Абаза тил: Версияланы арасында башхалыкъ

Контент кетерилди Контент къошулгъанды

Тизгин ичи

00:42, 13 июль 2012 версиясы

Абаза тил Абаза Бызшва
Къралла:	Россия, Тюрк
Официал статусу:	Къарачай-Черкесияда (Россия)
Бютеу сёлешгенле:	~ 50 000
Джазыу системасы:	кирилл алфавит, диаспорада латин алфавит
Категориясы:	Кавказ тилле
Генетика классификациясы
- Шималкавказ башюйюр (танылмагъанды) 0- Хачыпсы-адыг юйюр 00- Хачыпсы-абаза къауум
Тил кодлары
ISO 639-1	—
ISO 639-2	abq
Википедияда
Бёлюмю:	Инкубаторда
тюрлендириу

Абаза тил (Абаза Бызшва) — абазалыланы тиллериди, хачыпсы-адыг тилледен бириди. Асламысына Къарачай-Черкесияда джайылгъанды, республиканы 5 официал тилинден бириди. Россияда 2002 джылдагъы Бютеу Россиялыкъ халкъны санаугъа кёре^[1] абаза тилде сёлешгенлени саны 38 247 адам болгъанды, Тюрк де уа — 10 000 адам чакълы бирди (1995)^[2].

Абаза тил, хачыпсы тилге эм джууукъ тилди.

Диалект бёлюнюую

ашхар диалект:
- кувин сёзлеу
- апсуа сёзлеу
ашуй диалект:
- кубина-элбургъан сёзлеу
- красновосток сёзлеу

Диалектлени фонетиканы системасында да, лексикада да эмда грамматикада да башхалыкълары барды. Хар диалектде экишер сёзлеу айырылады. Диалектледе сёлешгенлени бир-бирлерин ангылау бла проблемалары джокъду.

Бусагъатда бар болгъан тилледен абаза тилге эм джууукъ хачыпсы тилди. Специалистлени ойларына кёре протоабаза тил, прототилден (абаза бла хачыпсы тилни орта бабасындан) VIII—XII ёмюрледе айырылгъанды.

Джазмасы

Абаза тилге джазыу система 1932 джыл латиницаны тамалында къуралгъанды, 1938 джылда уа кириллицагъа кёчюрюлгенди:

А а	Б б	В в	Г г	Гв гв	Гъ гъ	Гъв гъв	Гъь гъь
Гь гь	ГӀ гӀ	ГӀв гӀв	Д д	Дж дж	Джв джв	Джь джь	Дз дз
Е е	Ё ё	Ж ж	Жв жв	Жь жь	З з	И и	Й й
К к	Кв кв	Къ къ	Къв къв	Къь къь	Кь кь	КӀ кӀ	КӀв кӀв
КӀь кӀь	Л л	Ль ль	М м	Н н	О о	П п	ПӀ пӀ
Р р	С с	Т т	Тл тл	Тш тш	ТӀ тӀ	У у	Ф ф
Х х	Хв хв	Хъ хъ	Хъв хъв	Хь хь	ХӀ хӀ	ХӀв хӀв	Ц ц
ЦӀ цӀ	Ч ч	Чв чв	ЧӀ чӀ	ЧӀв чӀв	Ш ш	ШӀ шӀ	Шв шв
Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Абаза тилде «Абазашта» газет чыгъады.

Джибериуле

Абаза тилде газет

Къайнакъла:

Бу, тилни юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.

[1] Всероссийская перепись населения 2002 года. Распространенность владения языками (кроме русского)(орус.)

[2] Ethnologue report for Abaza

[1]

[2]

@@ Тизгин 153: / Тизгин 153: @@
 [[fr:Abaza (langue)]]
 [[gl:Lingua abaza]]
+[[he:אבזינית]]
 [[hr:Abazinski jezik]]
 [[hu:Abaza nyelv]]

к • с • т Россияны кърал тиллери
Федерал дараджалы тил	орус
Федерацияны субъектлерини тиллери	абаза • авар • агул • адыгей • азербайджан • алтай • башкъурт • бурят • даргин • ингуш • къабарты-черкес • къалмукъ • къарачай-малкъар • коми • къумукъ • лак • лезгин • ногъай • марий • мокшан • тегей • рутул • табасаран • татар • тат • тува • удмурт • хакас • цахур • чечен • чуваш • эрзян • саха
Официал статуслары болгъан тилле	вепс • долган • къазах • карел • коми-пермяк • фин • чукот • эвенкий • эвен • юкагир