V ғасыр
Онжылдықтар және жылдар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Мыңжылдықтар | Ғасырлар | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Заманымыздан бұрынғы (ЗБ) | ||||||||||
| [[::4-ші мыңжылдық ЗБ|4-ші]]: | [[::40 ғ. ЗБ|40]] | [[::39 ғ. ЗБ|39]] | [[::38 ғ. ЗБ|38]] | [[::37 ғ. ЗБ|37]] | [[::36 ғ. ЗБ|36]] | [[::35 ғ. ЗБ|35]] | [[::34 ғ. ЗБ|34]] | [[::33 ғ. ЗБ|33]] | [[::32 ғ. ЗБ|32]] | [[::31 ғ. ЗБ|31]] |
| [[::3-ші мыңжылдық ЗБ|3-ші]]: | [[::30 ғ. ЗБ|30]] | [[::29 ғ. ЗБ|29]] | [[::28 ғ. ЗБ|28]] | [[::27 ғ. ЗБ|27]] | [[::26 ғ. ЗБ|26]] | [[::25 ғ. ЗБ|25]] | [[::24 ғ. ЗБ|24]] | [[::23 ғ. ЗБ|23]] | [[::22 ғ. ЗБ|22]] | [[::21 ғ. ЗБ|21]] |
| [[::2-ші мыңжылдық ЗБ|2-ші]]: | [[::20 ғ. ЗБ|20]] | [[::19 ғ. ЗБ|19]] | [[::18 ғ. ЗБ|18]] | [[::17 ғ. ЗБ|17]] | [[::16 ғ. ЗБ|16]] | [[::15 ғ. ЗБ|15]] | [[::14 ғ. ЗБ|14]] | [[::13 ғ. ЗБ|13]] | [[::12 ғ. ЗБ|12]] | [[::11 ғ. ЗБ|11]] |
| [[::1-ші мыңжылдық ЗБ|1-ші]]: | [[::10 ғ. ЗБ|10]] | [[::9 ғ. ЗБ|9]] | [[::8 ғ. ЗБ|8]] | [[::7 ғ. ЗБ|7]] | [[::6 ғ. ЗБ|6]] | [[::5 ғ. ЗБ|5]] | [[::4 ғ. ЗБ|4]] | [[::3 ғ. ЗБ|3]] | [[::2 ғ. ЗБ|2]] | [[::1 ғ. ЗБ|1]] |
| Біздің Заманымыздың (БЗ) | ||||||||||
| [[::1-ші мыңжылдық|1-ші]]: | [[::1 ғ.|1]] | [[::2 ғ.|2]] | [[::3 ғ.|3]] | [[::4 ғ.|4]] | [[::5 ғ.|5]] | [[::6 ғ.|6]] | [[::7 ғ.|7]] | [[::8 ғ.|8]] | [[::9 ғ.|9]] | [[::10 ғ.|10]] |
| [[::2-ші мыңжылдық|2-ші]]: | [[::11 ғ.|11]] | [[::12 ғ.|12]] | [[::13 ғ.|13]] | [[::14 ғ.|14]] | [[::15 ғ.|15]] | [[::16 ғ.|16]] | [[::17 ғ.|17]] | [[::18 ғ.|18]] | [[::19 ғ.|19]] | [[::20 ғ.|20]] |
| [[::3-ші мыңжылдық|3-ші]]: | [[::21 ғ.|21]] | [[::22 ғ.|22]] | [[::23 ғ.|23]] | [[::24 ғ.|24]] | [[::25 ғ.|25]] | [[::26 ғ.|26]] | [[::27 ғ.|27]] | [[::28 ғ.|28]] | [[::29 ғ.|29]] | [[::30 ғ.|30]] |
| [[::4-ші мыңжылдық|4-ші]]: | [[::31 ғ.|31]] | |||||||||
Оқиғалар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]IV-V ғасыр ортасы - готтар басшысы Винитардың анттар басшысы Божды жеңуі.
405 - Месроп Маштоцтың армян алфавитін ойлап табуы.
410 - готтардың Римді жаулап алуы.
V ғасыр ортасы - Британ аралдарының сакстар,англдар мен юттардың жаулап алуы.
V ғасыр ортасы - король Кунедда,Уэльстағы Гуинеттер үйін құрушы, Тегид королінің шөбересі.
V ғасыр ортасы - Солтүстік-Шығыс Галлияда Франк королдігінің құрылуы.
V ғасыр ортасы - кельттардың Арморикті отарлауы.
V ғасыр ортасы - галл Эгидия кінәздігінің Орталық Галлияда пайда болуы.
V ғасыр ортасы - Испанияның вестготтар,свевтар мен вандалдардың жаулап алуы.
V ғасыр ортасы - епископ Севериннің Норикте кінәздік құруы.
V ғасыр ортасы - патриция Марцеллиннің Далмацияда кінәздік құруы.
451 - Аварайр шайқасы,Каталаун шайқасы,Халкидон соборы.
455 - вандалдардың Римді жаулап алып, оның байлықтарын ұрлауы.
476 - Батыс Рим империясының құлауы.
484 - Нварсакс келісіміне қол қоюы.
486 - Суассондағы шайқас,Франк мемлекетінің құрулуы.
Азия
[өңдеу | қайнарын өңдеу]IV-V ғ. аралығы - Орта Азияға көшпенділердің келуі. Кушан империясының құлауы.
428 - Ұлы Арменияның құлауы. Армян марзпандығының құрулуы.
V ғ. екінші жартысы - патша Иберияның Сасанидтердің толық вассалы болуы. Картлиде патшаның [[питиахш]ты тағайындауы.
V ғасыр ортасы - көпжылдық Когуре мен Пэкче арасындағы соғыс. Пэкченің жеңуі.
V ғасыр екінші жартысы - Ямато династиясының Жапонияда басшылыққа келуі.
V-VI ғасырлар - Силла мен Пэкченің Когуремен соғысуы. Силланың күшеюі.
V ғасыр - Еділдің орта жағалауында Буртастар патшалығының пайда болуы.
V ғасыр - Пэкче флотының Ляоси мен Тайвань аралдарын уақытша жаулап алуы.
V ғасыр - Месроп Маштоцтың тауларында Әулие Саргистың монастырін құруы.
V ғасыр - астанасын Линьидан Индрапурға көшіруі.
V-VI ғасырлар - Батыс Полинезия аралдарын қоныстауы.
Америка
[өңдеу | қайнарын өңдеу]V ғасыр - Теотиуакан қаласында тольтектер цивилизациясының пайда болуы.
V ғасыр - Йашчилан,Паленке,Копан мен Киригуа майя қалаларының пайда болуы.
V ғасыр - Юкатан жағалауында "кішкентай шапқыншылықтың" өтуі. Бұл жаққа Петен-Ица көлінің жағалауындағы қалалардан тұрғындардың келуі.
V-VI ғасырлар - Юкатанның солтүстік жағында Чичен-Ица қаласының пайда болуы.
Персоналиялар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Аларих - вестготтар патшасы.
- Аттила - ғұндар патшасы.
- Аэций Флавий - Батыс Рим Империясының қолбасшысы.
- Вардан Мамиконян - армян қолбасшысы.
- Месроп Маштоц - армян лингвист ғалымы.
- Әулие Патрик - христиан әулиесі.
- Ұлы Теодорих - остготтар королі.
- Хлодвиг I - франктар королі.
Ғалымдардың ойлап тапқан жаңа заттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Месроп Маштоц армян алфавитін ойлап тапты.