Մասնակից:Seda2606/Ավազարկղ2
Սկանդալ (անգլ.՝ scandal), մեղադրանքների կամ ասեկոսեների շրջանառման դեպքում զայրույթի կամ զարմանքի ուժեղ սոցիալական արձագանքի արդյունք։
Այս արձագանքները սովորաբար աղմկոտ են և կարող են հակասական լինել, և դրանք հաճախ բացասական ազդեցություն են ունենում ներգրավված անձանց կամ կազմակերպությունների կարգավիճակի և վստահության վրա:
Հասարակությունը սկանդալային է դառնում, երբ իրազեկ է դառնում բարոյական նորմերի կամ իրավական պահանջների խախտումների մասին, հաճախ երբ դրանք որոշ ժամանակ մնացել են չբացահայտված կամ թաքցված: Նման խախտումները սովորաբար առաջացել են ագահությունից, ցանկասիրությունից կամ իշխանության չարաշահումից: Սկանդալները կարող են դիտվել որպես քաղաքական, սեռական, բարոյական, գրական կամ գեղարվեստական: Սկանդալի հիմքը կարող է լինել փաստացի կամ կեղծ, կամ երկուսի համակցությունը: Ներկայումս սկանդալային իրավիճակի բացահայտումը հաճախ արվում է զանգվածային լրատվության միջոցներով[1]։
Ժամանակակից լրատվամիջոցները կարող են ավելի հեռու տարածել սկանդալի մասին տեղեկատվությունը, քան նախորդ դարերում, և հանրային հետաքրքրությունը խրախուսել է հայտնի մարդկանց հետ կապված սկանդալների բազմաթիվ դեպքեր, ինչպես նաև իրական սկանդալներ՝ կապված քաղաքականության և բիզնեսի հետ: Որոշ սկանդալներ բացահայտվում են ազդարարների կողմից, որոնք բացահայտում են կազմակերպությունների կամ խմբերի ներսում սխալ արարքներ[2]:
Ակադեմիական և գրական ոլորտներ
Ակադեմիական անազնվությունը, որը նաև կոչվում է ակադեմիական սխալ վարք, ցանկացած տեսակի խաբեություն է, որը տեղի է ունենում պաշտոնական ակադեմիական արարքի հետ կապված:
Թեև 19-րդ դարի սկզբին կարծիք կար, որ սկանդալը չի խառնվում գրականության և գիտության հետ, ոմանք կարծում էին, որ գրականության մեջ որոշակի քանակությամբ սկանդալների առկայությունը կարող է մեծացնել մարդկանց հետաքրքրությունը, քանի որ սկանդալը համապատասխանում է «գրեթե յուրաքանչյուրի ճաշակին»: Սկանդալը, սակայն, շատ գրքերի թեմա է դարձել: Սկանդալի մասին գեղարվեստական ամենահայտնի պատմություններից են Ռիչարդ Բրինսլի Շերիդանի «Դպրոց սկանդալի համար» (1777) և Նաթանիել Հոթորնի «Կարմիր նամակը» (1850)[3]:
Քաղաքական ոլորտ
Քաղաքական սկանդալ է առաջանում, երբ բացահայտվում է քաղաքական կոռուպցիա կամ այլ վատ վարքագիծ: Քաղաքական գործիչները կամ պետական պաշտոնյաները մեղադրվում են անօրինական, կոռուպցիոն կամ ոչ էթիկական գործողություններ կատարելու մեջ: Քաղաքական սկանդալը կարող է ներառել ազգի օրենքների կամ բարոյական կանոնների խախտում և կարող է ներառել այլ տեսակի սկանդալներ[4]:
Մեդիա
Գրատպության զարգացումից ի վեր լրատվամիջոցներն ավելի մեծ ուժ են ունեցել սկանդալները բացահայտելու, և զանգվածային լրատվության միջոցների ի հայտ գալուց հետո այդ ուժը մեծացել է: Լրատվամիջոցները նաև կարող են աջակցել և/կամ ընդդիմանալ կազմակերպություններին և ապակայունացնել նրանց՝ այդպիսով ներգրավվելով սկանդալների մեջ:
ԱՄՆ-ում Ուոթերգեյթի սկանդալից հետո անգլիախոս այլ երկրներ փոխառել են «gate» վերջածանցը և այն ավելացրել իրենց սեփական սկանդալների մեջ[5][6][7][8][9]:
Լրագրություն
Լրագրողական սկանդալները կապված են աղմկահարույց միջադեպերի կամ արարքների հետ՝ արված դիտավորյալ կամ պատահաբար։ Դա կարող է խախտել էթիկայի և լրագրության չափանիշները[10]։
Սեքս-սկանդալներ
Սեքս սկանդալը ներառում է հնարավոր անբարոյական սեռական գործունեության մասին մեղադրանքներ կամ տեղեկություններ, որոնք հրապարակվում են: Սեքս-սկանդալները հաճախ ասոցացվում են կինոաստղերի, քաղաքական գործիչների, հայտնի մարզիկների և այլոց սեքսուալ հարաբերությունների հետ և դառնում են սկանդալ հիմնականում ներգրավված անձի նշանավոր լինելու, նրանց կողմից կեղծավորության ընկալման պատճառով[11]: Սեռական սկանդալը կարող է հիմնված լինել իրականության վրա, կեղծ մեղադրանքների վրա հիմնված լինել կամ երկուսի խառնուրդ լինել:
Սպորտ
A desire for success and financial gain or the abuse of power in sport have also created many scandals both at an individual and the organisational level. Scandals arising from corruption have an impact of the credibility of sport. The World Anti-Doping Agency, as part of its role to "promote, coordinate and monitor the fight against drugs in sports", has showed that bribery, doping by athletes and doping sample-tampering, have occurred in collusion with national and international sporting organizations. SomeԿաղապար:Who consider that doping is "now endemic"Կաղապար:When in the world of sport and is becoming extremely pervasive, including more and more sports.[12]
One of the biggest individual scandals flowed from revelations that former American road cycling champion Lance Armstrong had achieved success by consistent, long-term cheating. One of the biggest institutional sporting scandals is the 2015 FIFA corruption case. Doping scandals have plagued the Olympic games as well, such as in the Doping in East Germany scandal and the Asian Games in 1994. Scandals in match games such as Major League baseball and cricket may relate to spot-fixing or gambling.[13]
Ծանոթագրություններ
- ↑ Davis, 2014, էջ 84
- ↑ Moeller, 2008, էջ 194
- ↑ Ponceau, 1834, էջ 5
- ↑ Park, Hyun (December 2009). «Scandals in French History as Portrayed in Historic Encyclopedias». Zum.De. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-24-ին.
- ↑ Trahair, R.C.S From Aristotelian to Reaganomics: A Dictionary of Eponyms With Biographies in the Social Sciences. Santa Barbara, Calif.: Greenwood Publishing Group, 1994. 0-313-27961-6
- ↑ Smith, Ronald D. and Richter, William Lee. Fascinating People and Astounding Events From American History. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 1993. 0-87436-693-3
- ↑ Lull, James and Hinerman, Stephen. Media Scandals: Morality and Desire in the Popular Culture Marketplace. New York: Columbia University Press, 1997. 0-231-11165-7
- ↑ Hamilton, Dagmar S. "The Nixon Impeachment and the Abuse of Presidential Power", In Watergate and Afterward: The Legacy of Richard M. Nixon. Leon Friedman and William F. Levantrosser, eds. Santa Barbara, Calif.: Greenwood Publishing Group, 1992. 0-313-27781-8
- ↑ «El 'valijagate' sigue dando disgustos a Cristina Fernández | Internacional». EL PAÍS. 4 November 2008. Վերցված է 28 July 2014-ին.
- ↑ Reviews, 2013, էջ 63
- ↑ Juliet A. Williams (21 May 2011). «Why the Strauss-Kahn and Schwarzenegger scandals don't go together». The Washington Post.
- ↑ Fitzgerald, Maurice (13 November 2015). «After the doping scandals, has international sport got any credibility left?». The Guardian. Վերցված է 15 December 2015-ին.
- ↑ V Narayan Swamy (30 December 2011). «Sports scandals in the year 2011». The Times of India. Վերցված է 15 December 2015-ին.
Գրականություն
- Davis, John H. (8 December 2014). Perpetuation of the United States of America. Xlibris Corporation. ISBN 978-1-5035-2189-6.Կաղապար:Self-published inline
- Dirks, Nicholas B (30 June 2009). The Scandal of Empire: India and the creation of imperial Britain. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03426-6.
- Ehrat, Johannes (2011). Power of Scandal: Semiotic and Pragmatic in Mass Media. University of Toronto Press. ISBN 978-1-4426-4125-9.
- Moeller, Robert R. (15 August 2008). Sarbanes-Oxley Internal Controls: Effective Auditing with AS5, CobiT, and ITIL. John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-28992-1.
- Ponceau, Peter Stephen Du (1834). A Discourse on the Necessity and the Means of Making Our National Literature Independent of that of Great Britain: Delivered Before the Members of the Pennsylvania Library of Foreign Literature and Science, on Saturday, Feb. 15, 1834. E. G. Dorsey. ISBN 9780608426365.
- Vargo, Marc E (12 November 2013). Scandal: Infamous Gay Controversies of the Twentieth Century. Routledge. ISBN 978-1-317-76610-0.
- Williams, Anne; Head, Vivian (2008). Infamous Scandals. Book Sales. ISBN 978-0-7088-0365-3.
- Wilson, Colin; Wilson, Damon (31 May 2011). Scandal!: An Explosive Exposé of the Affairs, Corruption and Power Struggles of the Rich and Famous. Ebury Publishing. ISBN 978-0-7535-4732-8.
- Garment, S. (1991). Scandal: The Culture of Mistrust in American Politics. Anchor Books. ISBN 978-0-385-42511-7. 375 pages.