Naar inhoud springen

Astronomische einheid

Van Wikipedia
(Doorverweze van Astronomische Einheid)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


De baone vaan de veer Eerdse planete, boe-oonder Eerd zelf. De elliptische haafas is aongegeve es 1 AE.

De astronomische einheid (aofgekort AE; oet 't Ingels Astronomical Unit daan wel AU) is 'ne middellangen lengdemaot dee weurt gebruuk in de astronomie. De AE is in gebruuk veur aofsten die in kilometers hendeg groet zien, meh boevaan 't nog gein zin heet um ze in leechjaore of parsecs oet te drökke. De AE vint veural häör touwpassing bij objekte in 't Zonnestèlsel of eventueel in aander zonnestèlsels (exoplanete).

De astronomische einheid is gebaseerd op de elliptische haafas vaan de baon die de Eerd roond de zon maak. Veur 't gemak is ze gedefinieerd op exak 149.597.870.700 meter. Veur alledaogse touwpassinge kin me zègke: ein AE is oongeveer 150 mieljoen kilometer. Es 'n planeet op 9 AE vaan de zon steit, steit ze dus nege kier zoe wied eweg es de Eerd. De twiede wèt vaan Kepler maak 't meugelek te berekene tot zoe'n planeet 27 jaor euver 'nen umloup deit. De AE steit wijer oongeveer geliek aon 1,5812507×10⁻⁵ leechjaor (of 499,004 leechseconde) zoewie 4,8481368×10⁻⁶ parsec.

Vergelieking

[bewirk | brón bewèrke]

Um te zien op wat veur sjaol de versjèllende lengdemaote zinvol zien, volg hei 'n vergelieking vaan diverse aofsten in 't hielal, oetgedrök in kilometers, astronomische einhede en leechjaore. N.B.: Wienie neet aanders gezag weurt mèt d'n aofstand tösse twie hiemelliechame ummer de elliptische haafas gemeind.

Aofstand in km in AE in lj
Eerd-Maon 384.399 0,00257 4,0631×10⁻⁸
Zon-Mercurius 57.909.050 0,387098 6,12099×10⁻⁶
Zon-Venus 108.208.000 0,723332 1,14376×10⁻⁵
Zon-Eerd 149.597.871 1 1,58125×10⁻⁵
Zon-Mars 227.939.200 1,382 2,40932×10⁻⁵
Zon-Jupiter 778.750.000 5,2044 8,2314×10⁻⁵
Zon-Saturnus 1.433.530.000 9,5826 1,51524×10⁻⁴
Zon-Uranus 2.875.040.000 19,2184 3,03892×10⁻⁴
Zon-Neptunus 4.504.000.000 30,11 4,761×10⁻⁴
Zon-Pluto 5.906.380.000 39,48 6,243×10⁻⁴
Zon-Eris 10.166.000.000 67,781 1,0745×10⁻³
Zon-Sedna (perihelium) 11.423.000.000 76,0917 1,2074×10⁻³
Zon-Sedna (afelium) 140.000.000.000 936 0,015
Begin Oortwolk 300.000.000.000 2.000 0,032
Uterste grens Oortwolk 3×10¹³ 200.000 3,2
Zon-Proxima Centauri 4,015×10¹³ 268.400 4,244
Zon-Betelgeuze 6,05×10¹⁵ 40.400.000 640
Zon-Middelpunt Mèlkweeg 2,506×10¹⁷ 1.043.000.000 26.490