Альтинг
А́льтинг (исл. Alþingi «Бютеу джыйылыу») — Исландияны парламентиди .
Биринчи кере 930 джылда, айрымканны къыбыла-кюнбатышында,Тингвадлаватн кёлню шимал джагъасында Тинг тюзледе (исл. Þingvellir) джыйылгъанды. Альтинг бусагъатха дери ишлеген эм эски парламетнге саналады. Ол заманда альтингни ишине къошулургъа бютеу эркин эркишиге мадар болгъанды. Аллындан альтинг къуру законланы чыгъарыб къойгъан джер тюл, даулагъа къарагъан тёре функцияны да джюрютгенди. Законланы асламысы бла уа асламысы бла меджисуу дин башчыладан (исл. goðar)къуралгъан Лёгретта (исл. Lögrétta) чыгъаргъанды. 1000 джылда альтингде джыйылгъанны асламысы христиан динни алыргъа оноу бегитгенди.
Исландияны Норвегия бла бирлешиниунден сора, альтинг 1799 джылгъа дери ишлеб тургъанды. Ол джыл, аны орнуна Баш сюд къуралгъанды. 1844 джылдан башлаб, Йоун Сигурдссонну уллу къошулууу бла орнуна салынады, эмда Рейкьявикде олтуруб башлайды. Бусагъатда (1991 джылдан бери) бу бир палаталы парламентди, анда 6 сайлау округда сайланнган 63 депутат олтурады. Ахыр (2003 джыл) сайлауланы эсеблери тюбюнде таблицада кёргюзюлгенди. Альтингни председатели Гудбьяртур Ханнессонду.
| Партия | Чёблени саны | % | Депутатланы саны | +/- |
|---|---|---|---|---|
| Социал-демократ альянс (Samfylkingin) | 29,8 | 20 | +2 | |
| Азатлыкъны партиясы (Sjálfstæðisflokkurinn) | 23,7 | 16 | -9 | |
| Солчула бла джашиллени къозгъалыуу (Vinstrihreyfingin — grænt framboð) | 21,7 | 14 | +5 | |
| Прогрессни партиясы (Framsóknarflokkurinn) | 14,8 | 9 | +2 | |
| Граждан къозгъалыу (Borgarahreyfingin) | 7,2 | 4 | +4 | |
| Либерал партия (Frjálslyndi flokkurinn) | 2,2 | - | -4 | |
| Демократ къозгъалыу (Lýðræðishreyfingin) | 0,6 | - | ||
| Бютеулей (Чёб атханланы саны 85,1 %) | 63 | |||
| Къайнакъ: Ríkisútvarpið (кърал радио) | ||||
Сейир фактла
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Дунияда эм эски парламентге Мэн айрымканны парламенти (Тинвальд) эм Исландияныкъы (Альтинг) саналалады, ала X ёмюрде къуралгъандыла. Тинвальд, 979 джыл къуралгъанындан башлаб бютеу тарихинде дайым, тохтаусуз ишлегенди, алтинг эсе уа 930 джылны тёгерегинде къуралыб, 1801—1845 джыллада официал ишлемегенди (алай а джашыртын джыйылыулары болгъанды).
- Альтинг эки-юч джылда бир кере бардырырлгъанды. Къуру джай заман бардыргъандыла, айрымканда бютеу адам тыйгъычсыз къошулурча.
- Буруннгу альтинг алгъан бир къауум джорукъ бусагъатда да ишлейди, сёз ючюн, айрымканны тышына чыгъарылгъан ат, ызына киргизилирге болмайды. Бу оноуну альтингде 982 джыл алгъандыла, андан бери бу закон ишлегенлей турады.[1]
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Исландия. обратная сторона луны.. Тинтилгенди: 23 июнь 2009.