Illuminismo

Nota

Iste articulo require revision linguistic

Corrige le errores de grammatica, orthographia o stilo in le articulo. Postea, retira iste patrono.

Le Epocha del Illuminismo, o simplemente le Illuminismo, que es cognoscite etiam como le Epocha del Ration, esseva un movimento intellectual e philosophic que occurreva in Europa e Grande Britannia durante le seculos 17 e 18, con influentias e effectos global. Le Illuminismo includeva un spectro de ideas que se centralisava sur le valor del felicitate human, le sequer del cognition obtenite per ration e le evidentia del sensos, e ideales como le derecto natural, libertate, progresso, tolerantia, fraternitate, governamento constitutional, e le separation inter le stato e institutiones, societates, e gruppos religiose e antiliberal.

Le Epocha del Illuminismo esseva precedite per le Revolution Scientific, e le obras de Francis Bacon e John Locke, inter alteres. Alcun historicos data le initio del Epocha del Illuminismo al publication del Discurso del Methodo de René Descartes in 1637, que contineva su dicto famose, "Cogito, ergo sum" ("Io pensa, dunque io existe"). Altere historicos cita le publication del Principia Mathematica de Isaac Newton in 1687 como le culmination del Revolution Scientific e le initio del Epocha del Illuminismo. Historicos europee traditionalmente data le initio del movimento con le morte de Ludovico XIV de Francia in 1715 e su fin con le initio del Revolution Francese in 1789. Multe historicos nunc data le fin del Epocha del Illuminismo como le initio del seculo 19, le ultime anno proponite essente le morte de Immanuel Kant in 1804.

Le philosophos e scientistas del periodo circulava generalmente lor ideas per medio de reuniones in academias scientific, logias masonic, salones litterari, cafés, e in libros, jornales, e pamphletos imprimite. Le ideas del Illuminismo minava le autoritate del monarchias e ecclesias, includente le Ecclesia Catholic, le Ecclesia Anglican, e altere institutiones e societates clause e secretive de secta, e aperiva le via pro le revolutiones politic e social del seculos 18 e 19. Un varietate de movimentos del seculo 19, includente le liberalismo, communismo, e neoclassicismo, tracia lor hereditage intellectual al Illuminismo.

Le doctrinas central del Illuminismo esseva le libertate individual e le tolerantia religiose, in opposition al monarchismo absolute e al fanatismo del ecclesias. Le conceptos de utilitate e sociabilitate anque esseva crucial in le dissemination de information que meliorava le societate in su totalitate. Le Illuminismo esseva marcate per un augmento del cognoscentia del relation inter le mente e le media quotidian del mundo, e per un emphase sur le methodo scientific e le reductionismo, con questionamentos plus grande del fanatismo religiose – un attitude exprimite per le essayo de Kant "Responsa al Question: Que es le Illuminismo," ubi le phrase "sapere aude" (osa cognoscer) se trova.

Intellectuales importante

Le Etate del Illuminismo esseva precedite per e associate al Revolution Scientific. Le philosophos precedente cuje labor ha influentiate le Illuminismo includeva Francis Bacon e René Descartes. Alcun figuras major del Illuminismo includeva Cesare Beccaria, Denis Diderot, David Hume, Immanuel Kant, Gottfried Wilhelm Leibniz, John Locke, Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau, Adam Smith, Hugo Grotius, Baruch Spinoza e Voltaire.

Un publication del Illuminismo particularmente influential esseva le Encyclopédie (Encyclopedia). Publicate inter 1751 e 1772 in 35 volumines, illo esseva compilate per Diderot, Jean le Rond d'Alembert, e un equipa de 150 altere intellectuales. Le Encyclopédie contribueva al diffusion del ideas del Illuminismo a transverso de Europa, Grande Britannia, e ultra. Altere publicationes importante del Illuminismo includeva le Litteras sur le Angleses (1733) e Dictionnaire Philosophique (Dictionario Philosophic; 1764) de Voltaire; A Treatise of Human Nature (Un Tractato sur le Natura Human; 1740) de Hume; The Spirit of the Laws (Le Spirito del Leges; 1748) de Montesquieu; Discourse on Inequality (Discurso sur le Inequalitate; 1754) e The Social Contract (Le Contracto Social; 1762) de Rousseau, The Theory of Moral Sentiments (Le Theoria del Sentimentos Moral; 1759) e The Wealth of Nations (Le Ricchessa del Nationes; 1776) de Adam Smith; e Critique of Pure Reason (Critica del Ration Pur; 1781) de Kant.

Topicos

Philosophia

Le empirismo de Bacon e le philosophia rationalistic de Descartes fundava le base pro le pensamento del Illuminismo. Le tentativa de Descartes de construer le scientias sur un base metaphysic secur non habeva tante successo como su methodo de dubita applicate in areas philosophic que conduceva a un doctrina dualistic de mente e materia. Su scepticismo esseva affinate per le Essay Concerning Human Understanding (1690) de Locke e le scriptos de Hume in le annos 1740. Su dualismo esseva contestate per le affirmation intransigente de Spinoza del unitate del materia in su Tractatus (1670) e Ethics (1677).

Secundo Jonathan Israel, istes dava loco a duo lineas differente del pensamento del Illuminismo: primo, le varietate moderate, sequente Descartes, Locke, e Christian Wolff, que cercava un accommodamento inter le reforma e le systemas traditional de poter e fide, e, secundo, le Illuminismo Radical, inspirate per le philosophia de Spinoza, que defendeva le democratia, le libertate individual, le libertate de expression, e le eradication del autoritate religiose. Le varietate moderate tendeva a esser deistic, durante que le tendentia radical separava completemente le base de moralitate del theologia e fide.

In medio del seculo 18, Paris deveniva le centro de activitate philosophic e scientific que interpellava doctrinas e dogmas traditional. Le movimento philosophic esseva guidate per Voltaire e Rousseau, qui argumentava pro un societate basate super ration como in Grecia antique, plus que fide e doctrina religiose, pro un ordine civil nove basate super le lege natural, e pro scientia basate super experimentos e observation. Le philosopho politic Montesquieu introduceva le idea de un separation de poteres in un governamento, un concepto que esseva enthusiasticamente adoptate per le autores del Constitution del Statos Unite. Ben que le philosophos del Illuminismo francese non esseva revolutionarios e multes de illes esseva membros del nobilitate, lor ideas jocava un rolo importante in subverter le legitimitate del Regime Ancian e in formar le Revolution Francese.

Francis Hutcheson, un philosopho moral e figura fundator del Illuminismo Scotic, describeva le principio utilitari e consequentialista que le virtute es lo que forni, secundo le parolas sue, "le maxime felicitate pro le maxime numero del homines." Parte grande de lo que es incorporate in le methodo scientific (le natura del cognoscentia, le evidentia, le experientia, e le causalitate) e alcun attitudes moderne verso le relation inter le scientia e le religion esseva disveloppate per le protegitos de Hutcheson in Edinburgh: David Hume e Adam Smith. Hume deveniva un figura importante in le traditiones sceptic philosophic e empiristic del philosophia.

Kant tentava reconciliar le rationalismo e le fide religiose, le libertate individual e le autoritate politic, e etiam delineava un vista del sphera public per ration private e public. Le obra de Kant continuava a influentiar le pensamento e philosophia europee usque in le seculo 20.

Mary Wollstonecraft esseva un del prime philosophas feminista de Grande Britannia. Illa argumentava pro un societate basate super le ration e que le feminas, assi como le homines, debe esser tractate como esseres rational. Illa es le plus cognoscite pro su obra "A Vindication of the Rights of Woman" (1791).

Scientia

Le scientia jocava un rolo importante in le discurso e pensamento del Illuminismo. Multe scriptores e pensatores del Illuminismo habeva antecedentes in le scientias e associava le progresso scientific con le subversion del autoritate traditional in favor del libertate de expression e pensamento. Le progresso scientific durante le Illuminismo includeva le discoperta de dioxydo de carbon (aere fixe) per le chimico Joseph Black, le argumento pro tempore profunde per le geologo James Hutton, e le invention del machina a vapor condensante per James Watt. Le experimentos de Antoine Lavoisier esseva usate pro crear le prime plantas chimic moderne in Paris, e le experimentos del fratres Montgolfier les permitteva lancear le prime volo human in un ballon de aere calide in 1783. Le contributiones extensive al mathematica de Leonhard Euler includeva resultatos importante in analyse, theoria del numeros, topologia, combinatoria, theoria de graphos, algebra, e geometria (inter alteres). In le mathematica applicate, ille faceva contributiones fundamental al mechanica, hydraulica, acustica, optica e astronomia.

In general, la scientia del Illuminismo appreciava multo le empirismo e le ration, e esseva incorporate con le ideales de progresso e avantiamento. Le studio del scientia, sub le nomine de philosophia natural, esseva dividite in physica e un conglomerato de chimia e historia natural, includente anatomia, biologia, geologia, mineralogia e zoologia. Como multe opiniones del Illuminismo, le beneficios del scientia non esseva universalmente recognoscite: Rousseau criticava le scientias pro distantiar le homine del natura e non operar pro facer le homines plus felice.

Le scientia durante le Illuminismo esseva dominate per societates scientific e academias, que reimplaciava le universitates como centro de investigation e disveloppamento scientific. Societates scientific e academias etiam constitueva le columna vertebral del maturation del profession scientific. Illos resultava del Revolution Scientific como creatores de cognoscentia scientific, in contrasto con le scholasticismo del universitates. Alcun societates creava o conservava ligamines con le universitates, ma le fontes contemporanee distingueva le universitates del societates scientific per affirmar que le utilitate del universitate esseva le transmission del cognoscentia durante que le societates scientific functionava como creatores del cognoscentia. Como le rolo del universitates in le scientia institutionalisate comenciava a diminuer, le societates scientific deveniva le fundamentos del scientia organisate. Societates scientific official esseva chartate per le statos pro fornir expertises technic.

Le majoritate de societates scientific obteneva permission pro controlar le proprie publicationes, le election de nove membros, e le administration del societate. In le seculo 18, multe academias e societates official esseva fundate in Europa e Grande Britannia, e in 1789 il habeva plus de 70 societates scientific official. In relation a iste crescimento, Bernard de Fontenelle creava le termino "le Epocha del Academias" pro describer le seculo 18.

Un altere disveloppamento importante esseva le popularisation del scientia inter un population sempre plus instruite. Philosophos introduceva multe theorias scientific al publico, principalmente per le Encyclopédie e le popularisation del Newtonianismo per Voltaire e Émilie du Châtelet. Alcun historicos ha considerate le seculo 18 como un periodo monotone in le historia del scientia. Durante iste seculo esseva facite significante progressos in le practica del medicina, mathematica, e physica, le evolution del taxonomia biologic, un comprehension nove del magnetismo e electricitate, e le maturation del chimia como disciplina, que establiva le fundamento del chimia moderne.

Le influentia del scientia comenciava a apparer plus frequentemente in poesia e litteratura. Alcun poesia se impregnava con metaphoras e imagines scientific, durante que altere poesias scribeva directemente sur themas scientific. Richard Blackmore committeva le systema newtonian a versos in Creation, a Philosophical Poem in Seven Books (1712). Post le morte de Newton in 1727, poesias esseva componite in su honor durante decennios. James Thomson scribeva su "Poem to the Memory of Newton", que lamentava le perdita de Newton e elogiava su scientia e su legato.

Sociologia, Economia, e Lege

Hume e altere pensatores del Illuminismo Scotic developpava un "scientia del homine," que esseva exprimite historicamente in obras per autores como James Burnett, Adam Ferguson, John Millar e William Robertson, omnes del quales combinava un studio scientific del comportamento human in culturas ancian e primitive con un conscientia forte del fortias determinante del modernitate. Le sociologia moderne principalmente originava de iste movimento, e le conceptos philosophic de Hume que influentiava directemente James Madison (e per consequente le Constitution del Statos Unite), como popularisate per Dugald Stewart, esseva le base del liberalismo classic.

In 1776, Adam Smith publicava Le Ricchessa del Nationes, frequentemente considerate como le prime obra moderne sur le economia, con immediate impacto sur le politica economic britannic, que continua usque al seculo 21. Illo habeva un influentia immediate in le politica economic britannic e illo esseva precedite e influentiate per le projectos de Reflexiones sur le Formation e Distribution del Ricchessa de Anne Robert Jacques Turgot (1766). Smith recognosceva su dependentia e esseva possibilemente le traductor original in anglese.

Beccaria, un jurista, criminologo, philosopho e politico e un del grande scriptores del Illuminismo, deveniva famose pro su obra de maestro Dei Delitti e delle Pene (1764), postea traducite in 22 linguas, que condemnava le tortura e le pena de morte, e esseva un obra fundator in le campo del penologia e le schola classic del criminologia per promover le justitia criminal. Francesco Mario Pagano scribeva studios importante como Saggi politici (Essayos politic, 1783); e Considerazioni sul processo criminale (Considerationes sur le processo criminal, 1787), que le establiva como un autoritate international in le derecto penal.

Politica

Le Illuminismo es considerate como le fundamento del cultura intellectual e politic occidental moderne. Le Illuminismo ha introducite le modernisation politic al Occidente, in terminos de introducer valores e institutiones democratic e crear democratias liberal moderne. Iste these ha essite amplemente acceptate per scholares e reinfortiate per le studios de grande scala de Robert Darnton, Roy Porter e, recentemente, Jonathan Israel. Le pensamento del Illuminismo ha exercite un influentia profunde in le sphera politic. Reges europee como Catherine II de Russia, Joseph II de Austria, e Frederico II de Prussia tentava applicar le pensamento del Illuminismo al tolerantia religiose e politic, que deveniva cognoscite como absolutismo illuminate. Multe figuras politic e intellectual major detra le Revolution American se associava strictemente con le Illuminismo: Benjamin Franklin visitava Europa repetitemente e contribueva activemente al debattos scientific e politic ibi, e portava le ideas nove al Philadelphia; Thomas Jefferson sequeva strictemente le ideas europee e incorporava postea alcunes del ideales del Illuminismo in le Declaration de Independentia; e Madison incorporava iste ideales in le Constitution del Statos Unite durante su composition in 1787.

Theorias del Governantia

Locke, un pensator del Illuminismo plus influente, basava su philosophia del governantia sur le theoria del contracto social, un thema que permeava le pensamento politic del Illuminismo. Le philosopho anglese Thomas Hobbes introduceva iste debatto nove con su obra Leviathan in 1651. Hobbes etiam disveloppava alcun fundamentos del pensamento liberal europee: le derecto del individuo, le equalitate natural de tote le homines, le character artificial del ordine politic (que conduceva al ulterior distinction inter le societate civil e le stato), le opinion que tote poter politic legitime debe esser representative e basate sur le consentimento del populo, e un interpretation liberal del derecto que permitte explicitemente que le homines face qualcunque cosa que le lege non prohibi.

Locke e Rousseau habeva disveloppate le theorias de contracto social in Duo Tractatos sur le Governamento e Discurso sur le Inequalitate, respectivemente. Ben que illes habeva differente opusculos, Locke, Hobbes, e Rousseau concordava que un contracto social, in le qual le autoritate del governamento depende del consenso del governatos, es necessari pro que le homine vive in un societate civil. Locke definiva le stato de natura como un condition in le qual le homines es rational e seque le leges natural, in le qual omne homines nasce equal e con le derecto al vita, libertate e proprietate. Ma quando un citatano infringe le lege del natura, tanto le delinquentes como le victimas entra in stato de guerra, del qual es virtualmente impossibile liberar se. Pro isto, Locke diceva que le individuos entra in un societate civil pro proteger lor derectos natural via un judice impartial o autoritate commun, como le cortes. In contrasto, le conception de Rousseau se basa in le supposition que le homine civil es corrupte, durante que le homine natural non ha alcun desiro que illo non pote satisfacer. Le homine natural es solmente removite del stato de natura quando le inequalitate associate con le proprietate private es establite. Rousseau diceva que le homines se univa in un societate civil via le contracto social pro realisar unitate con le preservation del libertate individual. Isto se incorpora in le soveranitate del voluntate general, le corpore legislative moral e collective constituite per le citatinos.

Locke es cognoscite pro su affirmation que le individuos ha le derecto a "Vita, Libertate, e Proprietate", e su conviction que le derecto natural al proprietate deriva del labor. Anthony Ashley-Cooper, tertie conte de Shaftesbury, qui habeva essite educate per Locke, scribeva in 1706: "Il ha un lumine potente que se diffunde sur le mundo, specialmente in ille duo nationes libere de Anglaterra e Nederlandia, sur le quales le affaires de Europa se torna nunc." Le theoria de Locke sur le derectos natural ha influentiate multe documentos politic, includente le Declaration de Independentia del Statos Unite, e le Declaration del Derectos del Homine e del Citatino del Assemblea National Constitutional Francese.

Le philosophos argumentava que le establimento de un base contractual de derectos conducerea al mechanismo de mercato e capitalismo, methodo scientific, tolerantia religiose, e organisation de stato in republicas autogovernante democraticamente. Le tendentia particular del philosophos a applicar rationalitate a omne problemas esseva le cambio essential.

Ben que multo del theoria politic del Illuminismo esseva dominate per theoricos del contracto social, Hume e Ferguson criticava iste campo. Le essayo de Hume, "Of the Original Contract", argueva que governamentos basate sur consenso es vidite rarmente e le governamento civil ha su fundamento in le autoritate habitual e le fortia del governantes. Il es justo a causa del autoritate del governantes sur e contra lor subjectos que istes consenti tacitemente, e Hume dice que le subjectos nunquam imagina que lor consenso faceva le governantes soveranos, sed que lor autoritate les lo faceva. Similarmente, Ferguson non credeva que le citatanos construeva le stato, sed que le societates organisate cresceva ex le historia social. In su "An Essay on the History of Civil Society" de 1767, Ferguson usava le quatro stadios del progresso, un theoria que esseva popular in Scotia a ille tempore, pro explicar como le humanos avantia ex un societate primitive a un societate commercial e civil sin consentir a un contracto social.

Le theorias del contracto social de Rousseau e Locke se basa in le presupposition del derectos natural, le quales non es un resultato de leges o de un convention, ma es cosas que tote homines ha in societates pre-politic e ergo es universal e inalienabile. Le formulation de derectos natural le plus famose veni del Secunde Tractato de Locke, quando ille introduce le stato de natura. Pro Locke, le lege del natura se basa sur le securitate reciproc o le idea que un homine non pote infringer le derectos natural de un altere, perque tote homines es equal e ha le mesme derectos inalienabile. Illos include perfecte equalitate e libertate, como etiam le derecto de conservar le vita e le proprietate.

Locke argueva contra le servitude contractual sur le base que vender se es contrari al lege del natura, perque un persona non pote renunciar al derectos proprie: le libertate es absolute, e necuno pote prender lo. Locke argueva que un homine non pote facer un altere homine un sclavo perque es moralmente reprehensibile facer lo, ben que ille introduce un exception dicente que le sclavitude de un captivo legal in tempore de guerra non violarea le derectos natural. Como un repercussion del Illuminismo, credentias non secular exprimite primo per le Quakers e postea per le evangelicos in Grande Britannia e le Statos Unite emergeva. Pro iste gruppos, le sclavitude deveniva "repugnante a nostre religion" e un "crimine in le vista de Deo". Iste ideas addite a illos exprimite per le pensatores del Illuminismo, dirigeva multes in Grande Britannia a creder que le sclavitude esseva "non solmente moralmente incorrecte e economicamente inefficace, ma etiam politicamente stupide." Iste ideales finalmente conduceva al abolition del sclavitude in Grande-Britannia e le Statos Unite.

Absolutismo Illuminate

Le Marchese de Pombal, como chef del governamento del Portugal, implementava reformas social e economic extensive.

Le philosophos del Illuminismo non esseva particularmente democratic, nam illes frequentemente cercava monarchas absolute como le clave pro imponer reformas. Voltaire detestava le democratia e diceva que le monarcha absolute debe esser illuminate e debe ager secundo le dictamine del ration e justitia, in altere parolas, un rege philosopho.

In multe nationes, monarchas invitava le intellectuales del Illuminismo al corte e les rogava de adjutar a crear leges e programmas pro reformar le systema, generalmente pro construer statos plus forte. Historicos appella iste monarchas "despotas illuminate". Illes includeva Frederico le Grande de Prussia, Catharina le Grande de Russia, Leopold II de Toscana e Joseph II de Austria. Joseph esseva troppo enthusiastic, annunciante multe reformas sin supporto, lo que causava revoltas e faceva de su regime un comedia de errores, e quasi tote su programmas esseva revocate. Le ministros Pombal in Portugal e Johann Friedrich Struensee in Danmark tamben governava secundo le ideales del Illuminismo. In Polonia, le constitution modello de 1791 exprimeva ideales del Illuminismo, ma esseva in vigor solmente un anno ante que le nation esseva partitionate inter su vicinos. Le successos cultural, que creava un spirito chauvinistic in Polonia, esseva plus durabile.

Frederico le Grande, le rege de Prussia de 1740 a 1786, se considerava un leader del Illuminismo e patronisava philosophos e scientistas a su corte in Berlin. Voltaire, qui habeva essite incarcerate e maltractate per le governamento francese, esseva enthusiastic de acceptar le invitation de Frederico pro viver a su palatio. Frederico explicava: "Mi occupation principal es combatter le ignorantia e le prejudicio, illuminar mentes, cultivar moralitate, e render homines felice secundo le natura human, a mesura que le medios a mi disposition lo permitte."

Revolution Nordamerican e Revolution Francese

Le Illuminismo ha essite frequentemente associate con le Revolution Nordamerican de 1776 e le Revolution Francese de 1789—ambes habeva alcun influentia intellectual de Thomas Jefferson. Un perspectiva del cambios politic que occurreva durante le Illuminismo es que le philosophia del "consentimento del governatos" tal como delineate per Locke in "Two Treatises of Government" (1689) representava un cambio ab le paradigma vetere de governamento sub feudalismo cognoscite como le "derecto divin del reges". Secundo iste perspectiva, le revolutiones esseva causate per le facto que iste cambio de paradigma de governamento non poteva esser resolvite pacificamente e, pro isto, le revolution violente esseva le resultato. Un philosophia de governamento ubi le monarchas nunquam errava, entrava in conflicto directe con un philosophia ubi le citatanos, per le leges natural, deberea consentir al actos e decisiones de lor governamento.

De Tocqueville proponeva le Revolution Francese como le resultato inevitabile del opposition radical create in le seculo 18 inter le monarchia e le homines de litteras del Illuminismo. Iste homines de litteras constitueva un sorte de aristocratia de substitution que esseva alique omnipotente ma sin poter real. Iste poter litterari nasceva del ascension del opinion public, nascite quando le centralisation absolutista removeva le nobilitate e le burgesia del sphera politic. Le politica litterari resultante promoveva un discurso de equalitate e esseva, ergo, in opposition fundamental con le regime monarchistic. De Tocqueville designa clarmente le effectos cultural de transformation in le formas del exercitio del poter.

Religion

Le philosopho francese Voltaire defendeva le tolerantia religiose.

Non es necessari grande arte o eloquentia magnificamente instruite pro provar que Christianos deberea tolerar se inter se. Io, tamen, vade ultra: io dice que nos deberea reguardar tote le homines como nostre fratres. Que? Le Turco mi fratre? Le Chinese mi fratre? Le Judeo? Le Siamese? Certemente, sin dubita; non es nos tote filios del mesme patre e creaturas del mesme Deo? Voltaire (1763)

Le commentario religiose del Illuminismo esseva in responsa al seculo precedente de conflicto religiose in Europa, specialmente le Guerra de Trenta Annos. Le theologos del Illuminismo voleva reformar lor fide a su radices generalmente non confrontational e limitar le tendentia de controversias religiose inundante le politica e le guerra, al mesme tempore que illes reteneva un fide in Deo. Pro Christianos moderate, isto significava un retorno al Scriptura simplicissime. Locke abandonava le corpore de commentario theologic in favor de un "examination imperturbate" del Verbo de Deo solmente. Ille determinava le essentia del Christianismo esser un credentia in Christo le redemptor e recommendava evitar le disputationes plus detaliate. Anthony Collins, un del pensatores libere anglese, publicava su "Essay concerning the Use of Reason in Propositions the Evidence whereof depends on Human Testimony" (1707), in lo qual ille rejectava le distinction inter "supra rationem" e "contra rationem" e demandava que le revelation se conforma con le ideas natural del homine sur Deo. In le Biblia de Jefferson, Thomas Jefferson vadeva ancora plus lontano e eliminava tote le passages que tractava de miraculos, visitationes de angelos e le resurrection de Jesus post su morte, in un effortio de extraher le codice moral christian practic del Testamento Nove.

Eruditos del Illuminismo cercava reducer le poter politic del religion organisate e, per illo, evitar un altere era de guerras de religion intolerante. Spinoza voleva excluder le politica del theologia contemporanee e historic (per exemplo, ignorante le lege judaic). Moses Mendelssohn recommendava de non dar alcun peso politic a alcun religion organisate, sed in su loco recommendava que cata persona seque lo que ille trova le plus convincente. Illes credeva que un bon religion basate in moralitate primitive e un credentia in Deo non necessitava fortia theoric pro mantener le ordine inter su credentes, e tanto Mendelssohn como Spinoza judicava le religion secundo su fructos moral, non su logica theologic.

Varie ideas nove de religion e Deo emergeva con le Illuminismo, includente le deismo e le discussion del atheismo. Secundo Thomas Paine, le deismo es le credentia simple in Deo le Creator sin referentia al Biblia o alcun altere fonte miraculose. Al contrario, le deista se basa sur le ration personal pro guidar su credo, lo que esseva eminentemente acceptabile pro multe pensatores de ille tempore. Le atheismo esseva multo discutite, ma habeva pauc defensores. Wilson e Reill notava: "De facto, pauchissime intellectuales illuminate, etiam quando illes esseva criticos vocal del Christianismo, esseva atheos. Multo plus, illes esseva criticos del credo medieval, affin al scepticismo, deismo, vitalismo, o forsan pantheismo." Alcunos sequeva Pierre Bayle e argumentava que atheos poteva esser homines moral. Multe alteres como Voltaire affirmava que sin credentia in un Deo qui puni le mal, le ordine moral del societate esseva subvertite; isto es, viste que atheos se dedica a nulle autoritate supreme e nulle lege, e non ha pavor de consequentias eterne, illes esseva multo plus probabile de disturbar le humanitate. Bayle observava que, in su epocha, "personas prudente sempre va mantener un apparentia de [religion]," e ille credeva que mesmo atheos poteva haber conceptos de honor e ultrapassar le interesse personal pro producer e interager in societate. Locke diceva que si il non habeva Deo e lege divin, le resultato esserea anarchia moral: cata individuo "non haberea lege excepte su proprie voluntate, non haberea scopo excepte ille mesme. Ille esserea un deo pro se, e le satisfaction de su voluntate le sol mesura e scopo de tote su actiones."

Separation de Ecclesias e Stato

Le Illuminismo Radical promoveva le concepto de separar le ecclesias e le stato, un idea que es frequentemente attribuite a Locke. Secundo su principio del contracto social, Locke diceva que le governamento careva de autoritate in le ambito del conscientia individual, perque isto esseva un cosa que le personas rational non poteva ceder al governamento pro esser controlate per illo o per alteres. Pro Locke, isto creava un derecto natural al libertate del conscientia que debe dunque remaner separate del autoritate secular.

Iste opiniones sur le tolerantia religiose e le importantia del conscientia individual, con le contracto social, deveniva particularmente influente in le colonias nordamerican e in le redaction del Constitution del Statos Unite. In un epistola al Association Baptista de Danbury in Connecticut, Thomas Jefferson demandava un muro de separation inter ecclesias e le stato al nivello federal. Ille anteriormente habeva supportate effortios fructuose pro abolir le ecclesia anglican in Virginia e scribite le Statuto de Virginia pro le Libertate del Religion. Le ideales politic de Jefferson esseva multo influente per le scriptos de Locke, Bacon e Newton, que ille considerava le tres homines le plus grande qui jammais habeva vivite.

Variationes National

Le Illuminismo se extendeva in le majoritate del paises europee e influentiava nationes globalmente, frequentemente con un emphase local specific. Pro exemplo, in Francia illo deveniva associate con radicalismo antimonarchistic, antifeudal, e anticatholic, durante que in Germania illo penetrava profundemente in le classes medie, ubi illo exprimeva un tono mystic e tribal sin menaciar governamentos o ecclesias stabilite. Le responsas governamental variava multo. In Francia, le governamento se opponeva e le philosophos luctava contra le censura de illo, essente incarcerate o condemnate al exilio. Le governamento britannic, in general, ignorava le leaders del Illuminismo in Anglaterra, Galles, e Scotia, ben que donava a Newton un titulo de cavallero e un officio governamental multo importante.

Un thema commun inter le majoritate de paises que derivava ideas del Illuminismo europee esseva le exclusion intentional de philosophias illuministic pertinente al sclavitude. Originalmente, durante le Revolution Francese, un revolution profunde inspirate per le philosophia illuministic, "le governamento revolutionari francese habeva denunciate le sclavitude, ma le revolutionarios detentores de proprietate se recordava lor contos bancari." Le sclavitude frequentemente monstrava le limites del ideologia illuministic in relation al colonialismo europee, post que multe colonias de Europa e Grande Britannia functionava sur un economia de plantationes alimentate per labor sclave. In 1791 erumpeva le Revolution Haitian, un rebellion de sclavos emancipate contra le dominio colonial francese in le colonia de Saint-Domingue. Le nationes europee, Grande Britannia, e le Statos Unite, nonobstante lor forte supporto pro le ideales illuministic, refusava de dar supporto al lucta pro le liberation de Saint-Domingue.

Grande-Britannia

Anglaterra

Le existentia mesme de un Illuminismo anglese ha essite vehemente disputate per intellectuales. Le majoritate de libros de texto sur le historia grandebritannic face pauco o nulle mention de un Illuminismo anglese. Alcun studios del Illuminismo include Anglaterra e alcunes lo-ignore, ben que illos include un copertura de tal intellectuales importante como Joseph Addison, Edward Gibbon, John Locke, Isaac Newton, Alexander Pope, Joshua Reynolds, e Jonathan Swift. Pensero libre, un termino que describe illes qui stava in opposition al institution del ecclesias e creditentia literal del Biblia, pote esser dicite haber comenciate in Anglaterra non plus tarde que 1713, quando Anthony Collins scribeva su "Discurso sur le Pensar Libre", que obteneva un popularitate substantial. Iste essayo attaccava le clero de omne ecclesias e esseva un petition pro deismo.

Roy Porter argueva que le rationes pro iste ignorantia esseva le suppositiones que le movimento esseva inspirate principalmente per Francia, que esseva multo antireligiose o antiecclesiastic, e in opposition apert con le ordine stabilite. Post le annos 1720, le Angleses poteva contender con pensatores como Diderot, Voltaire, o Rousseau. Tamen, le pensatores anglese plus importante como Gibbon, Edmund Burke, e Samuel Johnson esseva multo conservative e supportava le ordine stabilite. Porter dice que le ration esseva que le Illuminismo habeva venite al Angleses multo plus tosto e habeva succedite, tal que le cultura habeva acceptate liberalismo politic partial, empirismo philosophic, e toleration religiose partial, positiones pro lo quales le intellectuales in Europa debeva luctar contra obstaculos fortissime. In plus, le Angleses rejectava le collectivismo europee e emphasava le melioration del individuos como le objectivo principal del Illuminismo.

Un del lideres del Illuminismo Scotic esseva Adam Smith, le patre del scientia economic moderne.

Scotia

Durante le Illuminismo scotic, le principios de sociabilitate, equalitate, e utilitate se extendeva in scholas e universitates, multe del quales usava methodos sophisticate de education que combinava philosophia con le vita quotidian. Le citates scotic major creava un infrastructura intellectual de institutiones mutualmente supportante como scholas, universitates, societates de lectura, bibliothecas, periodicos, museos, e logias masonistic. Le rete scotic esseva predominantemente liberal, calvinistic, newtonian, e orientate a sophistication, que jocava un rol grande in le avantia del Illuminismo transatlantic. In Francia, Voltaire diceva "Nos reguarda a Scotia pro omne le ideas nostre de civilisation." Le focus del Illuminismo scotic variava ab le aspectos intellectual e economic a illos specificamente scientific como in le labor de William Cullen, medic e chimico; James Anderson, agronomo; Joseph Black, chimico e physicisto; e James Hutton, le prime geologo modern.

Colonias Nordamerican

Plure nordamericanos, particularmente Benjamin Franklin e Thomas Jefferson, jocava un rolo importante in propagar le ideas del Illuminismo in le Nove Mundo e in influentiar pensatores britannic e europee. Franklin esseva influential pro su activismo politic e pro su avantias in physica. Le excambio cultural durante le Etate del Illuminismo curreva in ambe directiones transatlantic. Pensatores como Thomas Paine, John Locke, e Jean-Jacques Rousseau prendeva le practicas cultural del Nordamericanos Native como exemplos de libertate natural. Le Nordamericanos anglese sequeva de presso le ideas politic del angleses e scoteses, como etiam de certe pensatores europee como Montesquieu. Como deistas, illes esseva influentiate per le ideas de John Toland e Matthew Tindal. Illes habeva un emphase grande sur libertate, republicanismo e tolerantia religiose. Illes non habeva respecto pro le monarchia o pro le poter politic hereditari. Le deistas reconciliava scientia e religion per lor rejection de prophetias, miraculos, e theologia litteralista. Le deistas prominente includeva Thomas Paine in su libro "Le etate del ration" e Thomas Jefferson in su breve "Biblia de Jefferson", del qual ille habeva removite tote aspectos supernatural.

Statos German

Prussia prendeva le initiativa inter le statos german in fomentar le reformas politic que le pensatores del Illuminismo urgeva le monarchas absolute a adoptar. Il habeva movimentos importante etiam in le statos parve de Bavaria, Saxonia, Hannover, e le Palatinato. In omne casos, le valores del Illuminismo deveniva acceptate e conduceva a reformas politic e administrative significante que preparava le fundamento pro le creation de statos moderne. Le principes de Saxonia, per exemplo, realisava un serie impressionante de reformas fundamental fiscal, administrative, judicial, educational, cultural, e economic. Le reformas esseva adjutate per le structura urban fortissime del pais e le gruppos commercial influente, e modernisava le Saxonia pre-1789 secundo le principios classic del Illuminismo.

Ante 1750, le classes superior german cercava in Francia le direction intellectual, cultural, e architectural, perque le lingua francese esseva le lingua del alte societate. Ma a partir del medio del 18ve seculo, le Illuminismo transformava le cultura erudite german in musica, philosophia, scientia, e litteratura. Christian Wolff esseva le scriptor qui explicava le ideas del Illuminismo al lectores german e legitimava le lingua german como lingua philosophic.

Johann Gottfried von Herder inaugurava un via nove in philosophia e poesia, como leader del movimento Sturm und Drang de protoromanticismo. Weimarer Klassik (Classicismo de Weimar) esseva un movimento cultural e literari basate in Weimar que cercava establir un humanismo nove per combinar ideas romantic, classic, e illuministic. Le movimento (de 1772 usque a 1805) involveva Herder, le polymatha Johann Wolfgang von Goethe, e Friedrich Schiller, un poeta e historico. Herder argueva que cata gruppo de homines habeva lor proprie identitate particular, que esseva exprimite in lor lingua e cultura. Isto legitimava le promotion del lingua e cultura german e adjutava a formar le evolution del nationalismo, tribalismo, e militarismo german. Le arte de Schiller exprimeva le spirito agitate de su generation e tribo, depingente le lucta del heroe contra pressiones social e le fortia del destino.

Le musica german, supportate per le classes alte, veniva a un nivello culminante sub le compositores Johann Sebastian Bach, Joseph Haydn, e Wolfgang Amadeus Mozart.

In Königsberg, Kant essayava conciliar le rationalismo e le convictiones religiose, le libertate individual e le autoritate politic. Le obras de Kant contineva tensiones basic que continuava a formar le pensamento german, e tote le philosophia europee, usque a un bon parte del 20me seculo. Le Illuminismo german ganiava le supporto de principes, de aristocrates, e del classes medie, e reformava permanentemente le cultura. Tamen, il habeva un conservatismo inter le elites que impediva le ultrapassage de limites.

In le annos 1780, le ministros lutheran Johann Heinrich Schulz e Karl Wilhelm Brumbey comenciava a haber problemas con lor sermones, quando illes esseva attaccate e ridiculisate per Kant, Wilhelm Abraham Teller, e alteres. In 1788, Prussia publicava un "Edicto sur le Religion" que prohibeva predicar sermones que sappava le credentia popular in le Trinitate Sancte e le Biblia. Le objectivo esseva evitar scepticismo, deismo, e controversias theologic que poteva compromitter le tranquillitate domestic. Homines que dubitava le valor del Illuminismo favorava le mesura, ma illo habeva tamben multe supportatores pseudoliberal. Le universitates german habeva create un elite clause que poteva debatter questiones controverse inter se, ma propagar los al publico esseva vidite como troppo periculose. Iste elite intellectual esseva favorisate per le stato, ma iste supporto poteva esser revocate si le processo del Illuminismo se revelava politica- o socialmente destabilisante.

Monarchia Habsburgo

Le regno de Maria Theresa, le prime monarcha de Habsburgo qui esseva considerate influentiate per le Illuminismo in alcun areas, esseva marcate per un mixtura de Illuminismo e conservatismo. Le regno breve de su filio Joseph II esseva marcate per iste conflicto a mesura que su ideologia del Josephinismo incontrava opposition. Le imperator Leopold II, qui esseva un adversario primari del pena capital, habeva un regno breve e controverse que esseva primarimente characterisate per relationes con Francia. Le regno del imperator Francisco II esseva similarmente characterisate.

Italia

In Italia, le centros principal de diffusion del Illuminismo esseva Neapole e Milan: in ambe citates le intellectuales assumeva cargas public e collaborava con le administrationes Bourbon e Habsburgo. In Napoli, Antonio Genovesi, Ferdinando Galiani e Gaetano Filangieri esseva active sub le rege tolerante Charles de Bourbon. Nonobstante, le Illuminismo neapolitan, como le philosophia de Vico, remaneva quasi sempre in le campo theoretic. Solo plus tarde, multe "illuminati" animava le experientia infelice del Republica Parthenopee. In Milan, le movimento cercava trovar solutiones concrete a problemas. Le centro de discussiones esseva le revista "Il Caffè" (1762-1766), fundate per le fratres Pietro e Alessandro Verri (philosophos e scriptores famose, como lor fratre Giovanni), qui etiam fundava le Academia dei Pugni in 1761. Centros minor esseva Toscana, Veneto e Pedemonte, ubi, inter alteres, Pompeo Neri laborava.

De Neapole, Genovesi influentiava un generation de intellectuales e studentes universitari del sud de Italia. Su libro de texto Della Diceosina, o sia della Filosofia del Giusto e dell'Onesto (1766) esseva un tentativa controverse de mediar inter le historia del philosophia moral a un latere e le problemas specific que le societate commercial del seculo 18 incontrava al altere. Illo contineva le majoritate del pensamento politic, philosophic, e economic de Genovesi, e deveniva un manual pro le disveloppamento economic e social neapolitan.

Le scientia floresceva, durante que Alessandro Volta e Luigi Galvani faceva discopertas innovative in electricitate. Pietro Verri esseva un economo eminente in Lombardia. Le historico Joseph Schumpeter diceva que ille esseva "le plus importante autoritate pre-Smithian in materia de efficientia e prosperitate." Le scholastico le plus influente in le Illuminismo italian esseva Franco Venturi. Italia anque produceva alcunes del theoricos juridic le plus importante del Epocha de Illuminismo, inter illos Beccaria, Giambattista Vico e Francesco Mario Pagano.

Espania e America Espanol

Quando Carlos II, le ultime monarcha Habsburgo de Espania, moriva in 1700, illo causava un conflicto europee grande sur le succession e le sorte de Espania e del Imperio Espanol. Le Guerra del Succession Espanol (1700-1715) portava le principe Bourbon Philippo, Duce de Anjou, al throne de Espania como Philippo V. Sub le Tractato de Utrecht de 1715, le Bourbones francese e espaniol non poteva unir-se, con Philippo renunciante a omne derectos sur le throne francese. Nonobstante, iste restriction politic non preveniva le influentia forte de Francia de Epocha del Illuminismo sur Espania, le monarchas espaniol, e le Imperio Espanol. Philippo entrava in le poter effective in 1715 e comenciava a implementar reformas administrative pro cercar de prevenir le declino del Imperio Espanol.

Sub Carlos III, le corona comenciava a implementar cambios structural seriose, generalmente cognoscite como le Reformas Bourbonicas. Le corona restricteva le poter del Ecclesia Catholic e del clero, establiva un militia permanente in America Espanol, creava vicariatos nove e reorganisava districtos administrative in intendentias. Le commercio esseva promovite per le comercio libere, in lo qual regiones poteva commerciar con companias que navigava a partir de ulle altere porto espaniol, in loco del systema mercantile restrictive. Le corona inviava expeditiones scientific pro affirmar le soveranitate espaniol sur territorios que illo pretendeva ma non controllava, que esseva tamben importante pro discoperir le potential economic del imperio suo ultra mar. Expeditiones botanic cercava plantas que poteva esser utile pro le imperio.

Un del gestos melior de Carlos IV, un monarcha non notabile pro le judicio bon sue, esseva dar libertate al scientisto prussian Alexander von Humboldt pro viagiar e colliger informationes sur le Imperio Espanol in le expedition sue autofinantiate de cinque annos. Functionarios del corona esseva obligate a adjutar Humboldt de omne modo possibile, permittente a ille acceder a informationes experte. Date que le imperio espanol esseva clauso a extraneos, le accesso libere de Humboldt esseva bastante notabile. Les observationes sue del Nove-Espania, publicate como le Essayo Politic sur le Regno de Nove-Espania, remane un texto importante scientific e historic.

Quando Napoleon invadiva Espania in 1808, Ferdinand VII abdicava e Napoleon poneva le fratre sue Joseph Bonaparte sur le throne. Pro adder legitimitate a iste movimento, le Constitution de Bayonne esseva promulgate, que includeva representation del componentes ultramarine de Espania, ma le majoritate de espanioles rejectava tote le projecto napoleonic. Un guerra de resistentia national erupteva. Le Cortes de Cádiz (parlamento) esseva convocate pro reger Espania in absentia del monarcha legitime, Ferdinand. Isto creava un nove documento de governar, le Constitution de 1812, que definiva tres brancias de governamento: executive, legislative, e judicial; limitava le poter del rege per crear un monarchia constitutional; definiva le citatinos como illes del Imperio Espaniol sin ascendentia african; establiva le suffragio universal mascline; et establiava le education public que comenciava con le schola primari usque al universitate e etiam libertate de expression. Le constitution esseva in vigore inter 1812 e 1814, quando Napoleon esseva vincite e Ferdinand esseva restabilite al throne de Espania. Al le retorno sue, Ferdinand repudiava le constitution e reestabiliva le governo absolutistic.

Haiti

Le Revolution Haitiana comenciava in 1791 e terminava in 1804 e monstrava como le ideas del Illuminismo "faceva parte de fluxos transculturales complexe." Ideas radical in Paris durante e post le Revolution Francese esseva mobilisate in Haiti, como per Toussaint L'Ouverture. Toussaint habeva legite le critica del colonialismo europee in le libro de Guillaume Thomas Raynal, Histoire des deux Indes, e "habeva essite particularmente impressionate per le prediction de Raynal del advento de un 'Spartaco negre.'"

Le revolution combinava ideas del Illuminismo con le experientias del sclavos in Haiti, duo tertias del quales habeva essite nascite in Africa e poteva "invocar notiones specific de regno e de governamento justo de Africa Occidental e Central, e usar practicas religiose tal como vodoo pro le formation de communitates revolutionari." Le revolution anque affectava Francia e "fortiava le Convention National francese a abolir le sclavitude in 1794".

Portugal

Le Illuminismo in Portugal esseva marcate per le governo del Prime Ministro Marquis de Pombal sub le rege Joseph I del 1756 al 1777. Post le tremor de terra de Lisbona del 1755 que ha destruite un parte grande de Lisbona, le Marquis de Pombal implementava politicas economic importante pro regular le activitate commercial (particularmente con Brasil e Grande-Brittania) e standardisar le qualitate in tote le pais (per exemplo, introducente le prime industrias integrate in Portugal). Le reconstruction sue del districto fluvial de Lisbona con stratas directe e perpendicular, methodicamente organisate pro facilitar le commercio e le schambio (per exemplo, assignante a cata strata un differente producto o servicio), pote esser considerate como un application directe del ideas del Illuminismo al governamento e urbanismo. Le ideas sue urbanistic, essente etiam le prime exemplo grande de ingenieria antiseismal, esseva cognoscite collective como Stilo Pombaline, e esseva implementate in tote le regno durante le mandato sue. Le governo sue esseva tanto illuminante como frigorose, le affaire Távora per exemplo.

In litteratura, le prime ideas del Illuminismo in Portugal pote esser traciate al diplomate, philosopho e scriptor António Vieira qui passava un considerabile quantitate de le vita sue in Brasil colonial denunciante discriminationes contra le Nove Cristianos e le populos indigenose in Brasil. Durante le seculo 18, movimentos litterari illuministic como le Arcádia Lusitana (qui durava de 1756 usque 1776, postea substituite per le Nova Arcádia de 1790 usque 1794) appariva in le ambiente academic, involvente particularmente ex-studentes del Universitate de Coimbra. Un membro distincte de iste gruppo esseva le poeto Manuel Maria Barbosa du Bocage. Le medico António Nunes Ribeiro Sanches anque esseva un figura importante del Illuminismo, contribuente al Encyclopédie e essente parte del corte russo. Le ideas del Illuminismo influentia divers economistas e intellectuales anticolonial in omne partes del Imperio Portugese, como José de Azeredo Coutinho, José da Silva Lisboa, Cláudio Manoel da Costa, e Tomás Antônio Gonzaga.

Le invasion napoleonic de Portugal habeva consequentias pro le monarchia portugese. Con le adjuta del marina grandbritannic, le familia regal portugese evacuava a Brasil, le colonia lore le plus importante. E ben que Napoleon habeva essite vincite, le corte regal remaneva in Brasil. Le Revolution Liberal de 1820 imponeva le retorno del familia regal a Portugal. Le conditiones secundo lo quales le rege restabiliva le governo sue esseva un monarchia constitutional secundo le Constitution de Portugal. Brasil declarava le independentia suo de Portugal in 1822 e deveniva un monarchia.

Russia

In Russia, le governo comenciava a incoragiar activemente le proliferation del arte e scientias a medio del 18e seculo. Iste epocha produciva le prime universitates, bibliothecas, theatros, museos public, e jornales independente in Russia. Como altere monarchas illuminate, Caterina le Grande jocava un rolo clave in promover le arte, scientias e education. Ista se basava in le interpretation sua proprie del ideales del Illuminismo, assistite per expertos international eminente como Voltaire (per correspondentia) e scientistas de classe mundial como Leonhard Euler e Peter Simon Pallas. Le Illuminismo russe differiva de le analogos suo in le West, promovente modernisation de omne aspectos del vita russe e preoccupante-se de attaccar le institution de servitude feudal in Russia. Le Illuminismo russe se centrava sur le individuo in vice de illuminar le societate, e promoveva un vita illuminate. Un elemento potente esseva prosveshchenie, que combinava pietate religiose, erudition, e un commitmento al propagation del apprendimento. Tamen, illo mancava del spirito sceptic e critic del Illuminismo westic.

Polonia

Le ideas del Illuminismo (oświecenie) emergiva tardeva in Polonia, proque le classe medie polonese esseva plus debile e le cultura nobiliari (Sarmatism) del szlachta (nobilitate) insimulate con le systema politic del Commonwealth Polono-Lithuanian (Libertate Auree) esseva in crise profunde. Le systema politic se fundava super republicanismo aristocratic, ma esseva incapace de defender-se contra vicinos potente como Russia, Prussia, e Austria, que repetitevamente conquireva regiones usque il habeva nulle restos de Polonia independente. Le periodo del Illuminismo polonese, comenciante in le annos 1730-1740, specialmente in theatro e artes, attingeva le climax suo sub le regno del rege Stanisław August Poniatowski (secunde parte del seculo 18).

Varsavia esseva un centro principal del Illuminismo post 1750, con un expansion de scholas e institutiones educational, e patronages artistic tenite al Palatio Regal. Le lidatores promoveva tolerentia e plus education. Illes includeva le rege Stanislaw II August, e reformatores Piotr Switkowski, Antoni Poplawski, Josef Niemcewicz, e Jósef Pawlinkowski, assi como Baudouin de Cortenay, un dramaturgo polonisate. Oppositores includeva Florian Jaroszewicz, Gracjan Piotrowski, Karol Wyrwicz, e Wojciech Skarszewski. Le movimento declinava con le Tertie Partition de Polonia (1795) - un tragedia national que inspirava un periodo breve de scriptura sentimental - e terminava in 1822, reimplaciate per Romanticismo.

China

Le China del seculo 18 experientiava "un tendentia a vider minus dragones e miraculos, simile al disincantamento que comenciava a diffunder-se trans le Europa del Illuminismo. In plus, "alcun del developpamentos que nos associava con le Illuminismo europee resemblava eventos in China in modo remarcabile. Durante iste epocha, le ideales del societate chinese se reflecteva in "le regno del imperatores Qing Kangxi e Qianlong; China esseva posita como le incarnation de un societate illuminate e meritocratic - e usate pro criticismos de regno absolutiste in Europa."

Japon

Ab 1641 usque a 1853, le shogunato Tokugawa de Japon applicava un politica nominate kaikin. Le politica prohibiva contactos externe con le majoritate de paises estranie. Robert Bellah trovava "origines del Japon moderne in certe philosophias confucian, un 'analog functional al ethica protestant' que Max Weber specificava como le fortia que dirigeva le capitalismo westic." Idees confucian de Japon e idees del Illuminismo esseva unite, per exemplo, in le labor del reformator japonese Tsuda Mamichi in le annos 1870, qui diceva, "Semper quando nos aperi le buccas nostre, nos parla de illuminismo."

In Japan e in grande parte de Asia oriental, le ideas confucian non esseva substituite sed "le ideas associate con le Illuminsimo esseva fusate con le cosmologia existente, que esseva reformate sub conditiones de interaction global." In particular, in Japan, le termino "ri", que es le idea confucian de "ordine e harmonia in le societate human" deveniva un representation del "idea del laissez-faire e del rationalitate del intercambio commercial." Per le annos 1880, le slogan "Civilisation e Illuminismo" deveniva potente in omne le Japon, China e Corea e esseva usate pro confrontar le interpellationes del globalisation.

Corea

Durante iste periodo, Korea esseva isolationiste e esseva cognoscite como le regno eremitic, ma apprendeva de ideas de Illuminismo al fin del seculo 19 con le activitates del Club de Independentia. Corea esseva influentiate per China e Japan, ma anque trovava le curso suo mesme de Illuminismo con le intellectualo corean Yu Kilchun qui popularisava le termino Illuminismo in tote Corea. Le uso de ideas del Illuminismo esseva "un responsa a un situation specific in Corea al fin del seculo 19, e non un replica lente a Voltaire."

India

In le India del seculo 18, Tipu Sultan esseva un monarcha illuminate, qui "esseva un del membros fundante del Club Jacobin (francese) in Seringapatam, plantava un arbor de libertate, e requestava esser adresate como 'Tipu Citoyen,' lo que significava Citatano Tipu." In partes del India, un movimento importante nominate le "Bengal Renaissance" conduceva a reformas illuministe que comenciava in le annos 1820. Ram Mohan Roy esseva un reformator qui "combinava differente traditiones in le projecto sue de reforma social que le-faceva un proponente de un religion de ration."

Egypto

Le Egypto del seculo 18 habeva "un forma de renascentia cultural de modernisation de origines islamic ante le campania de Napoleon in Egypto." Le campania de Napoleon in Egypto incoragiava ulteriormente "transformationes social que rememorava al debattos sur le reforma, ma que nunc etiam esseva legitimisate per referentia al autoritate del Illuminismo." Un influentia intellectual importante sur le modernismo islamic e le expansion del Illuminismo in Egypto, Rifa al-Tahtawi "supervisava le publication de centos de obras europee in le lingua arabe."

Imperio Ottoman

Le Illuminismo comenciava a influentiar le Imperio Ottoman in le annos 1830 e continuava usque al fin del seculo 19. Le Tanzimat esseva un periodo de reforma in le Imperio Ottoman que comenciava con le Gülhane Hatt-ı Şerif in 1839 e finiva con le Prime Era Constitutional in 1876.

Namik Kemal, un activisto politic e membro del Ottomanos Juvene, usava pensatores importante del Illuminismo e "un varietate de recursos intellectual in le tentativa sue pro reformas social e politic." In 1893, Kemal replicava a Ernest Renan, qui insultava le religion islamic, con le version sue proprie del Illuminismo, que "non esseva un copia povre del debattos francese del seculo 18, ma un position original que respondava al exigentias del societate ottoman al fin del seculo 19."

Historiographia

Le Illuminismo sempre ha essite un territorio contestate. Secundo Keith Thomas, le supportatores suo "lo-considera como le fonte de tote lo que es progressive in le mundo moderne. Pro illes, illo representa libertate de pensamento, interrogatorio rational, pensamento critic, toleration religiose, libertate politic, successos scientific, le pursuita del felicitate, e sperantia pro le futuro." Thomas adde que le detractores suo lo-accusa de rationalismo superficial, optimismo naiv, universalismo unrealistic, e obscuritate moral. Ab le initio, le campiones conservative del religion traditional attacca materialismo e scepticismo como fortias mal que promove immoralitate. In 1794, illes punctava al Regno de Terror durante le Revolution Francese como confirmation del predictiones lore.

Quando le Epocha del Illuminismo finiva, philosophos conservative e tribale argueva que un dependentia excessive sur le ration esseva un error perpetuate per le Illuminismo, proque illo ignorava le ligamines de historia, mytho, ignorantia, e tradition que esseva necessari pro mantener le societate. Ritchie Robertson lo-describe como un programma grande intellectual e politic, offerente un scientia del societate modellate sur le leges physic de Newton. Le scientia social esseva considerate como le instrumento del melioration human. Illo exposeva veritate e expandeva le felicitate human.

Definition

Le termino "Illuminismo" emergeva in Anglese al fin del seculo 19, con referentia particular al philosophia francese, como le equivalente del termino francese Lumières (usate prime tempore per Jean-Baptiste Dubos in 1733 e ja ben establite per 1751). Desde le essayo de Kant de 1784 "Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?" ("Responsa al question: Que es le Illuminismo?"), le termino german deveniva aufklärung (illuminar, clarificar). Tamen, historicos nunquam concordava sur un definition del Illuminismo o le extension suo chronologic o geographic. Terminos como les Lumières (francese), illuminismo (italiano), ilustración (Espaniol) e Aufklärung (german) refereva a movimentos partialmente superposante. Non usque al fin del seculo 19 concordava historicos anglese que illes parlava del "Illuminismo."

Le historiographia del Illuminismo comenciava in le periodo mesme, de lo que diceva le figuras del Illuminsimo sur le travalio lore. Un elemento dominante esseva le perspective intellectual que illes adoptava. Le discourso preliminar de l'Encyclopédie de Jean le Rond d'Alembert offereva un historia del Illuminismo que consiste in un lista chronologic de revelationes nove in le cognoscentia - de lo qual l'Encyclopédie constitueva le apice. In 1783, Mendelssohn se referiva al Illuminismo como un processo in lo qual le homine esseva educate in le uso del ration. Kant lo-appellava le "emancipation del homine del tutela sue autoimponite," le tutela essente le "incapacitate del homine de usar le ration sue sin direction ab altere." "Pro Kant, le Illuminismo esseva le maturitate final del homine, le emancipation del conscientia human de un stato immaturo de ignorantia." Le intellectualo german Ernst Cassirer lo-appellava "un parte e un phase special de ille evolution intellectual per lo qual le pensamento philosophic moderne prendeva le autoconfidentia e autoconscientia suo." Secundo le historico Roy Porter, le liberation del mente human de un stato de ignorantia es le apice del que le Epocha del Illuminismo essayava attinger.

Bertrand Russell presentava le Illuminismo como un phase in un developpamento progressive que comenciava in le Antiquitate proque ration e defia al ordine stabilite esseva ideales durante ille tempore. Russell diceva que le Illuminismo nasceva finalmente del reaction protestante contra le contrareformation e que perspectivas philosophic, como affinitate pro democratia contra monarchia, originava inter le Lutheranos del seculo 16 pro justificar le desiro lore de separar-se del Ecclesia Catholic. Ben que multe de iste ideales philosophic esseva assumite per Catholicos, Russell argueva que in le seculo 18, le Illuminismo, un movimento francese e scotic, esseva le manifestation principal del schisma que comenciava con Martin Luther.

Jonathan Israel rejecta le tentativas de historicos postmoderniste e marxiste pro presentar le ideas revolutionari del periodo como productos del transformationes social e economic. Ille se concentra sur le historia del ideas in le periodo de 1650 usque al fin del seculo 18, e argue que il esseva le ideas nove que causava le cambio que eventualmente conduceva al revolutiones del secunde medietate del seculo 18 e del initio del seculo 19. Israel argue que usque al annos 1650 le civilisation occidental "se basava sur un centro largemente commun de fide, tradition, e autoritate."

Epocha

Il non ha multe consensus sur le initio precise del Epocha del Illuminismo, ben que multe historicos e philosophos argue que illo esseva marcate per le philosophia del Cogito Ergo Sum de Descartes de 1637, que cambiava le base epistemologic del autoritate externe al certitudo interne. In Francia, multos cita le publication del Principia Mathematica de Newton de 1687, que construeva sur le obras de scientistas precedente e formulava le lege del motion e gravitation universal. Le medio del seculo 17 (1650) o le initio del seculo 18 (1701) es sovente usate como epochas. Historicos francese generalmente pon le Seculo del Illuminismo inter 1715 e 1789: ab le initio del regno de Ludovic XV usque al Revolution francese. Le majoritate del intellectuales usa le ultime annos del seculo, sovente elige le Revolution francese o le initio del guerras napoleonic (1804) como puncto de tempore conveniente pro datar le fin del Epocha del Illuminismo.

In annos recente, intellectuales ha expandite le periodo de tempore e le perspectiva global del Illuminismo per examinar: (1) como intellectuales europee non laborava solmente e altere personas adjutava a extender e adaptar ideas del Illuminismo, (2) como ideas del Illuminismo esseva "un responsa al interactiones transfrontier e integration global", e (3) como le Illuminismo "continuava durante le seculo 19 e ultra." Le Illuminismo "non esseva simplemente un historia de diffusion," ma "esseva le labor de actoros historic in tote le mundo... qui invocava le termino... per le scopos specific lore proprie."

Studio Moderne

In le libro de 1947 "Dialectica del Illuminismo", le philosophos del Schola de Frankfurt Max Horkheimer e Theodor W. Adorno argue:

Illuminismo, comprendite in le senso le plus large como le avantiamento del pensamento, semper ha habite como scopo liberar le esser human del timor e establir-les como dominatores. Tamen, le mundo totemente illuminate radiava sub le signo del triumpho del disastro.

Extendente le argumento de Horkheimer e Adorno, le historico intellectual Jason Josephson Storm argue que omne ideas del Epocha del Illuminismo como periodo ben definite que se distingue del Renascentia antecessor e del Contrailluminismo subsequente constitue un mytho. Storm nota que il ha periodisationes vastemente differente e mutualmente contradictorie del Epocha del Illuminismo, dependente de nation, area de studio, e scola de pensamento; que le termino e categoria del "Illuminismo" que refere al Revolution Scientific esseva in facto applicate post facto; que le Illuminismo non videva un crescer in disencantamento o le dominio del perspectiva mechanistic; e que un confusion in le idees del humanitates e del scientias natural faceva illo difficile a circumscriber un Revolution Scientific. Storm guarda le categorisation sue del Illuminismo como "mytho" notante le rolo regulative que le ideas de un periodo del Illuminismo e disincantmento joca in le cultura westic moderne, tal que le studio del spiritualismo e religion pare un tabu in le classes intellectual.

In le annos 1970, le studio del Illuminismo se expandeva pro includer le modos in que le ideas del Illuminismo se propagava a colonias europee e como illos interageva con cultures autochthone e como le Illuminismo se produceva in areas anticamente non studiate, como Italia, Grecia, le Balcanes, Polonia, Hungaria, e Russia. Intellectuals como Robert Darnton e Jürgen Habermas se concentrava sur le conditiones social del Illuminismo. Habermas describeva le creation del spheras public burgese in le Europa del seculo 18, includente venues e modos nove de communication que facilitava excambio rational. Habermas diceva que le sphera public esseva burgese, equalitarian, rational, e independente del stato, faciente-lo le loco ideal pro intellectuallos pro examinar criticamente le politicas e societates contemporanee, separate del interferentia del autoritate establite. Ben que le sphera public es generalmente un componente integral del studio social del Illuminismo, altere historicos questionava si le sphera public habeva iste characteristicas.

Societate e Cultura

In contraste con le approche historiographic intellectual del Illuminismo que examina le varie currentes o discursos del pensamento intellectual intra le contexto europee durante le seculos XVII e XVIII, le approche cultural e social examina le cambios que occurreva in le societate e cultura europee. Iste approche studia le processo de cambios de sociabilitates e practicas cultural durante le Illuminismo.

Un del elementos principal del cultura del Illuminismo esseva le emergentia del sphera public, un "regno de communication marcate per arenas nove de debatto, formas de spatio public e sociabilitate plus aperte e accessibile, e un scander de cultura textual" durante le fin del seculo 17 e le seculo 18. Elementos del sphera public includeva que illo esseva equalitarian, que illo tractava le dominio del interesse commun, e que le argumentation esseva fundate sur ration. Habermas usa le termino interesse commun pro describer ille areas de cognoscentia e discussion politic e social que esseva previemente le territorio exclusive del stato e del autoritates religiose, nunc aperte al examen critic per le sphera public. Le valores de iste sphera public burgese includeva considerar le ration como supreme, considerar omne cosas como aperte al critica (le sphera public es recensente), e le opposition a omne sorta de secreto.

Le creation del sphera public esseva associate con duo tendentias historic de durata longe: le ascension del stato nation modern e le ascension del capitalismo. Le stato nation modern in le consolidation suo del poter public ha create parallelmente un sphera private del societate independente del stato, que ha producite le sphera public. Le capitalismo anque ha augmentate le autonomia e le conscientia del societate, alsi como le necessitate crescente pro le excambio del information. Como le sphera public nascente se expandeva, illo imbraciava un varietate grande de institutiones, e le plus communemente citate esseva le caffes, le salones, e le sphera public litterari, figurativemente localisate in le Republica del Litteras. In Francia, le creation del sphera public ha essite adjutate per le movimento del aristocratia ab le palatio del rege in Versailles a Paris circa le anno 1720, proque le expenderes lore ric permitteva le commercio de luxuries e creationes artistic, particularmente le picturas fine.

Le contexto pro le emergentia del sphera public esseva le cambios economic e social generalmente associate con le Revolution Industrial: "Expansion economic, urbanisation e population crescente, e communicationes melior in comparison al stagnation del seculo anterior." Le efficientia crescente in technicas de production e communication reduciva le precios de benes de consumo e augmentava le quantitate e varietate de benes disponibile pro consumitores (includente le litteratura essential pro le sphera public). Al tempore mesmo, le experientia colonial (le plus parte del statos westic habeva imperios colonial in le seculo 18) comenciava a exponer le societate westic a culturas extrememente heterogene, conducente al disbandation de "barrieras inter systemas cultural, divisiones religiose, differentias de generes, e zonas geographic."

Le parola public implica le plus grande nivello de inclusivitate, per definition, le sphera publica deberea esser aperite a omnes. Tamen, iste sphera esseva solo public al grados relative. Pensatores del Illuminismo frequentemente contrastava le conception lore del publico con illo del plebes: Condorcet scribeva de opinion e populo, Marmontel "le opinion del homines de litteras" e "le opinion del multitudine," e d'Alembert le "publico vermente illuminate" con "le multitudine cec e rumorose." De plus, le majoritate del institutiones del sphera publica excludeva le feminas e le classes inferior. Influentias transclassic occurreva per medio del participation nobile e del classes inferior in areas tal como le caffes e le logias masonic.

Implicationes in le Artes

A causa del emphase sur ration supra superstition, le Illuminismo cultivava le artes. Le accentuation sur studio, arte, e musica deveniva plus commun, particularmente con le classe medie crescente. Areas de studio como le litteratura, philosophia, scientia e le belle artes investigava le themas al quales le publico general, e le professionales e riccos previemente plus separate, poteva identificar-se.

Proque le musicos dependeva plus de supporto public, concertos public deveniva sempre plus popular e ajutava a supplementar le profitos del performatores e compositores. Iste concertos anque les-ajutava a attinger un audientia plus extensive. Handel, per exemplo, epitomisava isto con le activitates sue musical multo public in London. Ille ganiava fama considerabile ibi con le representantias de le operas e oratorios sue. Le musica de Haydn e Mozart, con le stilos lore classic viennese, son generalmente considerate como essente le plus concordante con le idealos del Illuminismo.

Le desiro de explorar, registrar, e systematisar cognoscentia habeva un impacto importante sur le publication de musica. Le Dictionnaire de Musique de Rousseau (publicate in 1767 in Geneva e in 1768 in Paris) esseva un texto principal del fin del seculo 18. Iste dictionario ampliamente disponibile offereva definitiones breve de parolas como genio e gusto, e esseva clarmente influentiate per le movimento del Illuminismo. Un altere texto influentiate per valores del Illuminismo esseva A General History of Music: From the Earliest Ages to the Present Period de Charles Burney (1776), que esseva un surveyo historic e un tentativa de rationalisar systematicamente le elementos musical al longo del tempore. Recentemente, musicologos ostendeva un interesse renovate in le ideas e consequentias del Illuminismo. Per exemplo, le libro Deconstructive Variations de Rose Rosengard Subotnik (con le subtitulo Music and Reason in Western Society) compara Die Zauberflöte de Mozart (1791) usante le perspectivas del Illuminismo e del Romanticismo e conclude que le obra es "un representation musical ideal del Illuminismo."

Con le expansion del economia e del classe medie, le numero de musicos amator cresceva. Un manifestation de isto involveva le feminas, qui deveniva plus involite in le musica a nivello social. Le feminas jam esseva involite in rolos professional como cantatores e cresceva le presentia lore in le scena de musica amator, specialmente in le musica pro claviatura. Le editores de musica comenciava a imprimir musica que amatores poteva comprender e jocar. Le majoritate del obras que esseva publicate esseva pro claviatura, voce e claviatura, e ensemble de camera. Post que iste prime genres esseva popularisate, a partir del medio del seculo, gruppos amator cantava musica choral, que deveniva un tendentia nove pro le editores a capitalisar. Le studio crescente del artes belle, e le accesso a obras publicate pro amatores, portava a plus de personas a interessar-se in le lection e discussion de musica. Revistas de musica, revisiones, e opusculos critic que satisfaciava amatores como etiam connaissores comenciava a apparer.

Propagation de Ideas

Le philosophos spendeva energia multe propagava le ideas lore inter homines e feminas educate in citates cosmopolitan. Illes usava multe venues, alcunes de illos multo nove.

Republica de Litteras

Le termino "Republica de Litteras" esseva create in 1664 per Pierre Bayle in su jornal Nouvelles de la Republique des Lettres. Verso le fin del seculo 18, le editor del Histoire de la République des Lettres en France, un studio litterari, describeva le Republica de Litteras como:

In medio de tote le governos que decide le fato del homines; in le sino de tantos statos, le majoritate de illos despotic ... il ha un certe regno que domina solmente sur le mente ... que nos honorifica con le nomine de Republica, proque illo preserve un mesura de independentia, e proque le essentia suo es esser libere. Illo es le regno del talento e del pensamento.

Le Republica del Litteras esseva le summation de multe idealos del Illuminismo: un regno equalitarian governate per information que poteva ager trans le frontieras politic e rivalisar le poter del stato. Illo esseva un forum que supportava le "examination public e libere de questiones concernente le religion e le legislation." Kant considerava le communication scribite essential a le conception sue del sphera public; quando omnes face parte del "publico litterate", le societate pote esser appellate illuminate. Le homines qui participava in le Republica del Litteras, tal como Diderot e Voltaire, son frequentemente cognoscite hodie como figuras importante del Illuminismo. Le homines qui scribeva le Encyclopédie de Diderot pote esser arguite haber formate un microcosmo del republica litterari plus grande.

Multe feminas esseva essential in le Illuminismo francese pro le parte que illas jucava como salonnieras in le salones parisian, como le contrasto al philosophos mascule. Le salon esseva le institution social principal del republica e "deveniva le spatios de labor civil del projecto del Illuminismo". Feminas, como salonnieras, esseva "le governoras legitime del discurso potentialmente tumultose" que habeva loco interne. In tanto que le feminas esseva marginalisate in le cultura public del Regime Ancian, le Revolution francese destrueva le restringeres ancian cultural e economic de patronage e corporatismo, aperiente le societate francese al participation feminine, particularmente in le sphera litterari.

In Francia, le homines de litteratura establite (gens de lettres) habeva fusionate con le elites (les grands) del societate francese al medio del seculo 18. Isto conducente al creation de un sphera litterari oppositional, Grub Street, le dominio de un "multitude de poetos e autores aspirante." Iste homines veniva a London pro devenir autores, e discoperiva que le mercato litterari non poteva supportar un quantitate grande de autores, qui esseva remunerate mal per le corporatos de publicatores.

Le scribitores de Grub Street, le Grub Street Hacks, se sentiva frustrate pro le successo relative del homines de litteratura e trovava un canal pro le litteratura lore que esseva typificate per le libello. Scribite principalmente como pamphletos, le libello "calumniava le corte, le Ecclesia, le aristocratia, le academias, le salons, tote lo que esseva elevate e respectabile, includente le monarchia mesme". Le Gazetier Cuirassé de Charles Théveneau de Morande esseva un prototypo del genere. Il esseva le literatura de Grub Street que esseva le plus legite per le publico durante le Illuminismo. Secundo Darnton, le Grub Street Hacks inheritava le "spirito revolutionari" ostentate previemente per le philosophos, e paviva le strada pro le Revolution francese, desacralisante le figuras de autoritate politic, moral, e religiose in Francia.

Industria de Libros

Le crescentia del consumo de materiales de lectura de tote sorte esseva un del characteristicas clave del Illuminismo social. Le developpamentos del Revolution Industrial permitteva benes de consumator a esser producite in quantitates plus grande a precios minus, encouragente le diffusion de libros, pamphletos, jornales e revistas - media de transmission de ideas e attitudines. Le developpamentos commercial similmente aggrandiva le demanda pro information, conjunctemente con le accrescimento del populationes e le urbanisation. Tamen, le demanda pro material de lectura se extendeva foras del dominio commercial e del classes superior e medie, como evidenciate per le bibliotheque bleue. Il es difficile evalutar le taxa de alphabetisation, ma in Francia le rata se duplicava durante le curso del seculo 18. Reflectente le influentia diminuente del religion, le numero de libros sur le scientia e le arte publicate in Paris se duplicava de 1720 usque a 1780, durante que le numero de libros sur religion se reduciva a un decime del total.

Le lectura se cambiava significative in le seculo 18. Rolf Engelsing in particular ha argumentate pro le existentia de un revolution del lectura. Usque a 1750, le lectura esseva facite intensive: le homines tendeva a posseder un numero parve de libros e los-legeva repetitivemente, frequentemente a un audientia parve. Post 1750, le homines comenciava a leger extensivemente, cercante tanto libros como possibile, e los-legeva privatemente. Isto es corroborate per le crescentia del ratas de alphabetisation, particularmente inter le feminas.

Le majoritate grande del publico legente non poteva detener un bibliotheca private, e, ben que le majoritate del bibliothecas universal gestite per le stato installate in le seculos XVII e XVIII esseva aperte al publico, illos non esseva le fontes sol de material de lectura. In un extremo del spectrum se trovava le bibliothèque bleue, un collection de libros producite de maniera economic publicate in Troyes, Francia. Designate pro un audientia principalmente rural e semiculte, iste libros includeva almanaches, narrativas de romances ancian e versiones condensate de romances popular, inter altere cosas. Ben que alcun historicos ha argumentate contra le penetration del philosophia del Epocha del Illuminismo in le classes inferior, le bibliothèque bleue representava al minus un desiro de participar in le sociabilitate del Epocha del Illuminismo. Ascendente verso le classes superior, institutiones diverse offereva al lectores accesso al material sin necessitar a comprar ulle. Bibliothecas que prestava le material lore pro un parve precio comenciava a apparer, e occasionalmente, librerias offereva un bibliotheca de prestate a le clientes lore. Le cafes offereva libros, jornales e, a vices, romances popular a le clientes lore. Tatler e The Spectator, duo periodicos influential vendite inter 1709 e 1714, esseva intimemente associate con le cultura del cafes in Londra, essente legite e producite in cafes varie del citate. Isto es un exemplo del function triple o quadruple del cafeteria: le material de lectura sovente esseva obtenite, legite, discutite, e mesme producite ibi.

Il es difficile determinar lo que le homines legeva durante le epocha del Illuminismo. Per exemplo, le examination del catalogos de bibliothecas private dava un imagine inclinate al classes affluente qui poteva permiter-se bibliothecas, e tamben ignorava le obras censurate que il es pauco probabile esseva annunciata publicamente. Pro iste motivo, un studio del publication es multo plus productive pro discernir le habitos de lectura. In tote le Europa, ma specialmente in Francia, libraros e editoros habeva a tractar con le leges de censura con varie grados de strictessa. Per exemplo, le Encyclopédie evitava de pauco esser confiscate e habeva esser salvate per Malesherbes, le homine in responsibilitate del censor francese. In veritate, multe companias de publication se trovava commodemente foras de Francia pro evitar censores francese superzelose. Illes contrabandava le mercantias lore trans le frontieras, ubi illos esseva transportate a libraros clandestine o venditores de strada. Le registros de libraros clandestine dice plus de que le Franceses literate vermente legeva, date que le natura lore clandestine provideva un selection de productos minus restrictiv. In un caso, le libros politic esseva le categoria le plus popular, primarimente libellos e pamphletos. Le lectores esseva plus interessate in novellas sensationaliste sur criminalitate e corruption politic que in theorias politic. Le secunde plus popular categoria, obras general (isto esse, libros que non habeva un thema dominante e que contineva qualcosa pro offender quasi tote le autoritates), demonstrava un demanda alte pro litteratura subversive de qualitate generalmente basse. Tamen, iste obras nunquam deveniva parte del canon litterari e son largemente oblidate hodie como consequentia.

Un industria editorial san e legal existeva in Europa, ben que editores e libreros establite occasionalmente infringeva le lege. Per exemplo, le Encyclopédie condemnate tanto per le Rege como per Clemente XII, trovava totevia le viage suo al impression con le adjuta del supramentionate Malesherbes e le uso creative del lege francese de censura. Ma multe obras se vendeva sin alcun problema legal. Le registros de prestation de bibliothecas in Grandbrittania, Germania, e Nordamerica indica que plus que 70% del libros prestate esseva romances. Minus que 1% del libros esseva de natura religiose, indicante le tendentia general de un declino del religiositate.

Historia Natural

Un genere que se elevava multo in importantia esseva le litteratura scientific. Le historia natural, particularmente, deveniva sempre plus popular inter le classes superior. Inter le obras de historia natural se includeva "Histoire naturelle des insectes" de René-Antoine Ferchault de Réaumur e "La Myologie complète, ou description de tous les muscles du corps humain" de Jacques Gautier d'Agoty (1746). Le historia natural esseva un parte importante de medicina e industria, includente le campos de botanica, zoologia, meteorologia, hydrologia, e mineralogia. Studentes in universitates e academias del Epocha del Illuminismo studiava iste subjectos pro preparar se pro carrieras multo diverse como medicina e theologia. Como monstrate per Matthew Daniel Eddy, le historia natural in iste contextos esseva un activitate de classe medie e functionava como un area fecunde pro le cambio interdisciplinari de ideas scientific diverse.

Le audientia del historia natural in le Francia del Regime-Ancian esseva le classe superior francese, demonstrate plus per le discurso specific del genere que per le precios generalmente alte de le obras suo. Naturalistas satisfaceva le desiro del erudition del classe superior: multe textos habeva un scopo instructive explicite. Tamen, le historia natural esseva frequentemente un affaire politic. Como scribe Emma Spary, le classificationes usate per naturalistas "glissava inter le mundo natural e social ... pro establir non solmente le expertisa del naturalistas super le natural, sed anque le dominio del natural super le social." Le idea de gusto esseva un indicator social: pro vere categorisar le natura, on debe haber le gusto appropriate, un habilitate de discretion communicate inter omne membros del classe superior. In iste maniera, le historia natural propagava multe del progressos scientific del tempore ma anque forniva un fonte nove de legitimitate pro le classe dominante. A partir de iste base, le naturalistas poteva developpar le ideales lore proprie social basate sur le obras scientific lore.

Jornales Scientific e Litterari

Le prime periodicos scientific e litterari esseva establite durante le Illuminismo. Le prime periodico, le Journal parisian des Sçavans, appareva in 1665. Tamen, il non esseva usque a 1682 que periodicos comenciava esser plus amplemente producite. Le francese e le latino esseva le linguas dominante del publication, ma il habeva etiam un demanda constante pro material in germano e nederlandese. In general, il habeva un basso demanda pro publicationes anglese in Europa, que reflecteva le manco similar de desiro in Anglaterra pro obras francese. Linguas con un demanda minus international - tal como danese e portugese - trovava plus difficile a attinger successo con le periodicos, e un lingua plus international esseva usate in le loco lore. Gradualmente, le francese assumeva le status de lingua franca del circulos erudite, lo que dava le predominio al industria editorial in Nederlanda, ubi le majoritate de iste periodicos francese esseva producite.

Jonathan Israel ha nominate le jornales le innovation cultural le plus influente del cultura intellectual europee. Illos transfereva le attention del publico culturate ab le autoritates establite al novitate e innovation, e promoveva le ideales illuministic del toleration e objectivitate intellectual. Essente un fonte de apprendition derivate ab scientia e ration, illos criticava implicitemente le notiones existente del veritate universal monopolisate per monarchias, parlamentos, e autoritates religiose. Illos promoveva etiam le Christianismo illuministic que defendeva le legimitate del autoritate ordinate per Deo, le Biblia, in lo qual il habeva accordo inter le theorias natural e biblic.

Encyclopedias e Dictionarios

Ben que le existentia de encyclopedias e dictionarios se extendeva usque al tempores antique, le textos cambiava ab definitiones de parolas in un lista longe a discussiones multo plus detaliate de parolas in dictionarios encyclopedic del seculo XVIII. Illos faceva parte de un movimento illuministe pro systematisar cognoscentia e fornir education a un audientia plus large que le elites. Con le progresso del seculo XVIII, le contento de encyclopedias cambiava secundo le gustos del lectores. Le volumines tendeva a accentuar plus forte le affaires secular, particularmente in scientia e technologia, que in materias de theologia.

Lectores favoreva topicos seculares e un schema de ordination alphabetical super obras ordinate secundo themas. Commentante sur le alphabetisation, le historico Charles Porset ha dicite que "como le grado zero de taxonomia, le ordine alphabetical autorisava tote strategias de lectura; in iste respecto illo pote esser considerate como un emblema del Illuminismo". Pro Porset, le evitation de systemas thematic e hierarchic permitteva un interpretation libere del obras e deveniva un exemplo de equalitarianismo. Encyclopedias e dictionarios deveniva etiam plus popular durante le Epocha del Illuminismo como le numero de consumitores educate qui poteva acquirer tal textos comenciava a multiplicar. In le secunde medietate del 18 seculo, le numero de dictionarios e encyclopedias publicate per decada cresceva ab 63 inter 1760 e 1769 a circa 148 in le decada ante le Revolution Francese. Con le crescimento in numeros, dictionarios e encyclopedias anque cresceva in longor, frequentemente habente plure impressiones que a vices includeva editiones supplementari.

Le prime dictionario technic esseva elaborate per John Harris e intitulate Lexicon Technicum: Or, An Universal English Dictionary of Arts and Sciences. Le libro de Harris evadeva entratas theologic e biographic, e se concentrava sur scientia e technologia. Publicate in 1704, le Lexicon Technicum esseva le prime libro scribite in Anglese que prendeva un approche methodic pro describer mathematica, arithmetica commercial, scientias physic, e navigation. Altere dictionarios technic sequeva le modello de Harris, includente le Cyclopaedia de Ephraim Chambers (1728), que includeva cinque editiones e esseva un obra multo plus grande que illo de Harris. Le edition folio del obra etiam includeva gravuras extensibile. Le Cyclopaedia emphasava le theorias newtonian, le philosophia lockean, e contineva examinamentos profunde de technologias, tal como inscriptura, fermentation, e tintura.

In le statos german, obras practic de referentia pro le majoritate noneducate deveniva popular in le seculo XVIII. Le Marperger Curieuses Natur-, Kunst-, Berg-, Gewerk- und Handlungs-Lexicon (1712) explicava terminos que describeva utilemente le commercio e le education scientific e commercial. Le Jablonski Allgemeines Lexicon (1721) esseva plus cognoscite que le Handlungs-Lexicon e subliniava subjectos technic plus que theoria scientific. Pro exemplo, plus de quinque columnas de texto esseva dedicate al vino, durante que geometria e logica esseva allocate solmente vinti-duo e decesepte lineas respectivemente. Le prime edition del Encyclopedia Britannica (1771) esseva modelate secundo le mesme methodo que le lexicones german.

Tamen, le prime exemplo de obra de referentia que systematisava le cognoscentia scientific in le Epocha del Illuminismo esseva encyclopedias universal in vice de dictionarios technic. Le scopo de encyclopedias universal esseva registrar omne cognoscentia human in un obra de referentia comprehensive. Le obra le plus cognoscite de istos esseva le Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers de Diderot e d'Alembert. Le obra, que comenciava a esser publicate in 1751, esseva composite de 35 volumines e plus de 71.000 entratas separate. Un numero grande de entratas esseva dedicate a describer le scientias e artes in detalio, e provideva intellectuales trans Europa con un surveyo de cognoscentia human de qualitate alte. In le Discorso Preliminar al Encyclopedia de Diderot, le scopo del obra de registrar le extento de cognoscentia human in le artes e scientias es depictite:

Como un Encyclopedia, illo describe le ordine e le connexion inter le partes del cognoscentia human. Como un Dictionario del Scientias, Artes, e Mestieros, illo debe continer le principios general que forma le base de cata scientia e cata arte, liberal o mechanical, e le factos essential que compone le corpore e substantia de cata uno.

Le obra massive esseva organisate secundo un arbore de cognoscentia. Le arbore reflecteva le division marcate inter le artes e le scientias, que resultava principalmente del ascension del empiricismo. Ambe dominios de cognoscentia esseva unite per le philosophia, o le trunco del arbore de cognoscentia. Le desacralisation del religion in le Epocha del Illuminismo esseva professate in le designo del arbore, particularmente quando le theologia se trovava in un branca peripheric, con magia como un vicino proxime. Como le Encyclopédie deveniva plus popular, illo esseva publicate in editiones de quarto e octavo post 1777. Le editiones de quarto e octavo costava multo minus que le editiones anterior, faciente le Encyclopédie plus accessibile al publico. Robert Darnton estima que il habeva approximativemente 25,000 copias del Encyclopédie in circulation in Europa ante le Revolution Francese. Le encyclopedia extensive e economic deveniva le symbolo del transmission del education illuministic e scientific al publico ascendente.

Popularisation del Scientia

Un del developpmentos le plus importante que le Epocha del Illuminismo ha aportate al disciplina del scientia esseva le popularisation suo al publico. Un population sempre plus alphabetic cercante cognoscentia e education in le artes e le scientias promoveva le progresso del cultura de impression e le expansion del scientia. Le population alphabetic nove esseva causate per un disponibilitate elevate de cibo; isto permitteva multe personas a sortir del pauperitate e, in loco de pagar plus pro cibo, illes habeva denaro pro le education. Le popularisation faceva parte de un ideal del Illuminismo que essayava de poner informationes al disposition del maximo del homines. Con le crescimento de interesse public in philosophia natural durante le seculo 18, le cursos de lectiones public e le publication de textos popular aperiva camminos nove al fortuna e fama pro amatores e scientistas qui remaneva in le peripheria del universitates e academias. Obras plus formal includeva explicationes de theorias scientific pro personas sin le fundamento educative pro comprender le texto scientific original. Le celebrate Philosophiae Naturalis Principia Mathematica de Newton esseva publicate in Latin e remaneva inaccessibile a lectores sin education in le classicos usque que scriptores del Illuminismo comenciava a traducer e analysar le texto in le vernacular.

Le prime obra significative que exprimeva theoria e cognoscentia scientific specialmente pro laicos, in le lingua vernacular, e con le scopo de amusar le lectores, esseva "Conversations on the Plurality of Worlds" de Bernard de Fontenelle (1686). Le libro esseva producite specificamente pro le feminas con interesse in le scriptura scientific e inspirava un varietate de obras similar. Iste obras popular esseva scribite in un stilo discursive, que esseva multo plus clar al lectore que le articulos, tractatos e libros complicate que le academias e scientistas publicava. "Astronomy" de Charles Leadbetter (1727) esseva publicitate como "un obra completamente nove" que includeva "Regulas breves e faciles e Tabellas Astronomic".

Le prime introduction in Francese del Newtonianismo e del Principia esseva Elementes del Philosophia de Newton, publicate per Voltaire in 1738. Anque le traduction de Emilie du Châtelet del Principia, publicate post le morte sua in 1756, adjutava a propagar le theorias de Newton foras le academias scientific e le universitates. Pro un audientia feminin, Francesco Algarotti publicava Il Newtonianism per le Dame, que esseva un obra tremendemente popular e que esseva traducite del Italiano al Anglese per Elizabeth Carter. Un introduction simile del Newtonianismo pro le feminas esseva producite per Henry Pemberton. Le sue A View of Sir Isaac Newton's Philosophy esseva publicate per subscription. Le recordos del abonatos ostendeva que feminas de un ample scala social comprava le libro, indicante le numero crescente de lectoras con interesse pro le scientia inter le classe medie. Durante le epocha del Illuminismo, feminas anque comenciava a producer obras scientific popular. Sarah Trimmer scribeva un libro de texto pro pupillos titulate The Easy Introduction to the Knowledge of Nature (1782), que esseva publicate pro annos multe in dece un editiones.

Scholas e Universitates

Le majoritate del labor sur le Epocha del Illuminismo accentuava le ideales discutite per le intellectuales, plus que le stato del education a ille tempore. Le theoricos educative prominente como John Locke in Anglaterra e Jean Jacques Rousseau in Suissa ambe emphasava le importantia de formar le mentes juvene. Al fin del Illuminismo, il habeva un demanda crescente pro un approche plus universal al education, particularmente post le Revolution Nordamerican e le Revolution Francese.

Le psychologia educative predominante ab le annos 1750 e ulterior, particularmente in le paises del Europa nordic, esseva le associationismo: le notion que le mente associa o disassocia ideas per repetition de habitos. In addition al esser conforme al ideologias de libertate del Illuminismo, autodetermination e responsabilitate personal, illo offereva un theoria practic del mente que permitteva a professores transformar formas durabile de cultura scripte e manuscripte in instrumentos graphic effective de apprendimento pro le classes inferior e medie del societate. Infantes esseva instruite a memorisar factos per methodos oral e graphic que ha lor origine in le Renascentia.

Multe del universitates principal associate con le principios progressive del Illuminismo esseva ubicite in Europa nordic, con le universitates le plus famose essente le Universitates de Leiden, Göttingen, Halle, Montpellier, Uppsala, e Edinburgh. Iste universitates, specialmente Edinburgh, produceva professores cuje ideas habeva un impacto significante sur le colonias nordamerican de Grande-Britannia e posteriormente sur le Republica Nordamerican. In le scientias natural, le schola medical de Edinburgh anque guidava in le dominio de chimia, anatomia e pharmacologia. In altere partes de Europa, le universitates e scholas de Francia e le majoritate de Europa esseva bastiones de traditionalismo e non esseva hospitabile al Illuminismo. In Francia, le exception principal esseva le universitate medical a Montpellier.

Academias Educate

Le historia del Academias in Francia durante le Illuminismo comenciava con le Academia de Scientia, fundate in 1635 in Paris. Illo esseva stricte ligate al stato francese, agente como un extension de un governo in manco de scientistas. Illo adjutava a promover e organisar disciplinas nove e educava scientistas nove. Illo anque contribueva al melioration del status social de scientistas, considerante-les como le "plus utile de omne citatanos". Le Academias probava le interesse crescente in le scientia e le secularisation suo, como evidentiate per le numero pauc de clericos qui esseva membros (13%). Le presentia del Academias francese in le sphera public non pote esser attribuite al inclusivitate lore, nam ben que le majoritate del membros lore esseva burgeses, le institution exclusive esseva solmente aperte a eruditos parisian de elite. Illes se percipeva como interpretatores del scientias pro le populo. Per exemplo, il esseva pro isto que le academicos disprobava le pseudoscientia popular del mesmerismo.

Le contribution le plus forte del Academias francese al sphera public proveni ab concursos academic que illos patronisava in tote le Francia. Iste concursos academic esseva forsan le plus public de omne activitates academic durante le Epocha del Illuminismo. Le practica de concursos data ab Medievo e esseva revivite in le medio del seculo 17. Le subjectos habeva previemente essite generalmente religiose e/o monarchic, con essayos, poesias, e picturas in supporto de iste subjectos. Tamen, circa 1725 le subjectos se habeva fortissimo expandite e diversificate, includente "propaganda regal, battalias philosophic, e ruminationes critic sur le institutiones social e politic del Regime-Ancian." Subjectos de controversia public esseva etiam discutite, como le theorias de Newton e Descartes, le commercio sclavic, le education feminin, e le justitia in le Regno francese. Plus importantemente, le concursos esseva aperte a omnes, e le anonymitate fortiate de cata submission garantiva que ni le sexo ni le classe social determinava le judicio. In effecto, ben que le majoritate vaste de participantos apparteneva al stratos plus ric del societate (le artes libere, le clero, le judicatura e le profession medic), il habeva casos de classes popular qui presentava essayos e mesmo ganiava. Similarmente, un numero significante de feminas participava in, e ganiava, le competitiones. De un total de 2.300 concursos premiate offerite in le Francia, feminas ganiava 49, forte possibilemente un numero parve secundo le standardes moderne ma multo significante in un epocha in lo qual le majoritate del feminas non habeva ulle formation academic. Quidem, le majoritate del entratas ganiante esseva in competitiones poetic, un genere communmente accentuate in le education feminin.

In Anglaterre, le Societate Regal de London jocava un rolo significante in le sphera public e le propagation de ideas del Illuminismo. Illo esseva fundate per un gruppo de scientistas independentes e conferite un charta regal in 1662. Le societate jocava un rolo grande in propagar le philosophia empiricistic de Robert Boyle in Grande-Britannia e Europa e ageva como un centro de coordination pro correspondentia intellectual. Boyle esseva un fundator del mundo empiricistic in lo qual scientistas vive e opera ora e su methodo se basava in le experimento, que debeva esser spectate pro fornir un legimitate empiric adequate. Isto es ubi le Societate Regal esseva importante: le observation debeva esser un activitate collective e le sales de reuniones del Societate Regal esseva locationes ideal pro demonstrationes relativemente public. Tamen, non omne observatores esseva considerate credibile: "professores de Oxford esseva considerate testimoniantes plus credibile que paisanos de Oxfordshire." Duo factores esseva considerate: le cognoscentia del observator in le area e le constitution moral sue. In altere parolas, solmente le societate civil esseva considerate pro le publico de Boyle.

Salonos

Salons esseva locos ubi philosophos se reuniva e discuteva ideas vetule, actual, e nove. Isto conduceva al facto que le salonos esseva le locos de origine de ideas intellectual e illuminate.

Cafes

Le cafes esseva particularmente importante pro le propagation del cognoscentia durante le periodo del Illuminismo, proque illos creava un ambiente unic in lo qual personas de diverse spheras de vita se congregava e compartiva ideas. Illos frequentemente esseva criticate per nobilos que timeva le possibilitate de un ambiente ubi le classe lore e le titulos e privilegios accompagnante esseva ignorate. Un tal ambiente esseva particularmente intimidante pro monarchas qui derivava multe de le potentia lore ab le disparitate inter le classes de personas. Si le classes se univa sub le influentia del pensamentos del Illuminismo, illes poterea recognoscer le oppression e abusos comprehensive de le monarchas lore, e a causa de le numerositate lore, poterea executar rebelliones succedite. Monarchas etiam resentiva le idea que le subjectos lore se congregava como un sol ente pro discuter questiones politic, particularmente illos concernente affaires externe — le governantos credeva que le affaires politic esseva solmente le negotio lore, un resultato de le derecto supposite divine de regnar.

Le cafes deveniva quasi un secunde domo pro multes qui cercava involver-se in discursos con le vicinos lore e discuter questiones intrigante e provocante, particularmente in le dominio del philosophia e politica. Le cafes esseva essential pro le Illuminismo, proque illos esseva centros de pensamento libere e autodiscopertura. Ben que multe clientes del cafes esseva studiosos, un grande numero de illes non esseva. Le cafes attrahiva un varie gruppo de personas, includente le educatos ric, membros del burgessia e del classes inferior. Ben que il pote haber aspectos positive que clientes, qui esseva medicos, advocatos, mercatores, etc., representava quasi omne classes, le ambiente del cafes inspirava timor in illes qui cercava preservar le distinction inter le classes. Un del le criticas le plus popular del cafes affirmava que illos "permetteva un association promiscue inter personas de differente gradationes del scala social, ab artisano usque a aristocrato" e pro isto esseva comparate al Arca de Noe, que recipeva omne typos de animales, pur e impur. Iste cultura unica serviva como un catalysator pro journalismo quando Joseph Addison e Richard Steele recognosceva le potential suo como audientia. Conjunctemente, Steele e Addison publicava The Spectator (1711), un publication quotidian que, per le medium de un narrator fictive nominite Mr. Spectator, aspirava a esser tanto un fonte de diversion como de disputation sur questiones philosophic importante.

Le prime cafes anglese aperiva in Oxford in 1650. Brian Cowan diceva que le cafeterias de Oxford se transformava in "universitates de un denario", offrende un loco de apprendimento que esseva minus formal que le institutiones structurate. Iste universitates de un denario occupava un position significative in le vita academic de Oxford, proque illos esseva frequentate per illes qui consequentemente esseva nominate le virtuosos, qui conduceve le recerca lore in alcun del iste locos. Secundo Cowan, "le cafeteria esseva un loco pro studiosos con opiniones similar de congregar, leger, apprender reciprocamente e debatter inter illes, ma emphaticamente non esseva un institution universitari, e le discurso illac esseva de un ordine multo differente del qualcunque tutoria universitari".

Le Cafe Procope esseva establite in Paris in 1686, e per le annos 1720, il habeva circa 400 cafes in le urbe. Le Cafe Procope particularmente deveniva un centro del Illuminismo, recipiente tal celebritates como Voltaire e Rousseau. Le Cafe Procope esseva ubi Diderot e D'Alembert decideva crear le Encyclopedia. Le cafes esseva un del variose "centros nervose" del ruitos public. On diceva que iste ruitos esseva un fonte multo melior de information que le jornales disponibile a ille epocha.

Societates de Disputation

Le societates de disputation esseva un exemplo del sphera public durante le periodo del Illuminismo. Le origines lore includeva:

- Clubes de cinquanta o plus homines qui, al principio del seculo XVIII, se congregava in tavernas pro discuter questiones religiose e affaires de stato.

- Clubes de disputation, organisate per studentos de derecto pro practicar rhetoric.

- Clubes de eloquio, fundate pro adjutar actoros a preparar se pro rolos theatral.

- Le Oratorio de John Henley, que combinava predicamentos scandalose con questiones ancora plus absurde, como "Si Scotia es ubique in le mundo?".

In le fin del annos 1770, societates populare de disputation comenciava a mover-se a cameras plus "gentile", un cambio que adjutava a establir un standard nove de sociabilitate. Le contexto de iste evolutiones esseva "un explosion de interesse in le theoria e practica del elocution public". Le societates de disputation esseva negotios commercial que respondeva a iste demanda, in alcun casos multo succedente. Alcun societates recipeva ab 800 a 1,200 spectatores per nocte.

Le societates de disputation discuteva un gamma extrememente ample de themas. Ante le Illuminismo, le majoritate del disputationes intellectual revolveva circa questiones "confessional"—isto esse, questiones catholic, lutheran, calviniste, o anglican, e le objectivo principal de iste disputationes esseva establir qual bloco de fide debeva haber le "monopolio del veritate e un titulo divine de autoritate". Post iste data, omne que esseva anteriormente ancorate in tradition esseva interrogate e frequentemente substituite per conceptos nove al lumine del ration philosophic. Post le secunde medietate del seculo XVII e durante le seculo XVIII, un "processo general de rationalisation e secularisation comenciava" e le disputas confessional esseva reducite a un stato secundari in favor del "contestation emergente inter fide e scepticismo."

In addition a disputationes sur religion, le societates discuteva themas como politica e le rolo del feminas. Nonobstante, le subjecto critic de iste disputationes non necessarimente se traduceva in opposition al governamento; le resultatos del disputation frequentemente confirmava le stato quo. Desde un puncto de vista historic, un del aspectos le plus importante del societate de disputation esseva le apertura lore al publico, nam feminas participava e anque prendeva parte in quasi omne societate de disputation, que esseva aperte a tote classes, a condition que illes poteva pagar le precio de admission. Un vice al interior, le spectatores poteva participar in un forma de sociabilitate relativemente equalitarian que adjutava a propagar le ideas del Illuminismo.

Logias Masonic

Historicos debatteva longemente le mesura in que le rete secreto del Masonerismo esseva un factor principal in le periodo del Illuminismo. Le lideros del Illuminismo includeva Masones como Diderot, Montesquieu, Voltaire, Lessing, Pope, Horace Walpole, Sir Robert Walpole, Mozart, Goethe, Frederick le Grande, Benjamin Franklin, e George Washington. Norman Davies diceva que le Masonerismo esseva un fortia forte in favore del liberalismo in Europa e Grande-Britannia a partir de circa 1700 usque al seculo XX. Illo se expandeva rapidemente durante le Epocha del Illuminismo, attingente practicamente cata pais in Europa e le Anglosphera. Illo esseva particularmente attrahente pro aristocratos e politicos importante, e anque pro intellectuales, artistas e activistas politic.

Nota

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese. Le articulo original se trova in le version 1152656565 de en:Age of Enlightenment, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.

Referentias

↑ Vottari, Giuseppe (2003). L'illuminismo. Un percorso alfabetico nell'età delle riforme. Alpha Test, 54. ISBN 978-88-483-0456-6.
↑ Maddaloni, Domenico (17 November 2011). Visioni in movimento. Teorie dell'evoluzione e scienze sociali dall'Illuminismo a oggi: Teorie dell'evoluzione e scienze sociali dall'Illuminismo a oggi. FrancoAngeli, 20. ISBN 978-88-568-7115-9.
↑ Peter Barrett (2004), Science and Theology Since Copernicus: The Search for Understanding, p. 14, Continuum International Publishing Group, (ISBN 0-567-08969-X)

[Vottari2003-1] Vottari, Giuseppe (2003). L'illuminismo. Un percorso alfabetico nell'età delle riforme. Alpha Test, 54. ISBN 978-88-483-0456-6.

[Maddaloni2011-2] Maddaloni, Domenico (17 November 2011). Visioni in movimento. Teorie dell'evoluzione e scienze sociali dall'Illuminismo a oggi: Teorie dell'evoluzione e scienze sociali dall'Illuminismo a oggi. FrancoAngeli, 20. ISBN 978-88-568-7115-9.

[3] Peter Barrett (2004), Science and Theology Since Copernicus: The Search for Understanding, p. 14, Continuum International Publishing Group, (ISBN 0-567-08969-X)

[1]

[2]

[3]