Batay nan Kwadèboukè

 

Batay nan Kwadèboukè
{{{caption}}}
Konfli:	{{{conflict}}}
Dat:	22 mas 1792
Anplasman:	Kwadèboukè (Ayiti)
Rezilta:	Viktwa ensije
Militè
Koloni fransè Saint-Domingue	↔	Esklav nwa ensije Milat ak Moun koulè lib
Kòmandan yo
Donatien de Rochambeau	↔	• Beauvais • André Rigaud • Yacinthe
Twoup
pi ba pase sa yo nan Ensije yo	↔	plizyè milye
Mouri yo
100 mouri	↔	1 200 mouri

Batay nan Kwadèboukè a te dewoule 22 mas 1792, pandan Revolisyon Ayisyen an. Li te mennen kolon blan yo kont lame milat ak moun ki lib koulè, ansanm ak esklav ensije yo. Li lakòz retrè kolon yo.

Batay

Kondwi Pòtoprens, lame milat ak moun lib koulè ki te kòmande pa Beauvais ak Rigaud te refòme nan Kwadèboukè. Arive twoup sa a te lakòz yon soulèvman nan esklav yo nan plenn Kildesak la. Sa yo ame sèlman ak kouto, pik, ra ak baton fè te pran Yacinthe, sèlman 21 ane, kòm lidè yo. Esklav ensije yo te antre nan lame Beauvais ak Rigaud.

Blan yo te deside atake rasanbleman sa a, jou 22 mas, fantasen ak dragon Gad Nasyonal Pòtoprens ranfòse pa detachman Rejiman Nòmandi ak Rejiman Artois al rankontre ensije yo. Batay la te kòmanse nan Kwadèboukè.

« Nèg Yacinthe te pote yo, prèske tout Afriken yo, te ame sèlman ak kouto, pik, ra ak baton fè; men fanatize pa majisyè yo, konvenki ke yo ta resisite ann Afrik si yo te touye yo, yo te jete tèt yo sou bayonèt yo san yo pa enkyete sou dife nan ploton yo ki dezime yo. Yo te rete kole sou chwal dragon yo ke yo te demonte pandan y ap pèmèt yo koupe tèt yo. Yacinthe, ak yon ke towo bèf nan men li, kouri nan ran yo ap rele byen fò ke li te kouri dèyè lanmò. Li te kouri nan tèt yo, fè fas a bal yo ak mitray, ki te sanble yo respekte talisman li yo. Nou te wè mesye yo kouri nan direksyon kanon yo, kenbe yo nan bra yo pou anpeche yo pati epi yo te touye san yo pa kite ale. Gen lòt moun ki t ap foure bra yo nan bouch zam yo pou yo rache boul kanon yo epi yo t ap rele kanmarad yo, yo t ap rele: “Vini, vini; nou kenbe yo. » Moso yo te kite e manm yo te pote byen lwen[2]. »

Akable pa kantite ensije, Blan yo te oblije fè retrè epi yo te remonte nan dezòd sou Pòtoprens, dapre Victor Schœlcher ki konte sou ekriti Madiou ak Lacroix, Blan yo te pèdi plis pase 100 sòlda ak ensije yo te 1200 ki mouri.

Bibliyografi

• Victor Schœlcher, Vie de Toussaint Louverture, Edisyon Karthala, 1889 (réimpr. 1982), p. 60-61

Gade tou

• Sendomeng
• Revolisyon Ayisyen

Lyen deyò

Revolisyon Ayisyen

Bwa Kayiman • Kwadèboukè • Mòn Pele • 1 Latànri • Pòtoprens • Kap Fransè • Mamlad • Fò Dauphin • 1 Tibiwon • Akil • bonm lan • 2 Tiburon • Gonayiv • Pò-repibliken • 1 Dondon • 2 Latànri • Sen Mak • leyogàn • Sen Rafayel • trèt • 3 Tibiwon • 1 Verèt • Gran Rivyè • Las Cahobas • Mibalè • 2 Verèt • Petite-Rivière • 2 Dondon • 1 Les Irois • Jean-Rabel • 2 Irois la • Jakmèl [...]
Ekspedisyon nan Sen Domeng
Ravin Koulèv • Kellola • Plaisance • Lakrèt-a-Pyewo • Pòtoprens • Vètyè