Jump to content

Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի (Առինջ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
23:35, 24 հունվարի 2024 տարբերակ, ԱշբոտՏՆՂ (Քննարկում | ներդրում)
(տարբ) ←Նախորդ տարբերակ | Ընթացիկ տարբերակ (տարբ) | Հաջորդ տարբերակ→ (տարբ)
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի
Հիմնական տվյալներ
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
Տեղագրությունգյուղ Առինջ, Կոտայքի մարզ, Հայաստան
ԴավանանքՀայ Առաքելական Եկեղեցի
ԹեմԿոտայքի թեմ
Ճարտարապետական ոճՀայկական ճարտարապետություն

Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի, կրոնական կառույց Կոտայքի մարզի Առինջ գյուղում։ Եկեղեցին գտնվում է գյուղի հին մասի կենտրոնում՝ ծովի մակերևույթից 1305 մ բարձրության վրա։

Եկեղեցու մասին տեղեկություններն առաջին անգամ հիշատակվել են 1839 թվականին, երբ առաջին անգամ գյուղում Սուրբ Աստվածածին անվամբ ծխական եկեղեցի է հիշվում. «... եկեղեցին յանուն սուրբ Աստուածածնի»[1]։ Նույն անվամբ եկեղեցին հիշվում է նաև 1842 թվականին[2]։

Շուրջ երեք տասնամյակ անց եկեղեցու շենքն արդեն հասցրել էր այն աստիճան քայքայվել, որ 1879 թվականին որոշում են հնի փոխարեն բոլորովին նոր եկեղեցի կառուցել (վկայված է Սուրբ Հովհաննես անվամբ, որը մինչ նշյալ թվականն իրականացված նորոգությանը կամ վերակառուցմանը հաջորդած վերաօծման արդյուք էր)։

Նոր եկեղեցու կառուցման համար Բաղդասար Հարությունյանը, Պապի Սահակյանը, Հակոբ Փիլիպոսյանը, Ղուկաս Այդինյանը և Թադեոս Գևորգյանը 1879 թվականի սեպտեմբերի 22-ին պայմանագիր են կնքում երևանաբնակ վարպետ Մելքոն Դավթյանի հետ։

1880 թվականի նոյեմբերի 5-ին եկեղեցու կառուցման խնդրով գյուղի հասարակությունը դիմում է Երևանի վիճակային կոնսիստորիային.

... սուրբ Յովհաննէս եկեղեցին գեղջ մերոյ գոլով փայտաշեն և կաի յոյք անշուք խանգարեալ դրութեան, ցանկամք նորոգել և հաստատել ի վերայ նախկին հոյակապ հիմանն սրբատաշ քարամբք և շքեղ երկաթակապ լուսամուտօք...: Ուսքի առ այն այժմ ունիմք եկեղեցական գումար աւելի քան զերիս հազար րուբլիս...: Ի սկսանել մեր շինուոեան յոյս ունեմք ամբողջութեամբ հաւաքել...: Յարակցեմք և զայս, թէ ի պակասել ծախուցն խոստանամք ի հասարակութենէս հոգալ զպակասորդն այնր շինութեան։ Վասն որոյ խնդրեմ վաղափոյթ տնօրէնութիւն Ատենիս, մինչդեռ կարելին համարի դիւրագին վարձել զվարպետս առ ի պատրաստութիւն յառաջիկայ գարնանս սկսանելոյ զշինութիւնն։

Թույլատվությունը տրվում է 1880 թվականի մայիսի 9-ին։

Այնուհետև եկեղեցին միևնույն՝ Սուրբ Հովհաննես անվամբ հիշվում է հետագա տարիներին (օրինակ՝ 1909 թվականին)։

Խորհրդային տարիներին եկեղեցթր շենքը գործածվում էր որպես պահեստ։

2006 թվականին արդեն բավականաչափ քայքայված կառույցը վերանորոգվում է պոլսահայ բարերար Մկրտիչ Սերթշիմշեքի, Պետրոս Շիրիանօղլու, Կ. Պոլսի Բերայի Սբ. Երրորդություն եկեղեցու թաղային խորհրդի նախագահ Աբիգ Հայրապետյանի, առինջեցի գործարար Գ. Ջանվելյանի և այլոց օժանդակությամբ։ Եկեղեցու վերաբացման առիթով օծումը կատարվում է 2007 թվականի հուլիսի 7-ին[3]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ՀԱԱ, ֆ․ 56Պ, ց․ 12, գ․ 10, թ․ 5։ Տե՛ս նաև Շահխաթուրեանց Յ․, Ստորագրութիւն Կաթուղիկէ Էջմիածնի և հինգ գաւառացն Արարատայ, Էջմիածին, 1842, էջ 160։
  2. ՀԱԴ, ֆ․ 56, ց․ 4, գ․ 617, թ․ 32։
  3. Կարապետյան, Սամվել (2015). Առինջ գյուղի պատմական հուշարձանները. Երևան: ՀՃՈՒ հիմնադրամ. էջ 44. ISBN 978-9939-843-27-8.