Arroyos y Esteros
| Arroyos y ESteros Arroyos y Esteros | ||
|---|---|---|
| Tetã |  Paraguái
| |
| Tetãvore | Cordillera | |
| Távayguakuéra | 22.722 ava | |
| Ape távagui | km² | |
| ISO | ||
| Yvatekue | 70 m | |
| Koordinasion | ||
Arroyos y Esteros táva Paraguáigua. Kordillera departamento-gua, oñefundava’ekue 1767; opyta 67 km Paraguaygui.
Héra tee
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Héra he’ipaitéma voi mba’éichapa pe táva, kóva rehe ojerere rupi ñu ha ysyrykuéra. Avei oñemboherava’ekue Tovatĩ Túva, téra oúva peteĩ ysyry guasu upe jereguágui.
Ifundahare, Mburuvicha Pedro de Melo de Portugal ombohérava’ekue chupe “Capilla Duarte”; Carlos Antonio López, 1849-pe, ombohéra chupe “Arroyos y Esteros” ramo.
Árarova
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Yvyturusu departamento-pe ningo ndahaku ha naho’ysãitéi. Hakukue oñemombyte ramo ohupyty 22 °C rupi; arahaku aja hakuvéramo ohupyty 39 °C ha araro’ysã aja katu ho’ysã 3 °Cpeve.
Yvy rehegua
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Arroyos y Esteros rehe ojere ysyry tuichaicháva, Pirivevúi ha Manduvirá; ko’ãva ohykuavo y, heta ñu ha ysyry michĩvéva ho’a mboyve ysyry Paraguáipe.
Omombe’uháicha mombe’upy, Ysyry Manduvirá rembe’ýpe, Puerto Tovatĩ Túvape, ojejuhuva’ekue Tupãsy ra’anga, peteĩ opyta táva Ka’akupépe ha ambue katu Tovatĩme.
Arroyos y Esteros hetaitemi ika’avo; ko’ã mba’e porãite oreko hi y heta rupi.
Demografía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Arroyos y Esteros oreko 22.722 ava oikóva pype; umíva apytépe, 12.052 ha'e kuimba’e ha 10.670 katu kuña, he’iháicha Dirección General de Estadísticas, Encuestas y Censos.
Economía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Arroyos y Esteros ojekuaa “Cuna Mundial del Azúcar Orgánica" ramo, ha’e rupi táva hetave takuare’ẽ oñotỹva Paraguáipe; takuare’ẽgui avei ojejapo eíra ha guari. Ambue ñemitỹngue onohẽva avei umi tapicha hína anana, pakova ha heta mba’e.
Mymba ñemongakuaa avei ome’ẽ tembiapo ha viru upépe.
Turismo rehegua
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Ñembosaráiha guasu Carlos Franco, (oraháva golf ra’ãha) ha’e tenda iporãvéva Paraguáipe oñeha’arã hag̃ua Golf, Polo, ha avei ambue ñembosarái; ko ñembosaráiha ohechauka ko’ág̃a ko táva rova.
- Ypekua peteĩ tenda ojeho hag̃ua ojepytu’u, ikatuhápe ojejapo turismo estancia-ha rupi, ojeiko kavaju ári, ojejupi ygápe ha ojeikuaa mba’éichapa ojeiko ka’aguýre.
Arroyos y Esteros-pe avei oijekuaa "La Esmeralda de las Cordilleras" ramo, upépe hovyũgui ka’avo ha ñemitỹnguéra.
Ysyry michĩvéva hi’ag̃uíva pe távagui hína ko’ãva:
- Yhaguy
- Yũ
- Kapiata
- Hondo
- Tovatĩry
Ysyry guasu ojeréva hese:
- Manduvirã térã Salado
- Pirivevúi
Yvyty katu ko’ãva:
- Mainumby
- Ypekua
- Olivares
- Lomas de Acevedo
- Cordillera de los Altos
Hekoasa
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ndojekuaái rupi araka’épe oñefunda táva Arroyos y Esteros, ojajapyhy ára ojeguerojera haguéramo Pa’i Fidel Maíz heñói ha omano hague ára, ha’éva 9 jasypo.
Omombe’u umi tavayguakuéra yma ohóramo guahre karai Paraguay Rendota, Carlos Antonio López ohechamívo Pa’i Maíz-pe he’i hague chupe: "ag̃uahẽ hag̃ua... ahasa ajúvo, “ríos”, “arroyos” ha “esteros", ha pégui ou pe héra.
Tapicha ojekuavéva upepegua
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Pa’i Fidel Maiz, avare, pa’i omba’apova’ekue Triple Alianza aja, ha’e Arroyos y Esteros-gua.
Mba’yruguata
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Oñeg̃uahẽ ko távape Ruta III “Gral. Elizardo Aquino” rupi.
Referencias
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Arami SRL; 2007. ISBN 99925-68-04-6
- Geografía del Paraguay, Primera Edición 1999, Editorial Hispana Paraguay SRL