Դիտել Լոնդոն էջի աղբյուրը

{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
| կարգավիճակ = Քաղաք
| հայերեն անվանում = Լոնդոն
| բնագիր անվանում = {{lang-en|London}}
| զինանշան = Coat_of_Arms_of_The_City_of_London.svg
| դրոշ = 
| դրոշի նկարագրում = 
| զինանշանի նկարագրում = 
| դրոշի լայնություն = 
| զինանշանի լայնություն = 
| պատկեր = 442px&nbsp;-&nbsp;London Lead Image.jpg
| lat_deg = 51
| lat_min = 30
| lat_sec = 26
| lat_dir = N
| lon_deg = 00
| lon_min = 07
| lon_sec = 39
| lon_dir = W
| CoordAddon = type:city(7500000)_region:GB
| CoordScale = 100000
| երկիր = Մեծ Բրիտանիա
| ենթարկում = 
| երկրամասի տեսակ = 
| երկրամաս = 
| երկրամասը աղյուսակում = 
| շրջանի տեսակ = 
| շրջան = 
| շրջանը աղյուսակում = 
| համայնքի տեսակ = 
| համայնք = 
| համայնքը աղյուսակում = 
| ներքին բաժանում = 33 վարչական շրջան
| ղեկավարի տեսակ = Քաղաքապետ
| ղեկավար = 
| հիմնադրման թվական = 
| առաջին հիշատակում = 
| այլ անվանումներ = Լոնդինիում, Լյունդենբուրգ
| տարածք = 1706,8
| կենտրոնի բարձրություն = 
| կլիմա = 
| պաշտոնական լեզու = 
| բնակչություն = 8 908 081
| մարդահամարի թվական = 2018
| խտություն = 5 666
| ագլոմերացիա = 14 257 962<ref name="appsso.eurostat.ec.europa.eu show">{{cite web |url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=met_pjanaggr3&lang=en |title=Metropolitan Area Populations |publisher=Eurostat |date=2019 թ․ հունիսի 18 |accessdate=2019 թ․ դեկտեմբերի 4}}</ref>
| ազգային կազմ = 
| կրոնական կազմ = 
| էթնոհորոնիմ = լոնդոնցի
| ժամային գոտի = +0
| DST = կա
| հեռախոսային կոդ = +44 20
| փոստային ինդեքս = 
| փոստային ինդեքսներ = 
| ավտոմոբիլային կոդ = 
| իդենտիֆիկատորի տեսակ = 
| թվային իդենտիֆիկատոր = 
| add1n = 
| add1 = 
| add2n = 
| add2 = 
| add3n = 
| add3 = 
| երկրի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
| երկրի քարտեզի չափ = 300
| երկրամասի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
| երկրամասի քարտեզի չափ = 
| շրջանի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
| շրջանի քարտեզի չափ = 
| կատեգորիան Վիքիպահեստում = London
}}
'''Լոնդոն''' ({{lang-en|London}}), [[Միացյալ Թագավորություն|Միացյալ Թագավորության]] և [[Անգլիա]]յի մայրաքաղաքը և խոշորագույն քաղաքը։ Տեղակայված է [[Թեմզա]] գետի ափերին և բնակեցված է եղել գրեթե երկու հազարամյակ առաջ։ Լոնդոնի պատմությունը սկիզբ է առնում [[Հռոմեական կայսրություն]]ից։ Հռոմեացիները քաղաքին տվել էին ''Լոնդինիում'' անունը<ref name=london_001>{{Cite web |title=Roman |url=http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/RomanLondon.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080622181424/http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/RomanLondon.htm |archive-date=2008 թ․ հունիսի 22 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=[[Լոնդոնի թանգարան]]}}</ref>. Լոնդոնի հնագույն կորիզ հանդիսացող [[Լոնդոնյան Սիթի|Լոնդոնի Սիթին]] մինչ օրս պահպանում է իր միջնադարյան սահմանները։ Սկսած 19-րդ դարից` «Լոնդոն» անունը վերաբերում է նաև այս կորիզը շրջապատող բնակավայրերին<ref name="mills_140">{{Harvnb|Mills|2001|p=140}}</ref>։ Մեծ Բրիտանիայի վարչական բաժանման համաձայն՝ քաղաքը բաժանվում է Լոնդոնի շրջանի<ref name="region">{{Cite web |title=Government Offices for the English Regions, Fact Files: London |url=http://www.gos.gov.uk/gol/factgol/London/?a=42496 |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20080124102915/http://www.gos.gov.uk/gol/factgol/London/?a=42496 |archive-date=2008 թ․ հունվարի 24 |accessdate=2008 թ․ մայիսի 4 |publisher=Office for National Statistics}}</ref> և [[Մեծ Լոնդոն]] վարչական շրջանի<ref name="elcock">{{Cite book |last=Elcock |first=Howard |url=https://archive.org/details/localgovernmentp0000elco |title=Local Government: Policy and Management in Local Authorities |publisher=Routledge |year=1994 |isbn=978-0-415-10167-7 |page=[https://archive.org/details/localgovernmentp0000elco/page/n368 368]}}</ref>, որը կառավարում են ընտրված [[Լոնդոնի քաղաքապետ]]ը և Լոնդոնի ժողովը<ref name="politics_uk">{{Cite book |last=Jones |first=Bill |url=https://archive.org/details/politicsuk0000unse |title=Politics UK |author2=Kavanagh, Dennis; Moran, Michael; Norton, Philip |publisher=Pearson Education |year=2007 |isbn=978-1-4058-2411-8 |page=[https://archive.org/details/politicsuk0000unse/page/868 868]}}</ref>։

Լոնդոնն առաջատար քաղաք է իր արվեստով, առևտրով, կրթությամբ, ժամանցային վայրերով, նորաձևությամբ, ֆինանսներով, առողջապահությամբ, ԶԼՄ-ներով, մասնագիտական ծառայություններով, գիտությամբ, տուրիզմով և տրանսպորտով, որոնք քաղաքը դարձնում են առավել հայտնի<ref>{{Cite web |title=Global Power City Index 2009 |url=http://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf |accessdate=2010 թ․ դեկտեմբերի 14 |publisher=Institute for Urban Strategies&nbsp;– The Mori Memorial Foundation}}</ref>։ Այն համարվում է աշխարհի ֆինանսական կենտրոնը՝ [[Նյու Յորք]]ի հետ միասին<ref name="Mastercard">{{Cite web |title=Worldwide Centres of Commerce Index 2008 |url=http://www.mastercard.com/us/company/en/insights/pdfs/2008/MCWW_WCoC-Report_2008.pdf |publisher=Mastercard}}</ref><ref name="Global Financial Centres 10">{{Cite web |year=2011 |title=Global Financial Centres 9 |url=http://zyen.com/PDF/GFCI%2010.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20171025022031/http://zyen.com/PDF/GFCI%2010.pdf |archive-date=2017 թ․ հոկտեմբերի 25 |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 10 |publisher=[[Z/Yen]]}}</ref><ref name="forbes.com">{{Cite news |date=2008 թ․ հուլիսի 15 |title="World's Most Economically Powerful Cities". |url=http://www.forbes.com/2008/07/15/economic-growth-gdp-biz-cx_jz_0715powercities.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120911080624/http://www.forbes.com/2008/07/15/economic-growth-gdp-biz-cx_jz_0715powercities.html |archivedate=2012 թ․ սեպտեմբերի 11 |accessdate=2010 թ․ հոկտեմբերի 3 |work=Forbes}}</ref> և նրա ՀՆԱ-ն ամենամեծն է Եվրոպական քաղաքների մեջ<ref name="Global city GDP rankings 2008-2025">{{Cite web |title=Global city GDP rankings 2008–2025 |url=http://www.ukmediacentre.pwc.com/Media-Library/Global-city-GDP-rankings-2008-2025-61a.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120825093005/https://www.ukmediacentre.pwc.com/Media-Library/Global-city-GDP-rankings-2008-2025-61a.aspx |archivedate=2012 թ․ օգոստոսի 25 |accessdate=2010 թ․ նոյեմբերի 16 |publisher=PricewaterhouseCoopers}}</ref>։ Լոնդոնը նաև համարվում է աշխարհի մշակութային մայրաքաղաքը<ref>{{Cite news |last=Calder |first=Simon |date=2007 թ․ դեկտեմբերի 22 |title=London, capital of the world |url=http://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/london-capital-of-the-world-766661.html |work=The Independent |location=London}}</ref><ref>{{Cite web |title=London is the world capital of the 21st century... says New York &#124; News |url=http://www.thisislondon.co.uk/news/article-23389580-london-is-the-world-capital-of-the-21st-century-says-new-york.do |accessdate=2012 թ․ փետրվարի 10 |work=Evening Standard |location=London}}</ref><ref>{{Cite web |title=London is world capital of culture says LSE expert&nbsp;– 2008&nbsp;– News archive&nbsp;– News&nbsp;– News and media&nbsp;– Home |url=http://www2.lse.ac.uk/newsAndMedia/news/archives/2008/culturecapital.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111118132607/http://www2.lse.ac.uk/newsAndMedia/news/archives/2008/culturecapital.aspx |archive-date=2011 թ․ նոյեմբերի 18 |accessdate=2012 թ․ փետրվարի 10 |publisher=.lse.ac.uk}}</ref><ref>{{Cite web |date=2010 թ․ սեպտեմբերի 6 |title=Cultural Strategy &#124; Greater London Authority |url=http://www.london.gov.uk/get-involved/consultations/current-consultations/cultural-strategy |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120209210256/http://www.london.gov.uk/get-involved/consultations/current-consultations/cultural-strategy |archive-date=2012 թ․ փետրվարի 9 |accessdate=2012 թ․ փետրվարի 10 |publisher=London.gov.uk}}</ref>։ Այն աշխարհում ամենաշատ այցելվող քաղաքն է<ref>{{Cite news |date=2011 թ․ հունիսի 1 |title=London tops ranking of destination cities |url=http://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/london-tops-ranking-of-destination-cities-2291794.html |accessdate=2012 թ․ հունիսի 12 |publisher=The Independent}}</ref> և ունի աշխարհում ամենազբաղված օդանավակայանը<ref name=capa1>{{Cite web |title=Beijing to overtake london as world's largest aviation hub. Massive new airport planned |url=http://www.centreforaviation.com/analysis/beijing-to-overtake-london-as-worlds-largest-aviation-hub-massive-new-airport-planned-58776 |accessdate=2012 թ․ հունիսի 12 |publisher=Centre for Aviation}}</ref>։ Լոնդոնի 43 [[ԲՈՒՀ|բուհերն]] ունեն բարձրագույն կրթության ամենամեծ խտությունը Եվրոպայում<ref name="london2">{{Cite web |title=Number of international students in London continues to grow |url=http://www.london.gov.uk/media/press_releases_mayoral/number-international-students-london-continues-grow |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121114050417/http://www.london.gov.uk/media/press_releases_mayoral/number-international-students-london-continues-grow |archivedate=2012 թ․ նոյեմբերի 14 |accessdate=2010 թ․ օգոստոսի 27 |publisher=Greater London Authority}}</ref>։ [[Ամառային Օլիմպիական խաղեր 2012|2012]] թվականին Լոնդոնը երրորդ անգամ ընդունեց [[Ամառային օլիմպիական խաղեր]]ը<ref name=IOC>{{Cite web |date=2005 թ․ հուլիսի 6 |title=ՄՕԿ-ի ընտրության արդյունքում Լոնդոնը կընդունի 2012-ի օլիմպիական խաղերը |url=http://www.olympic.org/media?calendartab=1&articleid=52922 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 3 |publisher=[[Միջազգային օլիմպիական կոմիտե]]}}</ref>։

Լոնդոնն ունի բազմազան ժողովրդագրություն և մշակույթ, Լոնդոնում խոսում են ավելի քան 300 լեզուներով<ref name=london_006>{{Cite web |title=Languages spoken in the UK population |url=http://www.cilt.org.uk/faqs/langspoken.htm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121114050421/http://www.cilt.org.uk/faqs/langspoken.htm |archivedate=2012 թ․ նոյեմբերի 14 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=CILT, the National Centre for Language}}</ref>։ 2011 թվականի մարտին Լոնդոնում պաշտոնապես հաշվվում էր 8.174.100 բնակիչ, ինչի շնորհիվ այն դառնում է Եվրոպական Միության՝ ամենաշատ բնակչություն ունեցող քաղաքը<ref name="2010 ONS Population">{{Cite journal |title=July 2010 Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland |url=http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/mid-2010-pop-ests-30-june-2011.zip |publisher=Office for National Statistics |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 3 |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 24 |archiveurl=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110824211423/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/mid-2010-pop-ests-30-june-2011.zip}}{{dead link|date=February 2012}}</ref><ref name="largest_city_eu">{{Cite web |title=Largest EU City. Over 7&nbsp;million residents in 2001 |url=http://www.statistics.gov.uk/cci/nugget.asp?id=384 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728184724/http://www.statistics.gov.uk/cci/nugget.asp?id=384 |archivedate=2011 թ․ հուլիսի 28 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 28 |work=statistics.gov.uk |publisher=Office for National Statistics}}</ref>. քաղաքի բնակչությունը կազմում է Միացյալ Թագավորության բնակչության 12,5%-ը<ref>{{Cite web |author=12:30 |title=Focus on London&nbsp;– Population and Migration &#124; London DataStore |url=http://data.london.gov.uk/datastore/applications/focus-london-population-and-migration |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20101016225915/http://data.london.gov.uk/datastore/applications/focus-london-population-and-migration |archive-date=2010 թ․ հոկտեմբերի 16 |accessdate=2012 թ․ փետրվարի 10 |publisher=Data.london.gov.uk}}</ref>։ Մեծ Լոնդոնը, որի բնակչությունը կազմում է 8,278,251 մարդ, ամենախիտ բնակեցված քաղաքն է Եվրոպական Միությունում<ref name="urban_area_pop">{{Cite web |title=KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas |url=http://www.statistics.gov.uk/statbase/ssdataset.asp?vlnk=8271&More=Y |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110807024554/http://www.statistics.gov.uk/statbase/ssdataset.asp?vlnk=8271&More=Y |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 7 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Office for National Statistics}}</ref>, իսկ Լոնդոնի մետրոպոլիայի տարածքը ամենամեծն է ԵՄ-ում ընդհանուր 12 միլիոն բնակչությամբ<ref name=metro_area_1>{{Cite web |title=The Principal Agglomerations of the World |url=http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121003115226/http://citypopulation.de/world/Agglomerations.html |archivedate=2012 թ․ հոկտեմբերի 3 |accessdate=2009 թ․ մարտի 3 |work=City Population}}</ref><ref name=metro2>{{Cite web |date=2007 թ․ մարտ |title=British urban pattern: population data |url=http://www.espon.eu/export/sites/default/Documents/Projects/ESPON2006Projects/StudiesScientificSupportProjects/UrbanFunctions/fr-1.4.3_April2007-final.pdf#page=119 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924002318/http://www.espon.eu/export/sites/default/Documents/Projects/ESPON2006Projects/StudiesScientificSupportProjects/UrbanFunctions/fr-1.4.3_April2007-final.pdf#page=119 |archive-date=2015 թ․ սեպտեմբերի 24 |accessdate=2010 թ․ փետրվարի 22 |work=ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions |publisher=[[European Spatial Planning Observation Network]] |page=119 |format=PDF}}</ref>։ 1831-1925 թվականներին Լոնդոնն ունեցել է աշխարհի քաղաքների մեջ ամենաշատ բնակչությունը<ref name=london_030>{{Cite web |title=London: The greatest city |url=http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111011082820/http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |archivedate=2011 թ․ հոկտեմբերի 11 |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 12 |publisher=Channel4.com}}</ref>։

Լոնդոնում կա [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության չորս օբեկտ]]՝ [[Թաուեր]]ը, [[Քյուի թագավորական բուսաբանական այգիներ]]ը, [[Վեստմինստերյան պալատ]]ում գտնվող [[Վեստմինստերյան աբբայություն]]ը և Սուրբ Մարգարեթ եկեղեցին ու պատմական հուշարձան [[Գրինվիչ]]ը (որտեղ գտնվում է Գրինվիչի աստղադիտարանը)<ref name=london_005>{{Cite web |title=Lists: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland |url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/gb |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 26 |publisher=[[UNESCO]]}}</ref>։ Մյուս տեսարժան վայրերն են [[Բուքինգեմյան պալատ]]ը, [[Լոնդոնի աչք]]ը, [[Պիկադիլի հրապարակ]]ը, [[Սուրբ Պողոսի Տաճար]]ը, [[Թաուեր կամուրջ]]ը, [[Թրաֆալգարյան հրապարակ]]ը և [[Ուեմբլի մարզադաշտ]]ը։ Լոնդոնում կան նաև մեծ թվով թանգարաններ, պատկերասրահներ, գրադարաններ, սպորտային միջոցառումների վայրեր և մշակութային օջախներ, ներառյալ [[Բրիտանական թանգարան (Լոնդոն)|Բրիտանական թանգարանը]], [[Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ]]ը, [[Թեյթ բրիտանական պատկերասրահ]]ը, [[Բրիտանական գրադարան]]ը, Ուիմբիլդոնը և 40 Ուեսթ Էնդ թատրոնները<ref>{{Cite news |date=2008 թ․ հունվարի 25 |title=West End Must Innovate to Renovate, Says Report |url=http://www.whatsonstage.com/index.php?pg=207&story=E8821201275286&title=West+End+Must+Innovate+to+Renovate%2C+Says+Report |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121114050418/http://www.whatsonstage.com/index.php?pg=207&story=E8821201275286&title=West+End+Must+Innovate+to+Renovate%2C+Says+Report |archivedate=2012 թ․ նոյեմբերի 14 |accessdate=2010 թ․ նոյեմբերի 15 |publisher=What's On Stage}}</ref>։ [[Լոնդոնի մետրոպոլիտեն]]ն ամենահինն է աշխարհում<ref name="railwaygazette.com">{{Cite web |date=2010 թ․ մայիսի 4 |title=Shanghai now the world's longest metro |url=http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/10/shanghai-now-the-worlds-longest-metro.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100515130655/http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/10/shanghai-now-the-worlds-longest-metro.html |archivedate=2010 թ․ մայիսի 15 |accessdate=2010 թ․ մայիսի 4 |publisher=[[Railway Gazette International]]}}</ref>։

== Պատմություն ==
{{Հիմնական|Լոնդոնի պատմություն}}

=== Անվանում ===
Լոնդոն անվանման ծագումնաբանությունը բազմակարծիք է<ref name="mills_139">{{Harvnb|Mills|2001|p=139}}</ref>։ Այն հնագույն անվանում է և առաջին հիշատակումները գալիս են 2-րդ դարից։ 121 թվականին այն անվանվել է ''Լոնդինիում ({{lang-en|Londinium}})'', որը ունի Ռոմանո-Բրիտանական ծագում<ref name="mills_139"/>։ Ամենաառաջին բացատրությունը, որը ներկայումս ժխտվում է, տվել է Գելֆրիդ Մանմուտսկին իր ''[[Historia Regum Britanniae]]'' աշխատությունում<ref name="mills_139"/>։ Ըստ այս վարկածի, երբ քաղաքին տիրանում է Լուդ թագավորը, այն անվանում է ''Kaerlud''<ref name="london_009">{{Cite news |last=Ackroyd |first=Peter |date=2001 թ․ դեկտեմբերի 2 |title='London' |url=http://www.nytimes.com/2001/12/02/books/chapters/02-1st-ackro.html?ex=1225339200&en=b9c2c11ad6e1f435&ei=5070&pagewanted=3 |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 28 |work=New York Times |isbn=978-0-7011-7279-4}}</ref>։

Սկսած 1898 թվականից որոշ գիտնականների կողմից ընդունվում էր, որ Լոնդոն բառը եկել է [[կելտեր]]ենից և նշանակում է ''վայր, որը պատկանում է մարդու Լոնդինիոս անվանմամբ''. այս վարկածը հետագայում նույնպես ժխտվեց<ref name="mills_139"/>։ 1998 թվականին անգլիացի լինգվիստ Ռիչարդ Կոտեսը բերեց մի վարկած, ըստ որի անվանումը գալիս է նախակելտական ''*(p)lowonida'' բառից, որը նշանակում է 'գետը չափազանց լայն է և ծանծաղուտ, և բացատրում է, որ այս անվանումը տրվել է Թեմզայի այն մասին, որը անցնում է Լոնդոնով, այնուհետև այստեղ հիմնվել է կելտական բնակավայր ''*Lowonidonjon'' անվանմամբ<ref name=coates>{{Cite journal |last=Coates |first=Richard |year=1998 |title=A new explanation of the name of London |url=http://www.doi.org/10.1111/1467-968X.00027 |url-status=live |journal=Transactions of the Philological Society |volume=96 |issue=2 |pages=203–229 |doi=10.1111/1467-968X.00027 |archivedate=2011 թ․ մայիսի 19 |archiveurl=http://www.webcitation.org/5yo0UqnAy| issn = 0079-1636 }}</ref>, այս վարկածը բավական աղմուկ բարձրացրեց։

Մինչ 1889 թվականը Լոնդոն անվանումը պաշտոնապես օգտագործվել է միայն [[Լոնդոն սիթի]]ում, բայց հետո նաև օգտագործվեց [[Լոնդոնյան կոմսություն]] և այժմյան [[Մեծ Լոնդոն]] անվանումներում<ref name="mills_140"/>։
[[Պատկեր:London Thames Sunset panorama&nbsp;-&nbsp;Feb 2008.jpg|մինի|''Լոնդոն'' անվանումը կարող է բխել [[Թեմզա]] գետից]]

=== Նախապատմություն ===
Չնայած կան ապացույցներ, որ Լոնդոնի տարածքում եղել են կելտական բնակավայրեր, հիմնական բնակավայրը կառուցվել է [[Հռոմեական կայսրություն|հռոմեացիների]] կողմից 43 թվականին<ref name="roman">{{Cite book |last=Perring |first=Dominic |title=Roman London |publisher=Routledge |year=1991 |isbn=978-0-203-23133-3 |location=London |page=1}}</ref>։ Գրեթե 17 տարի անց՝ մոտ 61 թվականին, Իցենի ցեղը Բոդիկա թագուհու գլխավորությամբ գրավեցին բնակավայրը՝ հողին հավասարեցնելով այն<ref name=london_010>{{Cite web |title=British History Timeline&nbsp;—Roman Britain |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/timeline/romanbritain_timeline_noflash.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121105154607/http://www.bbc.co.uk/history/british/timeline/romanbritain_timeline_noflash.shtml |archivedate=2012 թ․ նոյեմբերի 5 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=British Broadcasting Corporation}}</ref>։ Քաղաքը դժվարությամբ ազատագրեց ու վերականգնեցին [[Կոլչեստեր]]ը, և 100 թվականին այն հռչակեց [[Հռոմեական Բրիտանիա]]յի մայրաքաղաք։ Այն բարգավաճեց 2-րդ դարում և ուներ մոտ 60.000 բնակիչ։ 7-րդ դարում [[Անգլո-Սաքսոններ]]ը կառուցեցին նոր բնակավայր, որն անվանեցին Լյունդենվիկ։ Նոր բնակավայրը գտնվում էր Հռոմեական Լոնդոնից երկու&nbsp;կմ հեռավորության վրա<ref name=london_011>{{Cite web |title=The early years of Lundenwic |url=http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Past/MissingLink/Themes/TML_themes_Lundenwic.htm |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080610043903/http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Past/MissingLink/Themes/TML_themes_Lundenwic.htm |archivedate=2008 թ․ հունիսի 10 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=The [[Museum of London]]}}</ref>։

Նոր բնակավայրում բարգավաճում էր ձկնորսությունը, առևտուրը, մինչ քաղաքը գրավեցին [[Վիկինգ]]ները, բնակավայրի բնակչությունը տեղափոխվեց հռոմեական Լոնդոն, որտեղ մեծ պարիսպները պետք է պաշտպանեին նրանց<ref name=london_012>{{Cite web |title=Viking and Danish London |url=http://www.museumoflondon.org.uk/English/Collections/Onlineresources/RWWC/themes/1295/1288 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080519062500/http://www.museumoflondon.org.uk/English/Collections/Onlineresources/RWWC/themes/1295/1288 |archivedate=2008 թ․ մայիսի 19 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=The [[Լոնդոնի թանգարան]]}}</ref>։ Վիկինգների հարձակումները շարունակվեցին ուժեղանալ մինչև 886 թվականը, երբ [[Ալֆրեդ Մեծ]]ը ազատագրեց Լոնդոնը և խաղաղություն հաստատեց դանիական առաջնորդ [[Գուտրում]]ի հետ<ref name=london_013>{{Cite web |title=Medieval London&nbsp;—Vikings |url=http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/medieval/Themes/1033/1035/default.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080602225909/http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/medieval/Themes/1033/1035/default.htm |archive-date=2008 թ․ հունիսի 2 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=The [[Museum of London]]}}</ref>։ Սաքսոնական Լունդենվիկ քաղաքը վերանվանվեց ''Ealdwic'' ("հին քաղաք"), ներկայիս [[Օլդվիչ]], որը գտնվում է ներկայիս [[Վեստմինստեր (Լոնդոն)|Վեստմինստեր]]ում<ref name="George Hamilton Cunningham 1927 xiii">{{Cite journal |author=George Hamilton Cunningham |year=1927 |title=London |url=https://books.google.am/?id=2fIgAAAAMAAJ |publisher=J. M. Dent & Sons |page=xiii}}</ref>։

[[Պատկեր:Map of London, 1300.svg|մինի|1300-ին Լոնդոնը դեռևս գտնվում էր Հռոմեական պարիսպների միջև։]]

Վերջին երկու բացահայտումները վկայում են, որ Լոնդոնն ավելի հին է, քան մինչ այդ համարվում էր։ 1999 թվականին [[Վոկսհոլյան կամուրջ]]ի մոտ հայտնաբերվել են [[Բրոնզե դար]]ում կառուցված կամրջի մնացորդներ<ref>{{Cite journal |last=Denison |first=Simon |date=1999 թ․ հուլիս |title=First "London Bridge" in River Thames at Vauxhall |url=http://www.britarch.ac.uk/ba/ba46/ba46news.html |url-status=dead |journal=British Archaeology |issue=46 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 15 |archivedate=2012 թ․ մայիսի 18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120518100548/http://www.britarch.ac.uk/ba/ba46/ba46news.html}}</ref>։

2010-ին Վոկսհոլյան կամրջի հարավում՝ Թեմզայի ափին, հայտնաբերվել է մ.թ.ա. 4500 թվականի բնակավայրի մնացորդներ<ref>{{Cite web |last=Milne |first=Gustav |title=London's Oldest Foreshore Structure! |url=http://www.thamesdiscovery.org/frog-blog/london-s-oldest-find-discovered-at-vauxhall |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120617211033/http://www.thamesdiscovery.org/frog-blog/london-s-oldest-find-discovered-at-vauxhall |archivedate=2012 թ․ հունիսի 17 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 15 |work=Frog Blog |publisher=Thames Discovery Programme}}</ref>։

=== Միջին դարեր ===
[[Պատկեր:Siege of London (MS 1168).jpg|մինի|ձախից|upright|[[Լանկասերներ]]ի նստավայրը հարձակման է ենթարկվում [[Յորքերի տուն|յորքիսների]] կողմից։]]
5-րդ դարում հռոմեական կայսրության փլուզումից հետո Լոնդոնը մասամբ լքվեց։ Սակայն սկսած 6-րդ դարից մի [[Անգլոսաքս]]յան բնակավայր հայտնի [[Անգլոսաքսյան Լոնդոն|Լունդենվիկ]] անվանվանմամբ հիմնվեց ռոմանական Լոնդոնի արևմուտքում, ներկայիս [[Կովենթ Գարդեն]]ի և [[Սթրանդ (Լոնդոն)|Ստրանդի]] վայրում, ունենալով ընդամենը 10-12.000 բնակչություն<ref name="london_011"/>։ 9-րդ դարում Լոնդոնը բազմակի անգամ հարձակման ենթարկվեց [[Վիկինգներ]]ի կողմից, ստիպելով բնակչությանը բնակություն հաստատել հին ռոմանական Լոնդոնի տարածքում, որտեղ կարող էին պատսպարվել պարիսպների տակ<ref name="london_012"/>։ Երբ [[Անգլիայի թագավորություն]]ը միավորվեց 10-րդ դարում, Լոնդոնը արդեն երկրի ամենամեծ քաղաքն էր իր հարուստ առևտրային կապերով և հանդիսանում էր քաղաքական կենտրոն։

11-րդ թագավոր [[Էդվարդ խոստովանող]]ը վերագտավ և վերակառուցեց [[Վեստմինստերյան աբբայություն]]ը և [[Վեստմինստեր]]ը, որը գտնվում է Լոնդոնից քիչ հեռու, և այն դարձրեց թագավորի նստավայր։ Այս իրադարձությունից հետո Վեստմինստերը համարվում է կառավարության բիզնես կենտրոն<ref name=london_014>{{Cite web |title=Edward the Confessor (c.1003–1066) |url=http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/edward_confessor.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130906142624/http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/edward_confessor.shtml |archivedate=2013 թ․ սեպտեմբերի 6 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 27 |publisher=British Broadcasting Corporation}}</ref>։
[[Պատկեր:Westminster Abbey by Canaletto, 1749.jpg|մինի|աջից|[[Վեստմինստերյան աբբայություն]]ը [[Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ]] է և հանդիսանում է Լոնդոնի ամենահին և ամենակարևոր վայրերից մեկը, ինչպես երևում է կտավում (Կանալետտո, 1749)]]

[[Հաստնիգսի ճակատամարտ]]ում իր հաղթանակից հետո [[Վիլյամ Նվաճող]]ը թագադրվեց Վեստմինստերյան աբբայությունում 1066 թվականի սուրբ ծննդյան օրը<ref name=london_015>{{Cite web |title=History&nbsp;– 1066&nbsp;– King William |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/normans/1066_06.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090922053048/http://www.bbc.co.uk/history/british/normans/1066_06.shtml |archivedate=2009 թ․ սեպտեմբերի 22 |accessdate=2008 թ․ մայիսի 5 |publisher=BBC}}</ref>։ Վիլյամը կառուցեց [[Թաուեր]], շատ Նորմանդական ամրոցներ վերակառուցեց քարից, որպեսզի ահազդի հարավարևելյան մասում ապրող բնակչությանը<ref name=london_016>{{Cite web |last=Tinniswood |first=Adrian |authorlink=Adrian Tinniswood |title=A History of British Architecture&nbsp;— White Tower |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/architecture_02.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090213124332/http://www.bbc.co.uk/history/british/architecture_02.shtml |archivedate=2009 թ․ փետրվարի 13 |accessdate=2008 թ․ մայիսի 5 |publisher=BBC}}</ref>։ 1097 թվականին, [[Ուիլյամ II (Անգլիայի թագավոր)|Ուիլյամ II]]-ը սկսեց [[Վեստմինստերյան դահլիճ]]ի կառուցումը աբբայութան մոտ, որը հետագայում հիմք հանդիսացավ նոր [[Վեստմինստերյան պալատ]]ի համար<ref name=london_017>{{Cite web |date=2007 թ․ նոյեմբերի 9 |title=UK Parliament&nbsp;— Parliament: The building |url=http://www.parliament.uk/about/history/building.cfm |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080311032051/http://www.parliament.uk/about/history/building.cfm |archivedate=2008 թ․ մարտի 11 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=UK Parliament}}</ref><ref name=london_018>{{Cite web |title=Palace of Westminster |url=http://www.parliament.uk/parliament/guide/palace.htm |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404171249/http://www.parliament.uk/parliament/guide/palace.htm |archivedate=2008 թ․ ապրիլի 4 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=UK Parliament}}</ref>։

12-րդ դարի ընթացքում կենտրոնական կառավարության կազմը, որը մեծապես կենտրոնացված էր թագավորի շուրջը սկսեց կենտրոնանալ մեկ վայրում։ Այս վայրը Վեստմինստեր էր, սակայն երբ գանձարանը տեղափոխվեց Վինչեստեր, մի մասը տեղափոխվեց Տաուեր։ Մինչդեռ [[Վեստմինստեր Սիթի]]ին վերածվեց կառավարության մայրաքաղաքի, նրա հարևան Լոնդոնը դարձավ Անգլիայի ամենամեծ քաղաքը և առևտրային կենտրոնը իր սեփական կառավարման մարմիններով։ 1100 թվականին Լոնդոնի բնակչությունը 18.000 էր, իսկ 1300 թվականին այն դարձավ 100.000<ref name=london_019>{{Cite book |last=Schofield |first=John |url=https://books.google.am/?id=Qu7QLC7g7VgC&pg=PA26&lpg=PA26&dq=london+population+1100+-+1300 |title=Medieval Towns: The Archaeology of British Towns in Their European Setting |last2=Vince |first2=Alan |author2-link=Alan Vince |publisher=Continuum International Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-8264-6002-8 |page=26}}</ref>։

Ժանտախտի տարիներին 14-րդ դարի կեսերին Լոնդոնի բնակչության երրորդ մասը մահացավ<ref>{{Cite journal |title=Black Death |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/middle_ages/black_01.shtml |url-status=dead |publisher=BBC History |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 3 |archivedate=2013 թ․ սեպտեմբերի 2 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130902081524/http://www.bbc.co.uk/history/british/middle_ages/black_01.shtml}}</ref>։ Լոնդոնը 1381 թ.-ին գտնվում էր Ուտ Թեյլորի ապստամբության կենտրոնում<ref name=london_020>{{Cite web |title=Ռիչարդ II (1367–1400) |url=http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/richard_ii_king.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905190742/http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/richard_ii_king.shtml |archivedate=2013 թ․ սեպտեմբերի 5 |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 12 |publisher=BBC}}</ref>։

=== Վաղ ժամանակակից ===
[[Պատկեր:Great Fire London.jpg|մինի|[[Լոնդոնի մեծ հրդեհ]]ը տարածվել է քաղաքի զգալի հատվածներում 1666 թվականին։]]
[[Պատկեր:1806 Mogg Pocket or Case Map of London, England&nbsp;-&nbsp;Geographicus&nbsp;-&nbsp;London-mogg-1806.jpg|աջից|մինի|Լոնդոնը 1806-ին]]
[[Թյուդորների ժամանակաշրջան]]ի ընթացքում [[Անգլիական բարեփոխում|բարեփոխումները]] վերափոխում էին կրոնը դեպի բողոքականություն, Լոնդոնում եկեղեցու սեփականությունը աստիճանաբար սկսեց պատկանել մասնավորին<ref name=pevsner>[[Nikolaus Pevsner|Pevsner, Nikolaus]]. ''London I: The Cities of London and Westminster'' rev. edition, 1962. Introduction p. 48.</ref>։ [[Բուրդ|Բրդյա]] հագուստների նյութերը ներմուծվում էին Լոնդոն պատմական Նիդերլանդների տարածքից, որոնք քաղաքում վերամշակվում և ուղարկվում էին երկրի մյուս հատվածներ։ Անգլիական տեխնոլոգիաները դեռ չէին կիրառվում Եվրոպայի հյուսիս արևմտյան մասում։ Առևտրային ուղիները դեպի [[Իտալիա]] և [[Միջերկրական ծով]] անցնում էին [[Անդվերպեն]]ով և [[Ալպեր]]ի վրայով, ծովային ճանապարհը, որը անցնում էր [[Ջիբրալթարի նեղուց]]ով կարող էին անցնել միայն իտալական նավերը։ Անգլիացի նավագնացների կողմից [[Նիդերլանդներ]]ի վերաբացումից հետ 1565 թվականից սկսվեց մեծ առևտրային հարաբերություններ<ref>Ramsay, George Daniel (1986). The Queen's Merchants and the Revolt of the Netherlands: The End of the Antwerp Mart. Volume 2, pp. 1 and 62-63. Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-1849-7</ref><ref>The life and times of Sir Thomas Gresham, founder of the Royal Exchange: including notices of many of his contemporaries. With illustrations, Volume 2, pages&nbsp;80–81, John William Burgon, E. Wilson, 1839.</ref>։ [[Մերկանտիլիզմ]]ը աճեց մոնոպոլիսատկան ձեռնարկությունների ինչպիսիք են [[Արևմտահնդկական ընկերություն]]ը, որը իրականացնում էր [[Նոր աշխարհ]]ի հետ առևտուրը։ Լոնդոնը դարձավ [[Հյուսիսային ծով]]ի գլխավոր նավահանգիստը, այստեղ սկսեցին գաղթել Անգլիայից և արտասահմանից Բնակչությունը աճեց 1530 թվականի 50.000-ի փոխարեն 1605 թվականին դարձավ 225.000<ref name=pevsner/>։

16-րդ դարում [[Ուիլյամ Շեքսպիր|Ուիլյամ Շաքսպիրը]] և նրա ժամանակակիցները ապրեցին և ստեղծագործեցին Լոնդոնում, այս ժամանակ մեծ վերելք ապրեց [[Լոնդոնի թատրոն|թատրոնը]]։ Լյուդորների ժամանակաշրջանի վերջում՝ 1603 թվականին, Լոնդոնի տարածքը դեռևս փոքր էր։ 1605 թվականի նոյեմբերի 5-ին [[Վառոդների սադրանք]]ից հետո [[Ջեյմս I (Անգիայի թագավոր)|Ջեյմս I]]-ի վրա կատարվեց մահափորց Վսետմենստերում<ref name=london_023>{{Cite book |last=Durston |first=Christopher |url=https://archive.org/details/jamesi0000durs |title=James I |publisher=Routledge |year=1993 |isbn=978-0-415-07779-8 |location=London |page=[https://archive.org/details/jamesi0000durs/page/59 59]}}</ref>։ 17-րդ դարում Լոնդոնի բնակչության մեծ մասը վարակվեց Ժանտախտով, արդյունքում մահացավ 100.000 մարդ, կամ քաղաքի բնակչության հինգերորդ մասը<ref name=london_025>{{Cite web |title=Story of the plague |url=http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/plague/story.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903052734/http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/plague/story.html |archivedate=2011 թ․ սեպտեմբերի 3 |accessdate=2013 թ․ օգոստոսի 27 |publisher=Channel 4}}</ref>։

[[Լոնդոնի մեծ հրդեհ]]ը բռնկվեց 1666 թվականին և արագ տարածվեց քաղաքի փայտե տներով<ref name="Samuel Pepys' Diary">{{Cite book |last=Pepys |first=Samuel |url=https://gutenberg.org/ebooks/4167 |title=The Diary of Samuel Pepys |date=1666 թ․ սեպտեմբերի 2 |isbn=978-0-520-22167-3 |editor=[[Mynors Bright]] (decipherer) |volume=45: August/September 1666 |editor2=[[Henry B. Wheatley]] |authorlink=Samuel Pepys |origyear=1893}}</ref>։ Վերակառուցում տևեց ավելի քան տաս տարի, արը ղեակավարեց [[Ռոբերտ Հուկ]]ը, ով քաղաքի գլխավոր տեսուչն էր<ref name=london_029>The curious life of Robert Hooke, the man who measured London by Lisa Jardine</ref>։ 1708 թ.-ին ավարտվեց [[Կրիստոֆեր Ռեն]]ի գլուխ գործոցը համարվող [[Սուրբ Պողոսի տաճար]]ի շինարարությունը։ Գերորգյան ժամանակաշրջանի ընթացքում արևմուտքում կառուցվեցին նոր թաղամասեր ինչպեսին են Մայֆայրը, կառուցվեցին նոր կամուրջներ Թեմզային երկայնքով։

1762 թվականին [[Գեորգ III (Մեծ Բրիտանիայի թագավոր)|Գեորգ III]]-ը սկսեց [[Բուքինգեմյան պալատ]]ի շինարարությունը, որը ընդարձակվեց հաջորդ 75 տարիների ընթացքում։ 18-րդ դարի ընթացում աճեցին հանցագործությունները և 1750 թվականին ստեղծվեց առաջին մասնագիտացված ոստիկանությունը<ref>"[http://www.pbs.org/kqed/demonbarber/madding/thieftaker.html Thief Taker, Constable, Police]". Public Broadcasting Service (PBS).</ref>։ Արդյունքում ավելի քան 200 հանցագործ մահապատժի ենթարկվեցին<ref>{{Cite news |author=մարտի 21, 1960 |date=1960 թ․ մարտի 21 |title=National Affairs: Capital punishment: a fading practice |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,894775,00.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111011174652/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,894775,00.html |archive-date=2011 թ․ հոկտեմբերի 11 |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |work=Time |location=New York}}</ref>։ Երեխաների 74 տոկոսը մահանում էին մինչև 5 տարին լրանալը<ref>{{Cite web |date=2011 թ․ փետրվարի 17 |title=The Foundling Hospital |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/foundling_01.shtml |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |publisher=BBC History}}</ref>։ [[Սրճարան]]ները դարձան քննարկումների ամենահայտնի վայրերը, մամուլի աճի հետ աճեց թերթերի քանակը, [[Ֆլիտ Սթրիթ]]ը դարձավ Բրիտանական մամուլի կենտրոն։

=== Ուշ ժամանակակից ===
[[Պատկեր:British recruits August 1914 Q53234.jpg|մինի|Բրիտանական կամավորական զորակոչիկները Լոնդոնում, Օգոստոս 1914]]
[[Պատկեր:LondonBombedWWII full.jpg|մինի|Ռմբակոծված Լոնդոնի փողոցները Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ]]
Լոնդոնը ամենամեծ քաղաքն էր 1831 թվականից 1925 թվականներին<ref name=autogenerated1>{{Cite web |title=London: The greatest city |url=http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111011082820/http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |archivedate=2011 թ․ հոկտեմբերի 11 |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 12 |publisher=Channel 4}}</ref>։ Լոնդոնի գերբնակեցված վիճակը բերեց [[խոլերա]] համաճարակի<ref>{{Cite web |title=Hidden extras: cholera comes to Victorian London |url=http://www.sciencemuseum.org.uk/broughttolife/themes/publichealth/cholera.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111213064834/http://www.sciencemuseum.org.uk/broughttolife/themes/publichealth/cholera.aspx |archive-date=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |publisher=The Science Museum |location=London}}</ref>, խլելով 14.000 մարդու կյանք 1848 թվականին և 6000 կյանք՝ 1866 թվականին<ref>{{Cite web |author=Brown, Robert W. |title=London in the Nineteenth Century |url=http://www.uncp.edu/home/rwb/london_19c.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111230164544/http://www.uncp.edu/home/rwb/london_19c.html |archive-date=2011 թ․ դեկտեմբերի 30 |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |publisher=University of North Carolina at Pembroke}}</ref>, Բնակչության աճը ստիպեց կառուցել աշխարհում առաջին քաղաքային տրասպորտը։ Լոնդոնը ռմբակոծվեց [[առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ, քաղաքը մեծ ավերածությունների ենթարկվեց նաև [[երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ, այդ ժամանակ [[Լյուֆտվաֆե]]ի ռմբակոծություններից մահացան մոտ 30.000 Լոնդոնցի։ Անմիջապես պատերազմից հետո 1948 թվականին Լոնդոնում կազմակերպվեց [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 1948|Ամառային օլիմպիական խաղեր]], որի բացումը տեղի ունեցավ [[Ուեմբլի մարզադաշտ]]ում։

1951 թվականին [[Սաութբանկ]]ում տեղի ունեցավ Բրիտանական փառատոնը։ 1952 թվականի Մեծ ծուխը ստիպեց 1956 թվականին ընդունել օրենք մաքուր օդի մասին, արդյունքում զգալիորեն վերացավ քաղաքի ծուխը, որը վատ համբավ էր բերում քաղաքին։ 1940-ական թվականներին Լոնդոնը դարձավ բազմաթիվ ներգաղթյալների տուն, հիմնականում թագավորության տարածքներից ինչպիսիք են [[Ճամայկա]]ն, [[Հնդկաստան]]ը, [[Բանգլադեշ]]ը և [[Պակիստան]]ը, դարձնելով Լոնդոնը ամենադիվերսիֆիկացված քաղաքը Եվրոպայում։

1690-ական թվականների կեսերից Լոնդոնը դարձավ [[երիտասարդական մշակույթ]]ի կենտրոն։ Նորաձևության դերը վերականգնվեց [[Ֆանկ ռոք|Ֆանկ]] ժամանակաշրջանում։ 1965-ին Լոնդոնի քաղաքական դաշտը ընդարձակեց իր սահմանները և ստեղծվեց [[Մեծ Լոնդոնի խորհուրդ]]ը։ Հյուսիսային Իռլանդիայի խռովությունների ժամանակ Լոնդոնը ռմբակոծության ենթարկվեց։ Ռասիստական անհավասարությունը 1981 թվականին չեղյալ հայտարարվեց [[Բրիքստոնի ապստամբություն]]ից հետո։ Մեծ Լոնդոնի բնակչությունը Երկրորդ համաշխարհայինից հետո սկսեց նվազել, 1939 թվականին քաղաքի բնակչությունը 8,6 միլիոն էր, իսկ 1980 ական թվականներին այն նվազեց մինչև 6,8 միլիոնի։ Լոնդոնի հիմնական նավահանգիստները դարձան [[Ֆելիքստոու]]ն և [[Թիբուրի]]ն։ Այն մեծ դեր խաղաց լոնդոնի ֆինանսական կենտրոն դառնալուն 1980-ական թվականներին։

[[Թեմզայի պատնեշ]]ի շինարարությունները ավարտվեցին 1980-ական թվականներին, այն կոչված էր պաշտպանելու քաղաքը ջրհեղեղներից։ Մեծ Լոնդոնի խորհորդը լուծարվեց 1986 թվականին, մինչև 2000 թվականը Լոնդոնը միակ մեծ քաղաքն էր առանց կառավարության, բայց դրանից հետո կազմավորվեց նոր կառավարության ավելի լայն լիազորություններով։ 21-րդ դարի սկիզբը տոնելու համար կառուցվեցին [[Միլենիում Դոմ]]ը, [[Լոնդոնի աչք]]ը և [[Միլենիում կամուրջ (Լոնդոն)|Միլենիում կամուրջ]]ը։ 2012 թվականին Լոնդոնը ընդունեց [[Ամառային Օլիմպիական խաղեր 2012|ամառային օլիմպիական խաղերը]] դարձնելով միակ քաղաքը, որը ընդունել է [[օլիմպիական խաղեր]]ը 3 անգամ<ref>{{Cite news |date=2005 թ․ հուլիսի 6 |title=London beats Paris to 2012 Games |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/4655555.stm |accessdate=2012 թվականի սեպտեմբերի 28 |publisher=BBC Sport}}</ref>։

== Կառավարություն ==
=== Տեղական կառավարություն ===
Լոնդոնի կառավարությունը բաժանված է երկու ճյուղի, ռազմավարական ճյուղ և տեղական ճյուղ։ Ռազմավարական կառավարությունը հսկում է Մեծ Լոնդոնի կառավարումը, իսկ տեղական կառավարությունը հսկում է 33 վարչական համայնքների կառավարումը<ref name=london_032>{{Cite web |title=About the Greater London Authority |url=http://www.london.gov.uk/gla/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090311154225/http://www.london.gov.uk/gla/ |archivedate=2009 թ․ մարտի 11 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 27 |publisher=London Government}}</ref>։ Ռազմավարական կառավարությունը բաժանվում է երկու մասի, [[Լոնդոնի քաղապետ]]ը և [[Լոնդոնի ժողով]]ը, ով հաստատում է քաղաքի բյուջեն ամեն տարի։.
Ռազմավարական կառավարության կենտրոնը [[Սիթի Հոլ (Լոնդոն)|Սիթի Հոլն]] է, որը գտնվում է [[Սաութվորք]]ում, քաղաքապետն է [[Սադիկ Խան]]ը։ Քաղաքապետը հաստատում է քաղաքի ռազմավարական պլանը, որը վերջին անգամ վերանայվել է 2011-ին<ref name=london_plan>{{Cite web |title=The London Plan |url=http://www.london.gov.uk/priorities/planning/londonplan |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130119040512/http://london.gov.uk/priorities/planning/londonplan |archivedate=2013 թ․ հունվարի 19 |accessdate=2012 թ․ մայիսի 25 |publisher=Greater London Authority}}</ref>։ Ժողովը կազմված է 32 տեղական համայնքների անդամներից և Լոնդոն Սիթի կորպորացիայի անդամներից<ref name=london_035>{{Cite web |title=Links to other websites&nbsp;— London boroughs |url=http://www.london.gov.uk/london/links.jsp |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071019055428/http://www.london.gov.uk/london/links.jsp |archivedate=2007 թ․ հոկտեմբերի 19 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 27 |publisher=London Government}}</ref>։ Նրանք պատասխանատու են տեղական ծառայությունների համար, ինչպիսիք են աղբահանությունը, դպրոցները, սոցիալական ծառայությունները, Ճանապարհաշինությունը և այլն։ Այնպիսի գործառնությունների ինչպիսիք են թափոնների կառավարումը ժողովը վերահսկում է համատեղ տեղական կառավարման մարմինների հետ։ 2009-2010 թվականներին Լոնդոնի կառավարության ընդհանուր ծախսերը կազմել են 22 միլիոն ֆունտ<ref>http://www.communities.gov.uk/documents/statistics/pdf/1911067.pdf</ref>։

Հսկողությունը Մեծ լոնդոնում բացի Լոնդոն քաղաքից իրականացնում են Մետրոպոլի ոստիկանական ուժերը, որոնց ղեկավարում է քաղաքապետի ենթակայության տակ գտնվող (MOPAC) մարմինը<ref>{{Cite web |title=About MOPAC |url=http://www.london.gov.uk/priorities/policing-crime/about-mopac |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130411075040/http://www.london.gov.uk/priorities/policing-crime/about-mopac |archive-date=2013 թ․ ապրիլի 11 |accessdate=2013 թ․ մայիսի 4 |publisher=Greater London Authority}}</ref><ref>{{Cite web |date=2012 թ․ մայիսի 22 |title=MPA: Metropolitan Police Authority |url=http://policeauthority.org/Metropolitan/ |accessdate=2013 թ․ մայիսի 4 |publisher=Metropolitan Police Authority}}</ref>։ [[Լոնդոն Սիթի]]ն ունի իր սեփական ոստիկանությունը, որը կոչվում է [[Լոնդոնի ոստիկանություն]]<ref name="Policing">{{Cite web |title=Ոստիկանություն |url=http://www.london.gov.uk/gla/policing.jsp |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080121173357/http://www.london.gov.uk/gla/policing.jsp |archivedate=2008 թ․ հունվարի 21 |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 25 |publisher=Մեծ Լոնդոնի իշխանություն}}</ref>։ [[Բրիտանական տրանսպորտային ոստիկանություն]]ը հսկում է քաղաքի երկաթուղային տրանսպորտը և մետրոպոլիտենը<ref name="BTP">{{Cite web |title=Շրջաններ |url=http://www.btp.police.uk/about_us/areas.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120521074911/http://www.btp.police.uk/about_us/areas.aspx |archivedate=2012 թ․ մայիսի 21 |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 25 |publisher=Բրիտանիայի տրանսպորտային ոստիկանություն}}</ref>։

Լոնդոնի հրշեջ ջոկատը Մեծ Լոնդոնի հրշեջ ծառայությունն է։ Այն համարվում է երրորդ ամենամեծ հրշեջ ջոկատը աշխարհում<ref name="LFB">{{Cite web |title=Ովքեր ենք մենք |url=http://www.london-fire.gov.uk/WhoWeAre.asp |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130901044643/http://www.london-fire.gov.uk/WhoWeAre.asp |archivedate=2013 թ․ սեպտեմբերի 1 |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 25 |publisher=Լոնդոնի հրշեջ բրիգադ}}</ref>։ Շտապօգնության ծառայությունը իրականացվում է Լոնդոնի շտապօգնության բրիգադի կողմից, որը աշխարհում ամենամեծն է<ref name="LAS">{{Cite web |title=Մեր մասին |url=http://www.londonambulance.nhs.uk/about_us.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130922142734/http://www.londonambulance.nhs.uk/about_us.aspx |archivedate=2013 թ․ սեպտեմբերի 22 |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 25 |publisher=Լոնդոնի շտապօգնության ծառայություն}}</ref>։

=== Ազգային կառավարություն ===
Լոնդոնը Մեծ Բրիտանիայի կառավարության նստավայրն է, որը գտնվում է Վեստմինստերի պալատի մոտ։ Շատ կառավարական դեպարտամենտներ գտնվում են Խորհրդարանի մոտ, [[Վայթհոլլ]]ի երկայնքով, ներառյալ վարչապետի նստավայրը, որը գտնվում է [[Դաունինգ սթրիթ, 10|Դաունինգ սթրիթ 10]] հասցեում<ref name=london_036>{{Cite web |title=10 Downing Street&nbsp;— Official Website |url=http://www.number10.gov.uk/output/Page1.asp |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080510193022/http://www.number10.gov.uk/output/Page1.asp |archivedate=2008 թ․ մայիսի 10 |accessdate=2008 թվականի ապրիլի 26 |publisher=10 Downing Street}}</ref>։ <!-- **Incomplete sentence** There are 74 Members of Parliament (MPs) from London, who correspond to local parliamentary [[List of Parliamentary constituencies in Greater London|constituencies]] in the national [[British House of Commons|Parliament]] by .<ref name=london_038>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/politics_show/4293078.stm|title=London: Ethnic vote |date=սեպտեմբերի 30, 2005|publisher=BBC |accessdate=հոկտեմբերի 12, 2008|first=Khevyn|last=Limbajee| archiveurl = http://www.webcitation.org/5yo0lawX5 | archivedate = մայիսի 19, 2011| deadurl=no}}</ref> Of these 74 MPs, 44 are from the [[Labour Party (UK)|Labour Party]], 21 are [[Conservative Party (UK)|Conservatives]], 8 are [[Liberal Democrats]] and one is from the [[Respect&amp;nbsp;– The Unity Coalition|RESPECT]] party.-->

== Աշխարհագրություն ==
{{Main|Լոնդոնի աշխարհագրություն}}

=== Կառուցվածք ===
Լոնդոնի տարածքը մտնում է [[Մեծ Լոնդոն]] վարչատարածքային միավորի մեջ։ Հնագույն [[Լոնդոն Սիթի]]ն ժամանակին ընդգրկում էր ամբողջ բնակավայրը, սակայն բնակչության աճի հետ միավորվեցին նաև մերձքաղաքյա բնակավայրերը և ստեղծվեց ներկայիս Լոնդոնը<ref name="chancery">{{Cite journal |last=Beavan |first=Charles |author2=Bickersteth, Harry |year=1865 |title=Reports of Cases in Chancery, Argued and Determined in the Rolls Court |url=https://books.google.am/?id=YFYDAAAAQAAJ |publisher=Saunders and Benning}}</ref>։ Մեծ Լոնդոնի 40 տոկոսը ծածկում է Լոնդոնի փոստային տարածքը, սակայն մնացած մասը փոստային հասցեներում օգտագործում է ԼՈՆԴՈՆ անվանումը<ref name=london_042>{{Cite book |last=Stationery Office |title=The Inner London Letter Post |publisher=H.M.S.O |year=1980 |isbn=978-0-10-251580-0 |page=128}}</ref><ref name=map_post>{{Cite book |author=Geographers' A-Z Map Company |title=London Postcode and Administrative Boundaries |publisher=Geographers' A-Z Map Company |year=2008 |isbn=978-1-84348-592-6 |edition=6}}</ref>։
[[Պատկեր:London, United Kingdom.JPG|thumb|Ներքին Լոնդոնը տիեզերքից]]
[[Պատկեր:Open street map central london.svg|thumb|Կենտրոնական Լոնդոնի Քարտեզը]]

Լոնդոնի հեռախոսային տարածաշրջանի կոդը (020) ծածկում է մեծ տարածք Մեծ Լոնդոնի կազմում, չնայած որոշ շրջաններ միացված չեն հեռախոսային գոտուն։

Արտաքին հատվածի բնակչության աճը այժմ կանխվում է [[Մետրոպոլիտենի կանաչ գոտի|Մետրոպոլիտենի կանաչ գոտով]]<ref name=london_040>{{Cite book |last=Dilys |first=M Hill |title=Urban Policy and Politics in Britain |publisher=St. Martin's Press |year=2000 |isbn=978-0-312-22745-6 |page=268}}</ref>, սակայն արտաքին հատվածում բնակելի տարածքի ընդլայնումը մոտենում է Մեծ Լոնդոնի սահմաններին։ Մեծ Լոնդոնը բաժանվում է [[ներքին Լոնդոն]]ի և [[արտաքին Լոնդոն]]ի<ref name=london_045>{{Cite book |url=http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1963/cukpga_19630033_en_1 |title=London Government Act 1963 |publisher=Office of Public Sector Information |isbn=978-0-16-053895-7 |url-status=dead |accessdate=2008 թ․ մայիսի 6 |archivedate=2010 թ․ օգոստոսի 17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100817142118/http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1963/cukpga_19630033_en_1}}</ref>։ Քաղաքը Թեմզա գետով բաժանվում է [[Հյուսիսային Լոնդոն|Հյուսիսային]] և [[Հարավային Լոնդոն|Հարավային]] մասերի, որի կենտրոնում գտնվում է Կենտրոնական Լոնդոնը։

=== Կարգավիճակ ===
Լոնդոնի հետ միասին Լոնդոն Սիթին և Վեսմինստեր Սիթին ունեն քաղաքւ կարգավիճակ,ինչպես նաև Լոնդոն Սիթին և Մեծ Լոնդոնը ունեն ավանդական երկրի կարգավիճակ<ref name=london_049>{{Cite web |title=Lieutenancies Act 1997 |url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1997/ukpga_19970023_en_1 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100522210452/http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1997/ukpga_19970023_en_1 |archivedate=2010 թ․ մայիսի 22 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=OPSI}}</ref>։ [[Մեծ Լոնդոն]]ի տարածքում նախկինում եղել են մի քանի պատմական երկրներ, ինչպիսիք են [[Միդլսեկս]]ը, [[Քենթ]]ը, [[Սարեյ]]ը և [[Հերթֆորդշայր]]ը<ref name="london_050">{{Cite book |last=Barlow |first=I. M. |url=https://archive.org/details/metropolitangove0000barl |title=Metropolitan Government |publisher=Routledge |year=1991 |page=[https://archive.org/details/metropolitangove0000barl/page/n363 346]}}</ref>։ Անգլիայի մայրաքաղաք, հետագայում նաև Մեծ Բրիտանիայի պաշտոնապես հայտարարաման որևէ փաստաթուղթ չի ստեղծվել{{Ն|Ըստ ''Collins English Dictionary''-ի՝ մայրաքաղաքը կառավարության նստավայրն է<ref name=london_061>(1994) ''Collins English Dictionary'', Collins Education plc.</ref>, հետևաբար դրա համաձայն՝ Լոնդոնն Անգլիայի մայրաքաղաքը չէ, քանի որ Անգլիան չունի իր կառավարությունը։ Սակայն ''Oxford English Reference Dictionary''-ում<ref name=london_062>''Oxford English Reference Dictionary'', Oxford English.</ref> և այլ հեղինակավոր աղբյուրներում մայրաքաղաք է համարվում ''ամենակարևոր քաղաքը''<ref name=london_063>"HC 501 0304.PDF" (PDF). Parliament Publications</ref>։|group="Ն."}}:

Իր կարգավիճակը ստացել է սահմանադրական կոնվենցիայով, դարձնելով իր կարգավիճակը որպես դե ֆակտո մայրաքաղաք։ 12-րդ և 13-րդ դարերում Վեստմինստերյան պալատի զարգացման հետ, Անգլիայի մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Վինչեստեր։ Շատ հաճախ Մեծ Լոնդոնը համարվում է Անգլիայի շրջան<ref name=region/>։

=== Տեղագրություն ===
[[Պատկեր:Primrose Hill Panorama, London - April 2011.jpg|thumb|[[Պրիմրոզ հիլ]]:]]
Մեծ Լոնդոնի ընդհանուր մակերեսը կազմում է 1583 կմ քառակուսի, որում ապրում է 7.172.036 մարդ 2001 թվականի դրությամբ և խտությունը կազմում 4542 մարդ քառակուսի կիլոմետր։ Լոնդոնի մետրոպոլիտենի մակերեսը կազմում է 8383 կմ կառակուսի, ապրում է 13.709.000 մարդ և խտությունը կազմում է 1510 մարդ քառակուսի կմ<ref>{{Cite web |title=Metropolis: 027 London, World Association of the Major Metropolises |url=http://www.dgcl.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/lu_pour_vous/les_grandes_metropol/downloadFile/attachedFile/metropolislondres.pdf?nocache=1254397828.63 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110427084411/http://www.dgcl.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/lu_pour_vous/les_grandes_metropol/downloadFile/attachedFile/metropolislondres.pdf?nocache=1254397828.63 |archive-date=2011 թ․ ապրիլի 27 |accessdate=2010 թ․ մայիսի 3}}</ref>։ Ժամանակակից Լոնդոնը գտնվում է [[Թեմզա]] գետի ավազանում, որը նավարկելի գետ է և անցնում է քաղաքի հարավ արևմուտքից դեպի արևելք։ [[Թեմզա]]յի [[Գետահոիտ|գետահովտում]] են գտնվում[[Պառլամենտի շենք (Լոնդոն)|Պառլամենտի շենքը]], [[Էդինգթոն հիլս]]ը և [[Փրայմռոզ հիլ]]ը։ Թեմզան ժամանակին ավելի ընդարձակ էր իր մեծ ճահճային գոտիներով, մակընթացության ժամանակ նրա լայնությունը հինգ անգամ գերազանցում էր ներկայիս լայնությանը<ref name=london_065>{{Cite book |last=Sheppard |first=Francis |url=https://books.google.am/?id=M9qvtYYhRtAC&pg=PR11&dq=thames+%22iron+age%22+london+wide+geography+shallow+marsh |title=''London: A History'' |publisher=Google Books |year=2000 |isbn=978-0-19-285369-1 |page=10 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6}}</ref>։

[[Վիկտորիայի ժամանակաշրջան]]ից թեմզայի հունը նեղացվել է, իսկ շատ վտակներ ներկայումս անցնում են գետնի տակով։ Թեմզան մակընթաց գետ է և Լոնդոնում ջրհեղեղը հավանական է<ref name=london_066>{{Cite web |title=Flooding |url=http://www.environment-agency.gov.uk/yourenv/eff/1190084/natural_forces/flooding/?version=1&lang=_e |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060215080725/http://www.environment-agency.gov.uk/yourenv/eff/1190084/natural_forces/flooding/?version=1&lang=_e |archivedate=2006 թ․ փետրվարի 15 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 19 |publisher=UK Environment Agency}}</ref>։ Այս վտանգից խուսափելու համար 1974 թվականին սկսվեց Թեմզայի պատնեշի շինարարությունը։ Պատնեշը կոչված է պաշտպանել քաղաքը մինչև 2070 թվականը, իսկ հետագա պաշտպանության հարցը դեռևս քննարկվում է<ref>{{Cite news |last=Adam |first=David |date=2009 թ․ մարտի 31 |title=Thames Barrier gets extra time as London's main flood defence |url=http://www.guardian.co.uk/environment/2009/mar/31/thames-flood-barrier-london |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130328115026/http://www.guardian.co.uk/environment/2009/mar/31/thames-flood-barrier-london |archivedate=2013 թ․ մարտի 28 |accessdate=2009 թ․ նոյեմբերի 7 |work=The Guardian |location=UK}}</ref>։

=== Կլիմա ===
{{Հիմնական|Լոնդոնի կլիմա}}
[[Պատկեր:View of London by David Holt.jpg|thumb|left|Լոնդոնը 2013 թվականի դեկտեմբերին]]
[[Պատկեր:Summer Love of Russell Square.jpg|thumb|Ամառային ջերմաստիճանի միջինը տատանվում է 22 °C և 26 °C-ի միջև, սակայն գրանցված ամենաբարձր ջերմաստիճանը 38 °C է:]]
Լոնդոնը ունի հանգիստ [[օվկիանոսային կլիմա]] ([[Կյոպպեն կլիմայի դասակարգում|Կյոպպեն]]. ''Cfb&#x202f;''), ինչպես Հարավային Բրիտանիայի բոլոր քաղաքներում։ Չնայած Լոնդոնը ունի անձրևային քաղաքի վարկանիշ, սակայն այն տեղումների քանակով զիջում է (տարեկան 601մմ) [[Հռոմ]]ին, [[Բորդո]]յին, [[Թուլուզ]]ին, [[Նեապոլ]]ին, [[Սիդնեյ]]ին և [[Նյու Յորք]]ին<ref>{{Cite web |title=Climate statistics for Australian locations |url=http://www.bom.gov.au/climate/averages/tables/cw_066062_All.shtml |work=bom.gov.au}}</ref><ref>{{Cite web |date=2006 թ․ հոկտեմբերի 5 |title=Weather Information for Naples |url=http://www.worldweather.org/176/c00604.htm |accessdate=2013 թ․ մայիսի 4 |publisher=Worldweather.org}}</ref><ref>[http://www.meteoam.it/modules.php?name=viewClinoFile&station=289&name_station=Napoli%20CapodichinoVisualizzazione tabella CLINO della stazione / CLINO Averages Listed for the station Napoli Capodichino]{{dead link|date=June 2016|bot=medic}}</ref><ref>[http://www.theweathernetwork.com/ The Weather Network] 18 November 2011</ref><ref>[http://france.meteofrance.com/france/climat_france?CLIMAT_PORTLET.path=climatstationn%2F31069001 Prévisions météo de Météo-France – Climat en France] {{Webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20160517203416/http://france.meteofrance.com/france/climat_france?CLIMAT_PORTLET.path=climatstationn%2F31069001 |date=2016-05-17 }} 18 November 2011</ref><ref>[http://www.worldweather.org/062/c01058.htm World Weather Information Service – Toulouse] 18 November 2011</ref><ref>http://www.usclimatedata.com/climate/new-york/new-york/united-states/usny0996</ref>։ Ջերմաստիճանի առավելագույնը եղել է 2003 թվականի օգոստոսին 38.1&nbsp;°C<ref>{{Cite web |title=August 2003 weather |url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1256/wea.10.04B/pdf |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 18}}</ref>, իսկ նվազագույնը -16.1&nbsp;°C 1962 թվականի հունվարին<ref>{{Cite web |title=January 1962 weather |url=http://www.personal.dundee.ac.uk/~taharley/british_weather_in_january.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150903235843/https://www.personal.dundee.ac.uk/~taharley/british_weather_in_january.htm |archive-date=2015 թ․ սեպտեմբերի 3 |accessdate=2012 թ․ սեպտեմբերի 18}}</ref>։

Ամառները հիմնականում տաք են, երբեմն շոգ։ Միջինում տարվա մեջ 31 օր Լոնդոնում ջերմաստիճանը բարձր է25&nbsp;°C-ից և 4,2 օր` 30.0&nbsp;°C-ից։

Ձմեռները հիմնականում զով ու խոնավ են, ջերմաստիճանի փոքր տատանումներով։ Ձյուն գալիս է հազվադեպ` իր հետ բերելով ճանապարհատրանսպորտային բարդություններ։ Գարունը և աշունը համարյա չեն տարբերվում ջերմաստիճանով։ Որպես մեծ քաղաք` Լոնդոնի տարբեր մասերի ջերմաստիճանները կարող են մեծ տարբերություն ունենալ<ref>{{Cite web |date=2006 թ․ հոկտեմբեր |title=London's Urban Heat Island: A Summary for Decision Makers |url=http://legacy.london.gov.uk/mayor/environment/climate-change/docs/UHI_summary_report.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120816015955/http://legacy.london.gov.uk/mayor/environment/climate-change/docs/UHI_summary_report.pdf |archive-date=2012 թ․ օգոստոսի 16 |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 29 |publisher=Greater London Authority}}</ref>։

{{Եղանակի Աղյուսակ
|location = Լոնդոն
|Jan record high C = 17.2
|Feb record high C = 19.8
|Mar record high C = 24.2
|Apr record high C = 29.4
|May record high C = 32.8
|Jun record high C = 35.6
|Jul record high C = 36.7
|Aug record high C = 38.1
|Sep record high C = 35.4
|Oct record high C = 29.9
|Nov record high C = 20.8
|Dec record high C = 17.4
|year record high C = 38.1
|Jan high C = 8.1
|Feb high C = 8.4
|Mar high C = 11.3
|Apr high C = 14.2
|May high C = 17.9
|Jun high C = 21.0
|Jul high C = 23.5
|Aug high C = 23.2
|Sep high C = 19.9
|Oct high C = 15.5
|Nov high C = 11.1
|Dec high C = 8.3
|year high C = 15.2
|Jan low C = 2.3
|Feb low C = 2.1
|Mar low C = 3.9
|Apr low C = 5.5
|May low C = 8.7
|Jun low C = 11.7
|Jul low C = 13.9
|Aug low C = 13.7
|Sep low C = 11.4
|Oct low C = 8.4
|Nov low C = 4.9
|Dec low C = 2.7
|year low C = 7.5
|Jan record low C = -13.2
|Feb record low C = -9.6
|Mar record low C = -5.1
|Apr record low C = -2.6
|May record low C = -0.9
|Jun record low C = 1.5
|Jul record low C = 5.6
|Aug record low C = 5.9
|Sep record low C = 1.8
|Oct record low C = -3.3
|Nov record low C = -7.0
|Dec record low C = -11.8
|year record low C= -13.2
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 55.2
|Feb precipitation mm = 40.9
|Mar precipitation mm = 41.6
|Apr precipitation mm = 43.7
|May precipitation mm = 49.4
|Jun precipitation mm = 45.1
|Jul precipitation mm = 44.5
|Aug precipitation mm = 49.5
|Sep precipitation mm = 49.1
|Oct precipitation mm = 68.5
|Nov precipitation mm = 59.0
|Dec precipitation mm = 55.2
|year precipitation mm = 601.7
|unit precipitation days = 1.0 mm
|Jan precipitation days = 11.1
|Feb precipitation days = 8.5
|Mar precipitation days = 9.3
|Apr precipitation days = 9.1
|May precipitation days = 8.8
|Jun precipitation days = 8.2
|Jul precipitation days = 7.7
|Aug precipitation days = 7.5
|Sep precipitation days = 8.1
|Oct precipitation days = 10.8
|Nov precipitation days = 10.3
|Dec precipitation days = 10.2
|year precipitation days = 109.5
|Jan sun = 61.5
|Feb sun = 77.9
|Mar sun = 114.6
|Apr sun = 168.7
|May sun = 198.5
|Jun sun = 204.3
|Jul sun = 212.0
|Aug sun = 204.7
|Sep sun = 149.3
|Oct sun = 116.5
|Nov sun = 72.6
|Dec sun = 52.0
|year sun = 1632.6

|source 1 =<ref>{{Cite web |title=London Heathrow Airport |url=http://www.metoffice.gov.uk/public/weather/climate/gcpsvf37b |accessdate=2014 թ․ սեպտեմբերի 17 |publisher=Met Office}}</ref><ref>{{Cite web |title=Heathrow Airport Extreme Values |url=http://eca.knmi.nl/indicesextremes/customquerytimeseriesplots.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180202192334/http://eca.knmi.nl/indicesextremes/customquerytimeseriesplots.php |archive-date=2018 թ․ փետրվարի 2 |accessdate=2015 թ․ նոյեմբերի 29 |publisher=[[Royal Netherlands Meteorological Institute|KNMI]]}}</ref>
}}

{{Եղանակի Աղյուսակ
|location = Լոնդոնի կենտրոն
|metric first = yes
|single line = yes
|Jan high C = 8.5
|Feb high C = 8.9
|Mar high C = 11.7
|Apr high C = 15.7
|May high C = 18.6
|Jun high C = 22.4
|Jul high C = 23.6
|Aug high C = 23.2
|Sep high C = 20.8
|Oct high C = 16.1
|Nov high C = 11.9
|Dec high C = 8.6
|year high C = 15.8
|Jan mean C = 6.8
|Feb mean C = 6.8
|Mar mean C = 8.8
|Apr mean C = 12.0
|May mean C = 14.8
|Jun mean C = 18.3
|Jul mean C = 19.6
|Aug mean C = 19.4
|Sep mean C = 17.3
|Oct mean C = 13.5
|Nov mean C = 10.0
|Dec mean C = 7.0
|year mean C = 12.8
|Jan low C = 5.0
|Feb low C = 4.7
|Mar low C = 5.8
|Apr low C = 8.2
|May low C = 10.9
|Jun low C = 14.1
|Jul low C = 15.5
|Aug low C = 15.5
|Sep low C = 13.7
|Oct low C = 10.9
|Nov low C = 8.0
|Dec low C = 5.4
|year low C = 9.8
|source 1=<ref name="London Weather Centre climate data" >{{Cite web |title=London Weather Centre analysis |url=http://www.weatheronline.co.uk/weather/maps/city?LANG=en&PLZ=_____&PLZN=_____&WMO=03779&CONT=ukuk&R=0&LEVEL=162&REGION=0003&LAND=UK&MOD=tab&ART=TMX&NOREGION=1&FMM=1&FYY=2001&LMM=12&LYY=2014 |accessdate=2014 թ․ նոյեմբերի 17 |publisher=Weather Online}}</ref>
|source 2=<ref name="Climate London Weather Centre" >{{Cite web |title=climate: Climate London Weather Centre |url=http://www.tutiempo.net/en/Climate/London_Weather_Centre/37790.htm |accessdate=2014 թ․ նոյեմբերի 17 |publisher=Tutiempo}}</ref>
}}

=== Շրջաններ ===
Լոնդոնի հսկայական տարածքը հաճախ բաժանում են շրջանների, ինչպիսիք են [[Բլումսբերի]]ն, [[Մեյֆեր]]ը, [[Ուեմբլի]]ն և [[Վայթչապել]]ը։ Դրանք ոչ պաշտոնական տարածքներ են, որոնք ժամանակին եղել են գյուղեր կամ նախկին թաղամասեր։

Այս անվանումները օգտագործվում են ավանդույթի համաձայն։ 1965 թվականից Մեծ Լոնդոնը բաժանվեց 32 բորոների<ref name=london_071>{{Cite web |title=London boroughs&nbsp;— London Life, GLA |url=http://www.london.gov.uk/london-life/city-government/boroughs.jsp |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071213025156/http://www.london.gov.uk/london-life/city-government/boroughs.jsp |archivedate=2007 թ․ դեկտեմբերի 13 |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 3 |publisher=London Government}}</ref><ref name=london_072>{{Cite book |last1=Dogan |first1=Mattei |url=https://books.google.am/?id=_GFPAAAAMAAJ&q=1965,+32+boroughs+of+london&dq=1965,+32+boroughs+of+london |title=The Metropolis Era |last2=Kasarda |first2=John D. |publisher=Sage |year=1988 |isbn=978-0-8039-2603-5 |page=99}}</ref>։ Լոնդոն Սիթին համարվում է հիմնական ֆինանսական շրջանը<ref name=london_073>{{Cite web |title=London as a financial centre |url=http://www.london.gov.uk/london-life/business-and-jobs/financial-centre.jsp |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080106051217/http://www.london.gov.uk/london-life/business-and-jobs/financial-centre.jsp |archivedate=2008 թ․ հունվարի 6 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 26 |publisher=Mayor of London}}</ref>։

Լոնդոնի արևմտյան մասը համարվում է շոպինգի շրջան, որը գրավում է զբոսաշրջիկներին<ref name=london_075>{{Cite news |date=2001 թ․ հոկտեմբերի 22 |title=West End still drawing crowds |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1608619.stm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160821051830/http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1608619.stm |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 21 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |work=BBC News}}</ref>։ Արևմտյան Լոնդոնը համարվում է թանկարժեք շրջան, որտեղ անշարժ գույքը կարող է վաճառվել տասնյակ միլիոն ֆունտով<ref name=london_076>{{Cite news |last=Meek |first=James |date=2006 թ․ ապրիլի 17 |title=Super Rich |url=http://www.guardian.co.uk/money/2006/apr/17/tax.g2 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130408061757/http://www.guardian.co.uk/money/2006/apr/17/tax.g2 |archivedate=2013 թ․ ապրիլի 8 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |newspaper=The Guardian |location=London}}</ref>։ Կենգսինգտոնի և Չելսիի բորոյում բնակարանի միջին գինը անցնում է 2 միլիոն ֆունտը, ինչը ավելի թանկ է քան կենտրոնական Լոնդոնում<ref name="London's Properties">{{Cite web |title=Information on latest house prices in the Royal Borough |url=http://www.rbkc.gov.uk/planningandconservation/planningpolicy/idoc.ashx?docid=bf56bda1-575c-435b-92ac-9a71625c1746&version=-1 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010131732/https://www.rbkc.gov.uk/planningandconservation/planningpolicy/idoc.ashx?docid=bf56bda1-575c-435b-92ac-9a71625c1746&version=-1 |archivedate=2016 թ․ հոկտեմբերի 10 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 26 |publisher=Royal Borough of Kensington and Chelsea}}</ref><ref name=GuardAug14>{{Cite news |author=Rupert Jones |date=2014 թ․ օգոստոսի 8 |title=Average house prices in London jump 19 percent in a year |url=http://www.theguardian.com/business/2014/aug/08/housing-london-jump-19-per-cent-year |accessdate=2014 թ․ սեպտեմբերի 24 |newspaper=The Guardian |location=London}}</ref>։

Լոնդոնի արևելյան ծայրամասում, որը ավելի մոտ է [[Լոնդոնի նավահանգիստ|Լոնդոնի նավահանգստին]], ապրում են մեծ թվով ներգաղթյալներ և համարվում է Լոնդոնի ամենաաղքատ շրջաններից մեկը<ref name="East End">{{Cite news |author=Flynn, Emily |date=2005 թ․ հուլիսի 6 |title=Tomorrow's East End |url=http://msnbc.msn.com/id/8487518/site/newsweek/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060829024354/http://msnbc.msn.com/id/8487518/site/newsweek/ |archivedate=2006 թ․ օգոստոսի 29 |access-date=2016 թ․ սեպտեմբերի 26 |newspaper=Newsweek |location=New York}}</ref>։ Արևելյան Լոնդոնում ժամանակին կային մեծ քանակության արդյունաբերական հիմնարկներ, սակայն վերջին ժամանակներում այստեղ կառուցվեցին օլիմպիական և պարալիմպիական շինություններ<ref name="East End" />։

=== Ճարտարապետություն ===
{{Հիմնական հոդված|Լոնդոնի ճարտարապետություն}}
[[Պատկեր:Tower of london from swissre.jpg|thumb|Թաուերը Թաուեր կամրջի հետ, որը կառուցվել է 800 տարի ավելի ուշ Թեմզա գետի վրա:]]
Լոնդոնի շինությունները շատ տարբեր են, որպեսզի այն բնութագրվի որևէ եզակի ճարտարապետական ոճի, մասամբ այն պատճառով, որ նրանք կառուցվել են տարբեր դարերում։ Շատ տներ և հասարակական շինություններ ինչպիսիք են [[Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ]]ը, կառուցվել են [[Պորտլանդի ապար]]ից։ Քաղաքի որոշ շրջաններում, հատկապես կենտրոնական մասի արևմուտքում շինությունները սպիտակ [[ստուկկո]]յից են։ Կենտրոնական Լոնդոնում քիչ թվով շինություններ են մնացել, որոնք կառուցված են եղել 1666 թվականի Լոնդոնի մեծ հրդեհից առաջ, դրանց մեջ մտնում են [[Հին Հռոմ|հռոմեական]] մնացորդներ, [[Թաուեր]]ը և մի քանի Թյուդորյան ժամանակաշրջանի շինություն։ [[Թյուդորյան ժամանակաշրջան]]ի օրինակ է [[Հեմպթոն թագավորական պալատ]]ը, որը Անգլիայում ամենահին թյուդորյան պալատն է կառուցված կարդինալ [[Թոմաս Վոլսի]]իի կողմից 1515 թվականին 1515<ref>{{Cite web |author=Foyle, Jonathan |date=2011 թ․ մարտի 29 |title=Hampton Court: The Lost Palace |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/tudors/hampton_court_01.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822190417/http://www.bbc.co.uk/history/british/tudors/hampton_court_01.shtml |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 22 |accessdate=2013 թ․ հունիսի 16 |publisher=BBC History}}</ref>։

[[Քրիստոֆեր Վրեն]]ի կողմից 17-րդ դարի վերջի կառուցված եկեղացիները և 18-րդ և 19-րդ դարերի ֆինանսական հաստատությունները ինչպիսիք են Թագավորական բորսան և [[Բենկ օֆ Ինգլանդ|Անգլիական բանկ]]ը, 20-րդ դարի [[Օլդ Բեյլի]]ն և 1960-ականների [[Բարբիկան Էսթեյթ]]ը համարվում են ճարտարապետական ժառանգություն։

[[Պատկեր:30 St Mary Axe from Leadenhall Street.jpg|thumb|left|upright|[[Մերի Էքս երկնաքեր]], նաև հայտնի է «վարունգ» անվանմամբ։ Ժամանակակից ճարտարապետությունը միախառնվել է պատմական ճարտարապետության հետ, շատ հաճախ է հանդիպում Լոնդոնում:]]
[[Պատկեր:Trafalgar Square by Christian Reimer.jpg|thumb|[[Թրաֆալգարյան հրապարակ]]ը և նրա շատրվանները:]]
Լքված, բայց շուտով վերանորոգված [[Բաթերսի էներգիակայան]]ը գտնվում է գետի հարավ արևմուտքում, այստեղ կան նաև մի քանի երկաթգծի կայարաններ, որոնք [[Վիկտրոիական ժամանակաշրջան]]ի ճարտարապետության նմուշներ են, դրացից ամենահայտնիներն են սրբ Պանկրաս և Պադդինգթոն երկաթգի կայարանները<ref name=london_078>{{Cite web |title=Paddington Station |url=http://www.greatbuildings.com/buildings/Paddington_Station.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160721183605/http://www.greatbuildings.com/buildings/Paddington_Station.html |archivedate=2016 թ․ հուլիսի 21 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Great Buildings}}</ref>։ Լոնդոնի ծարաբեռնվածությունը տարբեր է, [[Կենտրոնական Լոնդոն|կենտրոնը]] ծանրաբեռնված է շատ աշխատատեղերի առկայության պատճառով։ [[Ներքին Լոնդոն]]ը շատ ավելի ծանրաբեռնված է քան [[արտաքին Լոնդոն]]ը։

Լոնդոն Սիթիում տեղակայված [[Մոնումենտ (Լոնդոն)|Մոնումենտ]] կառուցվել է ի հիշատակ [[Լոնդոնի մեծ հրդեհ]]ի, ինչը տեղի է ունեցել նրա մոտակայքում։ [[Մարմարե կամար]]ը և [[Վելիգթոնի կամար]]ը գտնվում են, [[Պարկ Լեյն]]ի համապատասխանաբար հյուսիսային և հարավային ծայրերում և ունեն թագավորական կապեր։ [[Նելսոնի սյուն]]ը, որը գտնվում է [[Տրաֆալգարյան հրապարակ]], համարվում է ազգային հուշարձան և Կենտրոնական Լոնդոնի ամնեահայտնի տեսարժան վայրերից մեկը։ Հին շինությունները հիմնականում կառուցված են աղյուսով, շատ հաճախ Լոնդոնի դեղին աղյուսից կամ մուգ նարնջագույն աղյուսից<ref name=london_077>{{Cite news |last=Lonsdale |first=Sarah |date=2008 թ․ մարտի 27 |title=Eco homes: Wooden it be lovely... ? |url=http://www.telegraph.co.uk/property/main.jhtml?view=DETAILS&grid=A1&xml=/property/2008/03/27/lpgreen127.xml |url-status=live |archiveurl=http://www.webcitation.org/5yo0rvzUL |archivedate=2011 թ․ մայիսի 19 |accessdate=2008 թ․ հոկտեմբերի 12 |newspaper=The Daily Telegraph |location=London}}</ref>։

Խիտ տարածքներում շատ են միջին և բարձրահարկ շինությունները։ Լոնդոնի [[երկնաքեր]]երից են [[Մերի Էքս երկնաքեր]]ը, [[Թուեր 42]]-ը, [[Բրոդգեյթ Թաուեր]]ը և [[One Canada Square]]-ը, որոնք հիմնականում գտնվում են երկու ֆինանսական թաղամասերում` [[Լոնդոն Սիթի]]ում և [[Քեների Ուարֆ]]ում։ Բարձրահարկ շինությունների շինարարությունը քաղաքի որոշ մասերում սահմանափակված է, եթե դրանք կփակեն [[Սուրբ Պողոսի Տաճար]]ի և այլ պատմական շինությունների տեսարանները։ Այնուամենայնիվ Լոնդոնի կենտրոնում կան մեծ թվով երկնաքերեր, ներառյալ [[Shard London Bridge]]-ը, որը Եվրամիության ամենաբարձր շինությունն է։

Մյուս նշանակալի ժամանակակից շինություններից է [[Սիթի Հոլ (Լոնդոն)|Սիթի Հոլը]] [[Սաութվարք]]ում, իր օվալային կառուցվածքով<ref name=london_079>{{Cite news |date=2002 թ․ հուլիսի 16 |title=Inside London's new 'glass egg' |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/2129199.stm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181001180825/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/2129199.stm |archivedate=2018 թ․ հոկտեմբերի 1 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |work=BBC News}}</ref>, և [[Բրիտանական գրադարան]]ը [[Սոմերս Թաուն]]/[[Քինգ Քրոս]]ում։

{{Համայնապատկեր|Horniman London skyline 2013.jpg|1000px|[[Shard London Bridge]] երկնաքերը Ֆորեսթ Հիլլից 2013 թվականի հուլիսին}}

=== Բնություն ===
Լոնդոնը համարվում է աշխարհի ամենականաչ քաղաքներից մեկը ավելի քան 40 տոկոս կանաչ գոտիով կամ բաց ջրերով։ Թեմզայի ավազանում աճում են մոտ 2000 տեսակի ծաղկաբույս, իսկ գետում բազմանում է 120 տեսակի ձուկ<ref>{{Cite web |title=Wildlife in London, England: LNHS Home page |url=http://www.lnhs.org.uk/index.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070212143739/http://www.lnhs.org.uk/Index.htm |archive-date=2007 թ․ փետրվարի 12 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 27 |work=lnhs.org.uk}}</ref>։ Կենտրոնական Լոնդոնում հաշվվում են մոտ 60 տեսակի թռչուններ, 47 տեսակի թիթեռ, իսկ Լոնդոնի շրջակայքում 1173 տեսակի ցեցեր և ավելի քան 270 տեսակի սարդեր։ Լոնդոնի զբոսայգիներիում բնակվում են մեծ քանակությամբ ջրային թռչուններ։ Լոնդոնում կան 38 հատուկ գիտական նշանակության վայրեր, երկու ազգային բնական արգելանոցներ և 76 տեղային բնական արգելանոցներ<ref>London Natural History Society.</ref>։

[[Երկկենցաղներ]]ը մեծ թիվ են կազմում մայրաքաղաքում, ներառյալ [[հասարակ տրիտոն]]ը, որը ապրում է [[Ժամանակակաից Թեյթ]]ի տարածքում, բացի այդ [[գորտ]]երը, [[դոդոշ]]ները և տրիտոնների մի քանի տեսակներ։ Միևնույն ժամանակ տեղաբնիկ որոշ սողուններ, ինչպիսիք են [[իլիկաօձ]]ը, [[երկար մողես]]ը, [[սովորական լորտու]]ն և [[սովորական իժ]]ը, հանդիպում են հիմնականում արտաքին Լոնդոնում<ref>[http://www.theguardian.com/environment/2012/jul/27/london-amphibian-reptile-map "London's amphibians and reptile populations mapped". Laurie Tuffrey, ''The Guardian'', Friday 27 July 2012]</ref>։

[[Պատկեր:Flickr - Duncan~ - Fox Trot.jpg|thumb|left|Աղվեսը Այրաս փողոցում, [[Սաութվարկ]], [[Հարավային Լոնդոն]] ]]

Բացի այդ Լոնդոնում են բնակվում մոտ 10.000 աղվես, ամեն քառակուսի կիլոմետրին բաժին է ընկնում 8 աղվես։ Այս քաղաքային աղվեսները ավելի մուգ են, քան նրանց մյուս ցեղակիցները, ինչը բացատրվում է քաղաքային մուգ գույներով։ Աղվեսները անգամ սողոսկում են Խորհրդարանի շենք, որտեղ գտնում են նրանց քնած վիճակում գրասենյակներում։ Մեկ այլ աղվես ներխուժել է [[Բուքինգհեմյան պալատ]] սպանել Եղիսաբեթ II-ի վարդագույն ֆլամինգոներից մի քանիսին։ Հիմնականում աղվեսները և քաղաքի բնակչությունը իրար հետ հարմարվում են։ 2001 թվականին կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքում, 3.779 հարցվածներից 80 տոկոսին դուր են գալիս աղվեսները<ref name=mammalreport>{{Cite web |title=The Garden Mammal Survey Report 2001 |url=http://www.mammal.org.uk/sites/default/files/Summary%20Report%20to%20participants%20August%202001.PDF |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130202114736/http://www.mammal.org.uk/sites/default/files/Summary%20Report%20to%20participants%20August%202001.PDF |archive-date=2013 թ․ փետրվարի 2 |accessdate=2015 թ․ նոյեմբերի 23 |website=The Mammal Society |publisher=The Mammal Society}}</ref><ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2006/05/foxes-london_2.html "10,000 Foxes Roam London". James Owen in London for ''National Geographic'' News, May 15, 2006]</ref>։

Լոնդոնի մյուս կենդանիներից են ոզնին, առնետը, մուկը, ճագարը, գետնափորը և սկյուռը<ref>{{Cite web |title=Mammals |url=https://www.royalparks.org.uk/parks/richmond-park/richmond-park-attractions/wildlife/mammals |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307135419/https://www.royalparks.org.uk/parks/richmond-park/richmond-park-attractions/wildlife/mammals |archive-date=2020 թ․ մարտի 7 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 27 |work=The Royal Parks}}</ref>։ Արտաքին Լոնդոնի վայրի տարածքներում ինչպիսին է [[Էփփինգ անտառ]]ը, հանդիպում են բազմաթպիսի այլ կենդանիներ, ներառյալ [[նապաստակ]]ը, [[փորսող]]ը, դաշտամուկը, դեղին մուկը և այլն ի լրումն աղվեսի և սկյուռի։

Լոնդոնում հանդիպած ամենատարօրինակ կենդանին եղել է մահացած կետը, որին տեսել են Թեմզայում<ref>Liam O'Brien, (24 March 2013). [http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/dead-whale-found-floating-in-the-thames-estuary-will-be-examined-8547350.html "Dead whale found floating in the Thames Estuary 'will be examined'"]. ''The Independent on Sunday'' (London).</ref>, իսկ ԲիԲիՍի ընկերության կողմից Լոնդոնի մասին նկարահանված վավերագրական ֆիլմում ներկայացված է` ինչպես են աղավնիները օգտագործում Լոնդոնի ստորգետնյա ուղիները, և ինչպես են աղվեսները ենթարկվում նստել հրամանին երշիկի դիմաց<ref>{{Cite web |title=BBC Nature – A Question of Nature: How hidden is the UK's wild side? |url=http://www.bbc.co.uk/nature/18428378?print=true |work=BBC Nature}}</ref>։

Կարմիր և մոխրագույն եղջերուների հոտերը ազատ տեղաշարժվում են հիմնականում [[Ռիչմոնդ այգի|Ռիչմոնդ]] և [[Բուշի այգի]]ներով։ Նրանց հիմնականում պատվաստում են նոյեմբերից փետրվար ժամանակահատվածում, որպեսզի նրանց քանակը չնվազի<ref name="Deer cull begins">{{Cite news |author=Rachel Bishop |date=2012 թ․ նոյեմբերի 5 |title=Richmond Park deer cull begins |url=http://www.yourlocalguardian.co.uk/news/local/wandsworthnews/10026864.Richmond_Park_deer_cull_begins/ |accessdate=2012 թ․ նոյեմբերի 9 |work=Wandsworth Guardian |location=London}}</ref>։

== Ժողովրդագրություն ==
{{Հիմնական|Լոնդոնի ժողովրդագրություն}}
{{Wikidata/Population}}
{| class="infobox" style="float:right;"
|-
! colspan="2" | [[Մեծ Բրիտանիայի մարդահամար 2011|2011 թվականի մարդահամար]]<ref name=Pop2011>{{Cite journal |date=2013 թ․ մայիսի 17 |title=A summary of countries of birth in London |url=http://data.london.gov.uk/datastore/package/detailed-country-birth-2011-census-borough |url-status=dead |publisher=data.london.gov.uk |volume=2011 |page=1 |accessdate=2014 թ․ սեպտեմբերի 12 |archivedate=2014 թ․ սեպտեմբերի 12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140912095019/http://data.london.gov.uk/datastore/package/detailed-country-birth-2011-census-borough |work=Census Update}}</ref>
|-
! '''Ծննդյան երկիր''' || '''Բնակչություն'''
|-
|{{Դրոշ|Մեծ Բրիտանիա}} [[Մեծ Բրիտանիա]] ||5,175,677
|-
|{{Դրոշ|Հնդկաստան}} [[Հնդկաստան]] ||262,247
|-
| {{Դրոշ|Լեհաստան}} [[Լեհաստան]] ||158,300
|-
|{{Դրոշ|Իռլանդիա}} [[Իռլանդիա]] ||129,807 
|-
| {{Դրոշ|Նիգերիա}} [[Նիգերիա]] ||114,718
|-
| {{Դրոշ|Պակիստան}} [[Պակիստան]] ||112,457
|-
|{{Դրոշ|Բանգլադեշ}} [[Բանգլադեշ]] ||109,948
|-
|{{Դրոշ|Ճամայկա}} [[Ճամայկա]] ||87,467
|-
| {{Դրոշ|Շրի Լանկա}} [[Շրի Լանկա]] ||84,542
|-
| {{Դրոշ|Ֆրանսիա}} [[Ֆրանսիա]] ||66,654
|}

2011 թվականի մարդահամարը ցույց տվեց, որ 2.998.264 մարդ կամ Լոնդոնի բնակչության 36,7%-ը ծնվել են այլ երկրում, ինչը Լոնդոնը դարձնում է ներգաղթյալների քանակով երկրորդ քաղաքը աշխարհում` հետ մնալով միայն [[Նյու Յորք]]ից։ Աջ կողմի աղյուսակը ցույց է տալի այն երկրների, որտեղից առանձնապես շատ են ներգաղթյալները։ Արդյունաբերության աճի հետ Լոնդոնի բնակչությունը արագ տեմպերով աճեց 19-րդ և 20-րդ դարերում և մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը Լոնդոնը բնակչության թվով ամենամեծն էր աշխարհում:։ 1939 թվականին Լոնդոնի բնակչությունը կազմում էր 8.615.245 մարդ, սակայն 2001 թվականի մարդահամարով այն նվազել էր մինչև 7.192.091 բնակչի։ Այնուամենայնիվ 2001-ից 2011 թվականներին Լոնդոնի բնակչությունը աճեց մեկ միլիոնով և կազմեց 8.173.941<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/chd-we-figure-1.xls "2011 Census. London population"]. Office for National Statistics. Retrieved 27 May 2015</ref>:

Այնուամենայնիվ Լոնդոնն իր արվարձաններով ունի 12-14 միլիոն բնակիչ<ref name=metro_area_1/><ref name=metro2/>։ Համաձայն [[Eurostat]]-ի, Լոնդոնը բնակչության թվով ամենամեծն է Եվրամիությունում և երկորդը Եվրոպայում (կամ երրորդը, եթե հաշվի առնվի Ստամբուլը)։ 1991-2001 թվականների ընթացքում Լոնդոն են ներգաղթել 726.000 մարդ<ref name="Immigration">{{Cite news |last=Leppard |first=David |date=2005 թ․ ապրիլի 10 |title=Immigration rise increases segregation in British cities |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article379434.ece |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 8 |work=The Times |location=London |archive-date=2008-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080211185641/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article379434.ece |url-status=dead }}{{subscription required}}</ref>։

Տարածաշրջանի մակերեսն է 1579 քառակուսի կիլոմետր։ Բնակչության խտությունը կազմում է 5177 մարդ/կմ²<ref>{{Cite book |url=http://www.dgcl.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/lu_pour_vous/les_grandes_metropol/downloadFile/attachedFile/metropolislondres.pdf?nocache=1254397828.63 |title=Metropolis World Association of the Major Metropolises |isbn=978-0-7306-2020-4 |url-status=dead |accessdate=2010 թ․ մայիսի 3 |archivedate=2011 թ․ ապրիլի 27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110427084411/http://www.dgcl.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/lu_pour_vous/les_grandes_metropol/downloadFile/attachedFile/metropolislondres.pdf?nocache=1254397828.63}}</ref>, տասն անգամ ավելի շատ քան Բրիտանիայի այլ տարածաշրջանում<ref name=london_087>{{Cite web |title=Population density of London: by London borough, 2006 |url=http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/regional_snapshot/RS_Lon.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080624195152/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/regional_snapshot/RS_Lon.pdf |archivedate=2008 թ․ հունիսի 24 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 27 |publisher=UK Statistics Authority}}</ref>։ Ըստ բնակչության քանակի՝ Լոնդոնը 19-րդն քաղաքն է աշխարհում և 18-րդ մետրոպոլիտենը։ 2014 թվականի դրությամբ Լոնդոնը ուներ թվով ամենաշատ միլիարդատերը աշխարհի քաղաքների մեջ (քաղաքում ապրում է 72 միլիարդատեր)<ref name=Billionaires>{{Cite news |date=2014 թ․ մայիսի 11 |title='Rich List' counts more than 100 UK billionaires |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-27360032 |accessdate=2014 թ․ մայիսի 11 |newspaper=BBC News Online}}</ref>։ Լոնդոնը համարվում է աշխարհի ամենաթանկ քաղաքներից մեկը Տոկիոյի և Մոսկվայի հետ միասին<ref name=london_089>{{Cite news |date=2004 թ․ հունիսի 11 |title=World's Most Expensive Cities 2004 |url=http://money.cnn.com/2004/06/11/pf/costofliving/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822123850/http://money.cnn.com/2004/06/11/pf/costofliving/ |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 22 |accessdate=2007 թ․ օգոստոսի 16 |publisher=CNN}}</ref>։

=== Էթնիկ խմբեր ===
{{Pie chart
|thumb = left
|caption = Էթնիկ խմբերը 2011 թվականի մարդահամարով<ref name=2011censusdemo>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-local-authorities-in-england-and-wales/rft-table-ks201ew.xls "2011 Census: Key Statistics for Local Authorities in England and Wales"]. Office for National Statistics. Retrieved 3 July 2014</ref>
|label1 = Սպիտակ
|value1 = 59.8
|color1 = Red
|label2 = Ասիացի
|value2 = 18.4
|color2 = Orange
|label3 = Սև
|value3 = 13.3
|color3 = Yellow
|label4 = Խառնածին
|value4 = 5
|color4 = Green
|label5 = Արաբ
|value5 = 1.3
|color5 = Blue
|label6 = Այլ
|value6 = 2.1
|color6 = Purple
}}

Համաձայն ազգային վիճակագրական գրասենյակի տվյալների, որոնք հիմնված են 2011 թվականի մարդահամարի վրա, Լոնդոնի բնակչության 59,8 տոկոսը [[սպիտակամորթ]] է։

Լոնդոնցիների 20,9 տոկոսը ասիացիներ կամ խառնածին ասիացիներ են։ 19,7 տոկոսը ամբողջությամբ ասիացիներ են։ Հնդիկները կազմում են բնակչության 6,6 տոկոսը, իսկ պակիստանցիները և բանգլադեշցիները՝ յուրաքանչյուրը 2,7 տոկոս։ Չինացիները կազմում են բնակչության 1,5 տոկոսը, իսկ արաբները՝ 1,3 տոկոստը։ Մյուս 4,9 տոկոսը այլ ասիացիներ են։

Լոնդոնի բնակչության 15,6 տոկոսը [[սևամորթ]] կամ խառնածին սևամորթ է։ 13,3 տոկոսը ամբողջությամբ սևամորթ է։ Աֆրիկացիները կազմում են բնակչության 7 տոկոսը, 4,2 տոկոսը աֆրիկյան-կարիբյան ծագում ունի, իսկ 4,2 տոկոսը այլ ծագում ունի։ 5 տոկոսը խառնածին է։

Լոնդոնի շրջակայում դպրոցներում սևամորթ և ասիացի երեխաների հարաբերությունը սպիտակամորթ երեխաներին կազմում է մոտ երեքը երկուսի<ref name=london_094>{{Cite news |author=Paton, Graeme |date=2007 թ․ հոկտեմբերի 1 |title=One fifth of children from ethnic minorities |url=http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1564365/One-fifth-of-children-from-ethnic-minorities.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107011328/http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1564365/One-fifth-of-children-from-ethnic-minorities.html |archivedate=2016 թ․ նոյեմբերի 7 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |work=The Daily Telegraph |location=London}}</ref>։ Համաձայն նույն 2011 մարդահամարի, Լոնդոնի 1,624,768 լոնդոնցի 0-ից 15 տարեկան է, որից 46,4 տոկոսը սպիտակամորթ, 19,8 տոկոսը ասիացի, 19 տոկոսը սևամորթ, 10,8 տոկոսը խառնածին և 4 տոկոսը այլ էթնիկ խմբի էր պատկանում<ref>{{Cite web |author=ONS |title=LC2109EWls – Ethnic group by age |url=https://www.nomisweb.co.uk/livelinks/12297.xlsx |accessdate=2015 թ․ մարտի 26 |publisher=www.nomisweb.co.uk}}</ref>։ 2005 թվականի հունվարին կատարված ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ Լոնդոնում խոսում են մոտ 300 լեզվով և մոտ 50 ազգեր կան, որոնք ունեն 10.000-ից պակաս բնակչություն<ref name=london_090>{{Cite news |last=Benedictus |first=Leo |date=2005 թ․ հունվարի 21 |title=Every race, colour, nation and religion on earth |url=http://www.theguardian.com/uk/2005/jan/21/britishidentity1 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170122231323/https://www.theguardian.com/uk/2005/jan/21/britishidentity1 |archivedate=2017 թ․ հունվարի 22 |accessdate=2008 թ․ մայիսի 6 |work=The Guardian |location=London}}</ref>։ Ազգային վիճակագրական գրասենյակը պարզել է, որ 2010 թվականի դրությամբ օտարածին բնակչությունը կազմում է 2.650.000 (33 տոկոս), մինչդեռ 1997 թվականին այդ թիվը կազմում էր 1.630.000:

2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ [[Մեծ Լոնդոն]]ի բնակչության 36.7 տոկոսը ծնվել է Բրիտանիայից դուրս<ref name=london_092>{{Cite web |title=Census 2001: London |url=http://www.statistics.gov.uk/census2001/profiles/H-A.asp |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110820044950/http://www.statistics.gov.uk/census2001/profiles/H-A.asp |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 20 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 3 |publisher=Office for National Statistics}}</ref>։ Մարդահամարի տվյալներով՝ Լոնդոնում ապրող օտարածին բնակչության մեծ մասը 2010 թվականի դրությամբ [[Հնդկաստան]]ից, Լեհաստանից, Իռլանդիայից, Բանգլադեշից և [[Նիգերիա]]յից էր<ref name=Estimates>{{Cite web |title=Table 1.4: Estimated population resident in the United Kingdom, by foreign country of birth, July 2009 to June 2010 |url=http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/population-by-country-of-birth-and-nationality-jul09-jun10.zip |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110824154006/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/population-by-country-of-birth-and-nationality-jul09-jun10.zip |archivedate=2011 թ․ օգոստոսի 24 |accessdate=2011 թ․ մարտի 7 |publisher=Office for National Statistics}} Figure given is the central estimate. See the source for 95 per cent confidence intervals.</ref>։

=== Կրոն ===
{{Հիմնական|Կրոնը Լոնդոնում}}
{{bar box
|title=[[Կրոնը Լոնդոնում|Կրոնը Լոնդոնում 2011 թվականի մարդահամարով]]<ref>{{Cite web |date=2012 թ․ դեկտեմբերի 11 |title=2011 Census, Key Statistics for Local Authorities in England and Wales |url=http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-286262 |accessdate=2013 թ․ մայիսի 4 |publisher=Ons.gov.uk}}</ref>
|titlebar=#ddd
|left1=Կրոն
|right1=Տոկոս(%)
|float=left
|bars=
{{bar percent|[[Քրիստոնեություն|Քրիստոնյա]]|purple|48.4}}
{{bar percent|[[Աթեիզմ|Առանց կրոնի]]|violet|20.7}}
{{bar percent|[[Իսլամ|Մուսուլման]]|Green|12.4}}
{{bar percent|Չի բացահայտել|black|8.5}}
{{bar percent|[[Հինդուիզմ|Հինդու]]|Orange|5.0}}
{{bar percent|[[Հուդայական]]|Blue|1.8}}
{{bar percent|[[Սիքիզմ|Սիք]]|yellow|1.5}}
{{bar percent|[[Բուդդիզմ|Բուդդիստ]]|Gold|1.0}}
{{bar percent|Այլ|grey|0.6}}
}}

Համաձայն 2011 թվականի մարդահամարի Լոնդոնի մբակչության մեծ մասը [[Քրիստոնեություն|քրիստոնյա]] է (48,4 տոկոս), նրանցից հետո [[աթեիզմ|առանց կրոնի]] (20,7 տոկոս), [[Իսլամ|մուսուլմաններ]] (12,4 տոկոս), չեն պատասխանել (8,5 տոկոս), [[հինդուիզմ|հինդուներ]] (5,0 տոկոս), [[Հուդայական]] (1,8 per cent), [[Սիքիզմ|Սիքեր]] (1,5 տոկոս), [[Բուդդիզմ|Բուդդիստներ]] (1,0 տոկոս) և այլ (0,6 տոկոս)։

Լոնդոնը ավանդաբար եղել է քրիստոնյա և ունի մեծ թվով ելեղեցիներ, հատկապես Լոնդոն Սիթիում։ Հայտնի են [[Սուրբ Պողոսի Տաճար]]ը Սիթիում և [[Սաութվարք տաճար]]ը գետի հարավում<ref name=london_096>{{Cite web |title=About Saint Paul's Cathedral |url=http://www.stpauls.co.uk/page.aspx?theLang=001lngdef&pointerid=97320F44yHMK9hndcXZBD5sVH4m52Yc0 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080407082352/http://www.stpauls.co.uk/page.aspx?theLang=001lngdef&pointerid=97320F44yHMK9hndcXZBD5sVH4m52Yc0 |archivedate=2008 թ․ ապրիլի 7 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Dean and Chapter St Paul's}}</ref>։

[[Պատկեր:South facade of St Paul's Cathedral 2011 1.jpg|thumb|right|upright|[[Սուրբ Պողոսի Տաճար]]]]

Ազգային և թագավորական հիմնական հանդիսությունները տեղի են ունենում [[Սուրբ Պողոսի Տաճար]]ում և [[Ուեստմինստերյան աբբայություն]]ում<ref name=london_098>{{Cite web |title=Westminster Abbey |url=http://www.westminster-abbey.org/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160928054810/http://www.westminster-abbey.org/ |archivedate=2016 թ․ սեպտեմբերի 28 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Dean and Chapter of Westminster}}</ref>։ Աբբայության մոտակայքում է գտնվում է [[Վեստմինստերյան տաճար]]ի մոտ, որը ամենամեծ կաթոլիկ տաճարն է Անգլիայում և Ուելսում<ref name=london_099>{{Cite web |title=West Minster Cathedral |url=http://www.westminstercathedral.org.uk/home.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080327041736/http://www.westminstercathedral.org.uk/home.html |archivedate=2008 թ․ մարտի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Westminster Cathedral}}</ref>։

Լոնդոնում նաև ապրում են մեծ թվով այլ դավանության համայնքներ։ Նշանակալի մզկիթներից է [[Արևելյան Լոնդոնի մզկիթ]]ը, [[Լոնդոնի կենտրոնական մզկիթ]] Ռեգենթի այգում<ref name=london_101>{{Cite web |title=London Central Mosque Trust Ltd |url=http://www.iccuk.org/index.php?article=1&PHPSESSID=rbt2vceqs1bpn9567k0kiv9hu5 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160819170344/http://www.iccuk.org/index.php?article=1&PHPSESSID=rbt2vceqs1bpn9567k0kiv9hu5 |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 19 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=London Central Mosque Trust Ltd. & The Islamic Cultural Centre}}</ref> և Բայթուլ Ֆութուհ մզկիթը։ Նավթային բումից հետո մեծ քանակությամբ հինդուներ և մերձավոր արևելքի մուսուլմաններ բնակություն հաստատեցին [[Մայֆեյր]]ի և [[Նայթբրիջ]]ի մոտակայքում<ref>{{Cite web |title=sikhchic.com – The Art and Culture of the Diaspora – Sikh-Britons Second Wealthiest: Government Report |url=http://www.sikhchic.com/history/sikhbritons_second_wealthiest_government_report |work=sikhchic.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Comment: British Sikhs are the best example of cultural integration |url=http://www.politics.co.uk/comment-analysis/2013/03/14/comment-british-sikhs-are-the-best-example-of-cultural-integ |work=politics.co.uk}}</ref><ref name=london_102>{{Cite web |author=Bill, Peter |date=2008 թ․ մայիսի 29 |title=The $300&nbsp;billion Arabs are coming |url=http://www.standard.co.uk/news/the-300-billion-arabs-are-coming-6890813.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160821024621/http://www.standard.co.uk/news/the-300-billion-arabs-are-coming-6890813.html |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 21 |accessdate=2013 թ․ հուլիսի 3 |work=London Evening Standard}}</ref>։ Մեծ թվով մուսուլմաններ են ապրում արևելյան բորոներում<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-211026 Census 2001 Key Statistics, Local Authorities in England and Wales] Office for National Statistics</ref>։
Մեծ թվով հինդուներ ապրում են քաղաքի հյուսիս արևմտյան հատվածում<ref name=london_103>{{Cite web |date=2005 թ․ հունիսի 6 |title=Hindu London |url=http://www.bbc.co.uk/london/content/articles/2005/05/19/hindu_london_feature.shtml |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060218161357/http://www.bbc.co.uk/london/content/articles/2005/05/19/hindu_london_feature.shtml |archivedate=2006 թ․ փետրվարի 18 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 3 |publisher=BBC London}}</ref>։ Լոնդոնում կան նաև 42 հինդուական տեմպլներ։ Կան սիք համայնքներ Լոնդոնի արևելքում և արևմուտքում, հատկապես Սաութհոլում, որը ամենամեծ սիք համայնքն է Հնդկաստանի սահմաններից դուրս<ref name=london_104>{{Cite news |date=2003 թ․ մարտի 30 |title=£17&nbsp;m Sikh temple opens |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/2898761.stm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190502071034/http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/2898761.stm |archivedate=2019 թ․ մայիսի 2 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |work=BBC News}}</ref>։

Լոնդոնի հրեաների մեծամասնությունը ապրում է հյուսիսային Լոնդոնում։ [[Բևիս Մարկս սինագոգ]]ը գտնվում է Լոնդոն սիթիում և սպասարկում է Լոնդոնի պատմական [[Սեպարդիկ]] հրեական համայնքին։ Այն միակ սինագոգն է Եվրոպայում, որը գործել է վերջին 300 տարիներին։

== Տնտեսություն ==
[[Պատկեր:2016-02 City of London.jpg|thumb|left|250px|Լոնդոն Սիթին: Հանդիսանում է աշխարհի ամենամեծ ֆինանսական կենտրոններից մեկը<ref>[http://www.cityam.com/224938/london-top-world "London tops 2015 global financial centre rankings and knocks New York into second place"]. Cityam.com. Retrieved 12 November 2015</ref>:]]

Լոնդոնի ՀՆԱ-ն կազմում է [[Մեծ Բրիտանիայի տնտեսություն|Մեծ Բրիտանիայի ՀՆԱ]]-ի 20 տոկոսը<ref name="London's place in economy">{{Cite web |title=London's place in the UK economy, 2005–06 |url=http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060525075622/http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf |archive-date=2006 թ․ մայիսի 25 |accessdate=2008 թ․ մարտի 11 |publisher=City of London}}</ref> (կամ $446&nbsp;միլիարդ 2005 թվականին), իսկ Լոնդոնի մետրոպոլ տարածքի ՀՆԱ-ն կազմում է Մեծ Բրիտանիայի ՀՆԱ-ի 30 տոկոսը (կամ $669&nbsp;միլիարդ 2005 թվականին)<ref name=london_109>{{Cite web |date=2002 թ․ դեկտեմբեր |title=The Economic Positioning of Metropolitan Areas in North Western Europe |url=http://www.iaurif.org/en/doc/studies/cahiers/cahier_135/pdf/073-85.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080624195153/http://www.iaurif.org/en/doc/studies/cahiers/cahier_135/pdf/073-85.pdf |archivedate=2008 թ․ հունիսի 24 |accessdate=2008 թ․ օգոստոսի 27 |publisher=The Institute for Urban Planning and Development of the Paris Île-de-France Region}}</ref>։ Լոնդոնը աշխարհի կարևորագույն ֆինանսական կենտրոններից մեկն է<ref name="economist1">{{Cite news |date=2007 թ․ նոյեմբերի 29 |title=After the fall |url=http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=E1_TDNDRPTT |url-status=live |archiveurl=http://www.webcitation.org/5yo1CAPd8 |archivedate=2011 թ․ մայիսի 19 |accessdate=2009 թ․ մայիսի 15 |work=[[The Economist]] |location=London}}</ref><ref name="economist2">{{Cite news |date=2007 թ․ սեպտեմբերի 13 |title=Financial Centres&nbsp;— Magnets for money |url=http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=9753240 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090805052952/http://www.economist.com/specialreports/displayStory.cfm?story_id=9753240 |archivedate=2009 թ․ օգոստոսի 5 |accessdate=2009 թ․ մայիսի 15 |work=The Economist |location=London}}</ref>։ 2015 թվականի դրությամբ Լոնդոնը գլխավորում է գլոբալ ֆինանսական կենտրոնների ինդեքսը<ref>{{Cite web |date=2015 թ․ սեպտեմբեր |title=The Global Financial Centres Index 18 |url=http://www.longfinance.net/images/GFCI18_23Sep2015.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227131528/http://www.longfinance.net/images/GFCI18_23Sep2015.pdf |archive-date=2017 թ․ փետրվարի 27 |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26 |publisher=Long Finance}}</ref>։

Լոնդոնի տնտեսության մեծագույն ճյուղը համարվում է ֆինանսները և այն հանդիսանում է Մեծ բրիտանիայի վճարումների բալանսի հիմնական սպասարկողը։ Լոնդոնի ֆինանսական ծառայությունների բնագավառում մինչև 2007 թվականի կեսերը աշխատում էին մոտ 350.000 ֆինանսիստ։ Լոնդոնը ունի ավելի քան 480 անդրծովյան բանկեր, ավելի քան այլ քաղաք աշխարհում։ Լոնդոնի աշխատուժի 85 տոկոսը (3.2&nbsp;միլիոն մարդ) աշխատում է ծառայությունների բնագավառում։ Քանի որ Լոնդոնը մեծ դեր է խաղում համաշխարհային տնտեսության մեջ, նրա տնտեսությանը նույնպես հարվածեց 2000-ականների վերջի ֆինանսական ճգնաժամը։ Այնուամենայնիվ 2010 թվականի դրությամբ քաղաքի տնտեսությունը վերականգնվեց, ստեղծվեցին պահուստային ֆոնդեր և վերահաստատվեց Լոնդոնի տնտեսական գերակայությունը<ref>{{Cite web |date=2010 թ․ հունվարի 21 |title=The London Banking Center Is Beginning to Feel Like Itself Again. |url=http://www.nytimes.com/2010/01/21/business/global/21rglofinuk.html |work=International Herald Tribune |via=The New York Times}}</ref>։ Լոնդոնի Սիթիում են գտնվում [[Անգլիայի բանկ]]ը, [[Լոնդոնի ֆոնդային բորսա]]ն և [[Lloyd's of London]] անշարժ գույքի շուկան։

Մեծ Բրիտանիայի 100 խոշորագույն ընկերությունների կեսի ([[FTSE 100]]) և Եվրոպայի 500 խոշորագույն ընկերություններից 100-ի գլխավոր գրասենյակները գտնվում են Լոնդոնում։ FTSE 100-ի 70 տոկոսը մտնում են Լոնդոնի մետրոպոլ տարածքի մեջ և [[Fortune 500]]-ի 75 տոկոսը ունեն գրասենյակ Լոնդոնում<ref name=london_113>{{Cite web |year=2008 |title=London Stock Exchange |url=http://www.londonstockexchange.com/en-gb/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090609022757/http://www.londonstockexchange.com/en-gb/ |archivedate=2009 թ․ հունիսի 9 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=London Stock Exchange plc.}}</ref>։ [[Պատկեր:Canary-wharf-one.jpg|thumb|right|[[Կանարի Վարֆ]]ը Լոնդոնի ամենամեծ ֆինանսական կենտրոններից և այստեղ են գտնվում Մեծ Բրիտանիայի ամենաբարձր շինություններից մի քանիսը:]]

Մեդիա ոլորտը մասնագիտական ծառայությունների բնագավառում երկրորդն է իր մրցունակությամբ<ref name=london_114>{{Cite web |date=2005 թ․ նոյեմբեր |title=London's Place in the UK Economy, 2005–6 |url=http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060525075622/http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf |archive-date=2006 թ․ մայիսի 25 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 19 |work=Oxford Economic Forecasting on behalf of the Corporation of London |page=19}}</ref>։ [[BBC]]-ն նշանակալի գործատու է և ունի գրասենյակներ անգամ քաղաքի շրջակայքում։ Մեծ Բրիտանիայի շատ պարբերականներ թողարկվում են Լոնդոնում։ Լոնդոնը հանդիսանում է խոշորագույն մանրածախ կենտրոններից մեկը և ոչ պարենային ապրանքների մանրածախ վաճառքներով առաջին քաղաքն է աշխարհում։ 2010 թվականին ընդհանուր ծախսումները կազմել են £64.2&nbsp;միլիարդ<ref>{{Cite news |last=Potter |first=Mark |date=2011 թ․ փետրվարի 17 |title=London tops world cities spending league |url=http://uk.reuters.com/article/2011/02/17/uk-retail-major-cities-idUKLNE71G00420110217 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016045526/http://uk.reuters.com/article/2011/02/17/uk-retail-major-cities-idUKLNE71G00420110217 |archivedate=2015 թ․ հոկտեմբերի 16 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 29 |agency=Ռոյթերս}}</ref>։ [[Լոնդոնի նավահանգիստ]]ը երկրորդ խոշորագույնն է Մեծ Բրիտանիայում, որը յուրաքանչյուր տարի ընդունում է 45&nbsp;միլիոն տոննա բեռ<ref name=handling/>։

Լոնդոնում կան հինգ հիմնական բիզնես շրջաններ` Սիթին, Վեսթմինսթերը, Կանարի Վարֆը, Կամդեն ու Իսլինգթոն և Լամբեթ ու Սաութվարկ։ Միայն մեծ Լոնդոնում կար 27&nbsp;միլիոն մ<sup>2</sup> գրասենյակային տարածք 2011 թվականի դրությամբ, որից Սիթիում` 8&nbsp;միլիոն մ<sup>2</sup>։ Լոնդոնում անշարժ գույքի գնաերը ամենաբարձրերից են աշխարհում<ref>{{Cite news |last=Lowe |first=Felix |date=2008 թ․ փետրվարի 19 |title=Highgate trumps Chelsea as priciest postcode |url=http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/constructionandproperty/2784634/Highgate-trumps-Chelsea-as-priciest-postcode.html |work=The Daily Telegraph |location=London}}</ref><ref>{{Cite news |date=2007 թ․ դեկտեմբերի 12 |title=U.K.'s Most Expensive Postcodes |url=http://www.forbes.com/2007/12/11/postcodes-uk-expensive-forbeslife-cx_po_1212realestate.html |work=Forbes}}</ref>։

Մեծ քանակությամբ տեխնոլոգիական ընկերություններ են գրանցված Լոնդոնում, հատկապես [[Արևելյան Լոնդոն Թեք Սիթի]]ում։ 2014 թվականի ապրիլին քաղաքը առաջիններից էր, որը ստացավ [[geoTLD]]<ref>{{Cite web |title=Availability |url=http://mydotlondon.com/domain-availability/ |work=mydotlondon.com |access-date=2016-11-07 |archive-date=2014-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140202113544/http://mydotlondon.com/domain-availability/ |url-status=dead }}</ref>: 2014 թվականին «Ֆորբս» ամսագիրը Լոնդոնին դասեց որպես աշխարհի ամենաազդեցիկ քաղաք<ref>{{Cite web |last=Kotkin |first=Joel |title=The World's Most Influential Cities |url=http://www.forbes.com/sites/joelkotkin/2014/08/14/the-most-influential-cities-in-the-world/ |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26}}</ref> In February 2014 London was ranked as the European City of the Future<ref>{{Cite news |date=2014 թ․ փետրվարի 17 |title=London named as European City of the Future |url=http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2014/london-named-as-european-city-of-the-future |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180625162127/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2014/london-named-as-european-city-of-the-future |archive-date=2018 թ․ հունիսի 25 |access-date=2016 թ․ նոյեմբերի 7 |work=London&Partners |location=London}}</ref>:

Լոնդոնը աշխարհի ամենաթանկ գրասենյակային շուկա ունեցող քաղաքն է վերջին երեք տարիներին համաձայն զարգացման ամսագրի (2015) հաշվետվության<ref>{{Cite web |title=Top 10 Most Expensive Office Markets in the World Revealed |url=http://www.worldpropertyjournal.com/real-estate-news/united-kingdom/london-real-estate-news/london-office-rental-rates-2015-most-expensive-office-markets-cushman-wakefield-annual-office-space-across-the-world-global-rankings-george-roberts-james-young-john-siu-8910.php |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 27}}</ref>։ 2015 թվականի դրությամբ Լոնդոնի բնակելի տների ընդհանուր արժեքը գնահատվել է $2,2 տրիլիոն, ինչը հավասար է Բրազիլիայի ՀՆԱ-ին<ref>{{Cite web |last=Frater |first=James |title=London homes are worth $2 trillion |url=http://money.cnn.com/2015/01/13/real_estate/london-real-estate-brazil/index.html |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 27 |website=CNNMoney}}</ref>։ Համաձայն ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների Լոնդոնում բնակարանները ավելի թանկ են քան որևէ այլ եվրոպական քաղաքում<ref>{{Cite web |title=City Mayors: UK and European cities compared |url=http://www.citymayors.com/statistics/uk-european-cities.html |work=citymayors.com}}</ref>։ Լոնդոնում մեկ քառակուսի բնակելի տարածքի միջին արժեքը €24,252 (ապրիլ 2014)։ Այն ավելի բարձր է քան Մ8 անդամ երների մայրաքաղաքներինը (Բեռլին €3.306, Հռոմ €6.188 և Փարիզ €11.229).<ref>{{Cite web |author=Global Property Guide |title=Price per Square Meter United Kingdom – British Cost per Square Meter |url=http://www.globalpropertyguide.com/Europe/United-Kingdom/square-meter-prices |work=Global Property Guide}}</ref>

=== Զբոսաշրջություն ===
{{Հիմնական|Զբոսաշրջությունը Լոնդոնում}}
[[Պատկեր:Entrance to Natural History Museum, Cromwell Road, London SW7 - geograph.org.uk - 1034304.jpg|thumb|right|upright|[[Լոնդոնի բնական պատմության թանգարան]] ]]
Լոնդոնը խոշորագույն զբոսաշրջական կենտրոններից մեկն է։ 2015 թվականին Լոնդոն է ժամանել ավելի քան 65 միլիոն այցելու, ինչը ամենամեծ ցուցանիշն է աշխարհի բոլոր քաղաքների մեջ<ref>{{Cite web |title=Mastercard |url=http://www.masterintelligence.com/content/intelligence/en/research/reports/2015/mastercard-global-destination-cities-index-report-2015.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160422070349/http://www.masterintelligence.com/content/intelligence/en/research/reports/2015/mastercard-global-destination-cities-index-report-2015.html |archive-date=2016 թ․ ապրիլի 22 |access-date=2016 թ․ նոյեմբերի 7}}</ref><ref>{{Cite web |title=London and Partners |url=http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2016/070316-over-65-million-visits-to-london-attractions-in-2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160422003211/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2016/070316-over-65-million-visits-to-london-attractions-in-2015 |archive-date=2016 թ․ ապրիլի 22}}</ref>։ Լոնդոնը նաև առաջինն է Զբոսաշրջիկների կողմից կատարվեծ ծախսումների մեծությամբ, ինչը 2015 թվականին կազմել է մոտ $20,23 միլիարդ<ref>{{Cite web |title=Mastercard |url=https://newsroom.mastercard.com/wp-content/uploads/2015/06/MasterCard-GDCI-2015-Final-Report1.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150705134735/http://newsroom.mastercard.com/wp-content/uploads/2015/06/MasterCard-GDCI-2015-Final-Report1.pdf |archive-date=2015 թ․ հուլիսի 5}}</ref>։ Զբոսաշրջությունը Լոնդոնի տնտեսության հիմնական ճյուղերից մեկն է, որի սպասարկման բնագավառում 2003 թվականի դրությամբ ուներ 350.000 աշխատատեղ<ref name=london_117>{{Cite web |date=2005 թ․ փետրվարի 15 |title=London is the HR centre of opportunity in the UK |url=http://www.personneltoday.com/articles/2005/02/15/27958/london-is-the-hr-centre-of-opportunity-in-the-uk.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120529040349/http://www.personneltoday.com/articles/2005/02/15/27958/london-is-the-hr-centre-of-opportunity-in-the-uk.html |archivedate=2012 թ․ մայիսի 29 |accessdate=2006 թ․ հունիսի 3 |publisher=PersonnelToday.com}}</ref>։

2010 թվականին տասն ամենաշատ վայրերը ըստ այցելության հետևյալն են<ref>{{Cite web |date=2011 թ․ ապրիլի 1 |title=Top 10 London Attractions |url=http://www.visitlondon.com/attractions/culture/top-ten-attractions |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120928024611/http://www.visitlondon.com/attractions/culture/top-ten-attractions/ |archivedate=2012 թ․ սեպտեմբերի 28 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 26 |publisher=Visit London}}</ref>`
# [[Բրիտանական թանգարան]]
# [[Թեյթ Մոդեռն]]
# [[Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ]]
# [[Բնագիտական թանգարան (Լոնդոն)|Բնագիտական թանգարան]]
# [[Կայսերական պատերազմի թանգարան]]
# [[Գիտության թանգարան (Լոնդոն)|Գիտության թանգարան]]
# [[Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարան]]
# [[Մադամ Տյուսոյի թանգարան]]
# [[Լոնդոնի ազգային ծովային թանգարան]]
# [[Թաուեր]]
Լոնդոնի հյուրանոցային համարների քանակը 2015 թվականի դրությամբ կազմում էին 138.769, ինչը տարիների ընթացքում աճում է<ref>{{Cite web |title=London and Partners Statistics |url=http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2015/20151118-london-sees-growth-in-hotel-development-as-new-properties-open-across-capital-for-2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160330230605/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2015/20151118-london-sees-growth-in-hotel-development-as-new-properties-open-across-capital-for-2016 |archive-date=2016 թ․ մարտի 30}}</ref>։

== Տրանսպորտ ==
[[Պատկեր:Black London Cab.jpg|right|thumb|Լոնդոնի սև տաքսի]]
Լոնդոնի տրանսպորտը Լոնդոնի քաղաքապետարանի կողմից վերահսկվող չորս հիմնական ճյուղիերից մեկն է<ref name=london_121>{{Cite web |title=Transport for London |url=http://www.tfl.gov.uk/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107214137/https://tfl.gov.uk/ |archivedate=2016 թ․ նոյեմբերի 7 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Transport for London}}</ref>, սակայն քաղաքապետը ֆինանսապես չի վերահսկում երկար տարածություն անցնող երկաթուղիները, որոնք մուտք են գործում Լոնդոն։ 2007 թվականին որոշ տեղային երկաթգծեր, որոնք ներկայումս Լոնդոնի վերգետնյա ցանցի մաս են, ավելացվեցին որպեսզի նվազեցնեն Լոնդոնի մետրոյի, տրամվայների և ավտոբուսների ծանրաբեռնվածությունը։ Լոնդոնի հասարակական տրանսպորտը ղեկավարում է [[Տրանսպորտ Լոնդոնի համար]] (TfL) ընկերությունը և ամենաընդարձակներից մեկն է աշխարհում։

Ներկայումս Մեծ Լոնդոնի տրանսպորտային ուղիները, տրանսպորտային խնդիրները կարգավորում է [[Լոնդոնի քաղաքապետ]]ը<ref name=stat_tfl>{{Cite web |title=How do I find out about transport in London? |url=http://www.london.gov.uk/help/faq.jsp#transport |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071019055413/http://www.london.gov.uk/help/faq.jsp#transport |archivedate=2007 թ․ հոկտեմբերի 19 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 5 |publisher=Greater London Authority}}</ref>։

=== Ավիացիա ===
[[Պատկեր:Heathrow Terminal 5C Iwelumo-1.jpg|thumb|[[Հիթրոու օդանավակայան]]ը ամենամեծն է Եվրոպայում և երկրորդ ամենազբաղվածը աշխարհում: (Նկարում օդանավակայանի 5C տերմինալն է)]]

Լոնդոնը միջազգային ավիաուղիների գլխավոր խաչմերուկն է աշխարհում ամենազբաղված իր օդային տարածքով։ Ութ օդանավակայաններ օգտագործում են ''Լոնդոն'' բառը իրենց անվանումում, բայց դրանցից խոշորները վեցն են։ [[Հիթրոու օդանավակայան]]ը գտնվում է արևմտյան Լոնդոնի Հիլինգդոն բորոյում և Աշխարհի ամենազբաղված օդանավակայանն է, որտեղից չվերթներ են իրականացնում [[British Airways]]-ի օդանավերը<ref name=london_135>{{Cite web |title=BAA Heathrow: Official Website |url=http://www.heathrowairport.com/ |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=BAA}}</ref>։ 2008 թվականի մարտին բացվեց վեցերորդ տերմինալը<ref name=london_137>{{Cite web |title=Heathrow Airport Terminal 5 |url=http://www.heathrow-airport-uk.info/heathrow-airport-terminal-5.htm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170126135420/http://www.heathrow-airport-uk.info/heathrow-airport-terminal-5.htm |archivedate=2017 թ․ հունվարի 26 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=TMC Ltd}}</ref>։ Նախագծվում էր կառուցել երրորդ թռիչքուղին և վեցերորդ տերմինալը, սակայն գործընթացը կասեցվեց Բրիտանիայի կառավարության կողմից 2010 թվականի մայիսի 12-ին<ref>{{Cite news |date=2010 թ․ մայիսի 12 |title=Heathrow runway plans scrapped by new government |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/london/8678282.stm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180411000045/http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/london/8678282.stm |archivedate=2018 թ․ ապրիլի 11 |accessdate=2011 թ․ հունվարի 30 |work=BBC News}}</ref>։

Կարճ տարածություններով էժան չվերթներ է կազմակերպում [[Գեթվիք օդանավակայան]]ը, որը գտնվում է Լոնդոնի հարավում՝ [[Արևմտյան Սասեքս]]ում<ref name=london_139>{{Cite web |title=BAA Gatwick: Gatwick Airport |url=http://www.gatwickairport.com/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161106105142/http://www.gatwickairport.com/ |archivedate=2016 թ․ նոյեմբերի 6 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=BAA}}</ref>։

[[Լոնդոնի ստանդարտ օդանավակայան]]ը գտնվում է քաղաքի հյուսիս-արևելքում՝ [[Էսեքս]] թաղամասում, այն տեղական չվերթներ է իրականացնում։ Քաղաքի հյուսիսում՝ Բեդֆորշայրում գտնվող օդանավակայանը նույնպես իրականացնում է կարճուղի չվերթներ<ref name=london_140>{{Cite book |url=http://www.stanstedairport.com/ |title=BAA Stansted : Stansted Airport |publisher=BAA |year=2008 |isbn=978-0-86039-476-1 |url-status=dead |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |archivedate=2016 թ․ նոյեմբերի 8 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161108011115/http://www.stanstedairport.com/}}</ref><ref name=london_141>{{Cite book |url=http://www.london-luton.co.uk/en/ |title=London Luton Airport |publisher=London Luton Airport |isbn=978-0-11-510256-1 |url-status=dead |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |archivedate=2016 թ․ հունվարի 26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160126182831/http://www.london-luton.co.uk/en}}</ref>։ [[Լոնդոն Սիթի օդանավակայան]]ը քաղաքի ամենափոքր և ամենակենտրոնականն է և տեղակայցած է Նյուհեմ բորոյում, այն մասնագիտացած է գործարար ուղևորների համար<ref name=london_142>{{Cite web |title=London City Airport&nbsp;— Corporate Information |url=http://www.londoncityairport.com/Default.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206085247/http://www.londoncityairport.com/Default.aspx |archivedate=2012 թ․ փետրվարի 6 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=London City Airport Ltd.}}</ref>։ [[Լոնդոն Սաութենդ օդանավակայան]]ը գտնվում է քաղաքի արևելյան մասում և հիմնականում սպասարկում է կարճուղի էժան փոխադրումներ։

=== Երկաթգիծ ===
==== Մետրո ====
[[Պատկեր:Baker Street tube station MMB 19 S Stock.jpg|thumb|[[Լոնդոնի մետրո]]ն աշխարհում ամենահինն է և ունի երկրորդ մենաերկար համակարգը:]]
[[Լոնդոնի մետրո]]ն ամենահինն է<ref name="Metro">{{Cite book |author=Transport for London |url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/modesoftransport/londonunderground/1604.aspx |title=London Underground: History |isbn=978-0-904711-30-1 |accessdate=2012 թ․ դեկտեմբերի 30}}</ref> և երկրորդ ամենաերկրարը<ref name="railwaygazette.com"/> աշխարհում։ Համակարգը սպասարկում է 270 կայարան<ref name="facts">{{Cite journal |title=Key facts |url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/modesoftransport/londonunderground/1608.aspx |publisher=Transport for London |accessdate=2009 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref> և հիմնվել է մի քանի մասնավոր ընկերությունների կողմից<ref name="UrbanRail">{{Cite book |last=Schwandl |first=Robert |url=http://de.geocities.com/u_london/london.htm |title=London Underground |publisher=UrbanRail.net |year=2001 |isbn=978-3-936573-01-5 |url-status=live |accessdate=2006 թ․ սեպտեմբերի 24 |archivedate=2006 թ․ հոկտեմբերի 6 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061006013919/http://de.geocities.com/u_london/london.htm}}</ref>։ Այն հիմնադրվել է 1863 թվականին։

Օրական ավելի քան երեք միլիոն և տարեկան ավելի քան մեկ միլիարդ ուղևոր սպասարկվում է Լոնդոնի մետրոյից<ref name=london_124>{{Cite press release |title=Tube breaks record for passenger numbers |date=2007 թ․ դեկտեմբերի 27 |publisher=Transport for London |url=http://www.tfl.gov.uk/static/corporate/media/newscentre/archive/7103.html |url-status=dead |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 5 |archivedate=2014 թ․ փետրվարի 28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228154312/http://www.tfl.gov.uk/static/corporate/media/newscentre/archive/7103.html}}</ref>։ Մեկ ներդրումային ծրագրի շնորհիվ մոտրոյի արդիականացման համար ծախսվեց £6.5&nbsp;միլիարդ (€7.7&nbsp;միլիարդ) [[Ամառային Օլիմպիական խաղեր 2012]]-ից առաջ<ref>{{Cite web |title=The London 2012 legacy |url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/projectsandschemes/25869.aspx |accessdate=2013 թ․ օգոստոսի 11 |publisher=Transport for London}}</ref>։ 1987 թվականին հիմնվեց [[Դոքլենդսի թեթև մետրո]]ն, որը սպասարկում է ավելի փոքր վագոններով և իրականացնում է թեթև փոխադրումներ։ Այն սպասարկում է [[Դոքլենդս]]ը, [[Գրինվիչ]]ը և [[Լյուսհեմ]]ը։

==== Վերգետնյա երկաթգիծ ====
[[Պատկեր:King's Cross Western Concourse.jpg|thumb|[[Քինգս Քրոս երկաթգծի կայարան]]ը արևմտյան Կոնկուրսում]]
Լոնդոնում կան 366 [[երկաթգծի կայարան]], որը հիմնականում սպասարկում է արվարձանների երկաթգծի ցանցը։ Հարավային Լոնդոնում ավելի շատ են երկաթգծերը, քանի որ ներգետնյա ցանցը քիչ է։ Ամենաշատ երկաթգծերը Լոնդոնի կենտրոնական մասում են, որոնք կապում են տասնութ երկաթգծի կայարանները<ref name="london_127">{{Cite web |title=First Capital Connect |url=http://www.firstcapitalconnect.co.uk/Main.php?sEvent=HomePage |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100727095140/http://www.firstcapitalconnect.co.uk/Main.php?sEvent=HomePage |archivedate=2010 թ․ հուլիսի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=First Capital Connect}}</ref>։ Լոնդոնի գնածքները ամենազբաղվածն են ուղևորների քանակով Մեծ Բրիտանիայում<ref name="National Rail Station Usage">{{Cite web |title=Rail Station Usage |url=http://www.rail-reg.gov.uk/server/show/nav.1529 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140121143644/http://www.rail-reg.gov.uk/server/show/nav.1529 |archivedate=2014 թ․ հունվարի 21 |accessdate=2009 թ․ հոկտեմբերի 24 |publisher=Office of Rail Regulation}}</ref><ref name="Tube exits">{{Cite web |title=Tube exits |url=http://www.tfl.gov.uk/tfl/corporate/modesoftransport/tube/performance/default.asp?onload=entryexit |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120620192115/http://www.tfl.gov.uk/tfl/corporate/modesoftransport/tube/performance/default.asp?onload=entryexit |archivedate=2012 թ․ հունիսի 20 |accessdate=2009 թ․ հոկտեմբերի 24 |publisher=Transport for London}}</ref>։ Կլապհելմ Ջանկշն կայարանը Եվրոպայի ամենազբաղված կայարանն է, գնացծների ընդունմամբ։

Ավել շատ երկաթգծի պահանջարկից ելնելով [[Կրոսռեյլ]]ը կբացվի 2018 թվականին։ Այն կլինի նորագւոյն երկաթգիծ, որը Կանցնի Լոնդոնի արևելքից արևմուտք և կունենա մասնաճյուղ [[Հիթրոու օդանավակայան]]ում<ref>{{Cite web |title=Crossrail Regional Map |url=http://www.crossrail.co.uk/route/maps/regional-map |accessdate=2013 թ․ սեպտեմբերի 8 |publisher=Crossrail}}</ref>։ Այն Եվրոպայի ամնեախոշոր շինարարական նախագիծն է, որի արժեքը կկազմի £15 միլիարդ<ref>{{Cite news |date=2012 թ․ հունվարի 2 |title=Crossrail's giant tunnelling machines unveiled |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-16289051 |work=BBC News}}</ref><ref>{{Cite news |last=Leftly |first=Mark |date=2010 թ․ օգոստոսի 29 |title=Crossrail delayed to save £1bn |url=http://www.independent.co.uk/news/business/news/crossrail-delayed-to-save-1631bn-2064629.html |newspaper=The Independent on Sunday |location=London}}</ref>։

==== Ներքաղաքային և միջազգային ====
[[Պատկեր:St Pancras railway station MMB B9 373213.jpg|thumb|Սենտ Պանկրաս արկաթգծի կայարանը, որը գերարագ գնացքների գլխավոր տերմինալն է և սպասարկում է [[Eurostar]]-ին և [[HS1]]-ին:]]

Լոնդոնը ազգային երկաթգծի ցանցի կենտրոնն է և գնացքով ճանապարհորդությունների 70 տոկոսը սկսում կամ ավարտվում է Լոնդոնից<ref>{{Cite web |title=Rail |url=http://londonfirst.co.uk/our-focus/londons-transport-infrastructure/rail/ |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 5 |work=London First |publisher=London First}}</ref>։ Նրեքաղաքային երկաթգծերի նման, տարածքային և միջազգային գնացքների մեծ մասը կայանում են Լոնդոնի կենտրոնական հատվածում, որոնք կապում են Լոնդոնը Բրիտանիայի մյուս տարածաշրջանների հետ։

Որոշ միջազգային երկաթգծի ծառայություններ 20-րդ դարում սպասարկվում էին հատուկ նավերի օգնությամբ, դեպի Փարիզ, Ամստերդամ և Բրյուսել։ 1994 թվականից, երբ բացվեց [[Եվրոթունել]]ը, Լոնդոնը ուղղակի կապվեց մայրցամաքային երկաթգծին` թույլ տալով [[Eurostar]]-ին ծառայություններ մատուցել։ 2007 թվականից սկսած Սրբ. Պանկաս երկաթգծի կայարանից գերարագ գնացքներով ուղևորները կարող են մեկնել [[Լիլ]], [[Փարիզ]], [[Բրյուսել]] և Եվրոպայի շատ քաղաքներ<ref name=london_128>{{Cite web |title=Eurostar |url=http://www.eurostar.com/dynamic/index.jsp;ERSPRDSession=LJqZB7nyKlW9lVLvZzK534LvMjL519fPDS4R0QGn51CprylVmjH8!685848002 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121114050414/http://www.eurostar.com/dynamic/index.jsp;ERSPRDSession=LJqZB7nyKlW9lVLvZzK534LvMjL519fPDS4R0QGn51CprylVmjH8!685848002 |archivedate=2012 թ․ նոյեմբերի 14 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Eurostar}}</ref>։ Ներքին առաջին գերարագ երթուղին բացվեց 2009 թվականի հունիսին, որի միջոցով Լոնդոնը կապվեց [[Քենթ]]ին<ref name="Southeastern Highspeed">{{Cite web |title=Highspeed |url=http://www.southeasternrailway.co.uk/highspeed/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141128053424/http://www.southeasternrailway.co.uk/highspeed/ |archivedate=2014 թ․ նոյեմբերի 28 |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 5 |publisher=Southeastern}}</ref>։ Նախագծվում է բացել երկրորդ գերարագ ուղին, որը կկապի Լոնդոնը [[Անգլիա]]յի հյուսիսի և Յորքշիրի հետ։

=== Ավտոբուսներ և տրամվայներ ===
[[Պատկեր:Arriva London bus DW262 (LJ59 GUA), 18 September 2010.jpg|thumb|[[Լոնդոնի ավտոբուսներ|Կարմիր երկհարկանի ավտոբուսը]] Լոնդոնի խորհրդանիշներից է]]
Լոնդոնի [[Լոնդոնի ավտոբուսներ|ավտոբուսային ցանցը]] խոշորագույններից է աշխարհում. այն աշխատում է 24 ժամ օրվա ընթացքում, ունի մոտ 8.500 ավտոբուս, ավելի քան 700 ավտոբուսային երթուղի և 19.500 ավտոբուսային կայան<ref name="Buses">{{Cite web |title=What we do – Buses |url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/about-tfl/what-we-do/buses |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 5 |work=Transport for London |publisher=Transport for London}}</ref>։ 2013 թվականին ավտոբուսները ունեցել են ավելի քան 2 միլիարդ ուղևոր, ավելի շատ քան մետրոն<ref name="Buses"/>։ Տարեկան հասույթը կազմում է մոտ £850&nbsp;միլիոն։ Լոնդոնը ունի ամենաշատ հաշմանդամների սայլակների ուղիների ցանցը աշխարհում<ref name=london_131>{{Cite web |date=2006 թ․ մայիսի 23 |title=London's bus improvements get Parliamentary seal of approval |url=http://www.tfl.gov.uk/static/corporate/media/newscentre/archive/3609.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130812011609/http://www.tfl.gov.uk/static/corporate/media/newscentre/archive/3609.html |archivedate=2013 թ․ օգոստոսի 12 |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 5 |publisher=Transport For London}}</ref> և 2007 թվականի երրորդ քառորդից լսողության և տեսողական խնդիրներ ունեցող մարդկանց համար դյուրինացվեց ուղևորությունը։ Երկհարկանի կարմիր ավտոբուսները միջազգայնորեն ճանաչված են որպես Լոնդոնի խորհրդանիշ<ref name=london_132>{{Cite web |title=London Black Cabs |url=http://www.londonblackcabs.co.uk/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161019195555/http://www.londonblackcabs.co.uk/ |archivedate=2016 թ․ հոկտեմբերի 19 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=London Black Cabs}}</ref><ref name=london_133>{{Cite web |title=Tube |url=http://www.tfl.gov.uk/modalpages/2625.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140323152622/http://www.tfl.gov.uk/modalpages/2625.aspx |archivedate=2014 թ․ մարտի 23 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Transport for London}}</ref>։

Լոնդոնն ունի ժամանակակից տրամվայների ցանց, որը հայտնի է որպես [[Տրամլինք]] և կենտրոնացված է Հարավային Լոնդոնի [[Քրոյդոն]] թաղամասում։ Ցանցը ունի 39 կայարան և 4 երթուղի, 2013 թվականին ունեցել է28&nbsp;միլիոն ուղևոր<ref name=Trams>{{Cite web |title=What we do – Trams |url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/about-tfl/what-we-do/tramlink |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 5 |work=Transport for London |publisher=Transport for London}}</ref>։

=== Նավահանգիստներ և գետային նավեր ===
[[Լոնդոնի նավահանգիստ]]ը լինելով աշխարհի խոշորագույն նավահանգիստը` ներկայումս երկրորդն է Մեծ Բրիտանիայում` ընդունելով տարեկան 45 միլիոն տոննա ուղեբեռ<ref name=handling>{{Cite web |title=ARCHIVED CONTENT&#93; Provisional Port Statistics 2009 |url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/http://www.dft.gov.uk/pgr/statistics/datatablespublications/maritime/ports/provportstats2009 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160909154554/http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/http://www.dft.gov.uk/pgr/statistics/datatablespublications/maritime/ports/provportstats2009 |archivedate=2016 թ․ սեպտեմբերի 9 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 26 |publisher=Department for Transport&nbsp;– Webarchive.nationalarchives.gov.uk}}</ref>։ Ամենածանրաբեռնվածներից է [[Տիլբուրիի նավահանգիստ]]ը, որը գտնվում է Մեծ Լոնդոնի արտաքին սահմանին։

Թեմզա գետի վրա մատուցվում են նավերի ծառայություններ։ Նավերը շարժվում են ամեն 20 րոպեն մեկ Էմբակմենթից դեպի Հյուսիսային Գրինվիչ և սպասարկում է մոտ 2,5 միլիոն ուղևոր ամեն տարի<ref>[http://www.tfl.gov.uk/corporate/media/newscentre/archive/27762.aspx Transport for London: Woolwich Ferry, 50 years on] Retrieved 8 September 2013</ref>։ Գործում են նաև զբոսաշրջային ծառայություններ, որոնք ծանոթացնում են Լոնդոնի հետ։

=== Ճանապարհներ ===
[[Պատկեր:Rush hour on the A102 - geograph.org.uk - 205323.jpg|thumb|right|A102 մայրուղին [[Գրինվիչ]]ի մոտ, որ [[Ներքին Լոնդոն]]ում կառուցված քիչ մայրուղիներից մեկն է]]
Կենտրոնական Լոնդոնում հիմնական տրանսպորտային միջոցները հասարակական տրանսպորտն է, ավտոմեքենաները ավելի շատ տարածված են արվարձաններում։ Լոնդոնի ներքին ճանապարհային շրջուղին (քաղաքի կենտրոնի շրջանակում), հյուսիսային և հարավային ճանապարհները (արվարձաններում), արտաքին M25 մայրուղին կոչված են քաղաքը խցանումներից զերծ պահելու համար։ M25-ը ամենաերկար շրջուղին է աշխարհում 121.5 կմ երկարությամբ<ref>Campbell, Ken (2000). "Guinness World Records 2001". p. 150.</ref><ref name=london_143>{{Cite web |date=1988 թ․ օգոստոսի 17 |title=Beds, Herts and Bucks Travel&nbsp;— All you need to know about the M25 |url=http://www.bbc.co.uk/threecounties/travel/m25/m25_facts.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100811062741/http://www.bbc.co.uk/threecounties/travel/m25/m25_facts.shtml |archivedate=2010 թ․ օգոստոսի 11 |accessdate=2010 թ․ փետրվարի 20 |publisher=BBC}}</ref>։ A1 և M1 մայրուղիները միացբում են Լոնդոնը [[Լիդս]]ի, [[Նյուքասլ ափոն Թայն|Նյուքասլի]] և [[Էդինբուրգ]]ի հետ։

M25 մայրուղին ամենազբաղված ուղղությունն է երկրում։ Այստեղ մեքենաների արագությունը ժամում 10.6 կմ է<ref name=london_147>{{Cite news |last=Mulholland |first=Hélène |date=2009 թ․ մարտի 16 |title=Boris Johnson mulls 'intelligent' congestion charge system for London |url=http://www.theguardian.com/politics/2009/mar/16/boris-johnson-congestion-charge |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160819213408/http://www.theguardian.com/politics/2009/mar/16/boris-johnson-congestion-charge |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 19 |accessdate=2009 թ․ սեպտեմբերի 1 |work=The Guardian |location=London}}</ref>։

2003 թվականից Լոնդոնում սկսվեց ճանապարհների օգտագործման տուրք գանձվել մեքենաներից, որպեսզի իջեցվի ծանրաբեռնվածությունը քաղաքի կենտրոնում։ Քիչ բացառություններով մեքենաների վարորդները ստիպված են օրական £10 վճարել, որպեսզի երթևեկեն քաղաքի հատուկ գոտիներով, հիմնականում քաղաքի կենտրոնով<ref name="london_144">{{Cite journal |title=Charging Zone |url=http://www.tfl.gov.uk/tfl/roadusers/congestioncharge/whereandwhen/ |url-status=dead |publisher=Transport for London |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |archivedate=2014 թ․ մարտի 20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140320060141/http://www.tfl.gov.uk/tfl/roadusers/congestioncharge/whereandwhen/}}</ref><ref name="london_145">{{Cite web |title=Who pays what |url=http://www.tfl.gov.uk/roadusers/congestioncharging/6741.aspx |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080608124006/http://www.tfl.gov.uk/roadusers/congestioncharging/6741.aspx |archivedate=2008 թ․ հունիսի 8 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=Transport for London}}</ref>։ Վարորդները, ովքեր այդ հատուկ վայրերի բնակիչներ են, կարող են վճարել անդամավճար ամբողջ երեք ամսվա համար<ref name="london_146">{{Cite web |title=Residents |url=http://www.tfl.gov.uk/roadusers/congestioncharging/6735.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312165111/http://www.tfl.gov.uk/roadusers/congestioncharging/6735.aspx |archivedate=2014 թ․ մարտի 12 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 7 |publisher=Transport for London}}</ref>։ Ըստ Լոնդոնի կառավարության՝ վճարովի ճանապարհների ավելացումը կբերի մետրոյից և ավտոբուսներից օգտվողների աճ օրական 20.000 մարդով և մեքենաների նվազում 10-15 տոկոս<ref>Santos, Georgina; Button, Kenneth; Noll, Roger G. "London Congestion Charging/Comments." Brookings-Wharton Papers on Urban Affairs. 15287084 (2008): 177,177–234.</ref>։ Համաձայն վերջին տարիների վիճակագրության՝ Լոնդոնի կենտրոնում մեքենաների թիվը 195,000-ից նվազել է 125,000 մեքենայի<ref>Table 3 in Santos, Georgina; Button, Kenneth; Noll, Roger G. "London Congestion Charging/Comments." Brookings-Wharton Papers on Urban Affairs.15287084 (2008): 177,177–234.</ref>։

== Կրթություն ==
=== Բարձրագույն կրթություն ===
[[Պատկեր:Strand102.jpg|thumb|[[Քինգս քոլեջ Լոնդոն]]ը հիմնադրվել է [[Գեորգ IV]]-ի և [[Վելինգտոնի դքսի]] կողմից 1829 թվականին և համարվում է [[Լոնդոնի համալսարան]]ի հիմնադիր քոլեջներից մեկը]]
[[Պատկեր:Wilkins Building 2, UCL, London - Diliff.jpg|thumb|Վիլկինս կառույցը [[Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ]]ի մոտ]]
Լոնդոնը բարձրագույն կրթության համաշխարհային կենտրոն է համարվում կրթության և հետազոտության բնագավառում` իր 43 համալսարաններով, ինչը ամենամեծ կենտրոնացումն է Եվրոպայում<ref name="london2"/><ref>{{Cite web |title=QS World University Rankings® 2015/16 |url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2015#sorting=rank+region=+country=+faculty=+stars=false+search= |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26}}</ref><ref>{{Cite web |title=Mayor of London says city is 'education capital of the world' |url=http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2015/15092015-qs-world-university-rankings-201516 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161130134858/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2015/15092015-qs-world-university-rankings-201516 |archive-date=2016 թ․ նոյեմբերի 30 |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26 |website=www.londonandpartners.com}}</ref>։ Լոնդոնի համալսարաններում սովորում է 110.000 ուսանող, ավելին քան աշխարհի այլ որևէ քաղաքում<ref>{{Cite web |title=Capital offer {{!}} Times Higher Education |url=https://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2013-14/world-ranking/analysis/capital-offer |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26}}</ref>։ 2014 թվականին [[PricewaterhouseCoopers]]-ի հաշվետվությամբ Լոնդոնը ճանաչվեց համաշխարհային բարձրագույն կրթության մայրաքաղաք<ref>{{Cite web |title=Pricewaterhousecoopers |url=http://pdf.pwc.co.uk/cities-of-opportunity-2014-london.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180612143014/http://pdf.pwc.co.uk/cities-of-opportunity-2014-london.pdf |archive-date=2018 թ․ հունիսի 12 |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 26}}</ref>։

Լոնոնում են գտնվում մեծ թվով առաջատար կրթական հաստատություններ։ Համաձայն ''[[QS World University Rankings]]'' 2014-2015 տվյալների՝ [[Կայսերական քոլեջ Լոնդոն]]ը երկրորդն է աշխարհում (որի մեջ մտնում է [[Քեմբրիջի համալսարան]]ը), [[Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ]]ը (UCL) հինգերորդն է և [[Քինգս կոլեջ Լոնդոն]]ը (KCL)` 16-րդը<ref>{{Cite web |title=QS World University Rankings – Overall for 2014 |url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2014 |accessdate=2014 թ․ նոյեմբերի 13}}</ref>։ [[Լոնդոնի տնտեսագիտության դպրոց]]ը ճանաչվել է աշխարհի առաջատար սոցյալական գիտությունների հաստատությունը կրթական և հետազաոտական ոլորտներում<ref name=london_156>{{Cite news |last=Hipwell |first=Deirdre |date=2007 թ․ սեպտեմբերի 23 |title=The Sunday Times Good University Guide 2007&nbsp;– Profile for London School of Economics |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article2496158.ece |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |work=The Sunday Times |location=London |archive-date=2011-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110905160854/http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article2496158.ece |url-status=dead }}{{subscription required}}</ref>։ [[Լոնդոնի բիզնես դպրոց]]ը համարվում է աշխարհի առաջատար բիզնես դպրոցներից մեկը և 2015 թվականին MBA ծրագիրը համարվել է երկրորդ լավագույնը աշխարհում ''[[Financial Times]]''-ի կողմից<ref name = "ft">{{Cite news |title=FT Global MBA Rankings |url=http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/global-mba-rankings |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509033836/https://rankings.ft.com/businessschoolrankings/global-mba-rankings |archivedate=2021 թ․ մայիսի 9 |accessdate=2010 թ․ հունվարի 25 |work=Financial Times |location=London}}</ref>։
[[Լոնդոնի համալսարան]]ը մեծագույն համալսարանային ցանցն է Բրիտանիայում<ref>[http://www.hesa.ac.uk/dox/dataTables/studentsAndQualifiers/download/institution0506.xls HESA Statistics: United Kingdom]. HESA. Retrieved 6 April 2015</ref>։ Այն ներառում է չորս խոշոր համալսարան` [[Քինգս քոլեջ Լոնդոն]]ը, [[Մարի թագուհու Լոնդոնի համալսարան]]ը, [[Արքայական Հոլովեյ]]ը և [[Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ]]ը և մեծ քանակությամբ փոքր և միջին ուսումնական կենտրոններ, այդ թվում [[Բիրքբեկ քոլեջ]]ը, the [[Կուրտոյի արվեստի ինստիտուտ]]ը, [[Գոլդսմիթս]]ը, [[Երաժշտության և թատրոնի Գիդհոլյան դպրոց]]ը, Կրթության ինստիտուտը, [[Լոնդոնի բիզնես դպրոց]]ը, [[Լոնդոնի տնտեսագիտության դպրոց]]ը և այլն<ref>{{Cite web |title=Colleges and Institutes |url=http://www.london.ac.uk/colleges_institutes.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170111223742/http://www.london.ac.uk/colleges_institutes.html |archivedate=2017 թ․ հունվարի 11 |accessdate=2010 թ․ սեպտեմբերի 23 |publisher=University of London}}</ref>։ Լոնդոնի համալսարանի անդամները ունեն իրենց սեփական ընդունող հանձնաժողովը, իսկ դրանցից շատերը ունեն սեփական շրջանավարտների մրցանակները։

Շատ համալսարաններ Լոնդոնում չեն հանդիսանում Լոնդոնի համալսարանի անդամ, օրինակ` [[Բրունել համալսարան]]ը, [[Լոնդոնի Սիթի համալսարան]]ը, [[Լոնդոնի կայսերական քոլեջ]]ը, [[Քինգստոն համալսարան]]ը (ավելի քան 34.000 ուսանողով)<ref name=london_157>[http://www.londonmet.ac.uk/library/o90402_3.pdf About London Met] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090124143209/http://www.londonmet.ac.uk/library/o90402_3.pdf |date=2009-01-24 }} London Metropolitan University, August 2008</ref>։

[[Պատկեր:Royal College of Music - April 2007.jpg|thumb|[[Երաժշտության թագավորական քոլեջ]]ը դիմացից:]]
Լոնդոնում են գտնվում հինգ խոշոր բժշկական դպրոցներ և մեծ թվով ուսուցողական բժշկական հաստատություններ։

Լոնդոնում են գտնվում մեծ թվով բիզնես դպրոցներ, ներառյալ [[Լոնդոնի բիզնեսի և ֆինանսների դպրոց]], [[Քաս բիզնես դպրոց]]ը, [[Հալթ միջազգային բիզնես դպրոց]]ը, [[Լոնդոնի եվրոպական բիզնես դպրոց]]ը, [[Կայսերական քոլեջի բիզնես դպրոց]]ը և [[Լոնդոնի բիզնես դպրոց]]ը։

=== Առաջնային և երկրորդական կրթություն ===
Լոնդոնի հիմնական առաջնային և երկրորդական պետական դպրոցները և հետագա կրթական քոլեջները վերահսկվում են [[Լոնդոնի բորո]]ների կողմից։ Լոնդոնում կան նաև մեծ քանակությամբ մասնավո դպրոցներ և քոլեջներ, որոնցից շատերը հին և ճանաչված կրթօջախներ են, օրինակ [[Լոնդոն Սիթի դպրոց]]ը, [[Հարոու դպրոց]]ը, [[Սորպ Պետրոսի դպրոց (Լոնդոն)|Սուրբ Պետրոսի դպրոցը]], [[Համալսարանական քոլեջի դպրոց]]ը, [[Ջոն Լայոնի դպրոց]]ը և այլն։

== Մշակույթ ==
=== Ժամանց և հանգիստ ===

[[Պատկեր:Open Happiness Piccadilly Circus Blue-Pink Hour 120917-1126-jikatu.jpg|thumb|right|[[Պիկկարդիլի հրապարակ]]]]
Ժամանցը Լոնդոնի տնտեսության կարևոր բաղադրիչն է, 2003 թվականի տվյալներով Լոնդոնի ժամանցի վայրերը կազմում են Մեծ Բրիտանիայի քառորդ մասը<ref>{{Cite web |title=Mayor of London - Spending Time: Londons Leisure Economy |url=http://www.london.gov.uk/mayor/economic_unit/spending_time.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20031219084151/http://www.london.gov.uk/mayor/economic_unit/spending_time.jsp |archive-date=2003 թ․ դեկտեմբերի 19 |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 30 |website=www.london.gov.uk}}</ref>։ Քաղաքը մտնում է աշխարհի խոշորագույն չորս նորաձևության մայրաքաղաքների մեջ և համաձայն պաշտոնական վիճակագրական տվյալների Լոնդոնը աշխարհում երրորդ ամենազբաղվածը կինոարտադրողն է<ref>{{Cite web |title=20 facts about London's culture {{!}} London City Hall |url=https://www.london.gov.uk/priorities/arts-culture/promoting-arts-culture/20-facts-about-london-s-culture |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151001092404/https://www.london.gov.uk/priorities/arts-culture/promoting-arts-culture/20-facts-about-london-s-culture |archive-date=2015 թ․ հոկտեմբերի 1 |accessdate=2015 թ․ սեպտեմբերի 30 |website=www.london.gov.uk}}</ref> և աշխարհում ունի ամենաշատ թատրոնի հանդիսատեսը<ref>{{Cite news |last=Pickford |first=James |date=2014 թ․ հուլիսի 30 |title=Study puts London ahead of New York as centre for theatre |url=http://www.ft.com/intl/cms/s/0/54e31212-17f1-11e4-b842-00144feabdc0.html#axzz3nFXDe4Lp |access-date=2015 թ․ սեպտեմբերի 30 |newspaper=Financial Times |issn=0307-1766}}</ref>։

Լոնդոնի [[Վեստմինստեր (Լոնդոն)|Վեստմինստեր սիթիի]] Վեստ Էնդ թաղամասում է գտնվում [[Լեսթեր հրապարակ]]ը, որտեղ ներկայացվում են Լոնդոնի և աշխարհի կինոնկարների պրեմիերաները և [[Պիկադիլի հրապարակ]]ը իր հրաշագեղ էլեկտրական գովազդներով<ref name="london_160">{{Cite web |title=Piccadilly Lights |url=http://www.piccadillylights.co.uk/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161226174543/http://www.piccadillylights.co.uk/ |archivedate=2016 թ․ դեկտեմբերի 26 |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 3 |publisher=Land Securities}}</ref>։ Լոնդոնի [[Վեստ-Էնդ թատրոն|թատրոնների]] թաղամասը նույնպես այստեղ է, իր բազմաթիվ կինոթատրոններով, սրճարաններով, ակումբներով և ռեստորաններով, ներառյալ քաղաքի Չայնաթաունը ([[Սոհո]]յում), որի հենց արևելքում է գտնվում [[Արքայական օպերայի տուն]]ը, որտեղ նաև գտնվում են շատ մասնագիտացած խանութներ։ Սիթիում է ստեղծագործում [[Էնդրու Լլոյդ Ուեբեր]]ը, ում երաժշտական ստեղծագործությունները ծառայում են Վեստ-Էնդ թատրոնի համար դեռևս 20-րդ դարից<ref>[https://books.google.am/books?id=AWaZ1LAFAZEC&dq=lloyd+webber+%22the+most+commercially+successful+composer+in+history.%22&source=gbs_navlinks_s Sondheim and Lloyd-Webber: the new musical] ''The New York Times''.. referred to Andrew Lloyd Webber as "the most commercially successful composer in history"</ref>։ Մեծ Բրիտանիայի Արքայական բալետի, Անգլիայի ազգային պալետի, Արքայական օպերայի և Անգլիայի ազգային օպերայի ներկայացումները տեղի են ունենում [[Արքայական օպերակի տուն|Արքայական օպերակի տանը]]<ref name="London's Concerts">{{Cite web |title=Theatres and concert halls. |url=http://www.yourlondon.gov.uk/visiting/topic.jsp?topicid=6482&search_title=Theatres+and+concert+halls |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080124185332/http://www.yourlondon.gov.uk/visiting/topic.jsp?topicid=6482&search_title=Theatres+and+concert+halls |archivedate=2008 թ․ հունվարի 24 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Your London}}</ref>։

[[Պատկեր:Harrods at Night, London - Nov 2012.jpg|thumb|upright|left|[[Harrods]]-ը [[Նայթսբրիջ]]ում]]
[[Իսլինգտոն]]ի մեկ կիլոմետրանոց վերին փողոցում կան ավելի շատ սրճարաններ և ռեստորաններ, քան Մեծ Բրիտանիայի որևէ այլ փողոցում<ref name=london_161>{{Cite journal |title=2001: Public houses |url=http://www.bbc.co.uk/history/trail/local_history/city/street_03.shtml?publichouses |url-status=dead |publisher=BBC |accessdate=2008 թ․ հունիսի 4 |archivedate=2018 թ․ փետրվարի 18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180218090925/http://www.bbc.co.uk/history/trail/local_history/city/street_03.shtml?publichouses}}</ref>։ Եվրոպայի ամենազբաղված առևտրի գոտին [[Օքսֆորդ փողոց]]ն է, որի առևտրի գոտին ձգվում է մոտմեկ կիլոմետր, դարձնելով ամենաերկար առևտրի փողոցը Մեծ Բրիտանիայում<ref name=london_162>{{Cite journal |date=2006 թ․ սեպտեմբեր |title=Oxford Street gets its own dedicated local police team |url=http://www.london.gov.uk/londoner/06sep/p7a.jsp |url-status=live |publisher=[[The Londoner]] |accessdate=2007 թ․ հունիսի 19 |archivedate=2007 թ․ սեպտեմբերի 30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930204913/http://www.london.gov.uk/londoner/06sep/p7a.jsp}}</ref>։ 
[[Պատկեր:London, UK (August 2014) - 156.JPG|thumb|right|[[Շեքսպիրի գլոբուս]]ը Գլոբուս թատրոնի ժամանակակից վերակառացումն է, որը գտնվում է Թեմզայի հարավային ափին]]
Լոնդոնում են գտնվում այնպիսի ժամանակակից ձևավորողներ, ինչպիսիք են [[Վիվյեն Վեստվուդ]]ը, [[Ջոն Գալիանո|Գալիանոն]], [[Ստելա Մակկարտնի]]ն, [[Մանոլո Բլահնիկ]]ը և [[Ջիմմի Չո]]ն և ուրիշներ, ովքեր բացել են բազմաթիվ նորաձևության դպրոցնել, դարձնելով Լոնդոնը միջազգային նորաձևության կենտրոններից մեը [[Փարիզ]]ի, [[Միլան]]ի և [[Նյու Յորք]]ի հետ միասին։ Լոնդոնի խոհանոցը բազմատեսակ խոհանոցային մշակույթների միախառնում է<ref name=london_163>{{Cite web |title=Chinatown&nbsp;— Official website |url=http://www.chinatownlondon.org/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161005234847/http://chinatownlondon.org/ |archivedate=2016 թ․ հոկտեմբերի 5 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Chinatown London}}</ref>։

Քաղաքում կազմակերպվում են բազմաթիվ տարեկան միջոցառումներ, որոնք սկսվում են Նոր տարվա պարադով, հրավառություն է կազմակերպվում [[Լոնդոնի աչք]]ի վրա։ Երկրորդ խոշորագույն տոնախմբությունները կազմակերպվում են օգոստոսին [[Նոթինգ Հիլ կառնավալ]]ի ժամանակ։

=== Գրականություն, կինո և հեռուստատեսություն ===
[[Պատկեր:John Keats (4625082560).jpg|thumb|[[Ջոն Քիթս]]ի տունը, որտեղ նա գրել է ''Ode to a Nightingale'' պոեմը]]
Լոնդոնում են գրվել մեծ թվով գրականական գլուխգործոցներ։ Լոնդոնի գրականության կենտրոնը ավանդաբար եղել է [[Համփստիդ]] և (սկսած 20-րդ դարից) [[Բլումսբարի]]ն։ Քաղաքը իրենց գործերում նկարագրել են [[Սեմյուել Փիփս]]ը, ով ականատեսի աչքերով պատմել է Լոնդոնի մեծ հրդեհի մասին, [[Չարլզ Դիքենս]]ը, ով նկարագրել է Լոնդոնի մառախուղը, ամպամածությունը և ձյունը և [[Վիրջինիա Վուլֆ]]ը, ով ժամանակակից գրականության հայտնի դեմքերից է<ref name="London in Literature">{{Cite web |title=London in Literature, |url=http://www.brynmawr.edu/library/speccoll/guides/london/londoninliterature.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160322131826/http://www.brynmawr.edu/library/speccoll/guides/london/londoninliterature.shtml |archivedate=2016 թ․ մարտի 22 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Bryn Mawr College}}</ref>։
[[Պատկեր:Sherlock Holmes Museum.jpg|left|thumb|[[Շերլոկ Հոլմսի թանգարան]]ը [[Բեյքեր սթրիթ]]ի 221B հասցեում]]
[[Ուիլյամ Շեքսպիր]]ը իր կյանքի մեծ մասը անցկացրել է Լոնդոնում, նրա ընկեր [[Բենջամին Ջոնսոն]]ը նույնպես ստեղծագործել է Լոնդոնում և նրա ամենանշանավոր գործը` «Ալքիմիկը» գրվել է Լոնդոնում<ref name="London in Literature" />։ [[Դանիել Դեֆո]]յի «Ժանտախտի տարվա օրագրում» (1722) նկարագրում են 1665 թվականի Մեծ ժանտախտը<ref name="London in Literature" />։ Հետագայում 19—ից 20-րդ դարերում Լոնդոնի գրականության վառ գործերից էին Դիքենսի վեպերը և [[Արթուր Կոնան Դոյլ]]ի [[Շեռլոկ Հոլմս]]ի պատմությունները<ref name="London in Literature" />։ Ժամանակակից գրողներից ամենահայտնիներն են [[Պետեր Ակրոյդ]]ը, ով Լոնդոնի «կենսագրության» հեղինակն է և [[Լեյն Սինքլեյր]]ը, ով գրում է հոկեբանական աշխարհագրություն ժանրում։

Լոնդոնը կինոարտադրության կարևոր կենտրոն է և գլխավոր կինոստուդիաները գտնվում են [[Սոհո]]յում։ [[Working Title Films]]-ի գլխամասը գտնվում է Լոնդոնում<ref name=london_165>{{Cite web |title=Working Title Films |url=http://www.workingtitlefilms.com/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161226131133/https://www.workingtitlefilms.com/ |archivedate=2016 թ․ դեկտեմբերի 26 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 27 |publisher=Universal Studios}}</ref>։ Լոնդոնում են նկարահանվել այնպիսի ֆիլմեր ինչպիսիք են ''[[Օլիվեր Թվիստ (1948 ֆիլմ)|Օլիվեր Թվիստը]]'' (1948), ''[[Սկրուջ (1951 ֆիլմ)|Սկրուջը]]'' (1951), ''[[Պիտեր Պեն (1953 ֆիլմ)|Պիտեր Պենը]]'' (1953), ''[[101 դալմատիններ (ֆիլմ)|101 դալմատինները]]'' (1961), ''[[Իմ հիասքանչ լեդի (ֆիլմ)|Իմ հիասքանչ լեդին]]'' (1964), ''[[Մերի Պոպինս (ֆիլմ)|Մերի Պոպինսը]]'' (1964), ''[[Նոթինգ Հիլ]]ը'' (1999), ''[[Իրական սեր]]ը'' (2003), ''[[V նշանակում է Վենդետա (ֆիլմ)|V նշանակում է Վենդետա]]'' (2005), և ''[[Թագավորի ելույթը]]'' (2010)։ Լոնդոնի նշանավոր դերասաններից և ռեժիսորներից են [[Չառլի Չապլին]]ը, [[Ալֆրեդ Հիչքոք]]ը, [[Մայքլ Քեյն]]ը, [[Հելեն Միրեն]]ը, [[Գարի Օլդման]]ը, [[Քրիստոֆեր Նոլան]]ը, [[Ջուդ Լոու]]ը, [[Թոմ Հարդի]]ն, [[Քիրա Նայթլի]]ն և [[Դանիել Դեյ-Լուիս]]ը։ 2008 թվականի դրությամբ [[Բրիտանական ակադեմիայի կինոմրցանակ]]ի արարողությունը տեղի էր ունենում [[Արքայական օպերայի տուն|Արքայական օպերայի տանը]]։ Լոնդոնը հեռուստատեսային արտադրության հիմնական կենտրոնն է, որտեղ գտնվում է [[ԲիԲիՍի հեռուստատեսային կենտրոն]]ը։

=== Թանգարաններ և պատկերասրահներ ===
[[Պատկեր:British Museum entrance.jpg|thumb|right|[[Բրիտանական թանգարան]]ը]]
Լոնդոնում են գտնվում բազմաթիվ թանգարաններ, պատկերասրահներ և այլ հաստատություններ, որոնց շատերի մուտքը անվճար է և զբոսաշրջիկների այցելությունների վայր են, ինչպես նաև ունեն վերլուծական գործառույթներ։ Առաջինը հիմնադրվել է [[Բրիտանական թանգարան]]ը 1753 թվականում։ Այստեղ ցուցադրված են հնագիտական, բնական պատմության և ազգային գրադարանի նմուշներ։ Թանգարանում ներկայումս հաշվվում է մոտ 7 միլիոն ցուցանմուշ աշխարհի տարբեր անկյուններից։ 1824 թվականին հիմնադրվեց Ազգային պատկերասրահը, որտեղ ցուցադրված են բրիտանական ազգային արևմտյան նկարները։

19-րդ դարի վերջին կեսին [[Հարավային Քենսինգտոն]]ում զարգացավ "[[Ալբերտպոլիս]]ը", որպես մշակութային և գիտական անկյուն։ Այստեղ են գտնվում երեք ազգային թանգարանները` [[Վիկտորիա և Ալբերտ թանգարան]]ը (դեկորատիվ արվեստի համար), [[Լոնդոնի բնական պատմության թանգարան|Բնական պատմության թանգարանը]] և [[Լոնդոնի գիտական թանգարան|Գիտական թանգարանը]]։ [[Լոնդոնի դիմանկարների ազգային թանգարան|Դիմանկարների ազգային թանգարանը]] հիմնադրվել է 1856 թվականին, որտեղ ցուցադրվեծ են Բրիտանիայի պատմության նշանավոր անձանց դիմանկարները<ref>{{Cite web |title=Organisation |url=http://www.npg.org.uk/about/organisation.php |accessdate=2013 թ․ նոյեմբերի 18 |publisher=National Portrait Gallery}}</ref>։ Բրիտանական արվեստի ազգային պատկերասրահն է [[Թեյթ բրիտանական պատկերասրահ]]ը, որը սկզբնական շրջանում հիմնվել է որպես ազգային պատկերասրահի ճյուղ 1897 թվականին։

=== Երաժշտություն ===
[[Պատկեր:Royal Albert Hall Crop, London - Nov 2012.jpg|thumb|left|[[Ալբերտ թագավորական սրահ]]ը ընդունում է համերգներ և երաժշտական միջոցառումներ]]
Լոնդոնը [[դասական երաժշտություն|դասական]] և հանրային երաժշտության գլխավոր մայրաքաղաքներից մեկն է աշխարհում, որտեղ գտնվում են հիմնական երաժշտական ընկերություններ, ինչպիսիք են [[Warner Music Group]]-ը։ Քաղաքը ունի մեծ քանակությամբ նվագախմբեր և երաժշտական դահլիճներ, ինչպիսիք են [[Բարիբիկան արվեստի կենտրոն]]ը (որտեղ ելույթ են ունենում [[Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախումբ]]ը և [[Լոնդոնի սիմֆոնիկ խոռ]]ը), [[Կադոգան սրահ]]ը ([[Թագավորական ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ]]) և [[Ալբերտ թագավորական սրահ]]<ref name="London's Concerts" />։ Լոնդոնի երկու հիմնական օպերայի տներն են [[Թագավորական օպերայի տուն]]ը և [[Լոնդոնի Կոլիզեում]]ը<ref name="London's Concerts" />։ Մեծ Բրիտանիայի ամենամեծ [[երգեհոն]]ը գտնվում է Ալբերտ թագավորական սրահում։ Մյուս նշանակալի գործիքները գտնվում են տաճարներում և գլխավոր եկեղեցինորում։ Քաղաքում կան մի քանի կոնսերվատորիաներ, դրանք են` [[Երաժշտության թագավորական ակադեմիա]]ն, [[Երաժշտության թագավորական քոլեջ]]ը, [[Գիլդհոլի երաժշտության և դրամայի դպրոց]]ը և [[Տրինթի երաժշտության դպրոց]]ը։

Լոնդոնում տեղի են ունենում մեծ թվով ռոք և փոփ համերգներ, ներառյալ աշխարհի ամենազբաղված ասպարեզում` [[O2 արենա]]յում<ref>{{Cite web |title=Pollstarrpro.com |url=http://www.pollstarpro.com/files/charts2015/2015YearEndWorldwideTicketSalesTop200ArenaVenues.pdf |url-status=dead |archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160517203229/http://www.pollstarpro.com/files/charts2015/2015YearEndWorldwideTicketSalesTop200ArenaVenues.pdf |archive-date=2016 թ․ մայիսի 17}}</ref> և այլ մեծ արենաներ, ինչպիսիք են [[Էրլս Կորտ]]ը, [[Ուեմբլի արենա]]ն, ինչպես նաև շատ միջին չափի ասպարեզներ<ref name="London's Concerts" />։ Շատ [[երաժշտական փառատոն]]եր, ներառյալ [[Վայրլես փառատոն]]ը և [[Լավբոքս փառատոն]]ը անցկացվում են Լոնդոնում<ref>{{Cite web |title=The best music festivals in London |url=http://www.timeout.com/london/music-festivals/the-best-music-festivals-in-london?package_page=48331 |access-date=2016 թ․ հունվարի 27 |website=Time Out London}}</ref>։ Քաղաքում են բացվել առաջին [[Ծանր ռոքի սրճարան]]ը [[Էբի ռոուդ ստուդիա]]ն, որտեղ [[The Beatles]]-ը ձայնագրել է էր հիթերից շատերը։ 1960-ականներին, 1970-ականներին և 1980ականներին, շատ երաժիշտներ և խմբեր, ինչպիսիք են [[Էլթոն Ջոն]]ը, [[Pink Floyd]]-ը, [[Դեյվիդ Բոուի]]ն, [[Քուին]]ը, [[The Kinks]]-ը, [[The Rolling Stones]]-ը, [[The Who]]-ն, [[Էրիկ Կլեպտոն]]ը, [[Լեդ Զեփելին]]ը, [[The Small Faces]]-ը, [[Iron Maiden]]-ը, [[Fleetwood Mac]]-ը, [[Էլվիս Կաստելլո]]ն, [[Քեթ Ստիվենս]]ը, [[The Police]]-ը [[The Cure]]-ը, [[Madness]]ը, [[The Jam]]-ը, [[Դաստի Սպրինֆիլդ]]ը, [[Ֆիլ Քոլինս]]ը, [[Ռոդ Ստյուարտ]]ը և [[Sade]]-ը, ստեղծագործել են Լոնդոնում<ref name="Top40">{{Cite book |url=http://www.bbc.co.uk/london/content/articles/2006/04/06/garycrowley_londontop40_feature.shtml |title=London's top 40 artists |date=2006 թ․ ապրիլի 6 |publisher=BBC |isbn=978-0-89820-135-2 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 9}}</ref>։

Լոնդոնում մեծ զարգացում է ապրել [[փանկ ռոք]]ը<ref name=london_172>{{Cite web |title=Punk |url=http://www.allmusic.com/explore/style/d204 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119173733/http://www.allmusic.com/explore/style/d204 |archive-date=2022 թ․ հունվարի 19 |accessdate=2010 թ․ փետրվարի 19 |publisher=Allmusic}}</ref>, [[Sex Pistols]]-ի, [[The Clash]]-ի ջանքերով<ref name="Top40"/>։ Լոնդոնում են նաև ստեղծագործել [[Ջորջ Մայքլ]]ը, [[Քեյթ Բուշ]]ը, [[Սիլ]]ը, [[Siouxsie and the Banshees]]-ը, [[Bush]]-ը, [[Spice Girls]]-ը, [[Jamiroquai]]-ը, [[Blur]]-ը, [[The Prodigy]]-ը, [[Gorillaz]]-ը, [[Mumford & Sons]]-ը, [[Coldplay]]-ը, [[Amy Winehouse]]-ը, [[Ադել]]ը, [[Էդ Շիրան]]ը և [[One Direction]]-ը<ref name="Scene">{{Cite web |title=History of music in London |url=http://www.londonbc.co.uk/history-of-music-in-london.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160821152240/http://www.londonbc.co.uk/history-of-music-in-london.html |archivedate=2016 թ․ օգոստոսի 21 |accessdate=2009 թ․ օգոստոսի 2 |publisher=The London Music Scene}}</ref><ref>Walker, Tim (28 July 2008). [http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/reviews/mumford--sons-the-luminaire-london-878562.html "Mumford & Sons, The Luminaire, London"]. ''The Independent'' (London). Retrieved 13 October 2012.</ref><ref>{{Cite news |author=Warren, Emma |date=2011 թ․ դեկտեմբերի 9 |title=From the Dug Out and dreads to DMZ and dubstep: 10 classic club nights |url=http://www.guardian.co.uk/music/musicblog/2011/dec/09/10-classic-club-nights |accessdate=2012 թ․ հոկտեմբերի 13 |work=Guardian Music Blog |location=London}}</ref>։

== Այգիներ և բաց գոտիներ ==
{{Բազմապատիկ պատկերներ
 | գոտի =left
 | ուղղություն = vertical
 | պատկեր1 = Aerial view of Hyde Park.jpg
 | լայնություն1 = 200
 | նկարագրություն1 = [[Հայդ պարկ]]ի համայնապատկեր
 | պատկեր2 = St James's Park Lake – East from the Blue Bridge - 2012-10-06.jpg
 | լայնություն2 = 200
 | նկարագրություն2 = Սրբ. Ջեյմս Պարկը Լոնդոնի աչքից
}}

Լոնդոնի ամենամեծ այգիները գտնվում են [[Կենտրոնական Լոնդոն]]ում, որտեղ ութ [[Լոնդոնի թագավորական այգիներ|Թագավորական այգիներից]] երեքն էն, այդ թվում [[Հայդ պարկ]]ը, որին հարում են [[Քենսիգտոնյան այգիներ]]ը արևմուտքւց և [[Ռիջենտս պարկ]]ը հյուսիսից<ref name=london_080>{{Cite web |year=2008 |title=Kensington Gardens |url=http://www.royalparks.org.uk/parks/kensington_gardens/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527231143/http://www.royalparks.org.uk/parks/kensington_gardens/ |archivedate=2010 թ․ մայիսի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=The Royal Parks}}</ref>։ Հայդ պարկը հատկապես հայտնի է սպորտային իրադարձությունների կազմակերպումով և երբեմն բացօթյա համերգների կազմակերպումով։ Ռիջենտս պարկում է գտնվում [[Լոնդոնի կենդանաբանական այգի]]ն, որը աշխարհի ամենահին գիտական կենդանաբանական այգին է և զբոսաշրջիկների սիրված [[Մադամ Տյուսո]] թանգարանը<ref name=london_081>{{Cite web |title=Madame Tussauds&nbsp;— Official website |url=http://www.madametussauds.com/London/About.aspx |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150911141836/https://www.madametussauds.com/London/About.aspx |archivedate=2015 թ․ սեպտեմբերի 11 |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |publisher=Madame Tussauds}}</ref><ref name=london_082>{{Cite web |title=Tourist Information |url=http://www.tourist-information-uk.com/madame-tussauds.htm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161203051211/http://www.tourist-information-uk.com/madame-tussauds.htm |archivedate=2016 թ․ դեկտեմբերի 3 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=Madame Tussauds}}</ref>։ [[Փրայմռոզ հիլ]]ը գտնվում է Ռիջենտս պարկի հյուսիսում<ref name=mills>Mills, A., ''Dictionary of London Place Names'', (2001)</ref> և ճանաչված վայր է քաղաքը վերևից նայելու համար։

Հայդ պարկի մոտ է ավելի փոքր [[Գրին պարկ]]ը և Սրբ, Ջեյմսի պարկը<ref name=london_083>{{Cite web |year=2008 |title=Green Park |url=http://www.royalparks.org.uk/parks/green_park/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527213459/http://www.royalparks.org.uk/parks/green_park/ |archivedate=2010 թ․ մայիսի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=The Royal Parks}}</ref>։ Մեծ թվով այգիներ կան կենտրոնից դուրս, այդ թվում [[Գրինվիչ պարկ]]ը հարավ արևելքում<ref name=london_170>{{Cite web |year=2008 |title=Greenwich Park |url=http://www.royalparks.org.uk/parks/greenwich_park/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120403202320/http://www.royalparks.org.uk/parks/greenwich_park |archivedate=2012 թ․ ապրիլի 3 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=The Royal Parks}}</ref>, [[Բուշի պարկ]]ը և [[Ռիչմոնդ պարկ]]ը (ամենամեծը) հարավ արևմուտքում<ref name=london_084>{{Cite web |year=2008 |title=Bushy Park |url=http://www.royalparks.org.uk/parks/bushy_park/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100528105028/http://www.royalparks.org.uk/parks/bushy_park/ |archivedate=2010 թ․ մայիսի 28 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=The Royal Parks}}</ref><ref name=london_085>{{Cite web |year=2008 |title=Richmond Park |url=http://www.royalparks.org.uk/parks/richmond_park/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527212545/http://www.royalparks.org.uk/parks/richmond_park/ |archivedate=2010 թ․ մայիսի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=The Royal Parks}}</ref>։ [[Հեմփթոն Կորտ պարկ]]ը նույնպես թագավորական այգի է<ref>{{Cite web |title=Park details - Hampton Court |url=http://www.richmond.gov.uk/home/services/leisure_and_culture/parks_and_open_spaces/park_details.htm?parkId=268 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150826172424/http://www.richmond.gov.uk/home/services/leisure_and_culture/parks_and_open_spaces/park_details.htm?parkId=268 |archive-date=2015 թ․ օգոստոսի 26 |accessdate=2015 թ․ օգոստոսի 26 |publisher=London Borough of Richmond upon Thames}}</ref>։

Ռիչմոնդ պարկի մոտ գտնվում են [[Կյու այգիներ]]ը, որտեղ գտնվում է ծաղիկների ամենաշատ հավաքածուն աշխարհում։ 2003 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՈ-յի կողմից այգիները ճանաչվել են Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ<ref>{{Cite web |title=Kew, History & Heritage |url=http://www.kew.org/ksheets/pdfs/k16kewhistory.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080829192523/http://www.kew.org/ksheets/pdfs/k16kewhistory.pdf |archive-date=2008 թ․ օգոստոսի 29 |accessdate=2013 թ․ հունվարի 24 |publisher=[[Royal Botanic Gardens, Kew]]}}</ref>։ Կան նաև բազմաթիվ այգիներ, որոնք վերահսկում են Լոնդոնի բյուրոների խորհուրդները, այդ թվում [[Լոնդոնի Վիկտորիա պարկ|Վիկտորիա պարկը]] [[Իստ Էնդ]]ում և [[Բաթերսի պարկ]]ը կենտրոնում։ Լոնդոնում կան մեծ թվով կիսա-բնական բաց գոտիներ, այդ թվում [[Համպստեդ Հիթ]]ը [[Հյուսիսային Լոնդոն]]ում<ref>{{Cite web |title=City of London Corporation Hampstead Heath |url=http://www.cityoflondon.gov.uk/Corporation/LGNL_Services/Environment_and_planning/Parks_and_open_spaces/Hampstead_Heath/ |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120708225623/http://www.cityoflondon.gov.uk/Corporation/LGNL_Services/Environment_and_planning/Parks_and_open_spaces/Hampstead_Heath/ |archivedate=2012 թ․ հուլիսի 8 |accessdate=2010 թ․ փետրվարի 19 |publisher=City of London Corporation}}</ref> և [[Էփինգ անտառ]]ը 2,476 տարածքով<ref>{{Cite web |title=Epping Forest You & Your Dog |url=http://217.154.230.195/NR/rdonlyres/A3CB6563-4D0D-4C35-AC7F-818C28306E79/0/OS_EF_Dogs.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110704191340/http://217.154.230.195/NR/rdonlyres/A3CB6563-4D0D-4C35-AC7F-818C28306E79/0/OS_EF_Dogs.pdf |archive-date=2011 թ․ հուլիսի 4 |accessdate=2010 թ․ մարտի 13 |work=brochure |publisher=City of London}}</ref> արևելքում։ Երկուսն էլ վերահսկվում են [[Լոնդոն Սիթի կորպորացիա]]յի կողմից<ref>{{Cite web |author=Ramblers |title=Corporation of London Open Spaces |url=http://www.ramblers.org.uk/info/parks/name/c/corporationoflondon.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081029232404/http://www.ramblers.org.uk/info/parks/name/c/corporationoflondon.htm |archive-date=2008 թ․ հոկտեմբերի 29 |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 12 |publisher=Ramblers}}</ref><ref>{{Cite web |title=Green spaces |url=http://www.cityoflondon.gov.uk/things-to-do/green-spaces/Pages/default.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120721005003/http://www.cityoflondon.gov.uk/things-to-do/green-spaces/Pages/default.aspx |archive-date=2012 թ․ հուլիսի 21 |accessdate=2012 թ․ հուլիսի 27 |publisher=City of London}}</ref>։ Համպստեդ Հիթում է գտնվում [[Կենվուդ հաուս]]ը, որը նախկին ճանաչված վայր է ամառային ամիսներին հավաքույթների համար<ref name=london_086>{{Cite web |title=Kenwood House |url=http://www.english-heritage.org.uk/server/show/nav.00100200800k00800f |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180927122913/https://www.english-heritage.org.uk/server/show/nav.00100200800k00800f |archivedate=2018 թ․ սեպտեմբերի 27 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 26 |publisher=English Heritage}}</ref>։

== Սպորտ ==
Լոնդոնում են տեղի ունեցել [[Ամառային օլիմպիական խաղեր]]ը երեք անգամ` [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 1908|1908]], [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 1948|1948]] և [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 2012|2012]] թվականներին<ref name=london_173>{{Cite web |title=London 1908 |url=http://www.olympic.org/london-1908-summer-olympics |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402102804/http://www.olympic.org/london-1908-summer-olympics |archivedate=2016 թ․ ապրիլի 2 |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 5 |publisher=International Olympic Committee}}</ref><ref name=london_174>{{Cite web |title=London 1948 |url=http://www.olympic.org/london-1948-summer-olympics |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160513002117/http://www.olympic.org/london-1948-summer-olympics |archivedate=2016 թ․ մայիսի 13 |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 5 |publisher=International Olympic Committee}}</ref>։ Այն միակ քաղաքն է, որը ընդունել է Օլիմպիական խաղերը երեք անգամ<ref name=IOC/>։ Քաղաքը նաև ընդունել է [[Համագործակցության խաղեր|Բրիտանական կայսրության խաղերը]] 1934 թվականին<ref name=london_175>{{Cite web |title=England&nbsp;— Introduction |url=http://www.thecgf.com/countries/intro.asp?loc=ENG |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170126195011/http://www.thecgf.com/countries/intro.asp?loc=ENG |archivedate=2017 թ․ հունվարի 26 |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 3 |publisher=Commonwealth Games Federation}}</ref>։ 2017 թվականին Լոնդոնը կընդունի Աթլետիկայի աշխարհի առաջնությունը<ref>{{Cite web |title=London Defeats Doha to host 2017 International Athletics Championships |url=http://www.gamesbids.com/eng/other_news/1216135963.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111113180038/http://www.gamesbids.com/eng/other_news/1216135963.html |archive-date=2011 թ․ նոյեմբերի 13 |accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 13 |publisher=Gamesbids.com}}</ref>։

Լոնդոնի ամենատարածված սպորտաձևը [[ֆուտբոլ]]ը և այն ունի տասնչորս ֆուտբոլային ակումբ, այդ թվում [[Պրեմիեր Լիգա (Անգլիա)|Պրեմիեր Լիգայից]] [[Արսենալ ՖԱ|Արսենալը]], [[Չելսի ՖԱ|Չելսին]], [[Քրիսթալ Փելաս]]ը, [[Տոտտենհեմ Հոտսպուր]]ը և [[Վեստ Հեմ Յունայթեդ]]ը<ref name=london_176>{{Cite web |title=Barclays Premier League Clubs |url=http://www.premierleague.com/en-gb/clubs.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704123840/http://www.premierleague.com/en-gb/clubs.html |archive-date=2016 թ․ հուլիսի 4 |accessdate=2016 թ․ դեկտեմբերի 26 |website=Premier League}}</ref>։ Մյուս պրոֆեսիոնալ ակումբներից են [[Ֆուլհեմ ՖԱ|Ֆուլհեմը]], [[Քուինս Պարկ Ռեյնջերս]]ը, [[Բրենդֆորդ ՖԱ|Բրենդֆորդը]], [[Միլվոլ ՖԱ|Միլվոլը]], [[Չառլտոն Ատլետիկ]]ը, [[Ուիմբիլդոն ՖԱ]]-ն, [[Բարնետ ՖԱ|Բարնետը]] և [[Լեյթոն Օրիենտ]]։ Այս ակումբներից միայն Արսենալը, Չելսին և Տոտտենհեմն են դարձել Անգրիայի չեմպիոն։

1924 թվականից սկզբնական [[Ուեմբլի մարզադաշտ (1923)|Ուեմբլի մարզադաշտը]] [[Անգլիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական]]ի տան դաշտն էր։
Այստեղ են կայացել [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1966 եզրափակիչ|1966 թվականի ՖԻՖԱ աշխարհի գավաթի եզրափակիչը]], որի ժամանակ Անգլիան հաղթեց Արևմտյան Գերմանիային և համարվում է [[Ֆուտբոլի Անգլիայի գավաթ]]ի անցկացման վայրը<ref name=london_178>{{Cite web |title=Wembley Stadium History&nbsp;— Official Website |url=http://www.wembleystadium.com/GloriousPast/greatmoments/1steverwembleyFACupFinal.htm |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080403102710/http://www.wembleystadium.com/GloriousPast/greatmoments/1steverwembleyFACupFinal.htm |archivedate=2008 թ․ ապրիլի 3 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 29 |publisher=Wembley National Stadium Limited.}}</ref>։ Նոր [[Ուեմբլի մարզադաշտ]]ը նույն ծառայությունն է մատուցում և ունի մոտ 90.000 նստատեղ<ref name="Wembley Stadium Facts and Figures">{{Cite journal |title=Wembley Stadium&nbsp;— Presspack&nbsp;— Facts and Figures |url=http://www.wembleystadium.com/pressbox/presspack/factsandFigures.htm |url-status=live |publisher=Wembley National Stadium Limited |accessdate=2008 թ․ հունիսի 6 |archivedate=2008 թ․ մայիսի 16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080516051636/http://www.wembleystadium.com/pressbox/presspack/factsandFigures.htm}}</ref>։

Լոնդոնի մյուս ճանաչված սպորտաձևը թենիսն է։ Այստեղ է անցկացվում ամենամյա Մեծ Սաղավարտի չորս հիմնական մրցաշարերից մեկը` [[Ուիմբլդոնի մրցաշար]] Լոնդոնի հարավ արևմտյան մասում<ref name=london_181>{{Cite web |title=Wimbledon&nbsp;— official website |url=http://www.wimbledon.org/en_GB/index.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080423182334/http://www.wimbledon.org/en_GB/index.html |archivedate=2008 թ․ ապրիլի 23 |accessdate=2008 թ․ ապրիլի 29 |publisher=The All England Tennis and Croquet Club (AELTC)}}</ref>։ Այն անցկացվում է հունիսի վերջից հուլիսի սկզբները և համարվում է աշխարհի ամենահին թենիսի մրցաշարերից մեկը<ref>{{Cite news |last=Clarey |first=Christopher |date=2008 թ․ մայիսի 7 |title=Traditional Final: It's Nadal and Federer |url=http://www.nytimes.com/2008/07/05/sports/tennis/05wimbledon.html?ref=tennis |accessdate=2008 թ․ հուլիսի 17 |work=The New York Times |quote=Federer said[:] 'I love playing with him, especially here at Wimbledon, the most prestigious tournament we have.'}}</ref><ref>{{Cite encyclopedia |year=2005 |title=Tennis |encyclopedia=Britain and the Americas |publisher=[[ABC-CLIO]] |editor=Will Kaufman & Heidi Slettedahl Macpherson |volume=1 : Culture, Politics, and History |page=958 |isbn=1-85109-431-8 |quote=this first tennis championship, which later evolved into the Wimbledon Tournament ... continues as the world's most prestigious event.}}</ref><ref>{{Cite news |author=Burke, Monte |date=2012 թ․ մայիսի 30 |title=What Is The Most Prestigious Grand Slam Tennis Tournament? |url=http://www.forbes.com/sites/monteburke/2012/05/30/what-is-the-most-prestigious-grand-slam-tennis-tournament/ |accessdate=2013 թ․ հունիսի 25 |work=Forbes |location=New York}}</ref>։

== Հայերը Լոնդոնում ==
Լոնդոնում առաջին հայ առևտրականները երևացել են դեռևս 13-րդ դարում։ 19-րդ դարի 30-ական թթ. Լոնդոնում բնակություն են հաստատել մի խումբ պոլսահայ վաճառականներ, որոնք և հիմնել են հայ համայնքը։ Հետագայում համայնքը ստվարացելէ [[Հնդկաստան]]ից, [[Իրան]]ից, [[Լիբանան]]ից, [[Եգիպտոս]]ից, [[Սիրիա]]յից, [[Իրաք]]ից, [[Թուրքիա]]յից և այլ երկրներից տեղափոխված հայերի հաշվին։ Լոնդոնում առաջին վարձու մատուռը բացվել է [[1885]]-ին։ [[1922]]-ին կառուցվել է [[Սուրբ Սարգիս եկեղեցի (Լոնդոն)|Սուրբ Սարգիս եկեղեցին]]։ Գործում է նաև Սուրբ Եղիշե (նախկինում՝ Սուրբ Պետրոս) եկեղեցին։ 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին լոնդոնահայ համայնքն ապրել է ազգային աշխույժ կյանքով։ 1880-90-ական թթ. Լոնդոնը դարձել է համիդյան բռնապետության դեմ հայերի ծավալած պայքարի գաղափարական կենտրոն, որտեղ հավաքվել են հայ գործիչներ [[Արփիար Արփիարյան]]ը, [[Հարություն Ճանկյուլյան]]ը, Գ. Չիթչյանը և ուրիշներ։ 1889-ին հասարակական գործիչ, բանաստեղծ [[Մինաս Չերազ]]ը Լոնդոնում հրատարակել է «Լ’Արմենի» գրական, քաղաքական թերթը, իսկ 1890-ին Լոնդոնի Քինգս քոլեջում հիմնել ու ղեկավարել է հայերենի ամբիոն։ 1918-20-ական թթ. Լոնդոնում գործել է Ազգային բյուրո անունով մարմին՝ վիպասան [[Րաֆֆի|Րաֆֆու]] որդու՝ [[Արամ Րաֆֆի|Արամ Րաֆֆու]] ղեկավարությամբ. այն քաղաքական-քարոզչական աշխատանքներ է կատարել ի նպաստ Հայաստանի և Հայկական հարցի։ Ազգային բյուրոյի կազմում էին ազգային գործիչներ [[Պողոս Նուբար փաշա]]ն, [[Արշակ Սաֆրաստյան]]ը, [[Զապել Պոյաճյան]]ը և ուրիշներ։

1920-ական թթ. Լոնդոնում ապրում էր շուրջ 400 հայ։ Հայ համայնքը սկսել է ստվարանալ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո՝ Հնդկաստանից, Կիպրոսից, Լիբանանից, Իրանից և Իրաքից գաղթած հայերի հաշվին։ Ազգային կյանքը կազմակերպելու համար 1947-ին հիմնվել է Լոնդոնի հայ համայնական խորհուրդը, որը գործել է մինչև 1968-ը։

2003 թվականի տվյալներով Լոնդոնում բնակվում է շուրջ 12 հազար հայ։ Գործում են Գևորգ Թահթայան կիրակնօրյա ազգային վարժարանը և մեկօրյա այլ դպրոցներ, ՀԲԸՄ Լոնդոնի մասնաճյուղը, Լոնդոնի հայ երիտասարդաց միությունը, ՀՕՄ-ի Լոնդոնի մասնաճյուղը, Հայ տունը, հայ քաղաքական կուսակցություններն ու նրանց մշակութային, կրթական և մարզական կառույցները, «Միհրան Տամատյան» ակումբը, «Անահիտ» տիկնանց միությունը, Հայկական տեղեկատվության և խորհրդի կենտրոնը։ Լոնդոնում լույս է տեսել շուրջ 11 անուն հայկական պարբերական<ref>Հայ սփյուռք հանրագիտարան, Ե., 2003, էջ 394։</ref>։

== Քույր քաղաքներ ==
{{Wikidata/SisterCities}}

== Նշումներ ==
{{ծանցանկ|group=Ն}}

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ|30em|group=note}}<div class="references" style="height: 250px; overflow: auto; padding: 3px" >{{ծանցանկ|2}}</div>

== Գրականություն ==
* {{Cite book |last=Ackroyd |first=Peter |url=https://archive.org/details/londonbiography0000ackr |title=London: The Biography |publisher=Vintage |year=2001 |isbn=978-0-09-942258-7 |location=London |page=[https://archive.org/details/londonbiography0000ackr/page/n880 880]}}
* {{Cite book |last=Mills |first=David |url=https://archive.org/details/dictionaryoflond0000mill |title=Dictionary of London Place Names |publisher=Oxford Paperbacks |year=2001 |isbn=978-0-19-280106-7 |oclc=45406491}}

== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.london.gov.uk/ London.gov.uk&nbsp;– Մեծ Լոնդոնի կառավարություն]
* [http://www.visitlondon.com/ VisitLondon.com]&nbsp;– Լոնդոնի զբոսաշրջության պաշտոնական կայք
* [http://www.tfl.gov.uk/ Լոնդոնի տրանսպորտ] (TfL)&nbsp;– քաղաքի տրանսպորտի ղեկավարություն
* [http://www.museumoflondon.org.uk/ Լոնդոնի թանգարան]
* [http://www.british-history.ac.uk/place.aspx?region=1 Լոնդոնը] ''[[Բրիտանական առցանց պատմություն|Բրիտանական առցանց պատմության]]'' կայքում
* [http://mapoflondon.uvic.ca/ Վաղ ժամանակակից Լոնդոնի քարտեզ]
{{Արտաքին հղումներ}}
{{ԵՄ անդամ երկրների մայրաքաղաքներ}}
{{Միացյալ Թագավորության վարչական բաժանում}}
{{Եվրոպական երկրների մայրաքաղաքներ}}
{{Ամառային օլիմպիական խաղերի մայրաքաղաքներ}}
{{պորտալ|Լոնդոն|Անգլիա|Մեծ Բրիտանիա|Եվրոպա}}
{{Օրվա հոդված նախագծի մասնակից}}
{{ՀՍՀ|հատոր=4|էջ=658}}

[[Կատեգորիա:1-ին դարում հիմնադրված բնակավայրեր]]
[[Կատեգորիա:47 թվականին հիմնադրված բնակավայրեր]]
[[Կատեգորիա:Ամառային օլիմպիական խաղերի մայրաքաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ]]
[[Կատեգորիա:Անգլիայի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Բրիտանական մայրաքաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Լոնդոն]]
[[Կատեգորիա:Մեծ Բրիտանիայի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Շախմատային օլիմպիադաներ հյուրընկալած քաղաքներ]]