင်ထံက်ပင် သၟိင်ဍုင်ကီု သီုကဵု ပရေင်ပံင်တောဲကၠောန် ကုဂကောံမၞိဟ်ဂၠးတိတုဲ ၜိုတ်တမ်ရိုဟ် ဂကောံ ကေုာံ ဇၟာပ်ပ်ရးနိဂီု မနွံဂှ် သ္ဒးကလိဂွံ အခေါင်ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေင်မၞိဟ် ကေုာံ ပရေင်ယေန်သၞာင် မဒှ်အရာမဟွံဖန်မံင်ဟွံဂွံ သွက်သိက္ခာ ကေုာံ ပရေင်ပူဂိုလ်ညး ဂွံဇၞော်မောဝ် ဗွဲမဗၠးၜး။

ပိုဒ် ၂၃
(1) Everyone has the right to work, to free choice of employment, to just and favourable conditions of work and to protection against unemployment. (2) Everyone, without any discrimination, has the right to equal pay for equal work. (3) Everyone who works has the right to just and favourable remuneration ensuring for himself and his family an existence worthy of human dignity, and supplemented, if necessary, by other means of social protection. (4) Everyone has the right to form and to join trade unions for the protection of his interests.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံကၠောန်ကမၠောန်၊ သွက်ဂွံရုဲစှ် ကမၠောန် ဗွဲမဗၠးၜး၊ သွက်ကလိဂွံ အကာဲအရာကမၠောန် မနွံကဵု ဗဗွဲဓဝ် ကေုာံ ဒးရး၊ တုဲပၠန် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဒစဵုဒစး ဘဝဟွံမဲကမၠောန်။ (၂) ဇၟာပ်မၞိဟ်၊ ဟွံပါ်ခြာ အခေါင်အရာ၊ သ္ဒးဒှ် ကမၠောန်တုပ် င္ၚုဟ်ကမၠောန်တုပ်။ (၃) ဇၟာပ်မၞိဟ် ညးမကၠောန်ကမၠောန် နွံအခေါင် မကလိဂွံင္ၚုဟ်ကမၠောန် ဗဗွဲဓဝ်၊ ခိုဟ်တုဲ ပကဵု ညံင်ဘဝ ညး ကေုာံ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညး ညံင်ဂွံနွံဘဝသိက္ခာမၞိဟ်၊ ယဝ်ရ နွံပၟိက်ကၠုင်မ္ဂး သ္ဒးကလိဂွံ ပရေင်စဵုဒၞာပရေင်မၞိဟ်။ (၄) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကေုာံ သွက်ဂွံပါလုပ် သမဂ္ဂသၟာကမၠောန် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဂုဏ်ဖိုလ်ညး။

ပိုဒ် ၂၄
Everyone has the right to rest and leisure, including reasonable limitation of working hours and periodic holidays with pay.

ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံဇူ ကေုာံ အခိင်သၠး၊ သီုကဵု အပိုင်အခြာအခိင်ကမၠောန် မစှ်ေကဵုသဘဴဓရ် ကေုာံ တ္ၚဲတၟေင်ကမာတ်ကမၠောန် နကဵုင္ၚုဟ်ကမၠောန်။

အပိုဒ် ၂၅
(1) Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services, and the right to security in the event of unemployment, sickness, disability, widowhood, old age or other lack of livelihood in circumstances beyond his control. (2) Motherhood and childhood are entitled to special care and assistance. All children, whether born in or out of wedlock, shall enjoy the same social protection.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် ကဆံင်တန်တဴဘဝ သွက်ပရေင်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပရေင်တန်တဴဗွဲတသိုက် ညးကီု သီုကဵု ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညး၊ မပ္တံကဵု စၞ၊ ဗွိုက်လတက်၊ သ္ၚိဌာန် ကေုာံ ပရေင်လွဳယဲ ကေုာံ အရာမနွံပၟိက်သွက််ပရေင်မၞိဟ်၊ တုဲပၠန် အခေါင် ဂီုကၠီုဘဝ သီုကဵု ပ္ဍဲအခိင်ကာလသက္ကုကမၠောန်၊ ယဲ၊ ဟွံသၟဟ်ရထ၊ ဘဝကၟာဲ၊ ဗျုဇရာ ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူအကာဲအရာမွဲမွဲ နကဵုပၟိက်ဆန္ဒဇကုဟွံသေင် ဇွောအ်မပိုတ်/ကမၠောန်လီု။ (၂) အံက်မိ ကေုာံ ကောန်ၚာ်ဂှ် နွံအခေါင်မကလိဂွံ အရီုအဗင် ကေုာံ လွဳလွတ် ဗွဲတၟေင်။ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ် မသၠးဂၠံဂဝ် အပ္ဍဲသၞက်ကရောဲကဵုဒှ် မ္ၚးသၞက်ကရောဲကဵုဒှ် သ္ဒးကလိဂွံ အခေါင်စဵုဒၞာပရေင်မၞိဟ် တုပ်ပ်။


ပိုဒ် ၂၆
(1) Everyone has the right to education. Education shall be free, at least in the elementary and fundamental stages. Elementary education shall be compulsory. Technical and professional education shall be made generally available and higher education shall be equally accessible to all on the basis of merit. (2) Education shall be directed to the full development of the human personality and to the strengthening of respect for human rights and fundamental freedoms. It shall promote understanding, tolerance and friendship among all nations, racial or religious groups, and shall further the activities of the United Nations for the maintenance of peace. (3) Parents have a prior right to choose the kind of education that shall be given to their children.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ပရေင်ပညာ။ ပရေင်ပညာ သ္ဒးဒှ် သက္ကုင္ၚုဟ်၊ အောန်အိုတ် ကဆံင်ပညာတန်မူလ ကေုာံ သဇိုင်တအ်။ ပရေင်ပညာကဆံင်မူလ သ္ဒးဒှ် မဒးဗတောန်ဟေင်။ ပရေင်ပညာ ကွတ်တဲ ကေုာံ ကွတ်ဂယိုင်လမျီုဂှ် သ္ဒးဖန်ဗဒှ်လဝ် ညံင်မၞိဟ်ဂမၠိုင် ဂွံတိုန်မာန်တုဲ ပရေင်ပညာကဆံင်သမၠုင် ဒုင်သဇိုင် ကုအစောံစရာဲတုဲ သ္ဒးနွံကဵု အခေါင်မလုပ်တုပ်သၟဟ် သီုညးဖအိုတ်။ (၂) နဲကဲဗတောန်ပညာဂှ် သ္ဒးဖန်ပတဝ်လဝ်က္ဍိုပ် သွက်ဇၞော်မောဝ် ပရေင်ပူဂိုလ်မၞိဟ် ကေုာံ သွက်ဂွံမင်မဲ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ အခေါင်အရာ ကေုာံ ပရေင်သဇိုင်ဗၠးၜး မၞိဟ်ဂမၠိုင်။ ပရေင်ပညာဂှ် သ္ဒးဒှ် သွက်ဂွံပခိုဟ်ပတိုန် ပရေင်ကၠိုဟ်ခၠင်၊ ပရေင်အေင်ဒုင် ကေုာံ ပရေင်ဆာန်ကၟိန် အကြာ ကောန်ဍုင်၊ ဂကူ ဟွံသေင်မ္ဂး ဘာသာမစ္ၜုဲစ္ၜော် သီုဖအိုတ်၊ တုဲပၠန် သ္ဒးပခိုဟ်ပတိုန် ပရေင်ကမၠောန်ၜိုဟ်လလံ ကုလသမဂ္ဂ မကၠောန်ဒၟံင်။ (၃) အံက်တအ်ဂှ် နွံအခေါင်ကိုပ်ကၠာ သွက်ဂွံရုဲစှ် ဂကူပညာ ကောန်ဇာတ်ညး မသ္ဒးဗတောန်။

ပိုဒ် ၂၇
(1) Everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits. (2) Everyone has the right to the protection of the moral and material interests resulting from any scientific, literary or artistic production of which he is the author.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် ဗွဲမဗၠးၜး ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု ဘဝယေန်သၞာင် ဂကောံမၞိဟ်ဂှ်၊ ဂွံဒုင်စသိုင် ပါန်ကွတ်ဂမၠိုင် ကေုာံ သွက်ပါ်ပရအ် ပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမဇၞော်မောဝ်ပတိုန် ကွတ်သိပ္ပံ၊ တုဲပၠန် အခေါင်မဒုင်စသိုင် ဂုဏ်ဖိုလ် နူကဵုကမၠောန်ဇကု။ (၂) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံအခေါင် သွက်ဂွံ စဵုဒၞာ သိက္ခာဂုဏ် ကေုာံ ဓနဂုဏ် နူကဵု ကမၠောန် အလဵုဇကုညး မခၞံဗဒှ်လဝ် မပ္တံကဵု သိပ္ပံ၊ လိက် ဟွံသေင်မ္ဂး ပါန်ကွတ်။

ပိုဒ် ၂၈
Everyone is entitled to a social and international order in which the rights and freedoms set forth in this Declaration can be fully realized.

ဇၟာပ်မၞိဟ် သ္ဒးနွံအခေါင် မဆေင်ကဵု ပရေင်မၞိဟ်ကီု သီုကဵု ပရေင်ရးနိဂီုနာနာ အတိုင်မဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် အခေါင်ဂမၠိုင် ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜးဂမၠိုင် ပ္ဍဲကဵု လိက်လလောင်တြးဝွံ ပေင်င်။

အပိုဒ် ၂၉
(1) Everyone has duties to the community in which alone the free and full development of his personality is possible. (2) In the exercise of his rights and freedoms, everyone shall be subject only to such limitations as are determined by law solely for the purpose of securing due recognition and respect for the rights and freedoms of others and of meeting the just requirements of morality, public order and the general welfare in a democratic society. (3) These rights and freedoms may in no case be exercised contrary to the purposes and principles of the United Nations.

(၁) ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံတာလျိုင် သွက်ဂကောံမၞိဟ်ဇကု ဇၟာပ်မၞိဟ် ဂွံနွံကဵု အခေါင်ဗၠးၜး ကေုာံ ပရေင်ဇၞော်မောဝ်ပူဂိုလ်ပေင်င် ၜိုတ်မဒှ်မာန်။ (၂) ပ္ဍဲအရာမဒုင်ကေတ် အခေါင်အရာဇကု ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜးဇကုဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ် သ္ဒးဒှ် အတိုင်မပိုင်ခြာသ္ဂုတ်သွာတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေ မဒှ်အရာ မခၞံလဝ် နကဵုတင်ရန်တၟအ် သွက်ဂွံစၟတ်သမ္တီ ကေုာံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ အခေါင်အရာ ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜး ညးတၞဟ်သအာင်တအ် ကေုာံ သွက်ဂွံရနုက်ဗပေင် မစှ်ေကဵု ဗဗွဲဓဝ် ဒ္ဂေတ်လၟေတ်သိက္ခာ၊ ပရေင်ၜိုဟ်လလံညးဍုင်ကွာန် ကေုာံ အရာမနွံပၟိက် သွက်ဂွံခိုဟ် ဗွဲဓမ္မတာ ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ် ဒဳမဝ်ကရေသဳမွဲရ။ (၃) အခေါင်အရာဂမၠိုင် ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜးဂမၠိုင်တအ်ဂှ် နကဵုအကာဲအရာလဵုမွဲလေဝ် ကေတ်ဖန်ဗဒှ် နကဵုနဲမဒစဵုဒစး ကုတင်ရန်တၟအ် ကေုာံ သဘဴဓရ် ကုလသမဂ္ဂ ဟွံဂွံ။

ပိုဒ် ၃၀
Nothing in this Declaration may be interpreted as implying for any State, group or person any right to engage in any activity or to perform any act aimed at the destruction of any of the rights and freedoms set forth herein.

အရာအိုတ်သီု မချူလဝ် ပ္ဍဲလိက်လလောင်တြးဝွံ နကဵု ရးနိဂီု၊ ဂကောံ၊ ပူဂိုလ်မွဲမွဲလဵုလေဝ် အခေါင်သွက်ဂွံဖန်ဗဒှ် ကံက်အဓိပ္ပါယ်ဗွဲတၞဟ် နကဵုတင်ရန်တၟအ် သွက်ဂွံပလီု အခေါင်တအ် ကေုာံ ပရေင်ဗၠးၜးတအ် မွဲမွဲသာ် အတိုင်မဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်ဂှ် ဟွံဂွံ။

  1. ၁.၀ ၁.၁ Human Rights Law (in en) (2015-09-02).
  2. A/RES/217(III). UNBISNET.
  3. UDHR Booklet, Art. 2.
  4. Universal Declaration of Human Rights (in en).
  5. Human Rights: The Universal Declaration vs The Cairo Declaration (2012-12-10).
  6. Glendon 2002, pp. 62–64.
  7. Universal Declaration of Human Rights. United Nations (1948).
  8. Glendon 2002, Chapter 10.