შინაარსზე გადასვლა

ავგუსტ კროგი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ავგუსტ კროგი
დაბ. თარიღი 15 ნოემბერი, 1874(1874-11-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
დაბ. ადგილი გრენა
გარდ. თარიღი 13 სექტემბერი, 1949(1949-09-13)[8] [2] [3] [4] [5] [6] [7] (74 წლის)
გარდ. ადგილი კოპენჰაგენი[8]
მოქალაქეობა დანიის სამეფო
საქმიანობა ექიმი, ზოოლოგი, პედაგოგი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ფიზიოლოგი
მუშაობის ადგილი კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი და Aarhus Katedralskole
სამეცნიერო ხარისხი Danish PhD[9]
მეუღლე Marie Krogh
შვილ(ებ)ი Bodil Schmidt-Nielsen
ჯილდოები ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[10] [11] , კრუნის სახელობის პრემია, ჰარვარდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ოქსფორდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ედინბურგის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ოსლოს უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[12] , ბელის მედალი, ლუნდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი და Silliman Memorial Lectures
გავლენა მოახდინეს

შეკ ავგუსტ სტინბერგ კროგი (დან. Schack August Steenberg Krogh; დ. 15 ნოემბერი, 1874, გრენო, დანია, — გ. 13 სექტემბერი, 1949, კოპენჰაგენი) — დანიელი ფიზიოლოგი. კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის პროფესორი (1916-1945). იკვლევდა ადამიანის სუნთქვის შედარებითი ფიზიოლოგიის, პერიფერიული სისხლის მიმოქცევის ანატომიისა და ფიზიოლოგიის და უჯრედული ნივთიერებათა ცვლის სხვადასხვა საკითხს. კაპილარული სისხლის მიმოქცევის რეგულირების მექანიზმის აღმოჩენისთვის 1920 წელს მიიღო ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ავგუსტ კროგი დაიბადა გრენოში (იუტლანდი), გემთმშენებლის ოჯახში 1874 წელს. სკოლაშივე გატაცებული იყო საბუნებისმეტყველო საგნებით. ფიზიოლოგიის მიმართ ინტერესი მისმა მასწავლებელმა ვილემ სორენსენმა. 1899 წელს კროგმა დაამთავრა კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი, სადაც ჯერ მედიცინას, შემდეგ კი ზოოლოგიას სწავლობდა. 1897 წლიდან მუშაობდა ცნობილ მეცნიერთან, კრისტიან ბორთან სამედიცინო ფიზიოლოგიის ლაბორატორიაში. 1903 წელს მიიღო დოქტორის ხარისხი. 1908 წლიდან იყო კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის ზოოფიზიოლოგიის ასოცირებული პროფესორი, 1916-1945 წლებში კი — პროფესორი და ცხოველთა ფიზიოლოგიის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი. მისი კვლევების მნიშვნელოვანი ნაწილი ჩატარებულია ასევე გენტოფტის კერძო ლაბორატორიაში, რომელიც კროგმა კომპანია „კარლსბერგისა“ და სკანდინავიის ინსულინის ფონდის დახმარებით შექმნა.

კროგმა განსაკუთრებით დაინტერესებული იყო სუნთქვის შედარებითი ფიზიოლოგიით, რომელსაც თავის ცოლთან, მარი იორგენსენთან ერთად სწავლობდა. ამ სამუშაოს მსვლელობისას კროგმა აღმოაჩინა, რომ კაპილარები ვიწროვდება ან ფართოვდება ქსოვილებში ჟანგბადის საჭიროების მიხედვით, რისთვისაც 1920 წელს ნობელის პრემია მიენიჭა. კროგმა აღწერა სხვადასხვა ორგანოს კაპილარული კედლის ანატომიურ-ფიზიოლოგიური თავისებურებები და დაასაბუთა ნივთიერებათა ცვლაში კაპილარული სისხლის მიმოქცევის მნიშვნელობა. გამოიკვლია იონთა როლი უჯრედების ცხოველმოქმედებაში და ბიოლოგიური მემბრანების განვლადობა. ცოლ-ქმარმა კროგებმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს დანიაში ინსულინის წარმოებისა და გავრცელების საქმეში. 1923 წელს ავგუსტ კროგმა დააარსა ინსულინის მწარმოებელი „ნორდისკ ინსულინლაბორატორიუმ“, რომელიც შემდგომში, 1989 წელს კონკურენტ „ნოვო ტერაპეუტისკ ლაბორატორიუმს“ შეუერთდა და „ნოვო ნორდისკის“ (Novo Nordisk) სახელწოდებით ფარმაცევტულ გიგანტად იქცა.

ავგუსტ კროგი იყო ედინბურგის, ბუდაპეშტის, ლუნდის, ჰარვარდის, გეტინგენის, ოსლოსა და ოქსფორდის უნივერსიტეტების საპატიო დოქტორი, დანიის მეცნიერებათა აკადემიის და მსოფლიოს სხვადასხვა სწავლული საზოგადოების, მათ შორის ლონდონის სამეფო საზოგადოების, უცხოელი წევრი. გარდაიცვალა კოპენჰაგენში 1949 წელს, 74 წლის ასაკში. ავგუსტ კროგსა და ბირტე მარი იორგენსენს ჰყავდათ 4 შვილი, მ. შ. ერიკ კროგი იყო აარჰუსის უნივერსიტეტის ანატომი, ხოლო ქალიშვილი ბოდილი კი — ამერიკის შეერთებულ შტატებში მოღვაწე ცნობილი ფიზიოლოგი.

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • Larsen, E. H. (2001). „August Krogh and the laboratory of animal physiology situated at Ny Vestergade 11“. Ugeskrift for Laeger. 163 (51): 7240–7248. PMID 11797555.
  • Kardel, T. (1999). „About the seven little devils who changed physiology. August and Marie Krogh on pulmonary gas exchange“. Ugeskrift for Laeger. 161 (51): 7112–7116. PMID 10647306.
  • Schmidt-Nielsen, B. (1984). „August and Marie Krogh and respiratory physiology“. Journal of Applied Physiology: Respiratory, Environmental and Exercise Physiology. 57 (2): 293–303. doi:10.1152/jappl.1984.57.2.293. PMID 6381437.
  • Poulsen, J. E. (1975). „The impact of August Krogh on the insulin treatment of diabetes and our present status“. Acta Medica Scandinavica. Supplementum. 578: 7–14. doi:10.1111/j.0954-6820.1975.tb06497.x. PMID 1098401.
  • Dejours, P. (1975). „August Krogh and the physiology of respiration“. Scandinavian Journal of Respiratory Diseases. 56 (6): 337–346. PMID 769148.
  • Kenez, J. (1965). „The Capillaries and Krogh“. Orvosi Hetilap. 106: 177–178. PMID 14275297.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  5. ↑ 5.0 5.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  6. ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  7. ↑ 7.0 7.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  8. ↑ 8.0 8.1 Крог Август // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  9. ↑ Krogh, Schack August Steenberg
  10. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1920 — Nobel Foundation.
  11. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  12. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 207.
ხ • გ • რ
1901–1925

ემილ ადოლფ ბერინგი (1901) • რონალდ როსი (1902) • ნილს რიუბერგ ფინზენი (1903) • ივანე პავლოვი (1904) • რობერტ კოხი (1905) • კამილო გოლჯი / სანტიაგო რამონ-ი-კახალი (1906) • შარლ ლუი ალფონს ლავერანი (1907) • ილია მეჩნიკოვი / პაულ ერლიხი(1908) • თეოდორ კოხერი (1909) • ალბრეხტ კოსელი (1910) • ალვარ გულსტრანდი (1911) • ალექსის კარელი (1912) • შარლ რიშე (1913) • რობერტ ბარანი (1914) • ჟიულ ბორდე (1919) • ავგუსტ კროგი (1920) • არჩიბალდ ჰილი / ოტო ფრიც მაიერჰოფი (1922) • ფრედერიკ ბანტინგი / ჯონ მაკლაუდი (1923) • ვილემ ეინტჰოვენი (1924)

1926–1950

იოჰანეს ფიბიგერი (1926) • იულიუს ვაგნერ-იაურეგი (1927) • შარლ ნიკოლი (1928) • კრისტიან ეიკმანი / ფრედერიკ ჰოპკინზი (1929) • კარლ ლანდშტაინერი (1930) • ოტო ჰაინრიხ ვარბურგი (1931) • ჩარლზ სკოტ შერინგტონი / ედგარ ადრიანი (1932) • ტომას ჰანტ მორგანი (1933) • ჯორჯ უიპლი / ჯორჯ მაინოტი / უილიამ პარი მერფი (1934) • ჰანს შპემანი (1935) • ჰენრი ჰალიტ დეილი / ოტო ლევი(1936) • ალბერტ სენტ-დიერდი (1937) • კორნეი ჰეიმანსი (1938) • გერჰარდ დომაგკი (1939) • ჰენრიკ დამი / ედუარდ ადელბერტ დოიზი (1943) • ჯოზეფ ერლანგერი / ჰერბერტ სპენსერ გასერი (1944) • ალექსანდერ ფლემინგი / ერნსტ ჩეინი / ჰაუარდ ფლორი (1945) • ჰერმან ჯოზეფ მალერი (1946) • კარლ ფერდინანდ კორი / გერტი კორი / ბერნარდო ალბერტო უსაი (1947) • პაულ ჰერმან მიულერი (1948) • ვალტერ რუდოლფ ჰესი / ანტონიუ ეგაშ მონიში (1949) • ედუარდ კელვინ კენდალი / ტადეუშ რაიხშტაინი / ფილიპ შოუოლტერ ჰენჩი(1950)

1951–1975

მაქს ტეილერი (1951) • ზელმან ვაქსმანი (1952) • ჰანს ადოლფ კრებსი / ფრიც ალბერტ ლიპმანი(1953) • ჯონ ფრანკლინ ენდერსი / თომას ჰაკლ უელერი / ფრედერიკ ჩეპმენ რობინსი (1954) • ჰუგო თეორელი (1955) • ანდრე ფრედერიკ კუნანი / ვერნერ ფორსმანი / დიკინსონ რიჩარდსი (1956) • დანიელე ბოვე (1957) • ჯორჯ უელს ბიდლი / ედუარდ ტეიტემი / ჯოშუა ლედერბერგი (1958) • სევერო ოჩოა / ართურ კორნბერგი (1959) • ფრენკ ბერნეტი / პიტერ მედავარი (1960) • დიორდ ფონ ბეკეში (1961) • ფრენსის კრიკი / ჯეიმს უოტსონი / მორის უილკინსი (1962) • ენდრიუ ფილდინგ ჰაქსლი / ალან ჰოჯკინი / ჯონ კერიუ ექლსი (1963) • კონრად ემილ ბლოხი / ფეოდორ ფელიქს კონრად ლინენი (1964) • ფრანსუა ჟაკობი / ანდრე ლვოვი / ჟაკ ლუსიენ მონო (1965) • ფრენსის პეიტონ როუსი / ჩარლზ ბრენტონ ჰაგინზი (1966) • რაგნარ გრანიტი / ჰოლდენ კეფენ ჰარტლაინი / ჯორჯ უოლდი (1967) • რობერტ ჰოლი / ჰარ გობინდ კორანა / მარშალ ნირენბერგი (1968) • მაქს დელბრიუკი / ალფრედ ჰერში / სალვადორ ლურია (1969) • ბერნარდ კაცი / ულფ ფონ ეილერი / ჯულიუს აქსელროდი (1970) • ერლ საზერლენდი (1971) • ჯერალდ ედელმანი / როდნი პორტერი (1972) • კარლ ფონ ფრიში / კონრად ლორენცი / ნიკოლას ტინბერგენი (1973) • ალბერ კლოდი / კრისტიან დე დიუვი / ჯორჯ პალადე (1974) • დეივიდ ბალტიმორი / რენატო დულბეკო / ჰაუარდ მარტინ ტემინი (1975)

1976–2000

ბარუხ ბლამბერგი / დანიელ კარლტონ გაიდუზეკი (1976) • როჟე გიიმენი / ენდრიუ შალი / როზალინ სამსენ იალოუ (1977) • ვერნერ არბერი / დანიელ ნატანსი / ჰამილტონ სმიტი (1978) • ალან კორმაკი / გოდფრი ჰაუნსფილდი (1979) • ბარუხ ბენასერაფი / ჯორჯ სნეპი / ჟან დოსე (1980) • როჯერ სპერი / დეივიდ ჰიუბელი / ტორსტენ ვიზელი(1981) • სუნე ბერგსტრიომი / ბენგტ სამუელსონი / ჯონ ვეინი (1982) • ბარბარა მაკ-კლინტოკი (1983) • ნილს ერნე / გეორგ კიოლერი / სეზარ მილშტეინი (1984) • მაიკლ სტიუარტ ბრაუნი / ჯოზეფ ლეონარდ გოლდშტეინი (1985) • სტენლი კოენი / რიტა ლევი-მონტალჩინი (1986) • სუძუმი ტონეგავა (1987) • ჯეიმს ბლეკი / გერტრუდა ელაიონი / ჯორჯ ჰიტჩინგსი (1988) • ჯონ მაიკლ ბიშოპი / ჰაროლდ ვარმუსი (1989) • ჯოზეფ მიურეი / ედვარდ დონალ ტომასი (1990) • ერვინ ნეერი / ბერტ საკმანი (1991) • ედმონდ ფიშერი / ედვინ კრებსი (1992) • რიჩარდ ჯონ რობერტსი / ფილიპ შარპი (1993) • ალფრედ გილმანი / მარტინ როდბელი (1994) • ედვარდ ლიუისი / ერიკ ვიშაუსი/ კრისტიანა ნიუსლიაინ-ფოლჰარდი (1995) • პიტერ დოერტი / როლფ ცინკერნაგელი (1996) • სტენლი პრუზინერი (1997) • რობერტ ფერჩგოტი / ლუის იგნარო / ფერიდ მურადი (1998) • გიუნტერ ბლობერი (1999) • არვიდ კარლსონი / პოლ გრინგარდი / ერიკ კენდელი (2000)

2001–დღემდე

ლელანდ ჰარტველი / ტიმოტი ჰანტი / პოლ ნერსი (2001) • სიდნეი ბრენერი / ჯონ სალსტონი / რობერტ ჰორვიცი (2002) • პოლ ლოტერბური / პიტერ მენსფილდი (2003) • რიჩარდ ექსელი / ლინდა ბაკი (2004) • ბარი მარშალი / რობინ უორნი (2005) • ენდრიუ ფაიერი / კრეიგ მელო (2006) • მარიო კაპეკი / მარტინ ევანსი / ოლივერ სმიტისი (2007) • ლიუკ მონტანიე / ფრანსუაზა ბარე-სინუსი / ჰარალდ ცურ ჰაუზენი (2008) • ელიზაბეთ ბლეკბიორნი / კეროლ გრეიდერი / ჯეკ შოსტაკი (2009) • რობერტ ჯეფრი ედვარდსი (2010) • ბრუს ბეტლერი / ჟიულ ჰოფმანი / რალფ შტეინმანი (2011) • სინია იამანაკა / ჯონ გურდონი (2012) • ჯეიმზ როტმანი / რენდი შეკმანი / თომას კრისტიან ზიუდჰოფი (2013) • ჯონ ო’კიფი / მეი-ბრიტ მოსერი / ედვარდ მოსერი (2014) • უილიამ კემპბელი / სატოსი ომურა / ტუ იუიუ (2015) • იოსინორი ოსუმი (2016) • ჯეფრი ჰოლი / მაიკლ როსბაში / მაიკლ იანგი (2017) • ჯეიმზ ელისონი / ტასუკუ ჰონჯო (2018) • უილიამ კელინი / გრეგ სემენზა / პიტერ რედკლიფი (2019) • ჰარვი ჯეიმზ ალტერი / ჩარლზ რაისი / მაიკლ ჰოუტონი (2020) • დევიდ ჯულიუსი / არდემ პატაპუტიანი (2021) • ალენ ასპე / ჯონ კლაუზერი / ანტონ ცაილინგერი (2022) • კატალინ კარიკო / დრიუ ვაისმანი (2023) • ვიქტორ ემბროსი / გერი რავკანი (2024)

ხ • გ • რ
← 1920 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ავგუსტ_კროგი&oldid=3904113“-დან