Índice de Desenvolvemento Humano: Diferenzas entre revisións
m bot Engadido: mk:Индекс на човековиот развој |
Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.2 |
||
(Non se amosan 42 revisións feitas por 26 usuarios.) | |||
Liña 1: | Liña 1: | ||
{{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} |
|||
[[Image:UN Human Development Report 2008.svg|thumb|right|400px|Mapa mundo, indicando o Índice de Desenvolvimento Humando (2008) |
|||
[[File:2019 UN Human Development Report (inequality-adjusted).svg|thumb|World map representing the inequality-adjusted Human Development Index categories (based on 2018 data, published in 2019).<ref name="UNDP2019">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2019_overview_-_english.pdf |title= Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"|publisher=[[Human Development Report|HDRO (Human Development Report Office)]] [[United Nations Development Programme]]|pages=22–25 |accessdate=9 December 2019}}</ref> |
|||
{| width=100% |
|||
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; background:none;" |
|||
|- |
|- |
||
| |
|valign="top"| |
||
{{Legend|#003135|0.800–1.000 (very high)}} |
|||
{{Lenda|#006000|por riba de 0,950}} |
|||
{{ |
{{Legend|#00726a|0.700–0.799 (high)}} |
||
{{Legend|#00bfac|0.550–0.699 (medium)}} |
|||
{{Lenda|#00d000|0,850–0,899}} |
|||
⚫ | |||
{{Lenda|#00ff00|0,800–0,849}} |
|||
{{ |
{{Legend|#ace8d4|0.350–0.549 (low)}} |
||
{{Legend|#a0a0a0|Data unavailable}} |
|||
⚫ | |||
|}|430px]] |
|||
{{Lenda|#ffff00|0,700–0,749}} |
|||
⚫ | |||
{{Lenda|#ffdf00|0,650–0,699}} |
|||
{{Lenda|#ffc160|0,600–0,649}} |
|||
{{Lenda|#ffa552|0,550–0,599}} |
|||
{{Lenda|#ff8000|0,500–0,549}} |
|||
| valign=top | |
|||
{{Lenda|#ff0000|0,450–0,499}} |
|||
{{Lenda|#a00000|0,400–0,449}} |
|||
{{Lenda|#800000|0,350–0,399}} |
|||
{{Lenda|#400000|por baixo de 0,350}} |
|||
{{Lenda|#c0c0c0|non dispoñible}} |
|||
|} |
|||
⚫ | |||
O '''Índice de Desenvolvemento Humano''' ou '''IDH''' é un índice estatístico composto que vén sendo empregado polo [[Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento]] (PNUD) dende 1993, avaliando o [[desenvolvemento humano]] dos estados do mundo. |
O '''Índice de Desenvolvemento Humano''' ou '''IDH''' é un índice estatístico composto que vén sendo empregado polo [[Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento]] (PNUD) dende 1993, avaliando o [[desenvolvemento humano]] dos estados do mundo. |
||
O índice foi desenvolvido en [[1990]] polo economista [[Paquistán|paquistanés]] [[Mahbub ul Haq]] e o economista [[India|indio]] [[Amartya Sen]]<ref>{{En}} [http://hdr.undp.org/aboutus/ About HDRO].</ref>. |
O índice foi desenvolvido en [[1990]] polo economista [[Paquistán|paquistanés]] [[Mahbub ul Haq]] e o economista [[India|indio]] [[Amartya Sen]]<ref>{{En}} [http://hdr.undp.org/aboutus/ About HDRO] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061028084820/http://hdr.undp.org/aboutus/ |date=28 de outubro de 2006 }}.</ref>. |
||
== Criterios de avaliación == |
== Criterios de avaliación == |
||
* '''Educación:''' para avaliar a dimensión da [[educación]] o cálculo do IDH considera dous [[indicador]]es. O primeiro é a [[taxa de alfabetización]], considerando a porcentaxe de persoas maiores de 15 anos de idade. O segundo é a taxa bruta de escolarización, combinando as medidas das taxas para a educación primaria, secundaria e superior. |
* '''Educación:''' para avaliar a dimensión da [[educación]] o cálculo do IDH considera dous [[indicador]]es. O primeiro é a [[taxa de alfabetización]], considerando a porcentaxe de persoas maiores de 15 anos de idade. O segundo é a taxa bruta de escolarización, combinando as medidas das taxas para a educación primaria, secundaria e superior. |
||
* '''Lonxevidade:''' a [[lonxevidade]] é avalidada considerando a [[esperanza de vida]] ó nacer, que permite a medición indirecta da satisfacción de bens materiais esenciais tales como o acceso a unha [[alimentación]] sa, á [[auga]] potable, a unha [[vivenda]] digna, a unha boa [[hixiene]] e a coidados [[Medicina|médicos]]. |
* '''Lonxevidade:''' a [[lonxevidade]] é avalidada considerando a [[esperanza de vida]] ó nacer, que permite a medición indirecta da satisfacción de bens materiais esenciais tales como o acceso a unha [[alimentación]] sa, á [[auga]] potable, a unha [[vivenda]] digna, a unha boa [[hixiene]] e a coidados [[Medicina|médicos]]. |
||
* '''Nivel de vida/renda:''' calcúlase mediante o logaritmo do [[Produto Interior Bruto]] por habitante en [[paridade de poder adquisitivo]], en [[Dólar internacional|dólares]]. Engloba os elementos da calidade de vida que non son descritos polos dous índices anteriores, como a mobilidade ou o acceso á cultura. |
* '''Nivel de vida/renda:''' calcúlase mediante o logaritmo do [[Produto Interior Bruto]] por habitante en [[paridade de poder adquisitivo]], en [[Dólar internacional|dólares]]. Engloba os elementos da calidade de vida que non son descritos polos dous índices anteriores, como a mobilidade ou o acceso á cultura. |
||
Liña 64: | Liña 52: | ||
|- |
|- |
||
! style="background: #ffdead;" | Renda |
! style="background: #ffdead;" | Renda |
||
| [[logaritmo]] do [[PIB]] por habitante<br |
| [[logaritmo]] do [[PIB]] por habitante<br/>en [[paridade de poder adquisitivo]] |
||
| align="center" | 100 [[Dolar estadounidense|USD]]<br |
| align="center" | 100 [[Dolar estadounidense|USD]]<br/> |
||
| align="center" | 40 000 [[Dolar estadounidense|USD]]<br |
| align="center" | 40 000 [[Dolar estadounidense|USD]]<br/> |
||
| <math>R = \frac{\log_{10}\mathrm{PIB}-2}{2\mathrm{,}60206}</math> |
| <math>R = \frac{\log_{10}\mathrm{PIB}-2}{2\mathrm{,}60206}</math> |
||
|} |
|} |
||
Liña 84: | Liña 72: | ||
=== Outros artigos === |
=== Outros artigos === |
||
{{Commons|UN Human Development Index|Índice de Desenvolvemento Humano}} |
{{Commons|UN Human Development Index|Índice de Desenvolvemento Humano}} |
||
* [[Lista de |
* [[Lista de países por Índice de Desenvolvemento Humano]] |
||
=== Ligazóns externas === |
=== Ligazóns externas === |
||
* [http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_en_indicator_tables.pdf 2007 UN Human Development Index Report (PDF).] |
* [http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_en_indicator_tables.pdf 2007 UN Human Development Index Report (PDF).] |
||
* [http://hdr.undp.org/hdr2006/ 2006 UN Human Development Index Report (PDF).] |
* [https://web.archive.org/web/20071011205535/http://hdr.undp.org/hdr2006/ 2006 UN Human Development Index Report (PDF).] |
||
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/presskit/HDR05_PKE_HDI.pdf 2005 UN Human Development Index Report (PDF).] |
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/presskit/HDR05_PKE_HDI.pdf 2005 UN Human Development Index Report (PDF).] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070825171626/http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/presskit/HDR05_PKE_HDI.pdf |date=25 de agosto de 2007 }} |
||
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2004/pdf/hdr04_HDI.pdf 2004 UN Human Development Index Report (PDF).] |
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2004/pdf/hdr04_HDI.pdf 2004 UN Human Development Index Report (PDF).] |
||
* 2020 INFORME SOBRE DESARROLLO HUMANO (PDF) [https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020_es.pdf] |
|||
* CONSULTA DE DATOS ONLINE ACTUALIZADOS <ref>{{Cita web|url=https://hdr.undp.org/en/data|título=DATA CENTER DO PNUD}}</ref> |
|||
{{Control de autoridades}} |
|||
{{ORDENAR:Indice de Desenvolvemento Humano}} |
|||
[[Categoría:Socioloxía]] |
[[Categoría:Socioloxía]] |
||
[[Categoría:Economía]] |
[[Categoría:Economía]] |
||
[[af:Menslike ontwikkelingsindeks]] |
|||
[[ar:مؤشر التنمية البشرية]] |
|||
[[az:İnsan İnkişafı İndeksi]] |
|||
[[bar:Human Development Index]] |
|||
[[bg:Индекс на човешко развитие]] |
|||
[[bn:মানব উন্নয়ন সূচক]] |
|||
[[ca:Índex de Desenvolupament Humà]] |
|||
[[cs:Index lidského rozvoje]] |
|||
[[cy:Indecs Datblygiad Dynol]] |
|||
[[da:Human Development Index]] |
|||
[[de:Human Development Index]] |
|||
[[el:Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης]] |
|||
[[en:Human Development Index]] |
|||
[[es:Índice de desarrollo humano]] |
|||
[[et:Inimarengu indeks]] |
|||
[[eu:Giza Garapen Indizea]] |
|||
[[fa:شاخص توسعه انسانی]] |
|||
[[fi:Inhimillisen kehityksen indeksi]] |
|||
[[fr:Indice de développement humain]] |
|||
[[he:מדד הפיתוח האנושי]] |
|||
[[hi:मानव विकास सूचकांक]] |
|||
[[hr:HDI]] |
|||
[[hu:Emberi fejlettségi index]] |
|||
[[id:Indeks Pembangunan Manusia]] |
|||
[[is:Vísitala um þróun lífsgæða]] |
|||
[[it:Indice di sviluppo umano]] |
|||
[[ja:人間開発指数]] |
|||
[[kk:Адам даму индексі]] |
|||
[[ko:인간개발지수]] |
|||
[[lt:Žmogaus socialinės raidos indeksas]] |
|||
[[lv:Tautas attīstības indekss]] |
|||
[[mk:Индекс на човековиот развој]] |
|||
[[ml:മാനവ വികസന സൂചിക]] |
|||
[[ms:Indeks Pembangunan Manusia]] |
|||
[[nds:Human Development Index]] |
|||
[[nl:Index van de menselijke ontwikkeling]] |
|||
[[no:HDI]] |
|||
[[pl:Wskaźnik Rozwoju Społecznego]] |
|||
[[pt:Índice de Desenvolvimento Humano]] |
|||
[[rmy:Indekso le manushutne baryaripnasko]] |
|||
[[ro:Indicele dezvoltării umane]] |
|||
[[ru:Индекс развития человеческого потенциала]] |
|||
[[sah:Киhи сайдыытын индекса]] |
|||
[[sh:Indeks ljudskog razvoja]] |
|||
[[simple:Human Development Index]] |
|||
[[sk:Index ľudského rozvoja]] |
|||
[[sl:Indeks človekovega razvoja]] |
|||
[[sq:Indeksi i zhvillimit njerëzor]] |
|||
[[sr:Индекс хуманог развоја]] |
|||
[[sv:HDI]] |
|||
[[ta:மனித வளர்ச்சிச் சுட்டெண்]] |
|||
[[th:ดัชนีการพัฒนามนุษย์]] |
|||
[[tl:Talatuntunan ng Kaunlaran ng Tao]] |
|||
[[tr:İnsani Gelişme Endeksi]] |
|||
[[udm:Human development index]] |
|||
[[uk:Індекс розвитку людського потенціалу]] |
|||
[[vi:Chỉ số phát triển con người]] |
|||
[[yi:מענטשליכע אנטוויקלונג אינדעקס]] |
|||
[[zh:人类发展指数]] |
Revisión actual feita o 25 de outubro de 2022 ás 16:38
0.800–1.000 (very high) 0.700–0.799 (high) 0.550–0.699 (medium) | 0.350–0.549 (low) Data unavailable |
(Mapa para daltónicos) Problemas de visión co verde e vermello. O Índice de Desenvolvemento Humano ou IDH é un índice estatístico composto que vén sendo empregado polo Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD) dende 1993, avaliando o desenvolvemento humano dos estados do mundo.
O índice foi desenvolvido en 1990 polo economista paquistanés Mahbub ul Haq e o economista indio Amartya Sen[2].
Criterios de avaliación
[editar | editar a fonte]- Educación: para avaliar a dimensión da educación o cálculo do IDH considera dous indicadores. O primeiro é a taxa de alfabetización, considerando a porcentaxe de persoas maiores de 15 anos de idade. O segundo é a taxa bruta de escolarización, combinando as medidas das taxas para a educación primaria, secundaria e superior.
- Lonxevidade: a lonxevidade é avalidada considerando a esperanza de vida ó nacer, que permite a medición indirecta da satisfacción de bens materiais esenciais tales como o acceso a unha alimentación sa, á auga potable, a unha vivenda digna, a unha boa hixiene e a coidados médicos.
- Nivel de vida/renda: calcúlase mediante o logaritmo do Produto Interior Bruto por habitante en paridade de poder adquisitivo, en dólares. Engloba os elementos da calidade de vida que non son descritos polos dous índices anteriores, como a mobilidade ou o acceso á cultura.
Cálculo do IDH
[editar | editar a fonte]O IDH calcúlase como a media aritmética dos índices de lonxevidade, nivel de educación e nivel de vida ou renda.
- (onde = Lonxevidade, = Educación e = Renda)
O cálculo destes índices vén dado no seguinte cadro:
Índice | Medida | Valor mínimo | Valor máximo | Fórmula |
---|---|---|---|---|
Lonxevidade | esperanza de vida ó nacer (EV) | 25 anos | 85 anos | |
Educación | Taxa de alfabetización (TA) | 0% | 100% | |
Taxa bruta de escolarización (TBS) | 0% | 100% | ||
Renda | logaritmo do PIB por habitante en paridade de poder adquisitivo |
100 USD |
40 000 USD |
Clasificación do IDH
[editar | editar a fonte]No informe publicado en 2007 o Índice de Desenvolvemento Humano oscila entre Islandia cun índice de 0,968 na primeira posición ó 0,336 de Serra Leoa no posto 177.
Os estados clasifícanse en 3 grandes grupos_
- Estado con desenvolvemento humano alto (IDH ≥ 0,8): 70.
- Estado con desenvolvemento humano medio (0,5 ≤ IDH < 0,8): 85.
- Estado con desenvolvemento humano baixo (IDH < 0,5): 22.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"" (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. pp. 22–25. Consultado o 9 December 2019.
- ↑ (en inglés) About HDRO Arquivado 28 de outubro de 2006 en Wayback Machine..
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Outros artigos
[editar | editar a fonte]Commons ten máis contidos multimedia sobre: Índice de Desenvolvemento Humano |
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- 2007 UN Human Development Index Report (PDF).
- 2006 UN Human Development Index Report (PDF).
- 2005 UN Human Development Index Report (PDF). Arquivado 25 de agosto de 2007 en Wayback Machine.
- 2004 UN Human Development Index Report (PDF).
- 2020 INFORME SOBRE DESARROLLO HUMANO (PDF) [1]
- CONSULTA DE DATOS ONLINE ACTUALIZADOS [1]