Fara í innihald

„Atlantshafsbandalagið“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 6: Lína 6:
|kort =North Atlantic Treaty Organization (orthographic projection).svg
|kort =North Atlantic Treaty Organization (orthographic projection).svg
|kortastærð=200px
|kortastærð=200px
|kortaheiti=Aðildarríki Atlantshafsbandalagsins ([[2004]]) sjást hér grænlituð.
|kortaheiti=Aðildarríki Atlantshafsbandalagsins ([[2020]]) sjást hér grænlituð.
|skammstöfun=NATO (enska); OTAN (franska)
|skammstöfun=NATO (enska); OTAN (franska)
|einkennisorð=''Animus in consulendo liber''
|einkennisorð=''Animus in consulendo liber''

Útgáfa síðunnar 10. maí 2020 kl. 16:47

Atlantshafsbandalagið
North Atlantic Treaty Organization (NATO)
Organisation du traité de l'Atlantique nord
Fáni Atlantshafsbandalagsins

Aðildarríki Atlantshafsbandalagsins (2020) sjást hér grænlituð.
SkammstöfunNATO (enska); OTAN (franska)
EinkennisorðAnimus in consulendo liber
Stofnun1949; fyrir 75 árum (1949)
GerðHernaðarbandalag
HöfuðstöðvarFáni Belgíu Brussel, Belgíu
Meðlimir30 ríki
Opinber tungumálEnska, franska
Vefsíðawww.nato.int

Atlantshafsbandalagið (einnig NATÓ eftir enskri skammstöfun á nafni þess: North Atlantic Treaty Organisation eða OTAN eftir franskri skammstöfun á heiti þess, (l'Organisation du Traité de l'Atlantique Nord)) er hernaðarbandalag. Skrifað var undir stofnsáttmála bandalagsins í Washington D.C. 4. apríl 1949.

Kjarni bandalagsins er 5. grein stofnsáttmálans þar sem því er lýst yfir að árás á eitt bandalagsríki í Evrópu eða Norður-Ameríku jafngildi árás á þau öll. Sú grein var hugsuð til að gera Sovétríkjunum það ljóst að innrás inn í Vestur-Evrópu jafngilti stríðsyfirlýsingu við Bandaríkin og allan hernaðarmátt þeirra. Á móti stofnuðu Sovétríkin ásamt bandamönnum sínum í Austur-Evrópu Varsjárbandalagið. Hernaðarbandalögin tvö léku síðan aðalhlutverk í Kaldastríðinu og því vígbúnaðarkapphlaupi og kjarnorkuvopnavæðingu sem einkenndu það. Innrás Sovétmanna í Vestur-Evrópu varð aldrei að veruleika og 5. grein NATO-samningsins hefur aðeins verið notuð einu sinni en það var 12. september 2001 eftir hryðjuverkaárás á Bandaríkin.

Aðild Íslands að NATO

Lög um inngöngu Íslands í NATO voru samþykkt á Alþingi, 30. mars 1949. Þau voru mjög umdeild og talsverðar óeirðir urðu í sambandi samnþykkt þeirra á Austurvelli. Andstæðingar NATO-aðildar kröfðust þjóðaratkvæðis um þetta mikilvæga mál en ekki var orðið við því. Hins vegar var því lofað að aldrei yrði erlendur her á íslenskri grundu á friðartímum. NATO ásamt Bandaríkjaher rak Keflavíkurherstöðina á Miðnesheiði frá 1951 til 2006.

Aðildarríki

Stofnfélagar (1949): Ríki sem fengu inngöngu síðar:

Þýskaland gekk í sambandið sem Vestur-Þýskaland, landsvæðið sem áður var Austur-Þýskaland varð hluti af NATÓ með sameiningu þýsku ríkjanna árið 1990.

Tenglar

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.