9 век п.н.е.

Проверена верзија на оваа страница, одобрена на 16 септември 2018, се засноваше на оваа преработка.

9 век п.н.е. започнува на првиот ден 900 п.н.е. и завршува на последниот ден 801 п.н.е.. Тоа беше период на големи промени за неколку цивилизации. Во Африка, Картагина е основана од страна на Феникијците. Во Египет, тешка поплава го покри подот на луксорскиот храм, а неколку години подоцна започна граѓанска војна.

Овој век е поврзан со почетокот на железното време во Централна Европа и со ширењето на прото-келтичката Халштатска култура и прото-галскиот јазик.

Настани

Кралот Јеху од кралството на Израел се поклонува пред Шалманесер III од Асирија.

890s п.н.е.

895 п.н.е.: починува Сиао од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
894 п.н.е.: Ји од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
892 п.н.е.: Мегакло, крал на Атина, умира по 30-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Диогнет.
891 п.н.е.: Тукулти-Нинурта II го наследува неговиот татко Адад-нирари II како крал на Асирија.

880s п.н.е.

889 П.Н.Е: Такелот I го наследува неговиот татко Осоркон I како крал на Египет.
884 п.н.е.: Ашурнасирпал II го наследува неговиот татко Тукулти-Нинурта II како крал на Асирија.

870s п.н.е.

879 п.н.е.: починува Ји од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
878 п.н.е.: Ли од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
874 п.н.е.: Осоркон II го наследува Такелот I како крал на дваесет и втората династија на Египет.
874 п.н.е.: Ахав станува цар на Царството на Израел (приближен датум).
872 п.н.е.: Паршва, 23-тиот Тиртханкара на Џаинизмот е роден..^[1]
872 п.н.е.: исклучително висока поплава од Нил го покрива подот на Луксорскиот храм.

860s п.н.е.

865 п.н.е.: Кар Калманесер е освоен од страна на асирскиот кралот Шалманесер III.
864 п.н.е.: Диогнет, архонт на Атина, умира по 28-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Ферекле.
860 п.н.е.: кралството на Урарту е обединето.

850s п.н.е.

858 п.н.е.: Арама станува крал на Урарту.
858 п.н.е.: Шалманесер III го наследува Ашурнасирпал II како крал на Асирија.
854/3 п.н.е.: Битка кај Каркар—нерешителен ангажман помеѓу асирскиот крал Шалманесер III и воена алијанса на кралот на Дамаск и помали сили, вклучувајќи го и принцот на Тир. (854 или 853 п.н.е.)
850 п.н.е.: Такелот II го наследува Осоркон II како крал на Египет.
850 п.н.е.: Срединиот мумунски керамички период започнува во корејскиот полуостров.

840s п.н.е.

845 п.н.е.: Ферекле, архонтот на Атина, умира по 19-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Арифрон.
842 п.н.е.: Шалманесер III ја уништува територијата на Дамаск; Царството на Израел и феникијските градови испраќаат почит.
841 п.н.е.: починува Ли од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
841 п.н.е.: според Записите на големиот историчар, оваа година е првата година од последователното годишно датирање на кинеската историја.
840 п.н.е.: започнува Гопалската династија во Непал, првата династија која владее во земја наречена Непал без обзир на денешните географски граници.

830s п.н.е.

836 п.н.е.: Шалманесер III од Асирија води експедицијата против Табарените.
836 п.н.е.: Граѓанска војна избива во Египет.

820s п.н.е.

827 п.н.е.: Суан од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
825 п.н.е.: Такелот II, кралот на Египет, умира. Престолонаследникот Осоркон III и Шошенк III, синовите на Такелот, водат битка за тронот.
в. 825 п.н.е.: Арифрон, Крал на Атина, умира по 20-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Теспиеј.
823 п.н.е.: починува Шалманесер III, крал на Асирија. Тој е наследен од страна на неговиот син Шамаши-Адад V.
820 п.н.е.: Пигмалион го освојува престолот на Тир.

810s п.н.е.

817 п.н.е.: Педубастис I се декларира како крал на Египет, основајќи ја дваесет и третата династија.
814 п.н.е.: Картагина е основана од страна на Дидона (традиционален датум).
811 п.н.е.: Адад-нирари III го наследува неговиот татко Шамаши-Адад V како крал на Асирија.

800s п.н.е.

804 п.н.е.: Адад-нирари III од Асирија го освојува Дамаск.
804 п.н.е.: починува фараонот Педубастис I.
околу 800 п.н.е.: етрурска цивилизација.
Почетокот на железното време во Централна Европа, ширење на прото-келтичката Халштатска култура и прото-галскиот јазик.
Аденската култура се појавува во денешен североисточен САД.

Значајни лица

Илија, пророк од 9-ти век п.н.е. кој е споменат во Стариот Завет (Танах) на Библијата.
872 п.н.е.: Паршва, 23-тиот Тиртханкара на Џаинизмот е роден.^[1]
Шалманесер III, крал на Асирија (858 п.н.е.–824 п.н.е.)

Пронајдоци и откритија

Првите натписи на јужноарапското писмо се пронајдени во Акеле ГузајГрешка во наводот: Отворачката ознака <ref> не е добро срочена или има погрешно име.
9-ти век п.н.е.—Олмеците градат пирамиди.
Појавата на Брахманскиот период на Ведскиот Санскрит, веројатно создавање на Шатапатха-брахмана и почетокот на упанишадските и ведантските традиции на Хиндуизмот.

Во делата на фантастиката

Во Highlander, бесмртниот Хуан Санчез Вила-Лобос Рамирез (Шон Конери) е роден во Египет, во 896 пн.е..
Во Вистинска крв, вампирот познат како Расел Еџингтон е роден околу 850 п.н.е. и е претворен во вампир околу 800 п.н.е..

Суверени држави

Видете: Листа на суверени држави во 9 век п.н.е..

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 Zimmer 1952.

Референци

Zimmer, Heinrich (1952), Joseph Campbell (уред.), Philosophy of India, London, E.C. 4: Routledge & Kegan Paul Ltd, Not in copyright Укажано повеќе од еден |authorlink= и |author-link= (help); Укажано повеќе од еден |editor= и |editor-last= (help); Укажано повеќе од еден |location= и |place= (help)CS1-одржување: место (link)More than one of |author-link=, |author-link=, и |authorlink= specified (помош); More than one of |editor-last=, |editor-last=, и |editor= specified (помош); More than one of |editor-last=, |editor-last=, и |editor= specified (помош); More than one of |location= и |place= specified (помош)

[FOOTNOTEZimmer1952-1] 1,0 ^1,1 Zimmer 1952.

[1]