Инд

Инд
सिन्ध
Индни бассейнини космосдан сураты
Характеристикасы
Узунлугъу	3180 км
Бассейнини майданы	960 800 км²
Бассейни	Араб тенгиз
Сууну джоюлгъаны	6 600 м³/с
Баргъан суу
Башы	Тибет
Аягъы
· Мийиклиги	0 м
Орналгъаны

Бу территорияла бла агъады	Пакистан Индия
Инд Викигёзенде

Инд (тиб. སེང་གེ།་གཙང་པོ Sênggê Zangbo, къыт. 印度河 Yìndù Hé, хинди सिन्धु नदी, кюнб.-пендж. دریاۓ سندھ Sindh, пушту اباسين Abāsin, синдхи سنڌوندي Sindhu, урду دریائے سندھ‎) — Къыбыла Азияда уллу сууду, Къытайны территориясында башланыб, Индия бла Пакистанны джеринде саркъыб Индий океаннга агъады. Сууну башы Тибетде башланады, аягъы уа Араб тенгизни шималындады. Инди узунлугъу — 3180 км, бассейнини майданы — 960 800 км² .

Атлары: санскр. सिन्धु (Sindhu); урду سندھ‎ (Sindh); синдхи سندھو (Sindhu); пендж. سندھ (Sindh); авест. Hindu; пушту اباسين (Абба-Син «сууланы атасы»); перс. هند («Hind»); тиб. Sengge Chu («Lion River»); къыт. 印度河, пиньинь Yìndù Hé; грек. Ινδός (Индос).

Гидрографиясы

Башы бла огъары агъымы

Сууну башы 5300 метр чакълы бир мийикликдеди (неда Британникагъа кёре 5500 м^[1]) орналгъан Тибет таулукъну къыбыла-кюнбатышындагъы Гаринг-боче тауну шимал къабыргъасындады. Синдху атны Гар-Дзангбо суугъа къошулгъунчу джюрютеди, андан ары Инд ат алады.

1000 километрден артыкъны Инд Карокорум тауланы юсю бла терен ёзенде саркъады. Инд суу былайда Тибет автоном район бла Джамму эм Кашмир штатны чегин 4572 м. мийиклиде ётеди^[1]. Иги кесекни таулада саркъгъандан сора, къобан Индияны Ладакх атлы тарих областыны ара шахары Лехни къатында тюзге тюшеди. Лехден узакъ болмай Индге Занскар суу къошулады (сол джетек), аны ызындан en:Tingmosgang элни къатында суу джангыдан ёзеннге кириб, чекде тургъан en:Batalik элге саркъыб башлайды.

Джамму эм Кашмир штат бла Пакистанный Шимал территорияларыны чеклеринден ётгенден сора Индге Шинго суу къошулады (en:Shingo River). Андан сора 80 км чакълы бирден Ингде дагъыда Шайок къошулады (en:Shyok River). Скардуну къатында (Балтистан аралыгъы) Индге онг джанындан Шигар суу къошулады (en:Shigar River). Инд кесини шимал нохтасына Харамош джитини къатында джетеди (en:Haramosh Peak), андан сора Гилгит бла бирлешиб Бунджи шахарны къатында (en:Bunji, Pakistan) къыбыла-кюнбатышха саркъыб башлайды. Гилгит бла бирлешгенден сора кёб турмай Асторну суулары да Индге къошуладыла (en:Astore River). Андан сора Инд Кашмирни чегинден ётюб, Пакистаннга саркъады.

Орта агъымында дуппурлу алаша таулулукъланы ётеди. Анда Индге Кабул къошулады (къошулгъан джерини мийиклиги 610 м чакълы бирди), Калабагх ёзен бла Сюлемен таула бла Тузлу тау сыртны арасы бла агъыб Инд-Ганг тюзге чыгъады.

Тюздеги бёлеги

Соан суу бла бирлешиб (en:Swaan River) Пенджабны тюзлерине Дадухейль шахарны къатында чыкъгъандан сора, Инд талай дженглеге юлешинеди. Биргесине баргъан илипинле бла бирге Инд, Миянвали бла Дераисмаилхан шахарланы юсю бла саркъады. Дерагазиханны ётгенден сора Индге эм уллу джетеги Панджнад суу къошулады, алайда Индни кенглиги 400-500 метрден 1-2 километрге дери ёседи. Суккур шахарны къатында (Синд) Инден Нара дженг айрылады (Кюнчгъыш Нара), алай ол дженг тенгизге джауумлу джыл болса джетеледи, тёбен агъымында Инд Тар къум тюзню ётюб Араб тенгизге агъады.

Суу биргесине кёб топуракъны келтиргени себебли, суу оруну къум тюзден мийикдеди. .

Дельтасы

Хайдарабадны къатында (тенгизге 150 км. джетмей) Индни дельтасы башланады, аны бютеулей майданы 30 минг км² эмда тенгиз джагасыны узунлугъу 250 болады. Суу 11 баш дженгнге юлешинеди, алай а бютеулей дженглерини санын билген къыйынды, хар суу къобханы сайын ол сан тюрленнгенлей турады. Бусагъатда сууну баш суу оруну Гаджамро атны джюрютеди.

Тенгиз келсе 8-30 километрге джаганы басады.^[1]

Джетеклери

Джетеклени эм уллулары:

Аты	Мийиклиги, м	Къошулгъан джерни координатлары
Синдху эм Гар-Дзангбо	4144	32.440104, 79.71370732° N 79° E / 32.440104° N 79.713707° E ^(G) ^(O)
Ханле	4053	33.168307, 78.82381433° N 78° E / 33.168307° N 78.823814° E ^(G) ^(O)
Занскар	3050	34.16544, 77.33156234° N 77° E / 34.16544° N 77.331562° E ^(G) ^(O)
Сангелума-Чу	2783	34.575419, 76.52921734° N 76° E / 34.575419° N 76.529217° E ^(G) ^(O)
Шинго	2580	34.746549, 76.21610634° N 76° E / 34.746549° N 76.216106° E ^(G) ^(O)
Шайок	2258	35.228514, 75.91793135° N 75° E / 35.228514° N 75.917931° E ^(G) ^(O)
Шигар	2180	35.32493, 75.62885335° N 75° E / 35.32493° N 75.628853° E ^(G) ^(O)
Гилгит (суу)		35.740103, 74.62360435° N 74° E / 35.740103° N 74.623604° E ^(G) ^(O)
Астор (суу)		35.569656, 74.64454735° N 74° E / 35.569656° N 74.644547° E ^(G) ^(O)
Кандин	789	35.431862, 73.20465135° N 73° E / 35.431862° N 73.204651° E ^(G) ^(O)
Чаурудара	725	35.142371, 73.08208535° N 73° E / 35.142371° N 73.082085° E ^(G) ^(O)
Хан-Кхвар		34.923097, 72.87952434° N 72° E / 34.923097° N 72.879524° E ^(G) ^(O)
Кабул (суу)		33.899487, 72.23579433° N 72° E / 33.899487° N 72.235794° E ^(G) ^(O)
Харо		33.766876, 72.24403433° N 72° E / 33.766876° N 72.244034° E ^(G) ^(O)
Кохаттой		33.396766, 71.80243533° N 71° E / 33.396766° N 71.802435° E ^(G) ^(O)
Соан	211	33.020179, 71.72046733° N 71° E / 33.020179° N 71.720467° E ^(G) ^(O)
Куррам		32.616822, 71.35654532° N 71° E / 32.616822° N 71.356545° E ^(G) ^(O)
Панджнад (Сатледж)		29.144965, 70.71521829° N 70° E / 29.144965° N 70.715218° E ^(G) ^(O)

Белгиле

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Indus River — Britannica Online Encyclopedia

[britannica-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Indus River — Britannica Online Encyclopedia

[1]