Saltar ao contido

Rhode Island

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaRhode Island
Imaxe

HimnoRhode Island, It's for Me (en) Traducir (1996) Editar o valor en Wikidata

Lema«Hope (mul) Traducir» Editar o valor en Wikidata
Símbolo oficialRhode Island Red (pt) Traducir (aves) Editar o valor en Wikidata
AlcumeThe Ocean State Editar o valor en Wikidata
EpónimoAquidneck Island (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 41°42′N 71°30′O / 41.7, -71.5
EstadoEstados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
CapitalProvidence Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación1.097.379 (2020) Editar o valor en Wikidata (349,01 hab./km²)
Número de fogares414.730 (2020) Editar o valor en Wikidata
Lingua oficialsen valor Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie3.144,245565 km² Editar o valor en Wikidata
Auga33,08 % Editar o valor en Wikidata
Bañado porOcéano Atlántico Editar o valor en Wikidata
Altitude60 m Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoJerimoth Hill (pt) Traducir (247 m) Editar o valor en Wikidata
Punto máis baixoOcéano Atlántico Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación29 de maio de 1790 Editar o valor en Wikidata
Organización política
Órgano executivoGovernment of Rhode Island (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Governador (pt) Traducir Editar o valor en WikidataDaniel McKee (2021–) Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoAsemblea Xeral de Rhode Island , Editar o valor en Wikidata
Máxima autoridade xudicialRhode Island Supreme Court (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Prefixo telefónico401 Editar o valor en Wikidata
ISO 3166-2US-RI Editar o valor en Wikidata
Identificador GNIS1219835 Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con

Páxina webri.gov Editar o valor en Wikidata
BNE: XX455337

Rhode Island,[1] de nome completo Estado de Rhode Island, é un estado na rexión de Nova Inglaterra do nordés dos Estados Unidos. É o estado máis pequeno en superficie (428 veces menor que Alasca, que é o maior). Tamén é o estado co nome oficial máis longo. Rhode Island foi a primeira das Trece Colonias orixinais en declarar a independencia do dominio británico, marcando o inicio da Revolución Americana. Rhode Island foi o último Estado das Trece Colonias en ratificar a Constitución dos Estados Unidos.

Aínda que a maioría do Estado forma parte do Continente, o nome Rhode Island fai que algunhas persoas crean que o estado enteiro é unha illa; confundíndoa en ocasións con Long Island, Nova York, que se acha a só unhas 100 millas ao suroeste de Rhode Island a través do océano Atlántico. Rhode Island é alcumada tradicionalmente Little Rhody, pero o Estado adoptou oficialmente o alcume de The Ocean State (O Estado Oceánico).

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome común do estado, Rhode Island, actualmente refírese soamente á illa máis grande da Baía de Narragansett, tamén se coñece como Illa Aquidneck. Algúns historiadores pensan que o nome provén de Roodt Eylandt, que en holandés antigo significa «Illa Vermella», dado á illa polo explorador holandés Adriaen Block debido á coloración avermellada da terra da illa. Outros historiadores pensan que o nome debe as súas orixes ao explorador italiano Giovanni dá Verrazzano, cando ao descubrir a próxima Block Island chamouna Rhode Island, pola súa similitude na forma coa illa grega de Rodas (onde se edificou o famoso Coloso de Rodas, unha das Sete Marabillas do Mundo Antigo). Posteriores exploradores, equivocando a illa á que se refería Verrazzano, aplicaron o nome de Rhode á Illa Aquidneck.

Dende 1643, empregouse a denominación de "Rhode Island e as Plantacións de Providence" para referirse á colonia, pasando este nome ao estado unha vez obtivo a súa independencia de Gran Bretaña.[2] Isto mantívose ata 2020 cando, en referendo, a cidadanía de Rhode Island votou nun 53,12% a favor de trocar o nome do estado prescindindo de Plantacións de Provindence polas súas referencias escravistas.[3]

Época colonial

[editar | editar a fonte]

En 1614, o explorador holandés Adriaen Block descubriu a illa coñecida hoxe como Block Island, fogar dos narragansetts e os niantics. A maioría dos indíxenas foron decimados polas novas enfermidades, loitas entre as tribos, e a Guerra do Rei Philip. Os últimos membros da tribo niantic uníronse aos narragansetts, que hoxe conforman unha reserva federal.

En 1636 Roger Williams, logo de ser expulsado da Colonia da Baía de Massachussets polas súas crenzas relixiosas, estableceuse nun extremo da Baía de Narragansett. Este lugar chamouse Providence, e declarouse como unha zona de liberdade de culto. Williams mantivera acordos amigables entre os colonos e a tribo dos narragansetts, que chegaron a converterse en aliados dos ingleses en 1637 contra os pequots. A pesar diso, a paz non resultou duradeira, pois pronto xurdiron conflitos entre os colonos e os indios.

En 1637, Anne Hutchinson foi desterrada de Massachussets por criticar o clero local. Anne, xunto a William Coddington e John Clarke entre outros, fundaron a cidade de Portsmouth na Illa Aquidneck. En 1639, Coddington abandonou a cidade para fundar Newport na mesma illa. Ese mesmo ano estableceuse un goberno formal para a illa, con Coddington como gobernador e Philip Sherman como secretario. En 1643, Samuel Gorton fundou Shawomet, a actual Warwick. En 1644 cambiouse o nome de Aquidneck Island polo de Rhode Island. Os cuáqueros comezaron a chegar en fortes ondas durante as décadas de 1650 e 1660 en busca de liberdade para practicar a súa relixión, mentres os inmigrantes xudeus de Barbados establecéronse en Newport.

En 1663, o rei Carlos II de Inglaterra outorgou unha nova carta á colonia. John Clarke recibiu esta Carta de Rhode Island e as Plantacións de Providence, que garantía a liberdade relixiosa e establecía as fronteiras que ten o estado na actualidade. Segundo este documento, que foi utilizado como Constitución estatal ata 1842, só os terratenentes tiñan o dereito a voto.

As relacións entre os habitantes de Nova Inglaterra e os indíxenas foron tensándose, e ata en ocasións levaron ao derramamento de sangue. O 19 de decembro de 1675, unha milicia colonial de Connecticut, a Baía de Massachussets, Plymouth e Rhode Island masacraron ao redor de 350 indios narragansetts na Batalla do Gran Pantano. As tribos que vivían ao redor de Rhode Island eran os wampanoag, os pequots, os narragansetts e os nipmucks. Un nativo, chamado Squanto, axudou a pacificar as hostilidades entre os nativos e os colonos, e ensinou a estes últimos a sobrevivir na zona.

O suceso máis importante na Rhode Island do século XVII foi a Guerra do Rei Philip (1675-1676). O Rei Philip (alcume para o xefe tribal dos wampanoag, Metacomet) decidiu rebelarse contra os ingleses, quen compraran a terra da tribo ao seu pai. Os primeiros ataques foron ao redor da Baía de Narragansett, pero se estenderon gradualmente por toda Nova Inglaterra.

Revolución e industrialización: 1770-1860

[editar | editar a fonte]

A tradición de independencia e disensión de Rhode Island deulle un papel destacado na Guerra da Independencia dos Estados Unidos. O primeiro derramamento de sangue tivo lugar en Rhode Island en 1722, cando unha banda de residentes de Providence atacou un buque británico pola imposición de certas regulacións de comercio. O 4 de maio de 1776 Rhode Island declarou a súa independencia de Gran Bretaña, pero foi a última das 13 colonias en ratificar a Constitución.

A Revolución Industrial desprazou a un gran número de traballadores ás principais cidades. Estes traballadores non posuían terras, e polo tanto, non podían votar. En 1829, ao redor do 60% dos homes brancos do estado non tiñan dereito ao voto.

Houbo varios intentos de solucionar este problema, pero non tiveron éxito. En 1842, Thomas Dorr redactou unha Constitución estatal aprobada por referendo popular. A oposición do gobernador, Samuel Ward King, levou á "Rebelión Dorr". Aínda que a revolta non tivo éxito, aprobouse unha versión modificada da Constitución estatal que outorgaba o dereito de voto aos homes brancos que tivesen terras ou pagasen un dólar en concepto de imposto de capitación.

Rhode Island tamén estivo implicada no comercio de escravos logo da Guerra da Independencia dos Estados Unidos. A escravitude no estado remóntase a 1652. En 1774, a porcentaxe de poboación de escravos de Rhode Island era dun 6,3%, case o dobre que calquera outra colonia de Nova Inglaterra. A principios do século XVIII, varias familias de mercadores de Rhode Island empezaron a interesarse no comercio de escravos. Destaca a familia Brown, que deu o seu nome á famosa universidade. Logo da independencia, os mercadores de Rhode Island controlaban entre o 60 e o 90% do comercio de escravos africanos.

Da Guerra de Secesión á Era Progresista: 1770-1860

[editar | editar a fonte]

Durante a Guerra Civil Americana (1861-1865), o estado sumouse ao bando da Unión e proporcionou 25.236 recrutas, dos que morreron 1.685. Rhode Island, xunto a outros estados da Unión, empregou a súa capacidade industrial para abastecer ao exército abolicionista cos materiais necesarios para gañar a guerra.O progreso e modernización de Rhode Island conduciu á creación dun sistema de transportes urbanos e á mellora dos seus servizos sanitarios. Logo da guerra aboliuse a segregación racial en todo o estado.

A inmigración da posguerra fixo crecer a poboación de Rhode Island. Desde a década de 1860 á de 1880, a maioría de inmigrantes eran orixinarios de Inglaterra, Irlanda, Alemaña, Suecia e Quebec. Dez anos máis tarde, a orixe dos inmigrantes moveuse ao sur e ao leste de Europa. Todo este fluxo de migración alimentou a próspera economía do estado no cambio de século.

Nos anos anteriores á primeira guerra mundial, a constitución de Rhode Island conservou o seu signo reaccionario, en contraste ás reformas máis progresistas que se estaban levando a cabo no resto do país. O estado nunca ratificou a 18ª Emenda sobre a prohibición de bebidas alcohólicas. Durante a primeira guerra mundial, Rhode Island enviou 28.817 recrutas, dos que morreron 612. Logo da contenda, o estado foi afectado gravemente pola epidemia de gripe española de 1918.

Da Gran Depresión á actualidade: 1929 - …

[editar | editar a fonte]

No século XX, o estado continuou co seu crecemento económico, aínda que a decadencia da industria pesada desolou amplas zonas. As vellas áreas industriais resultaron especialmente afectadas, xunto co resto de áreas urbanas, pola construción de autoestradas interestatais sobre núcleos urbanos e a suburbanización resultante da lei “G.I.”, que beneficiaba amplamente a veteranos de guerra. Tras a reconversión industrial, e debido ao influxo de habitantes de Boston nos últimos anos, os prezos no sector inmobiliario creceron espectacularmente.

Desde a Gran Depresión de 1929, o Partido Democrático de Rhode Island dominou a política local, aínda que hai excepcións, como Vincent A. "Buddy" Cianci, alcalde de Providence, ou Donald Carcieri, o actual gobernador do estado.

Xeografía

[editar | editar a fonte]

Localización e relevo

[editar | editar a fonte]

Rhode Island ocupa unha área de aproximadamente 3.144 km². Os seus estados limítrofes son Massachusetts polo norte e o leste, e Connecticut polo oeste. Na fronteira sur atópase un entrante do océano Atlántico que Rhode Island comparte co estado de Nova York. A altitude media de Rhode Island é de 60 metros sobre do nivel do mar. O seu relevo é principalmente chairo, sen grandes elevacións. O punto máis alto do estado é o Outeiro Jerimoth, de só 247 metros de altura.

Rhode Island é un exemplo de clima oceánico continental, que combina veráns cálidos e chuviosos con invernos moi fríos. A temperatura media no estado oscila entre os 28 °C e os 7 °C baixo cero. A temperatura máis alta rexistrada foi de 42 °C en xuño do 2006, en Providence; a máis baixa, de -25 °C en Coventry, o 6 de febreiro de 1996.

Política

[editar | editar a fonte]

A constitución de Rhode Island vixente foi aprobada en 1986 e establece a súa organización política:[4]

  • O poder executivo está encabezado polo gobernador, escollido por sufraxio universal cada catro anos, o tenente gobernador e as axencias estatais.
  • O poder lexislativo correspóndelle á Asemblea Xeral de Rhode Island, o parlamento bicameral do estado composto pola Cámara de Representantes e o Senado.
  • O poder xudicial está en mans dos tribunais de xustiza, entre os que destaca o Tribunal Supremo de Rhode Island como o xerarquicamente superior.

Ademais, Rhode Island está representado no Congreso dos Estados Unidos por dous senadores e mais dous deputados. Dende 1937 na delegación de Rhode Island no Congreso predominan os demócratas fronte os republicanos. Nas eleccións presidenciais dende 1960, os votantes de Rhode Island votaron maioritariamente polos candidatos demócratas agás en 1972, cando se impuxo Richard Nixon co 53%, e en 1985, cando Ronald Reagan gañou co 51,66%.[5]

Demografía

[editar | editar a fonte]
Crecemento da poboación de Rhode Island
Ano Habitantes
1790 68 825
1800 69 122
1810 76 931
1820 83 059
1830 97 199
1840 108 830
1850 147 545
1860 174 620
1870 217 353
1880 276 531
1890 345 506
Ano Habitantes
1900 428 556
1910 542 610
1920 604 397
1930 687 497
1940 713 346
1950 791 896
1960 859 488
1970 946 725
1980 947 154
1990 1 003 464
2000 1 048 319

O censo nacional de 2000, da Oficina do Censo dos Estados Unidos estableceu a poboación de Rhode Island en 1.048.319 habitantes, un crecemento do 4,5% en relación á poboación do Estado en 1990, de 1.003.464 habitantes. Unha estimación realizada en 2005 calcula a poboación do Estado en 1.076.189 habitantes, un crecemento do 7,2% en relación á poboación do Estado en 1990, do 2,7%, en relación á poboación do Estado en 2000, e do 0,3% en relación á poboación estimada en 2004.

O crecemento da poboación natural de Rhode Island entre 2000 e 2005 foi de 15.220 habitantes - 66.973 nacementos menos 51.753 falecementos - o crecemento causado pola inmigración foi de 18.965 habitantes, namentres que a migración interestatal resultou nun decrecemento de 4.964 habitantes. Entre 2000 e 2005, a poboación de Rhode Island creceu en 27.870 habitantes, e entre 2004 e 2005, diminuíu en 3.727.

Razas e etnias

[editar | editar a fonte]

Composición racial da poboación de Rhode Island:

  • 81,9% Brancos.
  • 8,7% Hispanos.
  • 4,5% Afroamericanos.
  • 2,3% Asiáticos.
  • 0,5% Nativos americanos.
  • 2,7% Dúas ou máis razas.

Os cinco maiores grupos étnicos de Rhode Island son os italianos (que compoñen o 19% da poboación do Estado), irlandeses (18,4%), franceses e canadenses de ascendencia francesa (17,3%), ingleses (12%) e portugueses (8,7%).

Relixión

[editar | editar a fonte]
'St James Church North, Providence

A afiliación relixiosa da poboación de Rhode Island e:[6]:

  • Cristiáns – 87,5%
    • Católicos – 63,6%,
    • Protestantes:
      • Episcopalianos – 5,1%
      • Bautistas – 6,3%,
      • Protestantes, outros – 3,2%,
      • Protestantes, sen denominación – 7%,
    • Outros Cristiáns – 2,3%
  • Xudeus – 1.6%,
  • Musulmáns – 0,4%
  • Non relixiosos – 6%,
  • Outras relixións – 4,5%;.

Rhode Island ten o máis alto porcentaxe de católicos[7] dos Estados Unidos, debido principalmente á masiva inmigración de irlandeses, italianos e francocanadenses e nun menor grao de portugueses, portorriqueños e comunidades de Cabo Verde. É interesante notar que tendo a cantidade de católicos sinalada, non posúe ningún condado entre os condados con maioría católica do país. Isto débese a que os católicos se atopan repartidos por todo o Estado.[7] Rhode Island e Utah son os únicos estados dos Estados Unidos nos que a maioría da súa poboación pertence a un só culto relixioso.

Principais cidades

[editar | editar a fonte]

Rhode Island divídese en 5 condados ou zonas rexionais:

  1. Bristol.
  2. Kent.
  3. Newport.
  4. Providence.
  5. Washington (tamén coñecido como "o condado do Sur").

En contraste coa maioría dos estados dos Estados Unidos, os condados de Rhode Island non son zonas administrativas nin administracións autónomas. A súa existencia só se xustifica por motivos estatísticos e xeográficos.

Símbolos do Estado

[editar | editar a fonte]
  • Árbore: Plátano Acer rubrum
  • Bebida: Café con leite
  • Alcumes:
    • Ocean State
    • Little Rhody (non oficial)
    • Plantation State (non oficial)
  • Flor: Violeta
  • Froita: Mazá
  • Lema: Hope (Esperanza)
  • Mineral: Bowenita
  • Músicas:
    • Rhode Island
    • Rhode Island, It's for Me (Rhode Island, É para Min)
  • Paxaro: Gallus gallus
  • Pedra: Cumberlandita
  • Peixe: Morone saxatilis
  1. «Rhode Island». Diciopedia do século 21 3. Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición). Editorial Galaxia. 2007. p. 1805. ISBN 9788482893600. 
  2. "Rhode Island To Change State's Controversial Full Name". NPR.org (en inglés). Consultado o 2022-09-04. 
  3. "Rhode Island Question 1, Name Change Amendment (2020)". Ballotpedia (en inglés). Consultado o 2022-09-04. 
  4. "CONSTITUTION OF THE STATE OF RHODE ISLAND". webserver.rilin.state.ri.us. Consultado o 2022-09-04. 
  5. "Dave Leip's Atlas of U.S. Presidential Elections". uselectionatlas.org. Consultado o 2022-09-04. 
  6. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 13 de xullo de 2007. Consultado o 22 de xullo de 2007. 
  7. 7,0 7,1 "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 21 de marzo de 2020. Consultado o 22 de xullo de 2007. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]