Epifanio Méndez Fleitas
| Epifanio Méndez Fleitas | |
| Téra teñõikua | Epifanio Méndez Fleitas |
| Teñõi | 7 jasyrundy, ary 1917 San Pedro del Parana, Paraguái |
| Mano | 22 jasypateĩ, ary 1985 Buenos Aires, Argentina |
| Nacionalidad | Paraguái |
| Área | Haihára, mba’epu’apohára, ñe’ẽpapára ha maranduhára |
Epifanio Méndez Fleitas heñoiva’ekue San Solano (oĩva San Pedro del Paranáme) 7 jasyrundy 1917-pe. Itúva herava’ekue Prudencio Méndez ha isýkatu Rosa Catalina Fleitas de Méndez. Epifanio oñemoarandu’ypýkuri San Solano-pe ha upe rire San Pedro del Parana tavaitépe. Mbo’ehao mbytegua ojapókuri táva Villarrica-pe ha upégui ouva’ekue Paraguaýpe oñemoarandúvo Facultad de Derecho, Universidad Nacional de Asunción-pe; jepémo upéicha, ndaikatúikuri omohu’ã oñemosẽgui ñane Retegui, ary 1941-pe.
Ombo’ejepékuri heta mbo’ehao mbyteguápe ha avei oiko ichugui Colegio Goethe ha Colegio Militar sãmbyhyhára. Omba’apojepe avei heta hendápe, péicha oĩkuri Tahachi Ruvichárõ 1949 guive 1952 peve; ha omotenondékuri Banco Central del Paraguay 1952 guive, 1955 peve. Epifanio Méndez Fleitas niko oĩ umi ñe’ẽpapára ikatupyry ha hemianduporãvéva apytépe. Imitãrusu guive ohai ñe’ẽpoty Castellano ha Guaraníme. Umi hembiapokue oñemyasãijepe heta kuatiahaipyrépe. Ary 1939-pe onohẽkuri iñaranduka peteĩha hérava “Bajo las verdes arboledas”.
Haihára, mba’epu’apohára, ñe’ẽpapára ha maranduhára. Oisãmbyhýkuri Kuatiahaipyre “Patria”. Kolo’o hekopotĩva hekópe, Epifanio ojepytaso ha ombohovái Alfredo Stroessner-pe. Kóva -heta ojahéi rire hese- omosẽkuri ichupe ñane Retegui. 30 ary oikojepe ambue tetã rupi, umíva apytépe Argentina, Uruguái ha Estados Unidos. Jepémo oiko mombyry ñane retãgui, ko’ápe oĩ heta kolo’o akóinte imandu’aporãva hese ha upehaguére oiporavókuri Méndez Fleitas-pe MOPOCO sãmbyryhára apytépe; ha avei ojeporavo ichupe ANR sãmbyhyhárarõ ñane retã mboypyri. Umi ijehaikue apytépe oĩ mokõi ojehecharamovéva: Diagnosis paraguaya (1965) ha Lo histórico y lo anti-histórico en el Paraguay (1976). Avei oguereko heta tembiapo ojapóva ambue tapicha katupyry ndive, umíva apytépe: Carlos Federico Abente, Teodoro Salvador Mongelós ha Augusto Roa Bastos.
Oikórõguare ñane retãme, ary 1953-pe, ha’e omoheñóikuri peteĩ mba’epu’aty hérava “San Solano” omoirũháme chupe Reinaldo Meza, Barrios-Espínola. Damasio Esquivel ha Nicolás Barrios. 1976-pe oĩjavérõ Buenos Aires-pe ha’e omoingovejeýrkuri upe aty ambue tapichakuéra ndive. Epifanio Méndez Fleitas ombojoaju hekove Fresdesvinda Vall rehe, 6 jasypoapy 1944-pe. Oguereko hikuái poteĩ ñemoñare: Teresa, Bernardino, Prudencio, Epifanio, María de la Cruz ha José.
Ha’e oĩkuri avei umi omoheñoiva’ekue Autores Paraguayos Asociados (APA) apytépe; ha hembiapo rupive APA oguereko hóga tee tape Chile ári, táva Paraguaype. Avei oipytyvõkuri ñande purahéi oñemyasãi hag̃ua Europa-re ha peichahápe omoakãraku Luis Alberto del Parana ha iñirũ Agustín Barboza ha Digno García-pe omoheñoi hag̃ua mba’epu’aty “Los Paraguayos” ha omondo chupekuéra, ñane retã reraitépe, Europa-re oikuaaukávo purahéi ñanemba’éva.
Umi hembiapokue apytépe oĩ ñe’ẽpoty ha’e ohaiva’ekue ha avei ñe’ẽpoty ambue tapicha mba’éva ha Epifanio omondéva’ekue purahéipe, péicha: "Che Mbo'eharépe", "Hekovia Techaga'u", "San Solano", "La Canción del Demócrata", "20 de Abril", "Nde Pukavy che Korasõme", "San Pedro del Paraná", "Nendivente", "Reseda Poty", "Canto de Peregrino", "Che Ka'aru Ndavy'ái", "Kokue Jára Purahéi", "Tory Ára", "Che Jazmín", ha upe ojehecharamovéva: "Serenata", hetave ambuéva apytépe.
Epifanio Méndez Fleitas omanókuri Buenos Aires, Argentina-pe, 22 jasypateĩ 1985-pe, ha oñeñotỹkuri tyvyty Chacarita-guápe. Heta jeju ha jeho rire, 18 jasypateĩ 2004-pe hetekue oñenohẽ tyvytýgui ha -hasy peve- 22 jasypateĩ 2004-pe hetekue og̃uahẽ táva Paraguaýpe ha upe ára guive opytu’úma ñane retãme.
Enlaces
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Ohai: David Galeano Olivera