„Atlantshafsbandalagið“: Munur á milli breytinga
TKSnaevarr (spjall | framlög) |
Finnland er komið í NATO, sbr. https://www.mbl.is/frettir/erlent/2023/04/04/finnland_gengid_inn_i_nato/ |
||
Lína 19: | Lína 19: | ||
|hnit= |
|hnit= |
||
|markaðsvæði= |
|markaðsvæði= |
||
|meðlimir= |
|meðlimir=31 ríki |
||
|tungumál=[[Enska]], [[franska]] |
|tungumál=[[Enska]], [[franska]] |
||
|leader_title = Framkvæmdastjóri |
|leader_title = Framkvæmdastjóri |
||
Lína 80: | Lína 80: | ||
* [[Svartfjallaland]] ([[2017]]) |
* [[Svartfjallaland]] ([[2017]]) |
||
* [[Norður-Makedónía]] ([[2020]]) |
* [[Norður-Makedónía]] ([[2020]]) |
||
* [[Finnland]] ([[2023]]) |
|||
|} |
|} |
||
*Þýskaland gekk í sambandið sem [[Vestur-Þýskaland]], landsvæðið sem áður var [[Austur-Þýskaland]] varð hluti af NATÓ með sameiningu þýsku ríkjanna árið [[1990]]. |
*Þýskaland gekk í sambandið sem [[Vestur-Þýskaland]], landsvæðið sem áður var [[Austur-Þýskaland]] varð hluti af NATÓ með sameiningu þýsku ríkjanna árið [[1990]]. |
||
*[[Svíþjóð]] og [[Finnland]] sóttu um aðild að bandalaginu eftir [[innrás Rússa í Úkraínu 2022]]. |
*[[Svíþjóð]] og [[Finnland]] sóttu um aðild að bandalaginu eftir [[innrás Rússa í Úkraínu 2022]]. Finnland fékk inngöngu [[4. apríl]] 2023. |
||
== Tenglar == |
== Tenglar == |
Útgáfa síðunnar 4. apríl 2023 kl. 13:31
Atlantshafsbandalagið North Atlantic Treaty Organization Organisation du traité de l'Atlantique nord | |
---|---|
Aðildarríki Atlantshafsbandalagsins (2020) sjást hér grænlituð. | |
Skammstöfun | NATO (enska); OTAN (franska) |
Einkennisorð | Animus in consulendo liber |
Stofnun | 4. apríl 1949 |
Gerð | Hernaðarbandalag |
Höfuðstöðvar | Brussel, Belgíu |
Meðlimir | 31 ríki |
Opinber tungumál | Enska, franska |
Vefsíða | www.nato.int |
Atlantshafsbandalagið (einnig NATÓ eftir enskri skammstöfun á nafni þess: North Atlantic Treaty Organisation eða OTAN eftir franskri skammstöfun á heiti þess, (l'Organisation du traité de l'Atlantique nord)) er hernaðarbandalag. Skrifað var undir stofnsáttmála bandalagsins í Washington D.C. 4. apríl 1949.
Kjarni bandalagsins er 5. grein stofnsáttmálans þar sem því er lýst yfir að árás á eitt bandalagsríki í Evrópu eða Norður-Ameríku jafngildi árás á þau öll. Sú grein var hugsuð til að gera Sovétríkjunum það ljóst að innrás inn í Vestur-Evrópu jafngilti stríðsyfirlýsingu við Bandaríkin og allan hernaðarmátt þeirra. Á móti stofnuðu Sovétríkin ásamt bandamönnum sínum í Austur-Evrópu Varsjárbandalagið. Hernaðarbandalögin tvö léku síðan aðalhlutverk í Kaldastríðinu og því vígbúnaðarkapphlaupi og kjarnorkuvopnavæðingu sem einkenndu það. Innrás Sovétmanna í Vestur-Evrópu varð aldrei að veruleika og 5. grein NATO-samningsins hefur aðeins verið notuð einu sinni en það var 12. september 2001 eftir hryðjuverkaárás á Bandaríkin.
Aðild Íslands að NATO
Lög um inngöngu Íslands í NATO voru samþykkt á Alþingi, 30. mars 1949. Þau voru mjög umdeild og talsverðar óeirðir urðu í sambandi samþykkt þeirra á Austurvelli. Andstæðingar NATO-aðildar kröfðust þjóðaratkvæðis um þetta mikilvæga mál en ekki var orðið við því. Hins vegar var því lofað að aldrei yrði erlendur her á íslenskri grundu á friðartímum. NATO ásamt Bandaríkjaher rak Keflavíkurherstöðina á Miðnesheiði frá 1951 til 2006.
Aðildarríki
Stofnfélagar (1949): | Ríki sem fengu inngöngu síðar:
|
- Þýskaland gekk í sambandið sem Vestur-Þýskaland, landsvæðið sem áður var Austur-Þýskaland varð hluti af NATÓ með sameiningu þýsku ríkjanna árið 1990.
- Svíþjóð og Finnland sóttu um aðild að bandalaginu eftir innrás Rússa í Úkraínu 2022. Finnland fékk inngöngu 4. apríl 2023.
Tenglar
- Heimasíða Atlantshafsbandalagsins
- Fastanefnd Íslands hjá NATO Geymt 31 desember 2010 í Wayback Machine
- Misminni frá marslokum 1949; grein um óeirðirnar á Austurvelli 30. mars 1949; Morgunblaðið 1989
- The Atlantic Community: Iceland Geymt 28 febrúar 2012 í Wayback Machine heimildarmynd unninn af Atlantshafsbandalaginu um Ísland frá miðjum sjötta áratugnum
- „Barátta milli góðs og ills : NATO-Mangi slær ekki af
- Það er enginn hlutlaus nema hóran