Список на канцелари на Германија

Канцеларот на Германија е политички водач на Германија и претседател на сојузната влада. Функционерот е одговорен за изборот на другите членови на владата и претседава со состаноците на сојузната влада.

Должноста била создадена во Северногерманскиот Сојуз во 1867 година, кога Ото фон Бизмарк станал првиот канцелар. Со обединувањето на Германија во 1871 година, Сојузот прераснал во германска национална држава и должноста станала канцелар на Германија. Бизмарк, кој бил канцелар до 1890 година, е канцеларот со најдолг стаж на оваа функција до денес.

Првично, канцеларот бил единствено одговорен на царот. Ова се променило со уставната реформа во 1918 година, кога на парламентот му било дадено право да го разрешува канцеларот. Според Вајмарскиот устав од 1919 година, канцеларот требало да биде назначен од претседател, но бил одговорен на парламентот. Уставот бил надвор од функција во периодот 1933-1945, за време на нацистичкото диктаторство. Германскиот устав од 1949 година го направил канцеларот најмоќна личност во државата, истовремено намалувајќи ја улогата на претседателот.

Официјалниот назив на титулата гласела „сојузен канцелар“ (Bundeskanzler) во Северногерманскиот Сојуз и „царски канцелар“ (Reichskanzler) од обединувањето на Германија до повторното воведување на сојузен канцелар во 1949 година. Женската форма на титулата гласи сојузна канцеларка (Bundeskanzlerin). Титулата е често скратувана на канцелар (Kanzler) или женската форма канцеларка (Kanzlerin).

Од 22 ноември 2005 година, должноста ја врши Ангела Меркел, моментален водач на Христијанската демократска унија на Германија.

Северногермански Сојуз (1867–1871)

Политичка партија:       ниедна

Портрет		Име (роден-починал)	Мандат			Политичка партија
			Почнал	Завршил	Денови
		Гроф Ото фон Бизмарк (1815–1898)	1 јули 1867	21 март 1871	1359	независен

Германско Царство (1871–1918)

Политичка партија:       Центар       SPD       ниедна

Портрет		Име (роден-починал)	Мандат			Политичка партија
			Почнал	Завршил	Денови
		Принц Ото фон Бизмарк (1815–1898)	21 март 1871	20 март 1890	6939	независен
		Гроф Лео фон Каприви (1831–1899)	20 март 1890	26 октомври 1894	1681	независен
		Принц Хлодвиг цу Хоенлое-Шилингсфирст (1819–1901)	29 октомври 1894	17 октомври 1900	2179	независен
		Принц Бернхард фон Билов (1849–1929)	17 октомври 1900	14 јули 1909	3192	независен
		Теобалд фон Бетман-Холвег (1856–1921)	14 јули 1909	13 јули 1917	2921	независен
		Георг Михаелис (1857–1936)	14 јули 1917	1 ноември 1917	110	независен
		Гроф Георг фон Хертлинг (1843–1919)	1 ноември 1917	30 септември 1918	333	Центар
		Принц Максимилијан Баденски (1867–1929)	3 октомври 1918	9 ноември 1918	37	независен
		Фридрих Еберт (1871–1925)	9 ноември 1918	13 февруари 1919	96	Социјалдемократи

Револуционерен период (1918–1919)

На 9 ноември 1918 година, канцеларот Максимилијан Баденски ја предал власта на Фридрих Еберт. Еберт продолжил да дејствува како претседател на владата во текот на три месеци помеѓу крајот на Германското Царство во ноември 1918 година и првиот собир на Народното собрание во февруари 1919 година, но не ја користел титулата на канцелар.

Во овој период, Еберт исто така служел како претседавач на Советот на народни делегати, заедно со Хуго Хазе, независен социјалдемократ, до 29 декември 1918 година.

Вајмарска Република (1919–1933)

Политичка партија:       SPD       Центар       DVP       ниедна

Портрет		Име (роден-починал)	Мандат			Политичка партија	Влада	Рајхстаг
			Почнал	Завршил	Денови
		Филип Шајдеман (1865–1939) како царски министер-претседател (Reichsministerpräsident)	13 февруари 1919	20 јуни 1919	127	Социјалдемократи	Шајдеман SPD–DDP–Z (Вајмарска коалиција)	Нац.Соб. (1919)
		Густав Бауер (1870–1944) како царски министер-претседател (Reichsministerpräsident) до 14 август 1919 г. (извршување на Вајмарскиот устав); потоа како царски канцелар (Reichskanzler)	21 јуни 1919	26 март 1920	279	Социјалдемократи	Бауер SPD–DDP–Z (Вајмарска коалиција)
		Херман Милер (1. мандат) (1876–1931)	27 март 1920	8 јуни 1920	73	Социјалдемократи	Милер I SPD–DDP–Z (Вајмарска коалиција)
		Константин Ференбах (1852–1926)	25 јуни 1920	4 мај 1921	313	Центар	Ференбах Z–DDP–DVP	1 (1920)
		Јозеф Вирт (1879–1956)	10 мај 1921	14 ноември 1922	553	Центар	Вирт I Z–SPD–DDP (Вајмарска коалиција)
							Вирт II Z–SPD–DDP (Вајмарска коалиција)
		Вилхелм Куно (1876–1933)	22 ноември 1922	12 август 1923	263	независен	Куно нез.–DVP–DDP–Z–BVP
		Gustav Stresemann (1878–1929)	13 август 1923	30 ноември 1923	109	Германска народна партија	Штреземан I DVP–SPD–Z–DDP
							Штреземан II DVP–SPD–Z–DDP
		Вилхелм Маркс (1. мандат) (1863–1946)	30 ноември 1923	15 јануари 1925	412	Центар	Маркс I Z–DVP–BVP–DDP
							Маркс II Z–DVP–DDP	2 (мај 1924)
		Ханс Лутер (1879–1962)	15 јануари 1925	12 мај 1926	482	Германска народна партија	Лутер I DVP–DNVP–Z–DDP–BVP	3 (дек. 1924)
							Лутер II DVP–Z–DDP–BVP
		Вилхелм Маркс (2. мандат) (1863–1946)	17 мај 1926	12 јуни 1928	757	Центар	Маркс III Z–DVP–DDP–BVP
							Маркс IV Z–DNVP–DVP–BVP
		Херман Милер (2. мандат) (1876–1931)	28 јуни 1928	27 март 1930	637	Социјалдемократи	Милер II SPD–DVP–DDP–Z–BVP	4 (1928)
		Хајнрих Брининг (1885–1970)	30 март 1930	30 мај 1932	792	Центар	Брининг I Z–DDP–DVP–WF–BVP–KVP
								5 (1930)
							Брининг II Z–DSP–BVP–KVP–CLV
		Франц фон Папен (1879–1969)	1 јуни 1932	17 ноември 1932	169	Центар до 3 јуни 1932 г. независен	Фон Папен нез.–DNVP	6 (јули 1932)
		Курт фон Шлајхер (1882–1934)	3 декември 1932	28 јануари 1933	57	независен	Фон Шлајхер нез.–DNVP	7 (ное. 1932)

¹ SPD се повлекла од владата на Штреземан II на 3 ноември 1923 г. ² DNVP се повлекла од владата на Лутер I на 26 октомври 1925 г.

Трет Рајх (1933–1945)

Политичка партија:       NSDAP       ниедна

Портрет		Име (роден-починал)	Мандат			Политичка партија	Влада	Рајхстаг
			Почнал	Завршил	Денови
		Адолф Хитлер (1889–1945)	30 јануари 1933	30 април 1945	4473	Националсоцијалистичка германска работничка партија	Хитлер NSDAP–DNVP	8(март 1933)
								9 (ное. 1933)
								10 (1936)
								11 (1938)
			Фирер и царски канцелар (претседател на државата и владата) од 2 август 1934 г. Германската национална народна партија (DNVP) била распуштена во 1933 г., нејзините министри се приклучиле на Нацистичката партија. Сакал да постигне нов поредок, што довело до Втората светска војна. Извршил самоубиство во канцеларијата.
		Јозеф Гебелс (1897–1945)	30 април 1945	1 мај 1945	1	Националсоцијалистичка германска работничка партија	(Предложена влада во тестаментот на Хитлер но никогаш не заседавала)	—
			Предложен канцелар во тестаментот на Хитлер; извршил самоубиство следниот ден.
		Лудвиг Шверин фон Крозиг (1887–1977) (водечки министер во Фленсбуршката влада)	2 мај 1945	23 мај 1945	21	ниедна (независен конзервативец)	Шверин фон Крозиг нез.–NSDAP	—
			Водечки министер во Фленсбуршката влада; барал доверба кај западните сојузници. Уапсен; владата распуштена.

Сојузна Република (од 1949)

Во 1949 година постоеле три посебни германски држави: Сојузна Република Германија (позната како Западна Германија), Сар, кој се приклучил на Сојузната Република во 1956 г. и Германска Демократска Република (позната како Источна Германија). Списокот подолу ги дава канцеларите на Сојузната Република; владата на Источна Германија била предводена од претседавач на Советот на министри. Во 1990 година, Источна Германија била распуштена, а нејзините покраини припоени кон Сојузната Република.

Политичка партија:       CDU       SPD       FDP

#	Портрет	Име (роден-починал)	Мандат			Политичка партија	Влада		Бундестаг
			Почнал	Завршил	Денови
1		Конрад Аденауер (1876–1967)	20 септември 1949	20 октомври 1953	5144	Христијанска демократска унија (CDU)	I	CDU/CSU – FDP – DP	1(1949)
			20 октомври 1953	29 октомври 1957			II	CDU/CSU – FDP/FVP – DP – GB/BHE	2(1953)
			29 октомври 1957	14 ноември 1961			III	CDU/CSU – DP	3 (1957)
			14 ноември 1961	13 декември 1962			IV	CDU/CSU – FDP	4 (1961)
			14 декември 1962	11 октомври 1963			V
			Основачот на Сојузната Република, Аденауер тежнеел кон конзервативни и прозападни политики.
2		Лудвиг Ерхард (1897–1977)	17 октомври 1963	26 октомври 1965	1142	Без партиско членство; поврзуван со Христијанската демократска унија (CDU)	I	CDU/CSU – FDP	4 ( ···· )
			26 октомври 1965	30 ноември 1966			II		5 (1965)
			Како министер за економија, Ерхард го надгледувал економското чудо, пред неговиот тригодишен мандат како канцелар.
3		Курт Георг Кизингер (1904–1988)	1 декември 1966	21 октомври 1969	1055	Христијанска демократска унија (CDU)	I	CDU/CSU – SPD Голема коалиција)	5 ( ···· )
			Кизингер ја предводел првата голема коалиција во Сојузната Република.
4		Вили Брант (1913–1992)	22 октомври 1969	15 декември 1972	1659	Социјалдемократска партија на Германија (SPD)	I	SPD – FDP	6 (1969)
			15 декември 1972	7 May 1974			II		7 (1972)
			Прв канцелар на SPD од 1930 година, Брант ја предводел социјал-либералната коалиција. Водел нова источна политика.
–		Валтер Шел (р. 1919) (вршител на должноста)	7 мај 1974	16 мај 1974	9	Слободна демократска партија (FDP)	•	FDP – SPD	7 ( ···· )
			Како заменик канцелар на Брант, Шел служел како вршител на должноста по оставката на Брант.
5		Хелмут Шмит (р. 1918)	16 мај 1974	14 декември 1976	3060	Социјалдемократска партија на Германија (SPD)	I	SPD – FDP	7 ( ···· )
			16 декември 1976	4 ноември 1980			II		8 (1976)
			6 ноември 1980	1 октомври 1982			III		9 (1980)
			Шмит го наследил Брант на чело на социјал-либералната коалиција, додека FDP не излегла од неа.
6		Хелмут Кол (р. 1930)	1 октомври 1982	29 март 1983	5870	Христијанска демократска унија (CDU)	I	CDU/CSU – FDP	9 ( ···· )
			30 март 1983	11 март 1987			II		10 (1983)
			12 март 1987	18 јануари 1991			III	CDU/CSU – FDP – DSU	11 (1987)
			18 јануари 1991	17 ноември 1994			IV	CDU/CSU – FDP	12 (1990)
			17 ноември 1994	27 октомври 1998			V		13 (1994)
			Кол го имал вториот најдолг мандат по Бизмарк; ја надгледувал повторното обединување на Германија во 1990 година.
7		Герхард Шредер (р. 1944)	27 октомври 1998	22 октомври 2002	2583	Социјалдемократска партија на Германија (SPD)	I	SPD – Зелени	14 (1998)
			22 октомври 2002	22 ноември 2005			II		15 (2002)
			Шредер го одбележал доаѓањето на власт на генерацијата од ’68; ја предводел црвено-зелената коалиција.
8		Ангела Меркел (р. 1954)	22 ноември 2005	28 октомври 2009	6975	Христијанска демократска унија (CDU)	I	CDU/CSU – SPD Голема коалиција)	16 (2005)
			28 октомври 2009	17 декември 2013			II	CDU/CSU – FDP	17 (2009)
			17 декември 2013	14 март 2018			III	CDU/CSU – SPD Голема коалиција)	19 (2017)
			14 март 2018	8 декември 2021	IV	CDU/CSU – SPD Голема коалиција)	18 (2013)
Првата жена канцелар и прв канцелар од поранешната Источна Германија, ја предводела големата коалиција во повеќе мандати.
9		Олаф Шолц (р. 1958)	8 декеври 2021	на должноста	Предлошка:Age in years and days nts		Социјалдемократска партија (SPD)	Шолц SPD–Зелени–FDP	20 (2021)

³ FDP се повлекла од владата на Аденауер II на 23 февруари 1956 година, но нејзините министри ја основале FVP и останале во владата. Нејзините министри пребегнале во CDU во 1956 година. ⁴ DP се повлекла од владата на Аденауер III во јули 1960 година. ⁵ FDP се повлекла од владата на Ерхард II на 28 октомври 1966 година. ⁶ FDP се повлекла од владата на Шмит III на 17 септември 1982 година. ⁷ По повторното обединување на Германија, Ханс Јоахим Валтер на источногерманската DSU се приклучил на владата на Кол III на 3 октомври 1990 година.

Поврзано

• Список на монарси на Германија
• Претседател на Германија
  • Список на претседатели на Германија