გორის მუნიციპალიტეტი

ადმინისტრაციული ერთეული
გორის მუნიციპალიტეტი
დროშა გერბი
ქვეყანა	საქართველო
რეგიონი	შიდა ქართლის მხარეშიდა ქართლის მხარე
ადმ. ცენტრი	გორი
კოორდინატები	41°58′54″ ჩ. გ. 44°06′44″ ა. გ.
მერი	ვლადიმერ ხინჩეგაშვილი
ფართობი	1352 კმ²
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	125 692 კაცი (2014)
სიმჭიდროვე	92,97 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 96,4 % ოსები 1,4 % სომხები 1,1 % აზერბაიჯანელები 0,4 % რუსები 0,3 %
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მართლმადიდებლები 97,35 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
სატელეფონო კოდი	370
საფოსტო ინდექსი	1400–1499
ოფიციალური საიტი	https://gori.gov.ge
გორის მუნიციპალიტეტი ვიკისაწყობში

გორის მუნიციპალიტეტი — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული აღმოსავლეთ საქართველოში, შიდა ქართლის მხარეში. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქ. გორი.

გორის მუნიციპალიტეტი აღმოსავლეთ საქართველოს ცენტრალურ ნაწილში, შიდა ქართლის ვაკეზე მდებარეობს. მის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარეები მტკვარი, ლიახვი, ტანა, თეძამი. ადგილობრივი მნიშვნელობის კურორტებია გორიჯვარი და ბოშური.

ისტორია

ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შიდა ქართლის („ზენა სოფლის“) ისტორიულად დაწინაურებული რეგიონი იყო. იგი საქართველოს ცენტრალურ მხარეს — „ქვეყანას“ წარმოადგენდა. აქ იკვეთებოდა საქართველოს უმთავრესი სამიმოსვლო გზები. ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ზედა პალეოლითის ხანის ადამიანის ნაკვალევი მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტების სახითაა შემორჩენილი. ტერიტორია ინტენსიურად არის ათვისებული ადრინდელ ბრინჯაოს ხანაში. ამ პერიოდში შეიმჩნევა ზოგიერთი სამოსახლოს გამსხვილება და გარკვეული მიკრორაიონის ცენტრად გადაქცევის ტენდენცია (მაგ., გუდაბერტყა). ადრინდელი ანტიკური ხანისათვის (ძვ. წ. VI–IV სს.) აღმოსავლეთ საქართველოში წარმოიშვა რამდენიმე სახელმწიფოებრივი წარმონაქმნი, მათგან ერთ-ერთი იყო „ზენა სოფელი“, რომლის ცენტრი მდებარეობდა უფლისციხის მიდამოებში. ადრინდელი ფეოდალიზმის ხანაში ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის მტკვრის სამხრით მდებარე ნაწილი შედიოდა ტანისხევში, ჩრდილოეთ ნაწილი კი რეხას, გვერდისძირს, საცხუმეთსა და აჩაბეთის ხევს ეკუთვნოდა. X საუკუნეში მტკვრის მარცხენა სანაპიროზე წარმოიქმნა ერთი ისტორიულ-გეოგრაფიული „ქვეყანა“ (ცენტრი — უფლისციხე), მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე — მეორე „ქვეყანა“, რატი ბაღვაშის საერისთავოდ წოდებული (ცენტრი — ატენი). XII–XIII სსაუკუნეებში ნაჭარმაგევში (ახლანდ. კარალეთი) მდებარეობდა გაერთიანებული საქართველოს მეფეთა სასახლეები. XV საუკუნიდან ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა საამილახვროს, სამაჩაბლოს, ქსნის საერისთავოს და საციციანოს შემადგენლობაში. XVI საუკუნიდან ქართლის სამეფო დაიყო ოთხ სამხედრო-ადმინისტრაციულ ერთეულად — სადროშოდ ანუ სასარდლოდ. რეგიონის ტერიტორია შედიოდა მეორე და მეოთხე სადროშოში, სადაც ერთის სათავეში იდგა ამილახვართა ფეოდალური სახლობა, ხოლო მეორისაში — ციციშვილთა ფეოდალური სახლის წარმომადგენლობა. ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია ეკლესიური მმართველობის თვალსაზრისით განაწილებული იყო მცხეთის საპატრიარქოს, ნიქოზის, რუისისა და მცხეთის საეპისკოპოსოებზე. 1802 წელს შეიქმნა გორის მაზრა.

გორის რაიონი შეიქმნა 1930 წელს. 1991 წლის კანონით მას შეუერთდა ყოფილი ცხინვალის რაიონი, თუმცა ქართულ-ოსური კონფლიქტის გამო კანონი პრაქტიკულად არ აღსრულებულა. 2006 წლიდან ძველ საზღვრებში ეწოდა გორის მუნიციპალიტეტი. 2014 წელს განიხილებოდა გორის მუნიციპალიტეტის ნაცვლად რამდენიმე ახალი მუნიციპალიტეტის ჩამოყალიბება. 2014-17 წლებში მუნიციპალიტეტიდან გამოყოფილი იყო თვითმმართველი ქალაქი გორი („ქალაქ გორის მუნიციპალიტეტი“).

ბუნება

გეოგრაფიული მდებარეობა

გორის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს აღმოსავლეთ საქართველოს ცენტრალურ ნაწილში. გორის მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთით რუსეთის ფედერაციის მიერ ოკუპირებული ტერიტორია (ცხინვალის რეგიონი), აღმოსავლეთით — კასპის, დასავლეთით — ქარელის, სამხრეთით კი ბორჯომისა და წალკის მუნიციპალიტეტები ესაზღვრება. მუნიციპალიტეტში შედის 1 ქალაქი (გორი), 21 სასოფლო თემი (ატენი, ახალუბანი, ბერბუკი, ბოშური, დიცი, ვარიანი, ზეღდულეთი, კარალეთი, მერეთი, მეჯვრისხევი, მღებრიანი, ნიქოზი, საყავრე, სკრა, ტინისხიდი, ტირძნისი, ტყვიავი, ქვახვრელი, შავშვები, შინდისი, ძევერა) და ერთი სათავო სოფელი (ხიდისთავი).

რელიეფი

გორის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის ჩრდილოეთი ნაწილი (გორის ვაკე და შუა მტკვრის ხეობის ძირი) აგებულია მეოთხეული კონგლომერატებით, კენჭნარით, ქვიშნარითა და თიხნარით, სამხრეთის ნაწილი — თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთი კალთა — უმთავრესად პალეოგენური ქვიშაქვებით, კონგლომერატებით, მერგელებით, თიხებით, კირქვებით, ტუფ-ქვიშაქვებით, ანდეზიტური ტუფ-ბრექჩიებით და ცარცული ასაკის ნალექებით: კირქვებით, მერგელებით, თიხებით, ავგიტიანი პორფირიტებით და მათი ტუფებით, ბრექჩიებით, ტუფ-ქვიშაქვებით და სხვ. კვერნაქის ქედი, აგრეთვე თრიალეთის ქედის მთისწინეთის ნაწილი აგებულია ნეოგენური თიხებით, ქვიშაქვებით, იშვიათად კირქვებითა და მერგელებით. მუნიციპალიტეტში გამოიყოფა ოთხი მთავარი მორფოლოგიური ერთეული: 1. გორის ვაკე, რომელსაც მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დაახლ. 39,7 % უჭირავს. მისი საშუალო სიმაღლეა 745 მ, დახრილია სამხრით და სამხრეთ-აღმოსავლეთით. მიკრორელიეფის მთავარი ელემენტებია ეროზიული ხეობები და მეოთხეული ტერასები, რომლებიც განსაკუთრებით კარგადაა გამოხატული მდ. ლიახვის გასწვრივ; 2. შუა მტკვრის ხეობა, რომლის ძირზე გაშლილია ვრცელი ტერასული ვაკეები. აქ აკუმულაციურ ფორმებთან ერთად გვხვდება რელიეფის დენუდაციური და მეწყრული ფორმები; 3. კვერნაქის ქედი. იგი ვაკის ზედაპირიდან 100-120 მ-ზეა, ხოლო მტკვრის ხეობის ძირიდან თითქმის 170-200 მ-მდე მაღლდება, უმაღლესი წერტილის აბსოლუტური სიმაღლე 879 მ აღწევს; 4. თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთი კალთა ჩრდილოეთისაკენ და ჩრდილო-აღმოსავლეთისაკენ მიმართული შტოქედებითა და მათ შორის ღრმად ჩაჭრილი ეროზიული (ნაწილობრივ ტექტონიკური) ხეობებით. შტოქედები ზოგან მტკვრის ნაპირს ებჯინება და ციცაბოდ ეშვება ხეობაში. თრიალეთის ჩრდ. კალთისათვის ნიშანდობლივია საფეხურებად განლაგებული ძველი მოსწორებული ზედაპირები.

ჰავა

გორის ვაკეზე და შუა მტკვრის ხეობაში ზომიერად თბილი სტეპურიდან ზომიერად ნოტიოზე გარდამავალი ჰავაა, ცხელი ზაფხულით და ნალექების ორი მინიმუმით წელიწადში, მთისწინეთსა და დაბალმთიან ზონაში ჰავა ზომიერად ნოტიოა ზომიერად ცივი ზამთრით და ხანგრძლივი თბილი ზაფხულით, ნალექების ორი მინიმუმით წელიწადში, საშუალმთიან ზონაში, თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე ზომიერად ნოტიო ჰავაა, ცივი ზამთრით და ხანგრძლივი გრილი ზაფხულით, ნალექების ორი მინიმუმით წელიწადში. თრიალეთის ქედის თხემურ ზონაში ჰავა ზომიერად ნოტიოა ცივი ზამთრით და ხანგრძლივი გრილი ზაფხულით, ნალექების მინიმუმით ზამთარში. ვაკე ნაწილში საშუალო წლიური ტემპერატურა 10-10,9 °C, მთიან ზონაში 7,7 °C ფარგლებში მერყეობს. იანვრის საშუალო ტემპერატურა ვაკეზე — 1,2 -1,7 °C, ხოლო მთიან ზონაში — 3,2 °C-მდე ეცემა, უფრო დაბალი ტემპერატურაა საშუალო და მაღალმთიან ზონაში. ვაკეზე აგვისტოს საშუალო ტემპემპერატურაა 22,5 °C, დაბალმთიან ზონაში 18,6 °C. ვაკეზე აბსოლუტური მაქსიმუმი 38-40 °C აღწევს, მთიან ზონაში 36 °C. აბსოლუტური მინიმალური ტემპერატურა — 31 °C-მდეა, ვაკეზე ნალექები 585 მმ წელიწადში, დაბალმთიან ზონაში — 608 მმ. შედარებით მეტი ნალექი მოდის საშუალო და მაღალმთიან ზონაში. ნალექების მინიმუმი მოდის აგვისტოში (გორი 34 მმ), მაქსიმუმი — მაისში (სოფ. ორმოცი 84 მმ). გორის მუნიციპალიტეტში მთელი წლის განმავლობაში ქრის დასავლეთის და აღმოსავლეთის ქარები, ჭარბობს დასავლეთის ქარი. მთიან სამხრეთ ნაწილში იცის მთა-ხეობათა ქარები.

გორი ჰავის დიაგრამა (განმარტება) ი თ მ ა მ ი ი ა ს ო ნ დ     36     4 −4     34     5 −3     36     11 1     53     17 6     76     21 10     72     25 14     54     28 17     49     28 17     44     24 13     55     18 8     52     12 2     42     7 −2 საშუალო მაქს. და მინ. ტემპერატურა°C-ში ნალექების ჯამი მმ-ებში წყარო: climatebase.ru	ტირძნისი გორი ქვემო ბოშური ნადარბაზი	ტირძნისი ჰავის დიაგრამა (განმარტება) ი თ მ ა მ ი ი ა ს ო ნ დ     43     2 −7     43     4 −6     48     8 −2     69     15 3     93     20 8     92     23 11     70     26 14     62     26 14     56     22 9     65     16 5     61     9 0     54     4 −4 საშუალო მაქს. და მინ. ტემპერატურა°C-ში ნალექების ჯამი მმ-ებში წყარო: climate-data.org
ქვემო ბოშური ჰავის დიაგრამა (განმარტება) ი თ მ ა მ ი ი ა ს ო ნ დ     35     1 −8     40     2 −7     47     7 −4     72     13 1     100     18 6     98     21 9     69     24 11     61     24 11     54     20 7     58     15 3     55     8 −2     43     3 −6 საშუალო მაქს. და მინ. ტემპერატურა°C-ში ნალექების ჯამი მმ-ებში წყარო: climate-data.org		ნადარბაზი ჰავის დიაგრამა (განმარტება) ი თ მ ა მ ი ი ა ს ო ნ დ     32     0 −10     43     1 −9     54     5 −5     82     10 −1     117     16 4     115     19 7     82     22 9     75     22 9     59     18 5     57     14 1     54     7 −3     39     2 −7 საშუალო მაქს. და მინ. ტემპერატურა°C-ში ნალექების ჯამი მმ-ებში წყარო: climate-data.org

შიგა წყლები

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ კვეთს მდინარე მტკვარი, რომელსაც აქ ერთვის მდინარე ლიახვი (მარცხნიდან) და ტანა (მარჯვნიდან). სხვა მდინარეებიდან აღსანიშნავია: პატარა ლიახვი, მეჯუდა (ლიახვის მარცხენა შენაკადები) და თეძამი (მტკვრის მარჯვენა შენაკადი). ლიახვსა და მისი სისტემის მდინარეებს სათავე კავკასიონის სამხრეთ კალთაზე აქვთ, ხოლო ტანასა და თეძამს — თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე. მუნიციპალიტეტის მდინარეები საზრდოობენ წვიმის, მიწისქვეშა და თოვლის წყლით, ლიახვი საზრდოობს აგრეთვე მყინვარული წყლით. მდინარეების წყალდიდობა გაზაფხულზეა, წყალმცირობა — ზამთარში. გორის მუნიციპალიტეტის მდინარეები გამოყენებულია სარწყავად და ენერგეტიკის მიზნით. გაყვანილია სარწვავი სისტემები: ტირიფონის, დოეს-გრაკალის, სკრა-ქარელის, სალთვისისა და სხვა არხები. ტირიფონის სარწყავ არხზე აგებულია ტირიფონჰესი.

ნიადაგები

ვაკეზე გავრცელებულია ალუვიური (ძველი ალუვიური), მდელოს კარბონატული და ალუვიური ყავისფერი კარბონატული, ნიადაგები. თრიალეთის ქედის კალთაზე (ქვემოთ), მთისწინეთში და კვერნაქის ქედზე ტყის ყავისფერი ნიადაგებია. საშუალმთიან ზონაში განვითარებულია მცირე და საშუალო სისქის ტყის ყომრალი და გაეწრებული ტყის ყომრალი ნიადაგები. ტყის ზონის ზემოთ მთის მდელოს კორდიანი და კორდიან-ტორფიანი ნიადაგებია. აქა-იქ (კეერნაქზე, თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე) გვხვდება სხეადასხვა ტიპის მცირე სისქის სუსტად განვითარებული ნიადაგები, რომლებიც ზოგან ძლიერადაა ჩამორეცხილი. ალუვიური ნიადაგები, ასევვ ტყის ყავისფერი ნიადაგები მაღალნაყოფიერია და გამოყენებულია სასოფლო-სამეურნეო კულტურებისათვის (ბაღები, ვენახები, მარცვლეული კულტურები, ბოსტნეული).

მცენარეული საფარი

გორის მუნიციპალიტეტის მცენარეულობა მრავალფეროვანია. ტერიტორიის 42,3% (58,8 ათ. ჰა) ტყე და ბუჩქნარია, ტყისშემქმნელი ჯიშებია: მუხა, წიფელი, რცხილა, ნეკერჩხალი, იფანი, ნაწილობრივ წიწვოვნებიც. ვაკეზე ძირითადად კულტურული მცენარეულობაა, მაგრამ შერჩენილია ბუნებრივი მცენარეულობაც. მდინარეთა გასწერივ გვხვდება ჭალის ტყეები. თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე მცენარეულობის სიმაღლებრივი ზონალურობაა: მთისწინეთსა და კალთების ქვემო ნაწილში განვითარებულია მუხნარ-ჯაგრცხილნარი და ჯაგეკლიანები, უფრო ზემოთ — მუხნარ-რცხილნარი, რომელსაც ტყის ზოლის ზემო ნაწილში წიფლნარი ცვლის. არის წიწვიანებიც (ფიჭვნარი, ნაძვნარ-სოჭნარი). თრიალეთის ქედის თხემურ ნაწილში სუბალპური მდელოებია. მთისწინეთში, კვერნაქის ქედზე და ვაკეზე ფართოდაა გაერცელებული ჯაგეკლიანი მუხქნარი და ველის ბალახმცენარეულობა.

ცხოველთა სამყარო

გორის მუნიციპალიტეტში ძუძუმწოვრებიდან გვხვდება გარეული ღორი, შველი, კეთილშობილი ირემი, კვერნა, მაჩვი, დედოფალა, მგელი, ტურა, მელა, მურა დათვი, ტყის კატა, ფოცხვერი, ფართოდ არიან გავრცელებული ციყვი, თაგვისებრი მღრღნელები, კურდღელი, ზღარბი, თხუნელასებრნი და სხვა; ფრინველებიდან აღსანიშნავია როჭო, გნოლი, კაკაბი, მიმინო, ქორი, შევარდენი, სვავი, ყორანი, ბეღურა, მწყერჩიტა და სხვა; ქვეწარმავლებიდან — კუ, ნაირგვარი ხვლიკები და გველები; ამფიბიებიდან — ბაყაყი, გომბეშო, ვასაკა, ტრიტონი, თევზებიდან — ციმორი, მურწა, წვერა, ხრამული, ტობი და სხვა.

ძირითადი ლანდშაფტები

გორის მუნიციპალიტეტში განვითარებულია ოთხი სახის ლანდშაფტი: 1. ზომიერად მშრალი ჰავის სუბტროპიკული ვაკეების ჯაგეკლიანი სტეპი ალუვიურ და მდელოს ყავისფერ ნიადაგებზე, 2. ზომიერად მშრალი ჰავიანი ბორცვიან-სერებიანი მთისწინეთის ბუჩქოვან-სტეპიანი და მეჩხერტყიანი ლანდშაფტი ტყის ყავისფერ ნიადაგებზე, 3. ზომიერ ნოტიო ჰაერანი შერეულფოთლოვანი და წიფლნარ-მუქწიწვიანი ტყის ლანდშაფტი ყავისფერ და ყომრალ ნიადაგებზე, 4. ბუჩქოვან-მდელოიანი სუბალპები.

მოსახლეობა

ეთნიკური შემადგენლობა (ქ. გორი, 2014)
ქართველები			95.6%
სომხები			1.7%
ოსები			1.2%
სხვა			1.5%

ეთნიკური შემადგენლობა (სოფლები, 2014)
ქართველები			96.9%
ოსები			1.5%
სომხები			0.6%
სხვა			1.0%

გარემოვაჭრე გორში

უკანასკნელი საყოველთაო აღწერის მონაცემებით (2014), გორის მუნიციპალიტეტში (ქ. გორის გარეშე) მოსახლეობის უმრავლესობას შეადგენენ ქართველები (96,9 %), ცხოვრობენ აგრეთვე ოსები (1,5 %), მცირე რაოდენობით — სომხები (0,6 %) და სხვ. (1,0 %). ქალაქ გორშიც უმრავლესობას წარმოადგენენ ქართველები (95,6 %), შემდეგ მოდიან სომხები (1,7 %), ოსები (1,2 %) და სხვ. (1,5 %).

აღმსარებლობის მხრივ აბსოლუტური უმრავლესობა მართლმადიდებლური ქრისტიანობის მიმდევარია (ქ. გორში 97,7 %, სოფლებში 97,1 %), შემდეგ მოდიან იეჰოვას მოწმეები (0,9 % და 1,2 %) და სხვ. (1,4 % და 1,7 %).

სოფლებში კერძო შინამეურნეობათა რაოდენობამ — 23 263, ხოლო ერთწევრიანი შინამეურნეობების რაოდენობამ 4127 შეადგინა. ქალაქ გორში შესაბამისად 15 021 და 2581.

მოსახლეობა წლების მიხედვით

წელი	მოსახლეობა
1959 წ. აღწ	103 445
1970 წ. აღწ.	124 743
1979 წ. აღწ	135 694
1989 წ. აღწ.	149 759
1991	151,4 ათ.
წელი	მოსახლ. 1 იანვ.	საშ. წლ. მოსახლ. (ათ. კაცი)	საყოველთ. აღწ.
1994	163,8 ათ.	160,7
1995	157,6 ათ.	155,5
1996	153,4 ათ.	151,2
1997	149,0 ათ.	147,5
1998	145,9 ათ.	144,4
1999	142,9 ათ.	141,9
2000	140,9 ათ.	138,5
2001	136,1 ათ.	133,7
2002	131,4 ათ.	131,0	135 456
2003	130,7 ათ.	130,5
2004	130,2 ათ.	129,9
2005	129,5 ათ.	129,2
2006	118,0 ათ.	117,7
2007	117,5 ათ.	117,3
2008	117,0 ათ.	122,2
2009	127,3 ათ.	127,1
2010	127,0 ათ.	127,0
2011	127,0 ათ.	126,7
2012	126,5 ათ.	126,3
2013	126,1 ათ.	126,0
2014	125,9 ათ.	125,6	125 692
2015	125,4 ათ.	125,0
2016	124 674	124,3
2017	123 841	123,5
2018	123 233	122,7
2019	122 193

ეთნიკური შემადგენლობა

გორის მუნიციპალიტეტი (ქ. გორის გარეშე)

წელი	სულ	ქართველები	ოსები	სომხები	რუსები	აზერბაიჯანელები	ბერძნები	სხვა
1970	76 562	69 240	5815	515	357	201	26	408
1979	81 236	71 359	7935	773	354	557	123	135
1989	81 685	71 955	7799	712	347	580	106	186
2002	99 170	92 443	4905	742	366	567	45	102
2014	77 549	75 160	1162	483	149	459	40	96

ქ. გორი

წელი	სულ	ქართველები	ოსები	სომხები	რუსები	აზერბაიჯანელები	ბერძნები	უკრაინელები	ებრაელები	სხვა
1970	48 181	33 452	5763	2619	3616	106	75	—	—	2550
1979	54 977	39 936	7155	2624	3342	114	96	485	1031	191
1989	67 787	52 156	8222	2630	2791	162	131	489	—	1206
2002	49 516	45 514	1500	1230	770	40	52	94	—	316
2014	48 143	46 044	574	838	289	66	45	90	98	99

პოლიტიკა

საკრებულო

პარტია		2017	2021	ამჟამინდელი საკრებულო
	ქართული ოცნება	31	22
	ნაციონალური მოძრაობა	3	9
	საქართველოსთვის	1	3
	ხალხის ძალა		2
	ევროპული საქართველო	2
	შენების მოძრაობა	1
	პატრიოტთა ალიანსი	1
	დამოუკიდებელი	1
სულ		40	36

საპარლამენტო არჩევნები

საპარლამენტო არჩევნების შედეგები წლებისა და პოლიტიკური სუბიექტების მიხედვით

წელი	ტიპი		I ადგილი	II ადგილი	III ადგილი	IV ადგილი	V ადგილი	წყარო
2008	პარტიული		ნაციონალური მოძრაობა (74,86%)	გაერთიანებული ოპოზიცია (10,25%)	ლეიბორისტული პარტია (6,74%)	ქრისტიან-დემოკრატიული მოძრაობა (5,01%)	რესპუბლიკური პარტია (2,3%)
	მაჟორიტარული		გიორგი ტატიშვილი (ენმ, 71,81%)	გიორგი მოსიძე (გაერთ. ოპოზიცია, 12, 06%)	ბესიკი საბაშვილი (სლპ, 5,2%)	დავით რაზმაძე (რესპ. პარტია, 5,24%)	შალვა ტლაშაძე („ქართული პოლიტიკა“, 1,3%)
2012	პარტიული		„ქართული ოცნება“ (47,79%)	ნაციონალური მოძრაობა (46,63%)	ქრისტიან-დემოკრატიული მოძრაობა (2,6%)	ლეიბორისტული პარტია (1,68%)	ახალი მემარჯვენეები (0,46%)
	მაჟორიტარული		მალხაზ ვახტანგაშვილი (ქართული ოცნება, 47,33%)	გიორგი ტატიშვილი (ენმ, 46,09%)	ზურაბ როსებაშვილი (ქრისტ.-დემოკრ., 3%)	მალხაზ მამესწარაშვილი (სლპ, 1,54%)	იოსებ ბორცვაძე (ახალი მემარჯვენეები, 0,87%)
2016	ოლქი № 41	პარტიული	„ქართული ოცნება“ (46,57%)	ნაციონალური მოძრაობა (27,02%)	თავისუფალი დემოკრატები (5,74%)	დემოკრატიული მოძრაობა (4,17)	საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი (3,65%)
		მაჟორიტარული	თენგიზ ხუბულური (ქართული ოცნება, 41,56%)	ბადრი ბასიშვილი (ენმ, 24,79%)	ჯაბა იმერლიშვილი (საინიც. ჯგუფი, 8,68%)	თეიმურაზ მურადაშვილი (თავისუფ. დემოკრ., 5,1%)	მალხაზ ვახტანგაშვილი (ეროვნული ფორუმი, 4,23%)
			თენგიზ ხუბულური (73,86%)	ბადრი ბასიშვილი (26,04%)	← მეორე ტური
	ოლქი № 42	პარტიული	„ქართული ოცნება“ (41%)	ნაციონალური მოძრაობა (23,73%)	თავისუფალი დემოკრატები (14,03%)	საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი (4,56%)	დემოკრატიული მოძრაობა (4,32)
		მაჟორიტარული	იოსებ მაკრახიძე (ქართული ოცნება, 33,72%)	ირაკლი ალასანია (თავისუფ. დემოკრ., 19,39%)	ირაკლი ოქრუაშვილი (საინიც. ჯგუფი, 17,34%)	ალექსი გოგლიძე (ენმ, 15,92%)	შოთა წკრიალაშვილი (სახელმწიფო ხალხისთვის, 3,28%)
			იოსებ მაკრახიძე (84,89%)	ირაკლი ალასანია (15,03%)	← მეორე ტური
2020	ოლქი № 15	პარტიული	„ქართული ოცნება“ (51,91%)	ენმ — „ძალა ერთობაშია“ (27,92%)	საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი (3,95%)	„ევროპული საქართველო“ (2,38%)	„სტრატეგია აღმაშენებელი“ (2,53%)
		მაჟორიტარული	გიორგი ხოჯევანიშვილი („ქართული ოცნება“, 55,58%)	ბადრი ბასიშვილი (ენმ, 27,96%)	კობა მაზანაშვილი (პატრიოტთა ალიანსი, 3,95%)	ირაკლი ოქრუაშვილი („გამარჯვებული საქართველოს“, 3,53%)	პაპუნა კობერიძე („ლელო“, 3,36%)

საპრეზიდენტო არჩევნები

საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგები წლებისა და პოლიტიკური სუბიექტების მიხედვით

წელი	I ადგილი	II ადგილი	III ადგილი	IV ადგილი	V ადგილი	წყარო
2008	მიხეილ სააკაშვილი (ენმ, 63,18%)	ლევან გაჩეჩილაძე („თავისუფლება“, 18,08%)	შალვა ნათელაშვილი (სლპ, 6,18%)	ბადრი პატარკაციშვილი (5,12%)	დავით გამყრელიძე („ახალი მემარჯვენეები“, 3,72%)
2013	გიორგი მარგველაშვილი (ქართული ოცნება, 61,74%)	დავით ბაქრაძე (ენმ, 19,16%)	ნინო ბურჯანაძე (ერთიანი საქართველო, 12,02%)	შალვა ნათელაშვილი (სლპ, 3,69%)	გიორგი თარგამაძე (ქდმ, 1,54%)

ბოლო არჩევნები

კანდიდატი		I ტური		II ტური
		რაოდეობა	%	რაოდენობა	%
	გრიგოლ ვაშაძე ენმ (ძალა ერთობაშია)	20 994	42,50	25 294	38,01
	სალომე ზურაბიშვილი დამოუკიდებელი (ქართული ოცნების მხარდაჭერილი)	17 099	34,61	41 258	61,99
	დავით ბაქრაძე ევროპული საქართველო	5822	11,79
	შალვა ნათელაშვილი საქართველოს ლეიბორისტული პარტია	2258	4,57
	დავით უსუფაშვილი თავისუფალი დემოკრატები (შენების მოძრაობა)	802	1,62
მიღებული ბიულეტენები		49 398	97,80	66 552	97,41
ბათილი ბიულეტენები		1487	2,92	1769	2,59
აქტივობა		50 909	45,61	68 344	61,06
ამომრჩეველი		111 623	100,00	111 930	100,00
წყარო: არჩევნების მონაწილეთა სტატისტიკური მონაცემები, არჩევნების შედეგები

მმართველობა

მუნიციპალიტეტის აღმასრულებელი ორგანო და მუნიციპალიტეტის უმაღლესი თანამდებობის პირი არის მერი, რომელიც საერთო ხელმძღვანელობას უწევს მერიის საქმიანობას.

ადმინისტრაციული ერთეულები

გორის მუნიციპალიტეტში 23 ტერიტორიული ერთეულია, ესენია:

1. ქალაქი გორის ადმინისტრაციული ერთეულები: დევნილთა ჩასახლება, ვერხვების დასახლება, კვერნაქის დასახლება, კომბინატის დასახლების 1-ლი უბანი, კომბინატის დასახლების მე-2 უბანი, სადგური-ელექტროფიკაციის დასახლება, ცენტრალური დასახლების მე-2 უბანი, წმინდაწყლის (ვოლოგდის) მე-2 უბანი, წმინდაწყლის 1-ლი უბანი, ჭალა-წყაროსუბნის დასახლება, ცენტრალური დასახლების 1-ლი უბანი;
2. ადმინისტრაციული ერთეული ბერბუკი — ბერბუკი, ზემო რეხა, თორტიზა, ქვემო რეხა, სვენეთი, ხელთუბანი;
3. ადმინისტრაციული ერთეული კარალეთი — დიდი გარეჯვარი, კარალეთი, პატარა გარეჯვარი, სათბურების დასახლება;
4. ადმინისტრაციული ერთეული შავშვები — ახალი ხურვალეთი, დიდი ხურვალეთი, ნადარბაზევი, ნაწრეტი, პატარა ხურვალეთი, ქვემო შავშვები, შავშვები, წითელუბანი;
5. ადმინისტრაციული ერთეული მეჯვრისხევი — დიდი მეჯვრისხევი, ზერტი, კვარხითი, პატარა მეჯვრისხევი, მეჯუდისპირი, ფაბრიკის დასახლება;
6. ადმინისტრაციული ერთეული მერეთი — გუგუტიანთკარი, ზარდიანთკარი, კარბი, კოშკა, მერეთი, ქერე;
7. ადმინისტრაციული ერთეული სკრა — ბეთლემი, დიდი გორიჯვარი, კოშკები, პატარა გორიჯვარი, ქვემო რიეთი, სკრა;
8. ადმინისტრაციული ერთეული ტირძნისი — ბროწლეთი, ერგნეთი, თერგვისი, მეღვრეკისი, ტირძნისი;
9. ადმინისტრაციული ერთეული დიცი — არბო, დიცი, ქორდი;
10. ადმინისტრაციული ერთეული ტინისხიდი — თედოწმინდა, ორთაშენი, ტინისხიდი;
11. ადმინისტრაციული ერთეული ვარიანი — არაშენდა, ახალდაბა, ვარიანი, ვარიანის მეურნეობა, საქაშეთი;
12. ადმინისტრაციული ერთეული ქვახვრელი — ავკვეთი, ველები, უფლისციხე, ქვახვრელი;
13. ადმინისტრაციული ერთეული შინდისი — ფხვენისი, ქვემო ხვითი, ყელქცეული, შინდისი;
14. ადმინისტრაციული ერთეული ძევერა — სათემო, ქიწნისი, შერთული, ძევერა;
15. ადმინისტრაციული ერთეული ზეღდულეთი — ახალშენი, ბერშუეთი, ზემო სობისი, ზეღდულეთი, კირბალი, ქვემო ახალსოფელი, ქვემო სობისი;
16. ადმინისტრაციული ერთეული ახალუბანი — აძვი, ახალუბანი, ახრისი, მუმლაანთკარი, ქვემო არცევი, ქვეში, ციცაგიანთკარი, ჯარიაშენი;
17. ადმინისტრაციული ერთეული ატენი — ბნავისი, გარდატენი, დეგეულა, დიდი ატენი, დრე, ზემო ქსოვრისი, იკვნევი, ოლოზი, პატარა ატენი, ღვარები, ღვედრეთი, წედისი, ჭეჭელაანთუბანი, ხანდისი, ჯებირი;
18. ადმინისტრაციული ერთეული ნიქოზი — ზემო ნიქოზი, ზემო ხვითი, ქვემო ნიქოზი;
19. ადმინისტრაციული ერთეული მღებრიანი — ბორცვანა, დიდი წერეთი, დიდი ჭვარები, მღებრიანი, ოქიანი, პატარა წერეთი, პატარა ჭვარები, პიტნარა, სახორცე, ტამი, ჭანჭახა;
20. ადმინისტრაციული ერთეული ბოშური — ბიისი, ბობნევი, გაიჩაანთუბანი, გაგლუანთუბანი, ზემო ბოშური, თხინალა, იფნარა, ლევიტანა, ორმოცი, ტუსრები, ფეტვისხევი, ქვემო ბოშური, ყველაანთუბანი;
21. ადმინისტრაციული ერთეული საყავრე — გულხანდისი, დიდთავი, ზემო ახალსოფელი, ლული, ნადარბაზი, საყავრე, ფელი, ფიცესი, წითელიწყარო;
22. ადმინისტრაციული ერთეული ტყვიავი — მარანა, ტყვიავი, ფლავი, ფლავისმანი;
23. ადმინისტრაციული ერთეული ხიდისთავი — ხიდისთავი.

ეკონომიკა

სოფლის მეურნეობა

სოფლის მეურნეობა მრავალდარგოვანია. სპეციალიზებული დარგებია მებაღეობა, მებოსტნეობა, მევენახეობა, მეცხოველეობა. მოსახლეობის შემოსავლის ძირითადი წყაროა მეხილეობა (უმთავრესად მოჰყავთ ვაშლი). აქაური ხილი გამოირჩევა შაქრიანობით, არომატულობითა და ტრანსპორტაბელობით. განვითარებულია მევენახეობა, ძირითადად გავრცელებულია ვაზის შამპანური ჯიშები. ნათეს ფართობში მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია საშემოდგომო ხორბალს, საკვებ ბალახებსა და სხვ. მოჰყავთ პარკოსანი კულტურები, უმთავრესად ლობიო. განვითარებულია მეცხოველეობა, კერძოდ, მესაქონლეობა, მეფრინველეობა; მისდევენ მეფუტკრეობას.

მრეწველობა

წარმოება შედარებით სუსტადაა განვითარებული. ძირითადად წარმოდგენილია კვების მრეწველობის საწარმოები. ბერბუკში, შინდისსა და კვარხითში არის საკონსერვო ქარხნები, ფუნქციონირებენ ღვინის, აგრეთვე საშენ მასალათა და ადგილობრივი მრეწველობის წვრილი საწარმოები. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზეა მცირე სიმძლავრის ტირიფონის ჰესი (აგებულია ტირიფონის სარწყავი არხის ვარდნილზე).

ქალაქ გორში მოქმედებს კვების მრეწველობის (პურ-პროდუქტების, ღვინის, უალკოჰოლო სასმელების, საკონსერვო) საწარმოები.

ბუნებრივი რესურსები

ლიახვის ხეობაში, სოფ. მერეთის და ტყვიავის მიდამოებში, მოიპოვება ბეტონის მსუბუქი შემავსებლები, რომლებიც გამოიყენება ცემენტის წარმოებაში; დიაბაზს მოიპოვებენ მდ. ვერის ხეობაში, იყენებენ ქუჩების მოსაკირწყლავად და მასალად; ინერტული მასალა — ქვიშა და ხრეში, რომელიც რეალიზდება სხვადასხვა სამშენებლო სამუშაოებისათვის, მოიპოვება ხიდისთავის, ტინისხიდის, ბერბუკისა და თედოწმინდის მიდამოებში.

სამკურნალო მინერალური და ბალნეოლოგიური გოგირდოვანი წყლებია სოფ. ბიისსა და გორიჯვარში.

ტრანსპორტი

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის ამიერკავკასიის რკინიგზის მაგისტრალი, ევროპის ავტომაგისტრალი E60 და სხვა საავტომობილო გზები.

კულტურა

რაიონში 101 სახელმწიფო და 5 არასახელმწიფო ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლაა, 4 საშუალო პროფესიული და 3 უმაღლესი სასწავლებელი (ცხინვალის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 85 ბიბლიოთეკა, 5 თეატრი და 6 მუზეუმი.

ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული ძეგლები

მუნიციპალიტეტის ისტორიულ და ხუროთმოძღვრულ ძეგლთაგან აღსანიშნავია: ზემო ნიქოზის ღვთაების კომპლექსი (V–XVII სს.), ატენის სიონის გუმბათოვანი ტაძარი (VII ს.), ვერეს ეკლესია გარდატენის მიდამოებში (VI ს., გადაკეთებულია XI ს-ში), მღებრიანის კლიკის ჯვრის (VII–VIII სს.), არბოს წმინდა გიორგის (X ს.), საორბისის (1152) ეკლესიები, უფლისციხის კლდეში ნაკვეთი ნაქალაქარი (ძვ. წ. ბოლო საუკუნეები – შუა საუკ.), გორის ციხე (ძვ. წ. III–II სს. – შუა საუკ.), გორიჯვრის ეკლესია და ციხე (ორივე შუა საუკუნეების), ბობნევის (1683), ბოშურის (შუა საუკუნეები), შინდისის, აშურიანის ეკლესიები: ქვახვრელის გამოქვაბული კომპლექსი (ადრინდელი ფეოდალური ხანა; ეკლესია — 1716), მეჯვრისხევის, ტირძნისის, ტყვიავის ციხე-დარბაზები (ყველა გვიანდელი ფეოდალური ხანა და სხვ.).

დაძმობილებული ქალაქები და მუნიციპალიტეტები

დაძმობილებული ქალაქები: ბიალისტოკი, პოლონეთი ტრაკაი, ლიეტუვა პავლოგრადი, უკრაინა სალაცგრივა, ლატვია მელიტოპოლი, უკრაინა ლოდი, ისრაელი

დაძმობილებული მუნიციპალიტეტები: კარტუზის მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი პრეიკულეს მუნიციპალიტეტი, ლატვია გოლდაპის მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი პიშის მუნიციაპალიტეტი, პოლონეთი ოლეცკოს მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი გრიფინოს მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი ელკის მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი ოჟიშის მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი რაჩიეჰოვიცას მუნიციპალიტეტი, პოლონეთი

გალერეა

• 
  გორის რაიონი 1978 წელს
• 
  გორის რაიონი 1990 წელს
• 
  გორის რაიონი 1991-2006 წლებში

ლიტერატურა

• ვ. კაკაბაძე, ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 227-228.

• გვასალია ჯ., ლოლუა ე., უკლება დ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012. — გვ. 115-117.

• საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, თბ., 1990. — გვ. 30.
• გვასალია ჯ., აღმოსავლეთ საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის ნარკვევები, თბ., 1983.