5 сарын 11

5 сарын 11 нь Григорийн тооллын жилийн 131 дахь (өндөр жил бол 132 дэх) өдөр юм. Мөн он дуустал 234 өдөр үлдэж байна.

Онцлох үйл явдал

330 - Византийн эзэнт гүрэн "Нова Рома" болгон нэрээ өөрчлөв. Гэвч олон нийтэд Константинополь нэрээрээ алдаршсан юм.
868 - Хятадад "Очир эрдэнийн судар" хэвлэгдэв. Энэ нь дэлхийн хамгийн анхны хэвлэмэл ном байсан билээ.
912 - Византийн эзэнт гүрний хаан ширээнд Александер суужээ.
1310 - Францын хаан IV Филип хаан "Баатруудын темплар"-ын 54 гишүүнийг тэрс үзэл гаргасан хэргээр галдан шатаажээ.
1502 - Суут аялагч Кристофер Колумб Америк руу хийх сүүлийн аялалдаа гарчээ. Тэрбээр энэ удаад Кадиз хотод хүрсэн юм.
1647 - Нью Амстердам буюу одоогийн Нью-Йорк хотын захирагчаар Петер Стайвесант сонгогджээ.
1672 - Франц-Голландын дайн: Францын хаан XIV Луй хааны зарлигаар Голландад халдан довтлов.
1745 - Англи-Голланд-Ханноверийн хамтарсан цэргийн анги Францын армийг буулган авчээ.
1792 - Америкийн судлаач, худалдааин Роберт Грей Колумб гол руу хийх эхний аялалдаа гарав.
1812 - Британийн ард нийтийн танхимын лобби өрөөнд Их Британийн Ерөнхий сайд Спенсер Персеваль халдлагад өртөн амиа алдав. Түүнд тэрс үзэлтэн Жон Беллингхэм халдсан билээ.
1813 - Австралийн үзэсгэлэнт хайрхан Хөх нурууг Уиллиам Лоусон, Григори Блекслэнд, Уиллиам Вентуорт нар илрүүлжээ.
1846 - АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жеймс К.Полк Мексикт дайн зарлах эсэхийг Конгрессоос асуужээ. Үүнээс хойш ердөө хоёр хоногийн дараа Мексик-Америкийн дайн эхэлсэн юм.
1857 - Энэтхэгийн босогчид Британийн эсрэг бослого дэгдээжээ.
1858 - Миннесота муж нэгдсэн улсын 32 дахь муж болов.
1867 - Люксембург тусгаар тогтнолоо зарлав.
1891 - Хаант Оросын угсаа залгамжлах хунтайж Николай Александрович сэлэмтэй халдлагад өртөн толгойндоо хүнд гэмтжээ. Тэрээр Грек болон Данийн ханхүү Гиоргийг хамгаалахдаа ийнхүү шархадсан байна.
1910 - АНУ-ын Конгресс Монтана мужид Глейсерийн үндэсний дархан цаазат газрыг байгуулах шийдвэр гаргажээ.
1918 - Умард Кавзазын уулын бүгд найрамдах улс албан ёсоор байгуулагдав.
1927 - АНУ-ын Кино урлагийн академи байгуулагджээ.
1942 - Америкийн богино өгүүллэгийн мастер Уиллиам Фолкнерийн "Мосес буцсан нь" туужийн цоморлиг худалдаанд гарчээ.
1943 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн: Америкийн цэргүүд Атту арлыг эзлэх тулааныг эхлүүлэв.
1944 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн: Густафийн гол замын ойролцоо холбоотны арми сөргөлдөгч талуудын эсрэг гол довтолгооноо эхлүүлжээ.
1945 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн: Окинава арал руу довтолхоор явсан АНУ-ын онгоц тээвэрлэх "Банкер Хилл" хөлөг далайн шуурганд өртөн сүйрчээ. Хөлгийн багийн 346 хүн бүгд амиа алдсан юм.
1949 - Сиамийн эзэнт гүрэн Тайланд болгон нэрээ өөрчилжээ. Энэ нь тус улсын түүхэнд нэрээ өөрчилсөн хоёр дахь тохиолдол болсон юм. Өмнө нь 1939 онд Тайланд гэж нэрээ өөрчилсөн ч олонд төдийлөн түгэхгүй байсаар 1949 онтой золгожээ.
1960 - Израйлийн тагнуулын албаны дөрвөн ажилтан Нацистын Германы өндөр тушаалын офицер Адольф Эйхманныг баривчилжээ. Тэрээр Рикардо Клемент нэрээр амьдарч байсан аж.
1972 - АНУ-ын Невада мужид орших туршилтын талбайд цөмийн туршилт үйлдэв.
1973 - Пентагонтой холбоотой мэдээллийг олон нийтэд цацсан Даниел Эллсбергийг Нью-Йорк Таймс сонинд уучлал хүссэн нийтлэл хэвлүүлэхийг Засгийн газраас шаардав.
1985 - Английн хөлбөмбөгийн Бредфорд Сити клубийн цэнгэлдэхэд гал гарч 56 хүн амиа алдан, 200 гаруй хүн гэмтэж бэртжээ.
1987 - Нацистын Германы офицер Клаус Барбид холбогдох дайны хэргийг Лион хотноо шүүж эхлэв.
1995 - Цөмийн зэвсгийг үл дэлгэрүүлэх гэрээнд дэлхийн 170 гаруй улс нэгдэн гарын үсэг зуржээ.
1996 - Дэлхийн дээвэр гэгдэх Эверэстийн оргилд авирч явсан уулчид замдаа осолдож есөн уулчин амиа алдав.
1997 - Алдарт IBM компанийн хөгжүүлсэн "Гүн цэнхэр" компьютер дэлхийн шатрын аварга Гари Каспаровтой сонгодог өргөөр тулж улмаар Г.Каспаровыг буулган авсан юм. Ингэснээр дэлхийн аваргыг хожсон анхны компьютер болон түүхэнд үлджээ.
1998 - Энэтхэгийн Засгийн газар Похран хотод цөмийн зэвсгийн туршилтыг газар доор үйлдэв.
2000 - Чеченийн хоёрдугаар дайн: Ингушеттийн бүгд найрамдах улсад Чеченийн босогчид Оросын цэргийн хүч рүү дайрав.
2011 - Испанид 5.1 магнитудын хүчтэй газар хөдөлжээ.
2013 - Туркийн Рэйханли хотод бөмбөг дэлбэрч 52 хүн амиа алдав.
2014 - Конгийн төв цэнгэлдэхэд хөлбөмбөг үзэж байсан үзэгчид хэтэрхий их байсны улмаас шахцалдаан үүсч 46 хүн амиа алджээ.
2016 - Иракийн нийслэл Багдад хотод Исламын улс бүлэглэл бөмбөг дэлбэлж 120 гаруй хүн амиа алдав.

Мэндэлсэн алдартнууд

1694 - Лихтенштейний гүнж Мариа Тересиа (1772 онд нас барсан)
1752 - Германы алдарт антропологич, физикч Йоханн Фридрих Блюменбах (1840 онд нас барсан)
1852 - АНУ-ын 26 дахь Дэд Ерөнхийлөгч Чарльз В.Фейрбэнкс (1918 онд нас барсан)
1869 - Олимпын хүрэл медальт Английн талбайн теннисч Арчибалд Уорден (1943 онд нас барсан)
1890 - Олимпын аварга Норвегийн гурван төрөлтийн тамирчин Хельге Лөвланд (1984 онд нас барсан)
1904 - Испанийн суут зураач Сальвадор Дали (1989 онд нас барсан)
1916 - Нобелийн шагналт Испанийн зохиолч Камило Хосе Села (2002 онд нас барсан)
1918 - Нобелийн шагналт Америкийн физикч Ричард Фейнман (1988 онд нас барсан)
1924 - Нобелийн шагналт Английн физикч Энтони Хьюш
1932 - Загварын алдарт Валентино брендийг үндэслэгч Валентино Гаравани
1937 - Олимпын хошой, Дэлхийн таван удаагийн аварга Унгарын нэрт туялзуур сэлэмч Илдико Уйлаки Рейто
1946 - Хиймэл зүрхийг зохион бүтээсэн Роберт Ярви
1968 - "Эдгар", "Хитч", "Линдон Жонсон" киноны од Америкийн жүжигчин Жеффри Донован
1972 - Олимпын хүрэл, дэлхийн гурван удаагийн аварга Чехийн гурван төрөлтийн тамирчин Томаш Дворак
1977 - Олимпын хошой мөнгө, Дэлхийн таван удаагийн аварга Финландын цанатай үсрэгч Янне Ахонен
1986 - Францын хөлбөмбөг Абу Диаби
1987 - Олимп, тивийн хошой аварга Румын улсын гимнастикч Моника Рошу
1988 - Америкийн загвар өмсөгч Блак Чайна
1989 - Мексикийн хөлбөмбөгч Жиовани дос Сантос
1992 - Бельгийн хаалгач Тибо Куртуа
- Испанийн хөлбөмбөгч Пабло Сарабиа
1994 - Олимпын хүрэл, дэлхийн мөнгө хүрэл медальт Этиопийн гүйгч Хагос Гебривет

Нас барсан алдартнууд

1304 - Монголын эзэнт гүрний хаан Газан (1271 онд төрсөн)
1686 - Германы физикч Отто фон Герик (1602 онд төрсөн)
1778 - Их Британийн Ерөнхий сайд Уиллиам Питт (1708 онд төрсөн)
1812 - Их Британийн Ерөнхий сайд Спенсер Персеваль (1762 онд төрсөн)
1889 - Амттаны алдарт Кадбюри компанийг үндэслэгч Жон Кадбюри (1801 онд төрсөн)
1891 - Францын физикч Эдмон Беккерел (1820 онд төрсөн)
1920 - Америкийн дээрмийн бүлэглэлийн толгойлогч Жеймс Колосимо (1878 онд төрсөн)
1963 - Нобелийн шагналт Америкийн физиологич Херберт Спенсер Гассер (1888 онд төрсөн)
1981 - Нобелийн шагналт Норвегийн химич Одд Хассел (1897 онд төрсөн)
1996 - Нигерийн анхны Ерөнхийлөгч Намди Азикиве (1904 онд төрсөн)
2009 - Төв Африкийн бүгд найрамдах улсын Ерөнхий сайд Абел Гумбиа (1926 онд төрсөн)

Тэмдэглэлт өдөр

Индонез Үндэсний зэвсэгт хүчний өдөр
Энэтхэг Үндэсний технологийн өдөр
Вьетнам Хүний эрхийн өдөр

Commons: 5 сарын 11 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан