Канада

Кана́да (ингил. эмда фр. Canada) — Шимал Америкада орналгъан къралды, джерини ёлчеми бла дунияда экинчи орундады (Россиядан сора). Атлантика, Шимал Бузлауукъ эм Шош океанла бла джууулады, къыбылада эмда шимал-кюнбатышда АБШ бла чеклешеди, шимал-кюнчыгъышда уа — Гренландия (Дания) бла. Канаданы АБШ бла чеги — эки къралны арасында болгъан эм узун чекди.

Канада

Canada


Девиз	A Mari Usque Ad Mare» лат. «Тенгизден тенгизге дери
Гимн	O Canada!

Административ билги
Оноу формасы	Конституциоялы монархия
Къралны башчысы Генерал-губернатор Премьер-министр	Королева II Елизавета Дэвид Ллойд Джонстон Стивен Харпер
Тил(лер)и	ингилиз тил, француз тил
Ара шахары	Оттава

География билги
Уллу шахар(лар)ы	Торонто, Монреаль, Ванкувер, Калгари, Оттава
Бютеу территориясы	9 984 670 км² (дунияда 2-чи)
Сууну юсю	8,62 % %
Сагъат бёлгеси	UTC -3,5...-8

Тарих билги
Эркинлиги	1 июль 1867 (Британ Шимал Американы юсюнден Акт) 11 декабрь 1931 (Вестминстер статут 1931) 17 апрель 1982 (Бирлешген королевстводан)

Демография билги
Бютеу халкъы (2009)	34 157 950 адам (дунияда 37-чи)
Къалынлыгъы	3,42 адам/км²

Экономика билги
БИП (номинал) (2008)	$ 1 510 млрд ^[1] (4-чю)
БИП (ном.) адам башына	$ 47 066^[1]
Валютасы	Канада доллар (CAD, код 124)

Башха билги
Домен(лер)и	.ca
Телефон коду	+1

Бюгюнлюкде Канада, ингилиз бла француз тилле федерал дараджада официл статусда танылгъан конституциялы монархияды, эки тилли эмда кёб культуралы къралды. Технологиясы эмда индустриясы айныгъан Канаданы экономикасы бай табийгъат ресурслада эмда сатыу-алыуда (артыкъсызда бек АБШ бла) тамалланады.

Географиясы

Статьяны бу бёлюмю алкъын джазылмагъанды неда толу тюлдю. Хайт дегиз да джазыгъыз!

Тарихи

Статьяны бу бёлюмю алкъын джазылмагъанды неда толу тюлдю. Хайт дегиз да джазыгъыз!

Француз тенгиз джолоучу эмда тинтиучу Жак Картье 1534 джыл ачхан Канада, Квебекде француз колонияладан башланнганды. Ингилиз колонизациядан сора юч британ колонияны (аннга дери Джангы Францияны территориясы болуб тугъан) бирлигинден Канада конфедерация къуралгъанды. Канаданы суверенитети, 1867 джылдан 1982 джылгъа дери баргъан мамыр процессни эсебиди.

Халкъы

2010 джылны аллында Канаданы халкъы 34 миллион адам чакълы бир барды. 2006 джыл санау, 2001 джыл бла тенглешдириуде 5,4% ёсюуню белгилегенди^[2].

Канаданы халкъыны тёртден ючюсю чакълы бир, АБШ-ны чегинден 160 километрден узакъ кетмей джашайды^[3].

2001 джыл санаугъа кёре канадалыланы саны 30 007 094 болгъанды. Канада статистика къуллукъну информациясына кёре 2009 джылны мартына къралны халкъы 33,5 миллион адам болгъанды, аладан 8 миллион француз тиллиле (франкофонла). Халкъны ёсюую кёбюсюне иммиграция бла байламлыды.

Канада, этника кёрюм бла бек кёб тюрлю миллетли къралды. Канадалыланы кёбюсю, артыкъсыз да бек бабалары колонизацияны заманында келгенле, кеслерин энчи канада этнос кибик кёргенликлери ючюн, эм уллу этника группа кесине «канадалыла» дейди (39,4 %). Андан сора кеслерине ингилизлиле (34,4 %), французла (25,7 %), немецле (3,6 %), итальянлыла (2,8 %), украинлиле (1,7 %), аборигенле (индейлиле бла эскимосла 1,5 %), къытайлыла (1,4 %), голландлыла (1,4 %), полякла (0,9 %), оруслула (0,1 %) дегенле барадыла.

Политикасы

Бусагъат заманда Канада, 10 провинция бла 3 территориядан къуралгъан федератив къралды. Кёбюсюне француз тиллиле (франкофонла да дейдиле алагъа) джашагъан провинция Квебекди, къалгъанла кёбюсюне ингилиз тилли (англофон) провинцияладыла, француз тилли Квебек бла тенглешдирилселе алагъа «ингилиз Канада» да дейдиле. Кюбюсюне ингилиз тилли тогъуз привинцияны санында болгъанлыкъгъа, джангыз Нью-Брансуик, официал халда эки тилли провинцияды. Юкон территория, официал халда эки тиллиди (ингилиз эм фрнацуз тилле), Шимал-Кюнбатыш территорияла бла Нунавутда а уа 11 официал тил танылынадыла (аланы ичинде ингилиз бла француз тилле да).

Административ бёлюннгени

Канаданы падминистратив бёлюнюую

Бусагъатда Канада 10 провинция бла 3 территориягъа бёлюнеди. Эм джангы административ бирим Нунавутду (1999 джылда къуралгъанды).

Провинцияла (кюнбатышдан кюнчыгъышха)

Территорияла (кюнбатышдан кюнчыгъышха)

Экономикасы

Статьяны бу бёлюмю алкъын джазылмагъанды неда толу тюлдю. Хайт дегиз да джазыгъыз!

Къайнакъла:

↑ ^1,0 ^1,1 Халкъла арасы ачха фонд (апрель 2008)
↑ Beauchesne, Eric We are 31,612,897. National Post (2007-03-13). Тинтилгенди: 13 март 2007.
↑ Custred, Glynn (2008). "Security Threats on America's Borders". in Alexander Moens. Immigration policy and the terrorist threat in Canada and the United States, Fraser Institute. p. 96. ISBN 0889752354.

Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Канада.

Бу, тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.

[IMF-1] 1,0 ^1,1 Халкъла арасы ачха фонд (апрель 2008)

[2] Beauchesne, Eric We are 31,612,897. National Post (2007-03-13). Тинтилгенди: 13 март 2007.

[3] Custred, Glynn (2008). "Security Threats on America's Borders". in Alexander Moens. Immigration policy and the terrorist threat in Canada and the United States, Fraser Institute. p. 96. ISBN 0889752354.

[1]

[2]

[3]