Dereito á vivenda: Diferenzas entre revisións
m + link á Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade |
|||
(Non se amosan 25 revisións feitas por 4 usuarios.) | |||
Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:Sweden_road_sign_H10.svg|dereita|miniatura|300x300px|O Dereito á vivenda aparece recollido no artigo 25 da [[Declaración Universal dos Dereitos Humanos]] de [[1948]]. Algunhas constitucións nacionais tamén o recollen. O dereito a unha [[Vivenda digna|vivenda digna e adecuada]] é un dos dereitos económicos, sociais e culturais que afectan de maneira decisiva ás condicións de [[igualdade social]].<ref name="derechoalaviviendaart25">[[metawiki:s: |
[[Ficheiro:Sweden_road_sign_H10.svg|dereita|miniatura|300x300px|O Dereito á vivenda aparece recollido no artigo 25 da [[Declaración Universal dos Dereitos Humanos]] de [[1948]]. Algunhas constitucións nacionais tamén o recollen. O dereito a unha [[Vivenda digna|vivenda digna e adecuada]] é un dos dereitos económicos, sociais e culturais que afectan de maneira decisiva ás condicións de [[igualdade social]].<ref name="derechoalaviviendaart25">[[metawiki:s:gl:Declaración Universal dos Dereitos Humanos|Ver art. 25 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, París, 1948, en Wikisource]]</ref>]] |
||
O '''dereito á vivenda''', [[Vivenda digna|digna e adecuada]], como un dos dereitos humanos, aparece recollido na Declaración Universal dos [[Dereitos humanos|Dereitos Humanos]] no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do [[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais]] (PIDESC): |
O '''dereito á vivenda''', [[Vivenda digna|digna e adecuada]], como un dos dereitos humanos, aparece recollido na Declaración Universal dos [[Dereitos humanos|Dereitos Humanos]] no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do [[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais]] (PIDESC): |
||
{{cita| '''Artigo 25.1 Declaración Universal dos Dereitos Humanos''': ''Toda persoa ten dereito a un nivel de vida adecuado que garanta a saúde e o benestar, así como a súa familia, e especialmente a comida, a roupa, '''vivenda''', asistencia médica e servizos sociais necesarios. Tamén ten dereito a un seguro en caso de desemprego, enfermidade, discapacidade, viuvez, vellez ou outros casos de perda do seu medio de vida por circunstancias independentes da súa vontade."<ref name=derechoalaviviendaart25/>|}} |
|||
{{cita | '''Artigo 11 do Pacto internacional de dereito económico, social e cultural''': ''Toda persoa ten dereito a un nivel de vida adecuado para el e para a súa familia, incluíndo comida, roupa e '''vivenda adecuada''' e unha mellora continua das condicións de vida, asistencia médica e os servizos sociais necesarios. Tamén ten dereito a un seguro en caso de desemprego, enfermidade, discapacidade, viuvez, vellez ou outros casos de perda do seu medio de vida por circunstancias independentes da súa vontade''.<ref>{{Cita web |url=http://www.observatoridesc.org/es/derecho-una-vivienda-adecuada |título=Derecho a un vivienda digna - Observatori DESC -Derecho Económicos, Sociales y Culturales |dataacceso=20 de febreiro de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130613211713/http://www.observatoridesc.org/es/derecho-una-vivienda-adecuada |data-arquivo=13 de xuño de 2013 |url-morta=yes }}</ref>|}} |
|||
== Aspectos xerais == |
== Aspectos xerais == |
||
Aínda que ''non é un documento obrigatorio ou vinculante'' para os [[Estado|Estados]], serviu como base para a creación das dúas [[Tratado internacional|convencións internacionais]] da [[Organización das Nacións Unidas|ONU]], o [[Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos]] e o [[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais]], pactos que foron adoptados pola Asemblea Xeral de Nacións Unidas na súa resolución 2200 A (XXI), de 16 de decembro de 1966. |
Aínda que ''non é un documento obrigatorio ou vinculante'' para os [[Estado|Estados]], serviu como base para a creación das dúas [[Tratado internacional|convencións internacionais]] da [[Organización das Nacións Unidas|ONU]], o [[Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos]] e o [[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais]], pactos que foron adoptados pola Asemblea Xeral de Nacións Unidas na súa resolución 2200 A (XXI), de 16 de decembro de 1966. |
||
[[Ficheiro:UN_General_Assembly_building.jpg|miniatura|300x300px|Vista exterior do edificio da Asemblea Xeral da ONU.]] |
[[Ficheiro:UN_General_Assembly_building.jpg|miniatura|300x300px|Vista exterior do edificio da Asemblea Xeral da ONU.]] |
||
De conformidade co parágrafo 1 do artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais, o Comité de Dereitos Sociais de Nacións Unidas di que os Estados |
De conformidade co parágrafo 1 do artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais, o Comité de Dereitos Sociais de Nacións Unidas di que os Estados adheridos "recoñecen o dereito de toda persoa a un nivel de vida adecuado para el e a súa familia, incluíndo alimentación, vestido e vivenda adecuados, e a unha mellora continua das condicións de existencia".<ref>Comité Derechos Sociales Naciones Unidas“Observación general nº 4” (1991)</ref> Recoñecido deste xeito, o dereito humano a unha [[Vivenda digna|vivenda adecuada]] ten unha importancia fundamental para o goce de todos os dereitos económicos, sociais e culturais. |
||
Nalgúns Estados, o dereito á vivenda adecuada está consagrado na [[Constitución|Constitución Nacional]], noutros, en cambio, realizáronse [[Lei|leis]] específicas. En calquera dos casos é importante verificar a posibilidade de que os cidadáns poidan esixir xuridicamente e ante os [[Tribunal|tribunais]] pertinentes, o cumprimento destes dereitos por parte das administracións. O dereito á vivenda cando non se recolle de maneira específica pode deducirse directamente do cumprimento dos dereitos humanos recoñecidos en tratados internacionais e por tanto de condicións de vida digna.<ref name="viviendabancosypropiedadprivada">[http://www.nuevatribuna.es/articulo/economia-social/la-vivienda-bancos-y-propiedad-privada/20130527231300092691.html La vivienda. Bancos y propiedad privada. Con motivo de la proposición de Ley Reguladora del Derecho a la Vivienda, presentada por IUCM en la Asamblea de Madrid], [[Carmen Villares]], [[Mario Nolla]], [[José Ramón Montes]] |
Nalgúns Estados, o dereito á vivenda adecuada está consagrado na [[Constitución|Constitución Nacional]], noutros, en cambio, realizáronse [[Lei|leis]] específicas. En calquera dos casos é importante verificar a posibilidade de que os cidadáns poidan esixir xuridicamente e ante os [[Tribunal|tribunais]] pertinentes, o cumprimento destes dereitos por parte das administracións. O dereito á vivenda cando non se recolle de maneira específica pode deducirse directamente do cumprimento dos dereitos humanos recoñecidos en tratados internacionais e por tanto de condicións de vida digna.<ref name="viviendabancosypropiedadprivada">[http://www.nuevatribuna.es/articulo/economia-social/la-vivienda-bancos-y-propiedad-privada/20130527231300092691.html La vivienda. Bancos y propiedad privada. Con motivo de la proposición de Ley Reguladora del Derecho a la Vivienda, presentada por IUCM en la Asamblea de Madrid], [[Carmen Villares]], [[Mario Nolla]], [[José Ramón Montes]] e [[Cuqui Cabo]], en nuevatribuna.es, 30/5/2013</ref> |
||
Existen proxectos de investigación internacionais, tales como TENLAW por exemplo, que ofrecen a oportunidade de realizar investigacións internacionais sobre o dereito á vivenda, así como establecer redes internacionais de investigación tales como a European Network for Housing Research, que une a máis de 500 investigadores de 41 países diferentes de todo o mundo.<ref>{{Cita web|url=http://sior.ub.edu/jspui/cris/socialimpact/socialimpact00553|título=Providing a more efficent opportunity to international and interdisciplinary of research in the housing and property field|data-acceso=5 de |
Existen proxectos de investigación internacionais, tales como TENLAW por exemplo, que ofrecen a oportunidade de realizar investigacións internacionais sobre o dereito á vivenda, así como establecer redes internacionais de investigación tales como a European Network for Housing Research, que une a máis de 500 investigadores de 41 países diferentes de todo o mundo.<ref>{{Cita web|url=http://sior.ub.edu/jspui/cris/socialimpact/socialimpact00553|título=Providing a more efficent opportunity to international and interdisciplinary of research in the housing and property field|data-acceso=5 de setembro de 2017|apelidos=|ligazónautor=|data=|editorial=Social Impact Open Repository|lingua=|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170905182948/http://sior.ub.edu/jspui/cris/socialimpact/socialimpact00553|dataarquivo=05 de setembro de 2017|url-morta=yes}}</ref> |
||
== Dereitos de terceira xeración. Tres xeracións de dereitos humanos == |
== Dereitos de terceira xeración. Tres xeracións de dereitos humanos == |
||
{{Artigo principal|Tres xeracións de dereitos humanos}} |
{{Artigo principal|Tres xeracións de dereitos humanos}} |
||
As tres xeracións de dereitos humanos é unha proposta efectuada polo xurista checo [[Karel Vasak]] en [[1979]] para clasificar os dereitos humanos.Cada xeración asóciase a un dos grandes valores proclamados na [[Revolución Francesa|Revolución francesa]]: liberdade, igualdade e |
As tres xeracións de dereitos humanos é unha proposta efectuada polo xurista checo [[Karel Vasak]] en [[1979]] para clasificar os dereitos humanos.Cada xeración asóciase a un dos grandes valores proclamados na [[Revolución Francesa|Revolución francesa]]: liberdade, igualdade e fraternidade. Os dereitos de primeira xeración son os [[Dereitos civís e políticos|dereitos civís]], vinculados co principio de [[liberdade]]. Xeralmente considéranse dereitos de defensa ou negativos, que esixen dos poderes públicos a súa inhibición e non inxerencia na esfera privada. Os dereitos de segunda xeración son os dereitos económicos, sociais e culturais, que están vinculados co principio de igualdade. |
||
O dereito a unha vivenda enmárcase na [[Tres xeracións de dereitos humanos|terceira xeración de dereitos]], xurdida na doutrina de 1980, vincúlase coa [[Solidariedade (socioloxía)|solidariedade]] |
O dereito a unha vivenda enmárcase na [[Tres xeracións de dereitos humanos|terceira xeración de dereitos]], xurdida na doutrina de 1980, vincúlase coa [[Solidariedade (socioloxía)|solidariedade]] para incentivar o progreso social e elevar o nivel de vida de todos os pobos. Os temas relacionados son: |
||
* A solución dos problemas alimenticios, demográficos, educativos e ecolóxicos. |
* A solución dos problemas alimenticios, demográficos, educativos e ecolóxicos. |
||
Liña 28: | Liña 31: | ||
=== Tratados internacionais === |
=== Tratados internacionais === |
||
O dereito á vivenda recóllese como un dos dereitos humanos na Declaración Universal dos [[Dereitos humanos|Dereitos Humanos]] no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais ([[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais|PIDESC]]).<ref name="viviendabancosypropiedadprivada"> |
O dereito á vivenda recóllese como un dos dereitos humanos na Declaración Universal dos [[Dereitos humanos|Dereitos Humanos]] no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais ([[Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais|PIDESC]]).<ref name="viviendabancosypropiedadprivada"/><ref name="derechoalaviviendaart25"/> Tamén se recolle de forma específica para as persoas con discapacidade no Artigo 19 sobre a Vida independente e inclusión na comunidade, da [[Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade]]. |
||
=== Constitucións === |
=== Constitucións === |
||
Existen numerosas Constitucións dos Estados onde se amplía e detalla o [[dereito]] a unha vivenda digna e adecuada. |
Existen numerosas Constitucións dos Estados onde se amplía e detalla o [[dereito]] a unha vivenda digna e adecuada. |
||
* '''Arxentina''': A Constitución da Nación Arxentina no seu articulado 14 bis di que: O Estado outorgará os beneficios da seguridade social, que terá carácter de integral e irrenunciable. ''En especial, a lei establecerá: o seguro social obrigatorio, que estará a cargo de entidades nacionais ou provinciais con autonomía financeira e económica, administradas polos interesados con participación do Estado, sen que poida existir superposición de |
* '''Arxentina''': A Constitución da Nación Arxentina no seu articulado 14 bis di que: O Estado outorgará os beneficios da seguridade social, que terá carácter de integral e irrenunciable. ''En especial, a lei establecerá: o seguro social obrigatorio, que estará a cargo de entidades nacionais ou provinciais con autonomía financeira e económica, administradas polos interesados con participación do Estado, sen que poida existir superposición de achegas; xubilacións e pensións móbiles; a protección integral da familia; a defensa do ben de familia; a compensación económica familiar e o acceso a unha vivenda digna.'' |
||
* '''Ecuador''': Neste sentido a Constitución de Ecuador une os conceptos de vivenda e [[cidade]].<ref>[http://esp.habitants.org/noticias/habitantes_de_las_americas/el_derecho_a_una_vivienda_y_una_ciudad_dignas_en_ecuador Constitución de Ecuador] </ref> A consagración do dereito a unha cidade digna: construción colectiva e políticas públicas. O dereito a unha cidade viva e digna está recoñecido no Art. 31, que establece que |
* '''Ecuador''': Neste sentido a Constitución de Ecuador une os conceptos de vivenda e [[cidade]].<ref>[http://esp.habitants.org/noticias/habitantes_de_las_americas/el_derecho_a_una_vivienda_y_una_ciudad_dignas_en_ecuador Constitución de Ecuador] </ref> A consagración do dereito a unha cidade digna: construción colectiva e políticas públicas. O dereito a unha cidade viva e digna está recoñecido no Art. 31, que establece que ''as persoas teñen dereito ao goce pleno da cidade e dos seus espazos públicos, baixo os principios de sustentabilidade, xustiza social, respecto ás diferentes culturas urbanas e equilibrio entre o urbano e o rural''. |
||
* '''España''': A Constitución Española establece no seu artigo 47 o dereito ao goce dunha vivenda digna e adecuada, sendo os poderes públicos os responsables de promover as condicións necesarias e de establecer as normas adecuadas para facer efectivo este dereito.<ref>Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47.</ref> Así mesmo, o [[Estatuto de Autonomía de Andalucía|Estatuto de Autonomía para Andalucía]] recoñece no seu artigo 25 |
* '''España''': A Constitución Española establece no seu artigo 47 o dereito ao goce dunha vivenda digna e adecuada, sendo os poderes públicos os responsables de promover as condicións necesarias e de establecer as normas adecuadas para facer efectivo este dereito.<ref>Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47.</ref> Así mesmo, o [[Estatuto de Autonomía de Andalucía|Estatuto de Autonomía para Andalucía]] recoñece no seu artigo 25 ''a obrigación dos poderes públicos de favorecer o acceso en condicións de igualdade a unha vivenda digna e adecuada, establecendo as medidas necesarias a tal fin''.<ref>Parlamento de Andalucía. (2007) “[[Estatuto de Autonomía para Andalucía]]” Artº 25.</ref> Un informe de 2014 da organización [[Human Rights Watch]] sinala que a Burbulla inmobiliaria en España provocou unha crise de vivenda que pon en risco os dereitos humanos. A crise da vivenda comezou coa subida do prezo da vivenda en España durante a burbulla e acentuouse coa [[crise económica española de 2008-2014]] que aumentou considerablemente o [[o paro en españa|desemprego en España]] e provocou o aumento do número de desafiuzamentos. Segundo Human Rights Watch o goberno español non tomaría medidas para mitigar o impacto da crise de vivenda e de débeda que encaran os grupos de cidadáns máis vulnerables en España.<ref>[http://www.nuevatribuna.es/articulo/economia-social/crisis-vivienda-pone-riesgo-derechos-humanos/20140531192622103961.html La crisis de vivienda pone en riesgo los derechos humanos], Nueva Tribuna, 31/5/2014</ref><ref name="HRW">{{Cita publicación periódica|editor=Human Rights Watch|título=Sueños rotos. El impacto de la crisis de la vivienda en los grupos más vulnerables|data=2014|ano=2014|páxinas=94|url=http://www.nuevatribuna.es/media/nuevatribuna/files/2014/05/31/spain0514sp_forupload.pdf|data-acceso=1 de xuño de 2014}}</ref> |
||
* '''Venezuela''': A Constitución da República Bolivariana de Venezuela establece no seu Artigo 82 |
* '''Venezuela''': A Constitución da República Bolivariana de Venezuela establece no seu Artigo 82 ''Toda persoa ten dereito a unha vivenda adecuada, segura, cómoda, hixiénica, con servizos básicos esenciais que inclúan un hábitat que humanice as relacións familiares, veciñais e comunitarias''. |
||
=== Leis específicas === |
=== Leis específicas === |
||
Mesmo nos países cuxa Constitución proclama o dereito á vivenda dos seus cidadáns, este adoita ser un dereito de configuración legal. Así que, máis aló de cal sexa a eficacia directa do precepto constitucional, para que o dereito sexa efectivo adoita precisar un desenvolvemento lexislativo que determine os seus beneficiarios, o seu contido e as súas garantías.<ref>Marcos Vaquer, ''La eficacia y la efectividad del derecho a la vivienda en España'', Madrid, Iustel, 2011.</ref> As Leis específicas sobre o Dereito á Vivenda son as que poden garantir o seu cumprimento e posibilitar que as persoas que reúnan os requisitos establecidos na Lei poidan esixir ás Administracións que creen as condicións favorables para o exercicio do dereito a unha vivenda digna e adecuada. Dito doutra maneira, poderán demandar ás Administracións cando non cumpran cos obxectivos, contidos, disposicións para que as persoas poidan esixir ante os tribunais dos seus países o cumprimento da Lei. |
Mesmo nos países cuxa Constitución proclama o dereito á vivenda dos seus cidadáns, este adoita ser un dereito de configuración legal. Así que, máis aló de cal sexa a eficacia directa do precepto constitucional, para que o dereito sexa efectivo adoita precisar un desenvolvemento lexislativo que determine os seus beneficiarios, o seu contido e as súas garantías.<ref>Marcos Vaquer, ''La eficacia y la efectividad del derecho a la vivienda en España'', Madrid, Iustel, 2011.</ref> As Leis específicas sobre o Dereito á Vivenda son as que poden garantir o seu cumprimento e posibilitar que as persoas que reúnan os requisitos establecidos na Lei poidan esixir ás Administracións que creen as condicións favorables para o exercicio do dereito a unha vivenda digna e adecuada. Dito doutra maneira, poderán demandar ás Administracións cando non cumpran cos obxectivos, contidos, disposicións para que as persoas poidan esixir ante os tribunais dos seus países o cumprimento da Lei. |
||
Este tema é fundamental no exercicio deste dereito, e permite a protección [[Xurisdición|xurisdiccional]] dos dereitos ás persoas que lexitimamente lle corresponda. Como exemplo, pode citarse en Francia a Loi n° 2007-290 du 5 mars 2007 instituant lle droit au logement opposable et portant diverses mesures en faveur da cohésion sociale, máis coñecida como Loi DALO. En España, a [[Lei reguladora do Dereito á vivenda en Andalucía]] explicitamente no seu articulado detalla que "... os cidadáns poderán esixir das Administracións Públicas o cumprimento das obrigacións derivadas do dereito a unha vivenda digna e adecuada |
Este tema é fundamental no exercicio deste dereito, e permite a protección [[Xurisdición|xurisdiccional]] dos dereitos ás persoas que lexitimamente lle corresponda. Como exemplo, pode citarse en Francia a ''Loi n° 2007-290 du 5 mars 2007 instituant lle droit au logement opposable et portant diverses mesures en faveur da cohésion sociale'', máis coñecida como Loi DALO. En España, a [[Lei reguladora do Dereito á vivenda en Andalucía]] explicitamente no seu articulado detalla que "... ''os cidadáns poderán esixir das Administracións Públicas o cumprimento das obrigacións derivadas do dereito a unha vivenda digna e adecuada''..". Por este motivo, a aprobación por parte dos Estados de leis específicas que determinen o dereito á vivenda é a mellor maneira de cumprir con todos os [[Tratado internacional|Tratados internacionais]] existentes a nivel mundial. |
||
== Vivenda digna e adecuada == |
== Vivenda digna e adecuada == |
||
[[Ficheiro:Homeless sleeping on Paulista Avenue, São Paulo city, Brazil.jpg|miniatura|Persoa sen teito en São Paulo.]] |
|||
{{Artigo principal| |
{{Artigo principal|Vivenda digna}}O Comité de Dereitos Urbanos de Nacións Unidas na súa Observación Xeral n.º 4, define e aclara o concepto do dereito a unha [[Vivenda digna|vivenda digna e adecuada]], xa que o dereito a unha vivenda non se debe interpretar nun sentido restritivo simplemente de acubillo senón, que debe considerarse máis ben como o dereito a vivir en seguridade, paz e [[dignidade]]. |
||
=== ONU - Condicións dunha vivenda digna e adecuada === |
=== ONU - Condicións dunha vivenda digna e adecuada === |
||
A [[Organización das Nacións Unidas|ONU]] considera que as condicións que debe ter unha vivenda digna e adecuada son:<ref name="vivienda_adecuada">[http://www.ohchr.org/Documents/Publications/FS21_rev_1_Housing_sp.pdf El derecho a una vivienda adecuada], |
A [[Organización das Nacións Unidas|ONU]] considera que as condicións que debe ter unha vivenda digna e adecuada son:<ref name="vivienda_adecuada">[http://www.ohchr.org/Documents/Publications/FS21_rev_1_Housing_sp.pdf El derecho a una vivienda adecuada], páx. 3 e 4, CESCR-ONU</ref><ref name="costo_vivienda">[http://onuhabitat.org.mx/index.php/elementos-de-una-vivienda-adecuada Siete elementos de una ivienda adecuada, ONU - Asequibilidad]</ref> |
||
* 1.- A seguridade da tenencia: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non contan con certa medida de seguridade da tenencia que lles garanta protección xurídica contra o desafiuzamento desaloxo forzoso, a fustrigación e outras ameazas. |
* 1.- A seguridade da tenencia: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non contan con certa medida de seguridade da tenencia que lles garanta protección xurídica contra o desafiuzamento desaloxo forzoso, a fustrigación e outras ameazas. |
||
* 2.- Dispoñibilidade de servizos, materiais, instalacións e infraestrutura: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non teñen auga potable, instalacións sanitarias adecuadas, enerxía para a cocción, a calefacción e a iluminación, e conservación de alimentos ou eliminación de residuos. |
* 2.- Dispoñibilidade de servizos, materiais, instalacións e infraestrutura: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non teñen auga potable, instalacións sanitarias adecuadas, enerxía para a cocción, a calefacción e a iluminación, e conservación de alimentos ou eliminación de residuos. |
||
* 3.- [[ |
* 3.- [[Asequibilidade da vivenda|Asequibilidade da vivenda]] (tanto en alugueiro como en compra): a vivenda non é adecuada se o seu custo pon en perigo ou dificulta o goce doutros dereitos humanos polos seus ocupantes. O custo non debe superar o 30% dos ingresos. |
||
* 4.- Habitabilidade: a vivenda non é adecuada se non garante seguridade física ou non proporciona espazo suficiente, así como protección contra o [[frío]], a [[Humidade do solo|humidade]], a [[calor]], a [[Chuvia|choiva]], o [[vento]] ou outros riscos para a saúde e perigos estruturais. |
* 4.- Habitabilidade: a vivenda non é adecuada se non garante seguridade física ou non proporciona espazo suficiente, así como protección contra o [[frío]], a [[Humidade do solo|humidade]], a [[calor]], a [[Chuvia|choiva]], o [[vento]] ou outros riscos para a saúde e perigos estruturais. |
||
* 5.- Accesibilidade: a vivenda non é adecuada se non se toman en consideración as necesidades específicas dos grupos desfavorecidos e marxinados. |
* 5.- Accesibilidade: a vivenda non é adecuada se non se toman en consideración as necesidades específicas dos grupos desfavorecidos e marxinados. |
||
* 6.- Localización: a vivenda non é adecuada se non ofrece acceso a oportunidades de emprego, servizos de saúde, escolas, gardarías e outros servizos e instalacións sociais, ou se está situada en zonas contaminadas ou perigosas. |
* 6.- Localización: a vivenda non é adecuada se non ofrece acceso a oportunidades de emprego, servizos de saúde, escolas, gardarías e outros servizos e instalacións sociais, ou se está situada en zonas contaminadas ou perigosas. |
||
* 7.- Adecuación cultural: a vivenda non é adecuada se non toma en conta e respecta a expresión da identidade cultural. |
* 7.- Adecuación cultural: a vivenda non é adecuada se non toma en conta e respecta a expresión da identidade cultural. |
||
== Véxase tamén == |
|||
⚫ | |||
* {{Portal|Derecho}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Derechos constitucionales]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Declaración de los Derechos del Hombre y del Ciudadano]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Final columnas}} |
|||
== Notas == |
== Notas == |
||
{{Listaref|}} |
{{Listaref|30em}} |
||
== |
== Véxase tamén == |
||
=== Bibliografía === |
|||
* ONU (1948) “Declaración Universal |
* ONU (1948) “Declaración Universal dos Dereitos Humanos” . |
||
* Comité Derechos Sociales Naciones Unidas. (1991) “Observación general nº 4”. |
* Comité de Derechos Sociales de Naciones Unidas. (1991) “Observación general nº 4”. |
||
* Comité Derechos Sociales Naciones Unidas. (1997) “Observación general nº 7”. |
* Comité de Derechos Sociales de Naciones Unidas. (1997) “Observación general nº 7”. |
||
* Parlamento Europeo. (2000) “Carta de Niza. Carta Derechos Fundamentales de la UE. Carta de Niza”. Niza. Artº 43.3. |
* Parlamento Europeo. (2000) “Carta de Niza. Carta de Derechos Fundamentales de la UE. Carta de Niza”. Niza. Artº 43.3. |
||
* Conferencia Europea Ciudades por los Derechos Humanos (2000) “Carta Europea Salvaguarda de los Derechos Humanos en la Ciudad”. Saint Denis. Artº 16 |
* Conferencia Europea Ciudades por los Derechos Humanos (2000) “Carta Europea Salvaguarda de los Derechos Humanos en la Ciudad”. Saint Denis. Artº 16 |
||
* Reunión Informal Ministros de la UE sobre Desarrollo Urbano y Cohesión Territorial. (2007). “Carta de Leipzig sobre Ciudades Europeas Sostenibles”. Leipzig. |
* Reunión Informal Ministros de la UE sobre Desarrollo Urbano y Cohesión Territorial. (2007). “Carta de Leipzig sobre Ciudades Europeas Sostenibles”. Leipzig. |
||
* Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47. |
* Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47. |
||
* Constitución |
* Constitución da Nación Arxentina de 1994. Artº 14 bis |
||
* Parlamento de Andalucía. (2007) “Estatuto Autonomía de Andalucía” Artº 25. |
* Parlamento de Andalucía. (2007) “Estatuto de Autonomía de Andalucía” Artº 25. |
||
* [https://web.archive.org/web/20100401021259/http://www.juntadeandalucia.es/viviendayordenaciondelterritorio/www/estaticas/vivienda/docs/ProyectoLeyDerechoVivienda.pdf Ley reguladora del Derecho a la Vivienda en Andalucía] |
* [https://web.archive.org/web/20100401021259/http://www.juntadeandalucia.es/viviendayordenaciondelterritorio/www/estaticas/vivienda/docs/ProyectoLeyDerechoVivienda.pdf Ley reguladora del Derecho a la Vivienda en Andalucía] |
||
⚫ | |||
===Outros artigos=== |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Dereitos constitucionais]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Declaración dos Dereitos do Home e do Cicadán]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [https://web.archive.org/web/20110903012459/http://www.idhc.org/esp/1242_enprodundidad.asp Derechos Humanos Emergentes (IDHC)] |
* [https://web.archive.org/web/20110903012459/http://www.idhc.org/esp/1242_enprodundidad.asp Derechos Humanos Emergentes (IDHC)] |
||
* [http://www.ohchr.org/SP/Issues/Pages/WhatareHumanRights.aspx Naciones Unidas: ¿qué son los derechos humanos?] |
* [http://www.ohchr.org/SP/Issues/Pages/WhatareHumanRights.aspx Naciones Unidas: ¿qué son los derechos humanos?] |
||
* [http://dicc.hegoa.efaber.net/listar/mostrar/51 Diccionario de Acción Humanitaria y Cooperación al Desarrollo: Declaración Universal de los Derechos Humanos] |
* [http://dicc.hegoa.efaber.net/listar/mostrar/51 Diccionario de Acción Humanitaria y Cooperación al Desarrollo: Declaración Universal de los Derechos Humanos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100426120737/http://dicc.hegoa.efaber.net/listar/mostrar/51 |date=26 de abril de 2010 }} |
||
<nowiki> |
|||
{{control de autoridades}} |
|||
[[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]]</nowiki> |
|||
[[Categoría:Dereitos humanos]] |
Revisión actual feita o 28 de decembro de 2022 ás 22:28
O dereito á vivenda, digna e adecuada, como un dos dereitos humanos, aparece recollido na Declaración Universal dos Dereitos Humanos no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais (PIDESC):
Artigo 25.1 Declaración Universal dos Dereitos Humanos: Toda persoa ten dereito a un nivel de vida adecuado que garanta a saúde e o benestar, así como a súa familia, e especialmente a comida, a roupa, vivenda, asistencia médica e servizos sociais necesarios. Tamén ten dereito a un seguro en caso de desemprego, enfermidade, discapacidade, viuvez, vellez ou outros casos de perda do seu medio de vida por circunstancias independentes da súa vontade."[1]
Artigo 11 do Pacto internacional de dereito económico, social e cultural: Toda persoa ten dereito a un nivel de vida adecuado para el e para a súa familia, incluíndo comida, roupa e vivenda adecuada e unha mellora continua das condicións de vida, asistencia médica e os servizos sociais necesarios. Tamén ten dereito a un seguro en caso de desemprego, enfermidade, discapacidade, viuvez, vellez ou outros casos de perda do seu medio de vida por circunstancias independentes da súa vontade.[2]
Aspectos xerais
[editar | editar a fonte]Aínda que non é un documento obrigatorio ou vinculante para os Estados, serviu como base para a creación das dúas convencións internacionais da ONU, o Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos e o Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais, pactos que foron adoptados pola Asemblea Xeral de Nacións Unidas na súa resolución 2200 A (XXI), de 16 de decembro de 1966.
De conformidade co parágrafo 1 do artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais, o Comité de Dereitos Sociais de Nacións Unidas di que os Estados adheridos "recoñecen o dereito de toda persoa a un nivel de vida adecuado para el e a súa familia, incluíndo alimentación, vestido e vivenda adecuados, e a unha mellora continua das condicións de existencia".[3] Recoñecido deste xeito, o dereito humano a unha vivenda adecuada ten unha importancia fundamental para o goce de todos os dereitos económicos, sociais e culturais.
Nalgúns Estados, o dereito á vivenda adecuada está consagrado na Constitución Nacional, noutros, en cambio, realizáronse leis específicas. En calquera dos casos é importante verificar a posibilidade de que os cidadáns poidan esixir xuridicamente e ante os tribunais pertinentes, o cumprimento destes dereitos por parte das administracións. O dereito á vivenda cando non se recolle de maneira específica pode deducirse directamente do cumprimento dos dereitos humanos recoñecidos en tratados internacionais e por tanto de condicións de vida digna.[4]
Existen proxectos de investigación internacionais, tales como TENLAW por exemplo, que ofrecen a oportunidade de realizar investigacións internacionais sobre o dereito á vivenda, así como establecer redes internacionais de investigación tales como a European Network for Housing Research, que une a máis de 500 investigadores de 41 países diferentes de todo o mundo.[5]
Dereitos de terceira xeración. Tres xeracións de dereitos humanos
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Tres xeracións de dereitos humanos.
As tres xeracións de dereitos humanos é unha proposta efectuada polo xurista checo Karel Vasak en 1979 para clasificar os dereitos humanos.Cada xeración asóciase a un dos grandes valores proclamados na Revolución francesa: liberdade, igualdade e fraternidade. Os dereitos de primeira xeración son os dereitos civís, vinculados co principio de liberdade. Xeralmente considéranse dereitos de defensa ou negativos, que esixen dos poderes públicos a súa inhibición e non inxerencia na esfera privada. Os dereitos de segunda xeración son os dereitos económicos, sociais e culturais, que están vinculados co principio de igualdade.
O dereito a unha vivenda enmárcase na terceira xeración de dereitos, xurdida na doutrina de 1980, vincúlase coa solidariedade para incentivar o progreso social e elevar o nivel de vida de todos os pobos. Os temas relacionados son:
- A solución dos problemas alimenticios, demográficos, educativos e ecolóxicos.
- O ambiente.
- Os dereitos do consumidor.
- O desenvolvemento que permita unha vida digna.
- O libre desenvolvemento da personalidade.
Marco lexislativo
[editar | editar a fonte]Tratados internacionais
[editar | editar a fonte]O dereito á vivenda recóllese como un dos dereitos humanos na Declaración Universal dos Dereitos Humanos no seu artigo 25, apartado 1 e no artigo 11 do Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais (PIDESC).[4][1] Tamén se recolle de forma específica para as persoas con discapacidade no Artigo 19 sobre a Vida independente e inclusión na comunidade, da Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade.
Constitucións
[editar | editar a fonte]Existen numerosas Constitucións dos Estados onde se amplía e detalla o dereito a unha vivenda digna e adecuada.
- Arxentina: A Constitución da Nación Arxentina no seu articulado 14 bis di que: O Estado outorgará os beneficios da seguridade social, que terá carácter de integral e irrenunciable. En especial, a lei establecerá: o seguro social obrigatorio, que estará a cargo de entidades nacionais ou provinciais con autonomía financeira e económica, administradas polos interesados con participación do Estado, sen que poida existir superposición de achegas; xubilacións e pensións móbiles; a protección integral da familia; a defensa do ben de familia; a compensación económica familiar e o acceso a unha vivenda digna.
- Ecuador: Neste sentido a Constitución de Ecuador une os conceptos de vivenda e cidade.[6] A consagración do dereito a unha cidade digna: construción colectiva e políticas públicas. O dereito a unha cidade viva e digna está recoñecido no Art. 31, que establece que as persoas teñen dereito ao goce pleno da cidade e dos seus espazos públicos, baixo os principios de sustentabilidade, xustiza social, respecto ás diferentes culturas urbanas e equilibrio entre o urbano e o rural.
- España: A Constitución Española establece no seu artigo 47 o dereito ao goce dunha vivenda digna e adecuada, sendo os poderes públicos os responsables de promover as condicións necesarias e de establecer as normas adecuadas para facer efectivo este dereito.[7] Así mesmo, o Estatuto de Autonomía para Andalucía recoñece no seu artigo 25 a obrigación dos poderes públicos de favorecer o acceso en condicións de igualdade a unha vivenda digna e adecuada, establecendo as medidas necesarias a tal fin.[8] Un informe de 2014 da organización Human Rights Watch sinala que a Burbulla inmobiliaria en España provocou unha crise de vivenda que pon en risco os dereitos humanos. A crise da vivenda comezou coa subida do prezo da vivenda en España durante a burbulla e acentuouse coa crise económica española de 2008-2014 que aumentou considerablemente o desemprego en España e provocou o aumento do número de desafiuzamentos. Segundo Human Rights Watch o goberno español non tomaría medidas para mitigar o impacto da crise de vivenda e de débeda que encaran os grupos de cidadáns máis vulnerables en España.[9][10]
- Venezuela: A Constitución da República Bolivariana de Venezuela establece no seu Artigo 82 Toda persoa ten dereito a unha vivenda adecuada, segura, cómoda, hixiénica, con servizos básicos esenciais que inclúan un hábitat que humanice as relacións familiares, veciñais e comunitarias.
Leis específicas
[editar | editar a fonte]Mesmo nos países cuxa Constitución proclama o dereito á vivenda dos seus cidadáns, este adoita ser un dereito de configuración legal. Así que, máis aló de cal sexa a eficacia directa do precepto constitucional, para que o dereito sexa efectivo adoita precisar un desenvolvemento lexislativo que determine os seus beneficiarios, o seu contido e as súas garantías.[11] As Leis específicas sobre o Dereito á Vivenda son as que poden garantir o seu cumprimento e posibilitar que as persoas que reúnan os requisitos establecidos na Lei poidan esixir ás Administracións que creen as condicións favorables para o exercicio do dereito a unha vivenda digna e adecuada. Dito doutra maneira, poderán demandar ás Administracións cando non cumpran cos obxectivos, contidos, disposicións para que as persoas poidan esixir ante os tribunais dos seus países o cumprimento da Lei.
Este tema é fundamental no exercicio deste dereito, e permite a protección xurisdiccional dos dereitos ás persoas que lexitimamente lle corresponda. Como exemplo, pode citarse en Francia a Loi n° 2007-290 du 5 mars 2007 instituant lle droit au logement opposable et portant diverses mesures en faveur da cohésion sociale, máis coñecida como Loi DALO. En España, a Lei reguladora do Dereito á vivenda en Andalucía explicitamente no seu articulado detalla que "... os cidadáns poderán esixir das Administracións Públicas o cumprimento das obrigacións derivadas do dereito a unha vivenda digna e adecuada..". Por este motivo, a aprobación por parte dos Estados de leis específicas que determinen o dereito á vivenda é a mellor maneira de cumprir con todos os Tratados internacionais existentes a nivel mundial.
Vivenda digna e adecuada
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Vivenda digna.
O Comité de Dereitos Urbanos de Nacións Unidas na súa Observación Xeral n.º 4, define e aclara o concepto do dereito a unha vivenda digna e adecuada, xa que o dereito a unha vivenda non se debe interpretar nun sentido restritivo simplemente de acubillo senón, que debe considerarse máis ben como o dereito a vivir en seguridade, paz e dignidade.
ONU - Condicións dunha vivenda digna e adecuada
[editar | editar a fonte]A ONU considera que as condicións que debe ter unha vivenda digna e adecuada son:[12][13]
- 1.- A seguridade da tenencia: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non contan con certa medida de seguridade da tenencia que lles garanta protección xurídica contra o desafiuzamento desaloxo forzoso, a fustrigación e outras ameazas.
- 2.- Dispoñibilidade de servizos, materiais, instalacións e infraestrutura: a vivenda non é adecuada se os seus ocupantes non teñen auga potable, instalacións sanitarias adecuadas, enerxía para a cocción, a calefacción e a iluminación, e conservación de alimentos ou eliminación de residuos.
- 3.- Asequibilidade da vivenda (tanto en alugueiro como en compra): a vivenda non é adecuada se o seu custo pon en perigo ou dificulta o goce doutros dereitos humanos polos seus ocupantes. O custo non debe superar o 30% dos ingresos.
- 4.- Habitabilidade: a vivenda non é adecuada se non garante seguridade física ou non proporciona espazo suficiente, así como protección contra o frío, a humidade, a calor, a choiva, o vento ou outros riscos para a saúde e perigos estruturais.
- 5.- Accesibilidade: a vivenda non é adecuada se non se toman en consideración as necesidades específicas dos grupos desfavorecidos e marxinados.
- 6.- Localización: a vivenda non é adecuada se non ofrece acceso a oportunidades de emprego, servizos de saúde, escolas, gardarías e outros servizos e instalacións sociais, ou se está situada en zonas contaminadas ou perigosas.
- 7.- Adecuación cultural: a vivenda non é adecuada se non toma en conta e respecta a expresión da identidade cultural.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ver art. 25 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, París, 1948, en Wikisource
- ↑ "Derecho a un vivienda digna - Observatori DESC -Derecho Económicos, Sociales y Culturales". Arquivado dende o orixinal o 13 de xuño de 2013. Consultado o 20 de febreiro de 2013.
- ↑ Comité Derechos Sociales Naciones Unidas“Observación general nº 4” (1991)
- ↑ 4,0 4,1 La vivienda. Bancos y propiedad privada. Con motivo de la proposición de Ley Reguladora del Derecho a la Vivienda, presentada por IUCM en la Asamblea de Madrid, Carmen Villares, Mario Nolla, José Ramón Montes e Cuqui Cabo, en nuevatribuna.es, 30/5/2013
- ↑ "Providing a more efficent opportunity to international and interdisciplinary of research in the housing and property field". Social Impact Open Repository. Arquivado dende o orixinal o 05 de setembro de 2017. Consultado o 5 de setembro de 2017.
- ↑ Constitución de Ecuador
- ↑ Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47.
- ↑ Parlamento de Andalucía. (2007) “Estatuto de Autonomía para Andalucía” Artº 25.
- ↑ La crisis de vivienda pone en riesgo los derechos humanos, Nueva Tribuna, 31/5/2014
- ↑ Human Rights Watch, ed. (2014). "Sueños rotos. El impacto de la crisis de la vivienda en los grupos más vulnerables" (PDF): 94. Consultado o 1 de xuño de 2014.
- ↑ Marcos Vaquer, La eficacia y la efectividad del derecho a la vivienda en España, Madrid, Iustel, 2011.
- ↑ El derecho a una vivienda adecuada, páx. 3 e 4, CESCR-ONU
- ↑ Siete elementos de una ivienda adecuada, ONU - Asequibilidad
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- ONU (1948) “Declaración Universal dos Dereitos Humanos” .
- Comité de Derechos Sociales de Naciones Unidas. (1991) “Observación general nº 4”.
- Comité de Derechos Sociales de Naciones Unidas. (1997) “Observación general nº 7”.
- Parlamento Europeo. (2000) “Carta de Niza. Carta de Derechos Fundamentales de la UE. Carta de Niza”. Niza. Artº 43.3.
- Conferencia Europea Ciudades por los Derechos Humanos (2000) “Carta Europea Salvaguarda de los Derechos Humanos en la Ciudad”. Saint Denis. Artº 16
- Reunión Informal Ministros de la UE sobre Desarrollo Urbano y Cohesión Territorial. (2007). “Carta de Leipzig sobre Ciudades Europeas Sostenibles”. Leipzig.
- Parlamento Español. (1978). “Constitución Española”. Artº 47.
- Constitución da Nación Arxentina de 1994. Artº 14 bis
- Parlamento de Andalucía. (2007) “Estatuto de Autonomía de Andalucía” Artº 25.
- Ley reguladora del Derecho a la Vivienda en Andalucía
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Declaración Universal dos Dereitos Humanos (ONU)
- A Declaración Universal dos Dereitos Humanos en diferentes linguas
- Táboa normativa e de concordancias da Declaración Universal dos Dereitos Humanos. Fundación Acción Pro Derechos Humanos
- Derechos Humanos Emergentes (IDHC)
- Naciones Unidas: ¿qué son los derechos humanos?
- Diccionario de Acción Humanitaria y Cooperación al Desarrollo: Declaración Universal de los Derechos Humanos Arquivado 26 de abril de 2010 en Wayback Machine.