Saltar ao contido

Pandemia

Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Vítimas da pandemia de gripe de 1918.

Unha pandemia é unha epidemia que afecta a toda a Terra ou a unha ampla rexión desta. Segundo a Organización Mundial da Saúde, para que poida aparecer unha pandemia precísase que apareza un virus novo, o que implica que a poboación non é inmune a el. Ademais, o virus ten que ser capaz de infectar a humanos causando enfermidades graves e que o virus teña a capacidade de transmitirse de persoa a persoa de forma eficaz.

Causas comúns

[editar | editar a fonte]

No mes de maio de 2009 a OMS cambiou a definición de pandemia. Antes do cambio definíase como "infección por un axente infeccioso, simultánea en diferentes países, cunha mortalidade significativa en relación á proporción de poboación infectada". Na nova definición eliminouse a característica de "mortalidade".

Pandemias históricas

[editar | editar a fonte]
Vítimas da peste bubónica de 1720-1721 en Martigues, Francia

Houbo un número importante de pandemias ao longo da historia do ser humano, xeralmente zoonoses que se produciron pola domesticación dos animais, como a gripe e a tuberculose. Cómpre ser mencionadas unha serie de epidemias que supuxeron a destrución de cidades:

  • Peste de Atenas, en 430 a.C. Posiblemente a febre tifoidea matou un cuarto das tropas de Atenas e un cuarto da poboación en catro anos.[1]
  • Peste antonina, 165–180. Posiblemente a varíola foi levada á Península Itálica polos soldados que volveron do próximo oriente. Matou uns cinco millóns de persoas en total.[2]
  • Peste de Xustiniano, de 541 a 750, foi o primeiro rexistro de peste bubónica. Comezou en Exipto e chegou a Constantinopla a primavera seguinte, matando segundo Procopio) 10 000 persoas cada día no punto álxido e quizais o 40% dos habitantes da cidade[3][4] Causou un descenso do 50 % na poboación europea entre 550 e 700.[5]
  • Peste Negra, de 1347 a 1453. O número total de mortos estímase en 75 millóns.[6]
  • A terceira praga pandémica comezou na China en 1855 e estendeuse pola India, onde morreron dez millóns de persoas.[7]

A partir do século XIX estendeuse o cólera, que matou decenas de millóns de persoas.[8] Entre 1918 e 1919 estendeuse a gripe española, que infectou un terzo da poboación mundial e puido matar 50 millóns de persoas en dezaoito meses.[9]

Pandemias actuais

[editar | editar a fonte]

O VIH orixinouse en África e estendeuse polo Estados Unidos a través de Haití entre 1966 e 1972.[10] A sida é actualmente unha pandemia, cunha porcentaxe de infectados que chega ao 25 % no sur e o leste de África. En 2006, a prevalencia do VIH entre as mulleres embarazadas en Suráfrica era do 29.1 %.[11] A educación efectiva sobre saúde sexual e a prevención nas infeccións do sangue axudaron a que a porcentaxe diminuíse lentamente en varios países africanos grazas a programas educativos. As taxas de infección están a incrementarse novamente en Asia e América. A mortalidade a causa da sida en África pode acadar os 90-100 millóns en 2025.[12]
En decembro do 2019 identifícase o primeiro caso de doenza do coronavirus 2019 (COVID-19) causada polo coronavirus 2 da síndrome respiratoria aguda severa (SARS-CoV-2). No 2020 a Organización Mundial da Saúde declara a Pandemia de COVID-19.

Condicións para unha posible pandemia vírica

[editar | editar a fonte]

A OMS indica que para que poida aparecer unha pandemia precísase:

  • Que apareza un virus novo, que non circulase previamente e polo tanto non exista poboación inmune a el.
  • Que o virus sexa capaz de producir casos graves de enfermidade.
  • Que o virus teña a capacidade de transmitirse de persoa a persoa de xeito eficaz.

Clasificación proposta pola Organización Mundial da Saúde

[editar | editar a fonte]
  1. "Ancient Athenian Plague Proves to Be Typhoid". Scientific American. 25 de xaneiro de 2006.
  2. Past pandemics that ravaged Europe. BBC News, November 7. 2005
  3. "Cambridge Catalogue page "Plague and the End of Antiquity"". Cambridge.org. Consultado o 2010-08-26. 
  4. Quotes from book "Plague and the End of Antiquity" Arquivado 16 de xullo de 2011 en Wayback Machine. Lester K. Little, ed., Plague and the End of Antiquity: The Pandemic of 541–750, Cambridge, 2006. ISBN 0-521-84639-0
  5. "Plague, Plague Information, Black Death Facts, News, Photos". National Geographic. Arquivado dende o orixinal o 28 de novembro de 2007. Consultado o 2008-11-03. 
  6. New MOL Archaeology monograph: Black Death cemetery Arquivado 28 de setembro de 2009 en Wayback Machine.. Archaeology at the Museum of London.
  7. "Zoonotic Infections: Plague". World Health Organization. Arquivado dende o orixinal o 20-04-2009. Consultado o 5-7-2014. 
  8. Kelley Lee (2003) "Health impacts of globalization: towards global governance". Palgrave Macmillan. p.131. ISBN 0-333-80254-3
  9. Taubenberger JK, Morens DM (xaneiro de 2006). "1918 Influenza: the mother of all pandemics". Emerg Infect Dis (Centers for Disease Control and Prevention (CDC)) 12 (1): 15–22. PMC 3291398. PMID 16494711. doi:10.3201/eid1201.050979. Arquivado dende o orixinal o 03 de setembro de 2011. Consultado o 03 de xuño de 2017. 
  10. Chong, Jia-Rui (30-10-2007). "Analysis clarifies route of AIDS". Los Angeles Times. Consultado o 6-7-2014. 
  11. "The South African Department of Health Study, 2006". Avert.org. Consultado o 2010-08-26. 
  12. "Aids could kill 90 million Africans, says UN". Londres: Guardian. 2005-03-04. Consultado o 2010-08-26. 
  13. "OMS |". Who.int. Arquivado dende o orixinal o 29 de abril de 2009. Consultado o 26 de abril de 2009. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]