Хубийланы Ахияны джашы Магомет

Хубийланы Магомет

=== Хубийланы Ахияны джашы Магомет 1929 джыл апрелни 15-де Огъары Тебердиде туугъанды. Биринчи классха Тебердиде барса да, орта школну Кыргъызстанда Романовка элде бошагъанды. Баш билим Къабарты-Малкъар кърал универитетде алгъанды.

1957-1959 джыллада «По ленинскому пути» деген район газетни хапарчысы болгъанды. 1960 джылдан 1997 джылгъа дери Къарачай-Черкес кърал устазлыкъ институтда орус эмда тышкърал адабият кафедраны доценти болуб ишлегенди. Магомет къарачай-малкъар фольклорну, республиканы халкъларыны адабиятларыны, орус эмда тыш къраллы классиканы юслеринден монографияла, башха илму ишле басмалагъанлай тургъанды. Талай джылны республиканы школларында къарачай-малкъар адабиятны дерслери Хубий улу джарашдыргъан окъуу китабла бла бардырылгъандыла.Ол халкъны тин байлыгъын джыйыугъа, тинтиуге уллу эс бёлгенди. «Сен халкъынга не этгенсе, деб сорсала, 1200 джыр джыйгъанма, деб махтаныргъа боллукъма», – дегенди Хубий улу 1979 джыл «Джылларым бла джырларым» деген статьясында. "Сен джырланмагъан джырымса" деген китабны къурагъан ол сюймеклик джырладыла. Хубий улу кеси джырларгъа да бек сюйгенди – джюзден артыкъ джырны уста джырлагъанды. Кеси къурагъан талай джыры бюгюн да джырланыб турадыла. Поэт, джазыучу-сатирик, филология илмуланы кандидаты, фольклорист, джырчы Хубийланы Магометни сюйген жанрларыны бири къысха чам, хыртлау хапарла эдиле. Аланы баш герою Алан халкъгъа терен къайгъыргъан, адамлада кёрген учхара къылыкъланы чам халда хыртлай билген, эсли, сынчы адамды.

Хубийланы Магомет 1987 джыл августну 19-да Черкесскеде ауушханды.

===

Энчи китаблары:

Алан. Къысха юмор хапарла. Черкесск, 1967.
Къарачай-малкъар совет халкъ джырла. Черкесск, 1967.
Алан из Карачая. Юмористические рассказы. Москва, Советская Россия. 1968.
Алан. Экинчи китаб. Черкесск, 1974.
Рассказы Алана. Шутки, притчи, заметки. Москва, Советский писатель, 1977.
Ёрлеу. Назмула. Черкесск. 1987.
Батмаз джулдузну джарыгъы. Чам хапарла, айтыула, илму статьяла. Китабны басмагъа хазырлагъан - Байрамукъланы Ф. Черкесск, 1989.
Ауушла.Хапарла.М.,Эльбрусоид, 2009. Китабны басмагъа хазырлагъан - Байрамукъланы Ф.И.
Сен джырланмагъан джырымса.Сюймеклик джырла бла ийнарла. Китабны басмагъа хазырлагъан - Байрамукъланы Ф.И. М.,Эльбрусоид, 2009.

Джыйым китаблада:

Джарыкъ джолда. Черкесск, 1960.
Къанатла. Черкесск, 1971. .
Тынгысыз джюрекле. Черкесск, 1979.
Шоркъа. Черкесск, 1982.
Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы. Анкара, 2002.
Къарачай поэзияны антологиясы. М., 2006.
Антология литературы народов Северного Кавказа. Том 1. Пятигорск, 2003.

Чыгъармачылыгъыны юсюнден:

Пирогов П. Острое слово Алана. // «Ленинское знамя» 14.01. 1969.
Сыны обновленных гор. Методический материал по творчеству. Черкесск, 1974.
Джылла бла джырла. // Ортабайланы Р. Къара сууну къатында. Черкесск, 1981.
Ал сёз орнуна. Эсге тюшюрюуле. // Батмаз джулдузну джарыгъы. Черкесск, 1989.
Суюнчев А. Орел остается орлом. // «Ленинское знамя» 14. 04. 1989.
Байрамукъланы Ф. Алим, устаз, поэт… 60-джыллыгъына. // «Ленинни байрагъы» 15.04. 1989.
Джанибекланы С. Эсибизде сакълайыкъ. // «Къарачай», 8.07.2002.
Халкъыбызны унутулмазлыкъ уланы. // «Къарачай», 8.07.2002.
Джюрегинден кюн тийген. // Байрамукъланы Ф. Кеч тюбешиу. Архангельск, 2005.