რადიკალური ფემინიზმი

რადიკალური ფემინიზმი — ფილოსოფია, რომელიც ხაზს უსვამს ქალისა და მამაკაცის უთანასწორობის პატრიარქალურ ფესვებს, ან, უფრო კონკრეტულად, ქალის სოციალურ დომინირებას მამაკაცების მიერ. რადიკალური ფემინიზმი მიიჩნევს, რომ პატრიარქატი არის საზოგადოების უფლებების, პრივილეგიებისა და ძალაუფლების დაყოფა, პირველ რიგში, სქესის ხაზით და შედეგად, ქალების ჩაგვრა და მამაკაცების პრივილეგირება.

რადიკალური ფემინიზმი ეწინააღმდეგება არსებულ პოლიტიკურ და სოციალურ ორგანიზაციას, რადგან ის თავისთავად მიბმულია პატრიარქატთან. რადიკალი ფემინისტები სკეპტიკურად უყურებენ პოლიტიკურ ქმედებებს არსებულ სისტემაში და ამის ნაცვლად, ყურადღებას ამახვილებენ კულტურის ცვლილებებზე, რომელიც ძირს უთხრის პატრიარქატს და მასთან დაკავშირებულ იერარქიულ სტრუქტურებს.

რადიკალი ფემინისტები უფრო მებრძოლნი არიან თავიანთი გამოსვლებით, ვიდრე სხვა ფემინისტები. ეს ბრძოლა მიმართულია ქალთა სექსუალური ობიექტივაციის საწინააღმდეგოდ და მიზნად ისახავს საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას ისეთ საკითხებზე, როგორებიცაა გაუპატიურება და ქალებზე ძალადობა. რადიკალი ფემინისტები მიზნად ისახავენ პატრიარქატის დემონტაჟს. რადიკალური ფემინიზმი ეწინააღმდეგება პატრიარქატს და არა მამაკაცებს. რადიკალური ფემინიზმის გაიგივება კაცის მოძულეობასთან არის დაშვება, რომ პატრიარქატი და მამაკაცი განუყოფელია ერთმანეთისგან ფილოსოფიურადაც და პოლიტიკურადაც.

თეორია და იდოლოგია

რადიკალი ფემინისტები ამტკიცებენ, რომ საზოგადოება არის პატრიარქატი, რომელშიც მამაკაცთა კლასი ქალთა კლასის მჩაგვრელია. მათი აზრით, ქალთა ჩაგვრა არის ჩაგვრის ყველაზე ფუნდამენტური ფორმა, რაც კაცობრიობის უძველესი დროიდან დღემდე არსებობს.

რადიკალი ფემინისტები ამტკიცებენ, რომ პატრიარქატის გამო ქალები სისტემატურად იჩაგრებიან და მარგინალიზდებიან. ისინი თვლიან, რომ მამაკაცები (როგორც კლასი) იყენებენ სოციალურ სისტემებსა და კონტროლის სხვა მეთოდებს, რათა ქალები (ისევე, როგორც არა დომინანტი მამაკაცები) დაჩაგრონ. რადიკალი ფემინისტები თვლიან, რომ პატრიარქატის აღმოფხვრა ყველას გაათავისუფლებს უსამართლო საზოგადოებისგან.

ძალიან მნიშვნელოვანი იყო რადიკალურ-ფემინისტური პოლიტიკის გავლენა ქალთა განმათავისუფლებელ მოძრაობაზე. „Redstockings“-ის თანადამფუძნებელმა, ელენ უილისმა, 1984 წელს დაწერა, რომ რადიკალმა ფემინისტებმა „სექსუალური პოლიტიკა საზოგადოებრივ საკითხად მიიღეს“, შექმნეს მეორე ტალღის ფემინიზმის ლექსიკა, ხელი შეუწყვეს აბორტის ლეგალიზაციას აშშ–ში, „პირველები ითხოვდნენ სრულ თანასწორობას ეგრეთ წოდებულ კერძო სფეროში (სახლის საქმე და ბავშვის მოვლა... ემოციური და სექსუალური საჭიროებები), რამაც თითქმის გამოიწვია თანაბარი უფლებების შესწორება. რადიკალური ფემინიზმის გავლენა ჩანს ამ საკითხების მიღებაში ქალთა ეროვნული ორგანიზაციის (NOW) მიერ, ფემინისტური ჯგუფის მიერ, რომელიც ადრე თითქმის მთლიანად იყო კონცენტრირებული ეკონომიკურ თემებზე.

მოქმედების ფორმები

60-იანი წლების ბოლოს რადიკალური ფემინიზმი არ იყო მხოლოდ იდეოლოგიისა და თეორიის მოძრაობა. ეს ქალების შთაგონება აღმოჩნდა, რათა პირდაპირ ემოქმედათ. 1968 წელს ფემინისტებმა გააპროტესტეს კონკურსი „მის ამერიკა“ რათა „სექსისტური სილამაზის იდეები და სოციალური მოლოდინები“ ქალთა სოციალური პრობლემების წინა პლანზე წამოეყენებინათ. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დღეს ბიუსტჰალტერები არ დაიწვა, პროტესტმა დაამკვიდრა ფრაზა „ბიუსტჰალტერი“. ფემინისტებმა თავიანთი ბიუსტჰალტერი მოისროლეს თავისუფლების სანაგვე ურნაში, მაგრამ მათ ცეცხლი არ დაუნთიათ. 1970 წლის მარტში ასზე მეტმა ფემინისტმა ჩაატარა 11-საათიანი სხდომა ქალბატონების მთავარი ჟურნალის სათაო ოფისში. ამ ქალებმა მოითხოვეს, რომ პუბლიკაციას შეცვალა მისი მამრობითი რედაქტორი ქალი რედაქტორით და დაადანაშაულეს Ladies Home Journal, მათ ხაზგასმით აღნიშნეს „საკვები, ოჯახი, მოდა და ქალურობა“ ქალთა ჩაგვრის ინსტრუმენტად. ერთ-ერთმა პროტესტის მიზანი იმით ახსნა, რომ ისინი წარმოაგდენდნენ განადგურებული გამოცემას, რომელიც ქალებს სიბრაზესა და იმედგაცრუებას განაცდევინებს, ჟურნალი, რომელიც ანადგურებს ქალებს.

რადიკალი ფემინისტები იყენებდნენ სხვადასხვა ტაქტიკას, მათ შორის დემონსტრაციებს, სიტყვით გამოსვლას, საზოგადოებასთან და მუშაობასთან დაკავშირებულ ორგანიზებას, რათა გაეცათ თავიანთი მოწესრიგებები და მიმდევრები. საფრანგეთსა და დასავლეთ გერმანიაში რადიკალმა ფემინისტებმა შეიმუშავეს პირდაპირი მოქმედების შემდეგი ფორმები.

შემოვლითი გზა აბორტის აკრძალვის წინააღმდეგ

1970-იან წლებში დასავლეთ ბერლინში შეიქმნა რადიკალური ქალთა ცენტრები, რომლებსაც ოფიციალური იერარქია არ ჰქონდათ. ბერლინში დაფუძნებულ ქალთა ცენტრებში ჩაატარეს კონსულტაციები აბორტის შესახებ, შეადგინეს ნიდერლანდების აბორტის კლინიკების სია. პოლიციამ ორგანიზატორები უკანონო შეთქმულებაში დაადანაშაულა. ცენტრმა გამოიყენა ეს დაპატიმრებები სამოქალაქო დაუმორჩილებლობის სტრატეგიის გასაჯანსაღებლად და საზოგადოების ისეთი აღშფოთება გამოიწვია, რომ დევნა შეწყდა. ეს გამარჯვება ორი თვალსაზრისით პოლიტიკურად მნიშვნელოვანი იყო. სახელმწიფოს არ შეუცვლია კანონი, თავი შეიკავა მისი აღსრულებისგან. ამრიგად, ფემინისტური პრეტენზია ქალებზე ლაპარაკის შესახებ დაადასტურეს ქალებმაც და სახელმწიფომაც.

ეკლესიიდან გასვლა

დასავლეთ გერმანიაში 1973 წელს დაიწყო რადიკალური ფემინისტური ჯგუფის კამპანია კათოლიკური ეკლესიის წევრობისგან გასვლის თაობაზე, როგორც პროტესტი მისი საწინააღმდეგო აბორტის პოზიციისა და საქმიანობის წინააღმდეგ. მათი ლოზუნგი ასეთი იყო: „შეიძლება, თუ არა, ჩვენ კვლავ ვიყოთ პასუხისმგებელნი მამაკაცთა ინსტიტუტის დაფინანსებაზე, რომელიც გვგმობს...“ გერმანიაში, ვინც ერთ-ერთ ოფიციალურად აღიარებულ ეკლესიაში მოინათლა, უნდა დააედასტურებინათ, რომ მათ ოფიციალურად დატოვეს ეკლესია, რათა არ ეგოთ პასუხი ეკლესიის გადასახადის გადახდაში.

ლესბოსელების მიკერძოებული გაშუქების პროტესტი

1972 წლის ნოემბერში დააპატიმრეს ორი ქალი, მარიონ იჰნსი და ჯუდი ანდერსენი, სექსუალური კავშირის გამო, რომლებსაც ბრალი დასდეს იჰენსის მოძალადე ქმრის მკვლელობისთვის მამაკაცის აყვანისთვის. წინასწარი საჯაროობა, განსაკუთრებით გერმანიის უდიდესი ტაბლოიდის, „Bild“-ის მიერ, აღინიშნა ანტი-ლესბოსური სენსაციონალიზმით. ამის საპასუხოდ, გერმანიაში ლესბოსური ჯგუფები და ქალთა ცენტრები შეუერთდნენ მწვავე პროტესტს. კულტურული შეტაკება გაგრძელდა სასამართლო პროცესის განმავლობაში, რასაც შედეგად მოჰყვა ქალების გასამართლება 1974 წლის ოქტომბერში და სამუდამო პატიმრობა. სასამართლო პროცესის დაწყებამდე ერთ მომენტში Bild–მა ჩაატარა ზედიზედ ჩვიდმეტი დღის სერია თემაზე „ლესბოსელი ქალების დანაშაულები“.

სოციალური ორგანიზაცია და მიზნები

რადიკალმა ფემინისტებმა შექმნეს აქტივისტების და საზოგადოების ასოციაციები ცნობიერების ამაღლებისა და კონკრეტული მიზნებისათვის. ავსტრალიაში ბევრი რადიკალი ფემინისტი მონაწილეობდა ციკლის სერიებში სხვადასხვა ქალთა ცენტრის დასაარსებლად, მოქმედების ეს ფორმა გავრცელებული იყო 1970-იანი წლების ბოლოს და 1980-იანი წლების დასაწყისში. 80-იანი წლების შუა პერიოდში ცნობიერების ამაღლების მრავალი თავდაპირველი ჯგუფი დაიშალა, რადიკალური ფემინიზმი კი უფრო და უფრო ასოცირდა თავისუფლად ორგანიზებულ უნივერსიტეტის კოლექტივებთან. 80-იან წლებში რადიკალური ფემინიზმი მაინც ჩანს განსაკუთრებით, სტუდენტური აქტივიზმის ფარგლებსა და მშრომელ ქალთა შორის. გასული საუკუნის 80-იანი წლების განმავლობაში ბევრმა ფემინისტურმა სოციალურმა ორგანიზაციამ მიიღო მთავრობის დაფინანსება ავსტრალიაში, თუმცა 1996 წელს კონსერვატიული მთავრობის არჩევამ ამ ორგანიზაციების აფეთქება განაპირობა. რადიკალური ფემინისტური მოძრაობა ასევე გაჩნდა ისრაელში, ებრაელ ქალებში, 1970-იანი წლების დასაწყისში. რადიკალი ფემინისტების ზოგადი მიზანი პატრიარქალური საზოგადოების დაშლაა, მაგრამ მათი უშუალო მიზნები უფრო კონკრეტულია. საერთო მოთხოვნებში შედის.

რეპროდუქციული უფლებების გაფართოება

ფემინიზმის ენციკლოპედიაში მწერლის, ლიზა ტატლის, თანახმად, იგი ფემინისტებმა 1970-იან წლებში განსაზღვრეს, როგორც ადამიანის ძირითადი უფლება, რომელიც მოიცავს აბორტის უფლებას და მშობიარობის კონტროლს, მაგრამ ბევრად უფრო მეტს გულისხმობს.

რეპროდუქციული თავისუფლება უნდა მოიცავდეს არამარტო ქალის უფლებას, აირჩიოს მშობიარობა, აბორტი, სტერილიზაცია ან მშობიარობის კონტროლი, ასევე აქვს უფლება, გააკეთოს ეს არჩევანი თავისუფლად, ცალკეული მამაკაცების, ექიმების, სამთავრობო თუ რელიგიური ორგანოების მხრიდან ზეწოლის გარეშე. ეს ქალთა მთავარი საკითხია, ვინაიდან, მის გარეშე სხვა თავისუფლებები, როგორებიცაა: განათლების უფლება, სამუშაო და თანაბარი ანაზღაურება, შეიძლება მოჩვენებითი აღმოჩნდეს.

მოსაზრებები სექსინდუსტრიის შესახებ

რადიკალმა ფემინისტებმა დაწერეს სექსუალური ინდუსტრიის საკითხების ფართო სპექტრის შესახებ, რომელთა წინააღმდეგაც ისინი ბრძოლას აპირებენ, მათ შორისაა, პორნოგრაფიის წარმოების დროს ქალებისთვის მიყენებული ზიანი, პორნოგრაფიის მოხმარებისგან სოციალურ ზიანი, იძულებითი ძალა და სიღარიბე, რის გამოც ქალები მეძავებად იქცევიან, პროსტიტუციის გრძელვადიანი მავნე ზემოქმედება, პროსტიტუციის მძაფრი და კლასობრივი ხასიათი და ქალებზე მამაკაცების დომინირება პროსტიტუციასა და პორნოგრაფიაში.

პროსტიტუცია

რადიკალი ფემინისტები ამტკიცებენ, რომ ქალების უმეტესობას, რომლებიც მეძავები ხდებიან, აქამდე სიღარიბეს, ნარკომანიას ან ტრავმას, როგორიცაა ბავშვებზე სექსუალური ძალადობა, ან ადამიანით ვაჭრობას მიჰყავს. ქალები ყველაზე დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური კლასებიდან გაღატაკებული ქალები, დაბალი განათლების მქონე ქალები, ქალები ყველაზე დაუცველი რასობრივი და ეთნიკური უმცირესობებიდან მეტისმეტად არიან წარმოდგენილი პროსტიტუციაში მთელ მსოფლიოში.

რადიკალურმა ფემინისტურმა აზროვნებამ პროსტიტუცია გააანალიზა, როგორც ქალის პატრიარქალური ბატონობისა და სექსუალური დამორჩილების ქვაკუთხედი, რაც უარყოფით გავლენას ახდენს არამხოლოდ მეძავ ქალებზე, არამედ ზოგადად ქალებზე, რადგან პროსტიტუცია მუდმივად ამტკიცებს და აძლიერებს პატრიარქალურ ქალთა განმარტებებს, ქალთა პირველად ფუნქციას მამაკაცებისთვის სექსუალური სამსახურისთვის. მათი თქმით, გადამწყვეტია, რომ საზოგადოებამ არ ჩაანაცვლოს ერთი პატრიარქალური შეხედულება ქალის სექსუალობაზე. რადიკალი ფემინისტები ამტკიცებენ, რომ ქალების სექსუალური განთავისუფლება ვერ მიიღწევა მანამ, სანამ ჩვენ ნორმალიზდება არათანაბარი სექსუალური პრაქტიკა, სადაც ქალი დომინირებს ქალზე. ფემინისტური ცნობიერების ამაღლება რჩება კოლექტიური ბრძოლის საფუძველი და ქალის საბოლოოდ განთავისუფლება.

რადიკალი ფემინისტები კატეგორიულად ეწინააღმდეგებიან პატრიარქალურ იდეოლოგიას, რაც პროსტიტუციის არსებობის ერთ-ერთი გამართლებაა, კერძოდ, რომ პროსტიტუცია არის „აუცილებელი ბოროტება“, რადგან კაცებს არ შეუძლიათ საკუთარი თავის კონტროლი; ამიტომ აუცილებელია, რომ ქალთა მცირე ნაწილმა შესწიროს კაცების გამოყენებისა და ძალადობის მიზნით, „უწმინდური“ ქალების დაცვა გაუპატიურებისგან და შევიწროებისგან. ფემინისტები პროსტიტუციას მონობის ფორმად თვლიან და ამბობენ, რომ გაუპატიურების მაჩვენებლის შემცირებისგან შორს, პროსტიტუცია იწვევს ქალთა მიმართ სექსუალური ძალადობის მკვეთრ ზრდას, რომ მამაკაცისთვის მისაღებია ქალის მიმართ სექსუალური დამოკიდებულება. ამრიგად ქალი ხდება ინსტრუმენტი, რომელზეც კაცს აქვს სრული კონტროლი. მელისა ფარლი ამტკიცებს, რომ ნევადას მაღალი გაუპატიურების მაჩვენებელი უკავშირდება ლეგალურ პროსტიტუციას. ნევადა აშშ-ს ერთადერთი შტატია, რომელშიც ლეგალური ბორდელები ნებადართულია.

პორნოგრაფია

რადიკალი ფემინისტები აცხადებენ, რომ პორნოგრაფიის წარმოება გულისხმობს იმ ქალთა ფიზიკურ, ფსიქოლოგიურ ან ეკონომიკურ იძულებას, რომლებიც მასში ასრულებენ როლებს და ნათქვამია, რომ ეს სიმართლეა მაშინაც კი, როდესაც ქალებს აჩვენებენ, რომ თავს სიამოვნებას ანიჭებენ, ასევე ამტკიცებენ, რომ პორნოგრაფიაში ნაჩვენები დიდი ნაწილი თავისი ბუნებით შეურაცხმყოფელია. გაილ დაინსი მიიჩნევს, რომ პორნოგრაფია სულ უფრო ძალადობრივი ხდება და რომ ქალები, რომლებიც პორნოგრაფიაში მონაწილეობენ, სასტიკად განიცდიან ამ ძალადობას წარმოების პროცესში.

რადიკალი ფემინისტები მიუთითებენ პორნოგრაფიის ცნობილ მონაწილეთა ჩვენებებზე, როგორებიც არიან: ტრეცი ლორდები და ლინდა ბორემანი და ამტკიცებენ, რომ ქალი შემსრულებლების უმეტესობა იძულებულია პორნოგრაფიაში ან ვინმეს მიერ, ან სამწუხარო გარემოებების გამო. ფემინისტური საწინააღმდეგო პორნოგრაფიული მოძრაობა შეიქმნა „Ordeal“-ის გამოცემაში, რომელშიც ლინდა ბორემანმა განაცხადა, რომ იგი მისმა მეუღლემ, ჩაკ ტრეინორმა სცემა, გააუპატიურა და რომ ტრეინორმა აიძულა იგი, იარაღის მუქარით გადაეღო ფილმ „ღრმა ყელის“ სცენები, ასევე აიძულა იგი, ბორომანის მიმართ ფიზიკური ძალადობის გამოყენებით, ასევე ძალადობის მუქარით, მონაწილეობა მიეღო სხვა პორნოგრაფიულ ფილმებში. დორკინმა, მაკკინონმა და ქალებმა პორნოგრაფიის წინააღმდეგ გამოაქვეყნეს საზოგადოებრივი განცხადებები ბორმენის მხარდაჭერის შესახებ და მასთან მუშაობდნენ საზოგადოებრივ გამოსვლებში. რადიკალი ფემინისტები ამბობენ, რომ პორნოგრაფიის მოხმარება არის გაუპატიურება და ქალთა მიმართ სხვა სახის ძალადობა. რობინ მორგანი ამ აზრს აჯამებს თავისი ხშირად ციტირებული განცხადებით: „პორნოგრაფია არის თეორია, ხოლო გაუპატიურება პრაქტიკაა“.

მაკკინონი ამტკიცებდა, რომ პორნოგრაფია იწვევს ქალთა მიმართ სექსუალური ძალადობის ზრდას გაუპატიურების მითების საშუალებით. ასეთი გაუპატიურების მითები მოიცავს რწმენას, რომ ქალებს ნამდვილად სურთ გააუპატიურონ და რომ ისინი გულისხმობენ, დიახ, როდესაც ისინი უარყოფენ. იგი მიიჩნევს, რომ „გაუპატიურების მითები სექსუალურ ძალადობას ირიბად ახანგრძლივებს სექსუალური ძალადობის შესახებ დამახინჯებული შეხედულებებისა და დამოკიდებულებების შექმნით და ბრალის ელემენტების გადატანას მსხვერპლზე“. გერმანელი რადიკალი ფემინისტი, ალის შვარცერი, იმ მოსაზრების ერთ-ერთი მომხრეა, რომ პორნოგრაფია გთავაზობთ ქალისა და მამაკაცის დამახინჯებულ შეგრძნებას, ისევე როგორც რეალურ სექსუალურ აქტს, რომელიც ხშირად აჩვენებს შემსრულებლებს სინთეზური იმპლანტანტით ან გაზვიადებული სიამოვნების გამოხატვით, ფეტიშებით დაკავებით, რომლებიც წარმოდგენილია, როგორც პოპულარული და ნორმალური.

ლიტერატურა

• Atkinson, Ti-Grace (2000). „6: Radical Feminism“, Radical Feminism: A Documentary Reader. New York, New York: New York University Press, გვ. 82–89. ISBN 978-0814715543. 
• Dines, Gail. Gail Dines on radical feminism. WheelerCentre (Sydney Writers' Festival) (June 29, 2011).
• Echols, Alice (1989) Daring To Be Bad: Radical Feminism in America 1967-1975, 1st, Minneapolis, Minnesota: University of Minnesota Press. ISBN 0-8166-1786-4. 
• Evans, Sara M. (2002). „Re-Viewing the Second Wave“. Feminist Studies. 28 (2): 258–267. doi:10.2307/3178740. JSTOR 3178740.
• Firestone, Shulamith (1970) The Dialectic of Sex: The Case for Feminist Revolution, 1st, New York, New York: William Morrow and Company. ISBN 0-688-12359-7. 
• Jeffreys, Sheila (2014) Gender Hurts: A Feminist Analysis of the Politics of Transgenderism, 1st, Abingdon, Oxon, England: Routledge. ISBN 978-0415539395. 
• (1993) American Women in the 1960s: Changing the Future, 1st, New York, New York: Twayne Publishers. ISBN 0-8057-9905-2. 
• MacKinnon, Catharine A. (1989) Toward a Feminist Theory of the State, 1st, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-89645-9. 
• Shelley, Martha (2000). „28. Lesbianism and the Women's Liberation Movement“, Radical Feminism: A Documentary Reader. New York, New York: New York University Press, გვ. 305–309. ISBN 978-0814715543. 
• Willis, Ellen (1984). „Radical Feminism and Feminist Radicalism“. Social Text (9/10, The 60's without Apology): 91–118. doi:10.2307/466537. JSTOR 466537.