Argon
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Argon is 'n sjeikundig element mit symbool Ar en atoomnómmer 18. 't Is 'n kleurloos edelgaas.
Ontdekking
In 1785 veróngerstelde de Britse weitesjapper Henry Cavendish det Argon in de lóch veur zou mótte kómme meh kós det neet aantoeane. Pas in 1894 kóste Lord Rayleigh en Sir William Ramsay aantoeane det argon waal degelik in de lóch veurkwaam. De naam kömp van 't Griekse Argos det te vertale is nao "lui" of "neet actief". Hiebie waerde verweze nao de inerte eigesjappe van dit element.
Toepassinge
De bekindste toepassing van argon is es vulmiddel van gloeilampe ómdet argon 't doorbranje van de gloeidraod veurkömp, zelfs bie hoeëge temperature. Verder wuuertj argon gebroek op plaatse wo 't semi-inerte stikstof neet toereikendj is (argon is duurder es stikstof). Angere toepassinge van argon zeen:
- Es inerte atmosfeer veur 't laote gruie van silicium- en germaniumkristalle.
- Vanwaege de goje oplosbaarheid in water wuuertj 39Ar soms gebroek óm de ajerdom van gróndjwater te bepale (methode is vergeliekbaar mit Koolstof-14 datering).
- 't Excimeer ArF+ wuuertj toegepas in lasers.
- De goje isolerende eigesjappe van argon make 't 'n oeters gesjik gaas veur 't opblaoze van 't druuegpak van technische dukers. 't is daomit 'n good alternatief veur stikstof- of heliumhajendje aomgaas.
- Door de goje isolerendje eigesjappe wuuertj Argon verwerk in dubbel glaas: in de laag tusse de 2 glaaslage.
- Es blusmiddel in ruumdje wo neet mit water of sjoem kin waere geblus.
- Es besjermgaas bie 't MAG/MIG-lassen.
- Argon leech, wie neon, op wen 't wuuertj toegepas in 'n neonlamp. 't Versjil is de kleur leech: neon leech oranjeroead op; argon blauw.
